DE MOEDERMAVO 2.0. Initiatiefvoorstel GroenLinks Amsterdam; Fenna Ulichki 7 maart 2014.

Transcriptie

1 DE MOEDERMAVO 2.0 Initiatiefvoorstel GroenLinks Amsterdam; Fenna Ulichki 7 maart 2014.

2 Inleiding Eind 2011 heeft de Amsterdamse Gemeenteraad het beleidsplan Vrouwenemancipatie in Amsterdam: Naar economische zelfstandigheid en zelfbeschikking vastgesteld. Hierin worden vijf speerpunten genoemd: economische zelfstandigheid, zelfbeschikking, zelfbewust opgroeien, emancipatie van vaders en zichtbaarheid van lesbische vrouwen. Hebben we dat nodig in deze tijd?, vragen veel mensen zich af. Is de tijd van de dolle Mina s en Marie wordt wijzer niet al lang voorbij? Het antwoord is een duidelijke nee! Er is weliswaar veel bereikt, maar we zijn nog lang niet klaar. Uit onderzoek blijkt dat de weg naar betaald werk voor veel vrouwen moeizaam verloopt. Te veel Amsterdamse vrouwen kunnen financieel niet op eigen benen staan en een slechte beheersing van het Nederlands leidt voor veel vrouwen tot een maatschappelijk isolement. 1 In maart 2013 deed Bureau Onderzoek & Statistiek opnieuw onderzoek naar de positie van vrouwen in Amsterdam. Daaruit blijkt dat t.o.v meer Amsterdamse vrouwen economisch zelfstandig zijn geworden, maar dat de aantallen sterk verschillen tussen herkomstgroepen Van de vrouwen van Nederlandse en Westerse allochtone herkomst was respectievelijk 60% (was 56%) en 61% (was 60%) economisch zelfstandig. Bij Surinaamse/Antilliaanse- Amsterdamse vrouwen ligt het aandeel op 50% (was 48%). Een kleine groep vrouwen van Turkse (17%, was 16%) en Marokkaanse herkomst (16%, was 20%) is economisch zelfstandig. 2. Bijna 10% van de vrouwen in Amsterdam werkt niet, volgt geen opleiding en ontvangt ook geen uitkering. 9% van de huishoudens is een eenoudergezin: 90% van hen zijn alleenstaande moeders met kinderen % van de vrouwen (ouder dan 25 jaar) leeft op het wettelijk sociaal minimum in Van de alleenstaande moeders leeft 39% op de armoedegrens. Marokkaans-Amsterdamse vrouwen zijn het vaakst minima (43%). GroenLinks Amsterdam wil met dit initiatiefvoorstel investeren in economische zelfstandigheid van vrouwen en 2 e kansonderwijs. Door te blijven inzetten op taaleducatie met speciale aandacht voor vrouwen en door initiatieven te ondersteunen die gericht zijn op het halen van een startkwalificatie of diploma. Taal werkt! Amsterdam heeft de afgelopen jaren veel gedaan op het gebied van taalonderwijs en inburgering. Maar we zijn nog niet klaar. Naar schatting telt Nederland nog steeds 1,5 miljoen mensen die problemen hebben met lezen en schrijven. Binnen deze groep behoren circa 1,1 miljoen mensen tot de potentiële beroepsbevolking. In Amsterdam ligt het percentage mensen dat problemen heeft met lezen en schrijven rond de 19%. Dat zijn mensen, zowel Nederlandssprekende als niet Nederlandssprekende Amsterdammers. 3 In 2013 is 1 Amsterdamse Vrouwenmonitor 2011;Servicepunt Emancipatie Amsterdam; 2 Dienst O&S; Voortgang emancipatiebeleid Amsterdam: nieuwe cijfers; 2012; // 3 Educatie Werkt! Amsterdams beleid voor volwasseneneducatie ; DWI, Educatie & Inburgering, oktober 2012

3 de nieuwe Wet Inburgering in werking getreden die de verantwoordelijkheid voor inburgering bij de nieuwkomers zelf legt. De wetswijzigingen en daarmee samenhangende financiering leiden tot verandering. Maar niet alles verandert: de gemeente blijft taalcursussen aanbieden maar nu meer onder de noemer van volwasseneneducatie. De afgelopen jaren heeft Amsterdam flink ingezet met het programma Educatie Werkt. De gemeente biedt Amsterdammers met een taalbehoefte 2 e kansonderwijs en maatschappelijke participatie. Ook de emancipatie van vrouwen is een beleidsdoelstellingen waar het educatiebeleid aan bijdraagt. Het beheersen van de Nederlandse taal is belangrijk voor deelname aan de samenleving. Taalonderwijs is dan ook een noodzakelijke investering als het gaat om de emancipatie van de Amsterdamse vrouw. Voor het bevorderen van arbeidsparticipatie en economische zelfstandigheid geeft het college prioriteit aan alleenstaande moeders en laagopgeleide vrouwen, omdat hun arbeidsparticipatie laag is en zij oververtegenwoordigd zijn in de armoedestatistieken. Daarnaast richt de gemeente zich op vrouwen zonder werk en zonder uitkering (NUG-gers), die wel graag aan het werk willen door onder andere in te zetten op taalonderwijs en volwasseneneducatie. De uitvoeringskosten voor zowel de inburgering als het educatiebeleid zijn de afgelopen jaren voor een belangrijk deel gedragen door het Rijk. Vanaf 2014 zijn hiervoor geen rijksmiddelen meer beschikbaar en moeten opnieuw middelen gezocht worden in de Gemeentebegroting. Is Marie wijzer geworden? Met de introductie van de Moedermavo in 1975 ontstond een revolutie in onderwijsland en de emancipatie van vrouwen. Honderden vrouwen gingen terug naar school om hun diploma te halen. Vrouwen die als 16-jarige hun school hadden verlaten en later huisvrouw en moeder waren geworden, hadden geen tijd om naar de avondschool te gaan. Wel naar dagonderwijs omdat hun kinderen dan ook op school zaten. Het idee ontstond heel simpel. Huisvrouwen vroegen aan Ton Remmers in 1975 of het ook mogelijk was overdag naar school te gaan en zo geschiedde. De Moedermavo was van begin af aan een doorslaand succes. Anderhalf jaar na de start van de eerste Moedermavo in Middenmeer, bestonden er in heel Nederland 41 Moedermavo s met ruim 6000 leerlingen. De tweede feministische golf in de jaren 70 speelde een belangrijke rol bij de totstandkoming van de Moedermavo. Scholing, werk en participatie van vrouwen waren belangrijke emancipatiedoelstellingen. Niet alleen de kinderen helpen met hun huiswerk of de krant beter te kunnen lezen, maar ook het papiertje halen was een ambitie voor veel vrouwen; er kwamen zelfs Moederhavo s en Moedervwo s. Deze bewegingen gingen niet vanzelf. Met verschillende campagnes, waaronder de actie Marie wordt wijzer! van de Man-Vrouw Maatschappij uit 1971 en de nota van Joke Smit De moeder van Marie kan meer, werd stevig ingezet op bewustwording. Het doel was vrouwen uit te dagen onderwijs te volgen en zich te ontwikkelen. Onderwijs is werk, is economische zelfstandigheid, is emancipatie. Hoe staat het met onderwijs en economische zelfstandigheid van vrouwen anno 2013? Oftewel: Is Marie wijzer geworden?

4 Voor het zetten van de eerste stappen richting werk, opleiding en participatie zijn laagdrempelige voorzieningen noodzakelijk. Het gaat om bewustwording, empowerment en nadenken over de toekomst. De taallessen bieden dan een opstap voor (toekomstige) werknemers die nog niet over voldoende vaardigheden beschikken om een arbeidsplaats duurzaam te vervullen, hun positie te verbeteren of in te stromen in een vakopleiding. Naast de groep vrouwen die behoefte hebben aan laagdrempelige voorzieningen zijn er ook vrouwen die behoefte hebben aan een startkwalificatie, een diploma. GroenLinks Amsterdam ontvangt regelmatig signalen van vrouwen die aangeven met alle mogelijke emancipatieprojecten mee te hebben gedraaid en nu toe zijn aan een gewoon onderwijsdiploma in plaats van weer een certificaat. Wie geen diploma op zak heeft, maakt een grote kans minder betaald te krijgen dan leeftijdgenoten met een startkwalificatie. Vooral bij vrouwen zijn de verschillen groot. Vrouwen zonder startkwalificatie krijgen een lager salaris en hebben minder geld beschikbaar dan hun leeftijdsgenoten die wel over een dergelijke kwalificatie beschikken. Zo lag in 2010 het inkomen van werkzame vrouwen van 25 tot 65 jaar zonder startkwalificatie gemiddeld op ruim 19 duizend euro, terwijl dat van de vrouwen met startkwalificatie ruim 30 duizend euro bedroeg. Onder vrouwen zonder diploma is de arbeidsdeelname relatief laag. In 2010 had 42 procent van hen een betaalde baan van twaalf uur of meer per week, tegen ruim 75 procent van de vrouwen met een startkwalificatie. 4 Een diploma is dus een noodzakelijke stap. Naast het stimuleren en begeleiden van vrouwen bij het zoeken van een vervolgopleiding gaat het ook om de feitelijke beschikbaarheid (en toegankelijkheid) van vervolgopleidingen. Vanaf 1997 valt het volwassenenonderwijs (dus ook de oude Moedermavo s) onder de ROC s (Regionale Opleidingcentra). Kenniscentra met een bundeling van opleidingen voor middelbaar beroepsonderwijs en educatie voor volwassenen. Uit gesprekken in het veld blijkt dat bij het huidige volwassenenonderwijs de nadruk ligt op beroepsonderwijs voor jongvolwassenen en de zelfontplooiing voor volwassenen in het nauw komt. De focus bij de volwasseneneducatie op uitvallers uit het voortgezet onderwijs is geen bewuste keuze maar vooral een gevolg van het feit dat zij zich inschrijven en de traditionele moeders niet meer. De wens voor vrouwvriendelijke en laagdrempelige volwasseneneducatie neemt toe; een revival van de Moedermavo als het ware. In 2013 is een motie van de PVDA aangenomen in de Tweede Kamer die de regering verzoekt praktijkopleidingen aan te bieden aan laaggeschoolden naar het idee van de oude Moedermavo en daarover in overleg te gaan met VNG en lokale overheden. GroenLinks Amsterdam wil hier actief vervolg aan geven en wil in Amsterdam de Moedermavo 2.0: een voorziening waar vrouwen samen les krijgen, toegespitst op een actief doorstroom-aanbod naar opleidingen met arbeidsmarktperspectief. GroenLinks Amsterdam vraagt aan het college te onderzoeken op welke wijze de Moedermavo 2.0 gevormd kan worden. 4 Bron: StatLine, Personen met of zonder startkwalificatie voor de arbeidsmarkt

5 Initiatiefvoorstel Besluit De Gemeenteraad van Amsterdam I. Te continueren met het educatiebeleid in Amsterdam en extra geld vrij te maken voor volwassenenonderwijs, specifiek gericht op vrouwen die geen opleiding hebben afgerond of laaggeschoold zijn. II. Te onderzoeken op welke wijze Moedermavo 2.0 gevormd en georganiseerd kan worden en een voorstel hiervoor te presenteren aan de Gemeenteraad in juni 2014