1. Inhoudsopgave. 2. Inleiding

Transcriptie

1 Document Opbrengsten Gereformeerde Basisschool Benjamin Gereformeerde Basisschool Benjamin Koolweg 9, 6446 TM Brunssum , Februari 2016

2 1. Inhoudsopgave 1. Inhoudsopgave 2. Inleiding 3. Trendanalyses over vijf schooljaren 3.1 Rekenen 3.2 Spelling 3.3 Woordenschat 3.4 Begrijpend lezen 3.5 Technisch lezen 4. Onderwijsinspectie: analyse en waardering van de opbrengsten 5. Overzicht eigen gestelde normen 6. Dwarsdoorsneden eindtoetsen CITO leerlingvolgsysteem 6.1 Rekenen 6.2 Spelling 6.3 Woordenschat 6.4 Begrijpend lezen 6.5 Technisch lezen 6.6 Rekenen voor Kleuters 6.7 Taal voor Kleuters 7. Conclusies en aanbevelingen 2. Inleiding In dit document zullen we dwarsdoorsneden en trendanalyses laten zien naar aanleiding van de Citotoetsen uit januari en februari We zullen het document van de Onderwijsinspectie naast onze scores leggen om te zien of onze leerlingen zich voldoende ontwikkeld hebben, maar ook bekijken we de gemiddelde vaardigheidsscores van de groepen ten opzichte van onze eigen gestelde normen. In grafieken zullen de analyses gevisualiseerd worden, voorzien van de conclusies van de directie en interne begeleiding. Daarnaast wordt er van dit document een presentatie gemaakt, die aan team en kwaliteitscommissie/ bestuur wordt getoond en besproken. We eindigen dit document met het op een rij zetten van de conclusies en aanbevelingen naar aanleiding van de geanalyseerde gegevens. Gerte Offeringa Diana Migchels Daniëlle van der Niet Peter Baan Directie Leiderschapsteam/ intern begeleider Leiderschapsteam/ leesspecialist Leiderschapsteam/ rekenspecialist Document Opbrengsten februari 2016 Gereformeerde Basisschool Benjamin blz. 2

3 3. Trendanalyses over vijf schooljaren 3.1 Rekenen Als we de resultaten van de Cito-toets Rekenen-Wiskunde via de trendanalyse bekijken, zien we in tegenstelling tot eerdere jaren zien we een minder positief beeld. De trend bij alle groepen is dat de resultaten in vergelijking met het landelijk gemiddelde minder hoog zijn dan eerdere jaren. Weliswaar scoren de meeste groepen nog boven het landelijk gemiddelde, maar de (ruime) voorsprong is verdwenen. Overigens zagen we deze (zorgelijke) trend reeds bij het vorige toetsafname. Uit deze trendanalyse blijkt helaas dat er geen positieve verandering is gekomen. Verder opvallende zaken: In de trendanalyse vallen een paar groepen op: De vaardigheidsgroei van groep 4 en 7 is helaas minder sterk dan de vorige toetsafname. Groep 5 en 8 vallen op, doordat zij (flink) onder het landelijk gemiddelde scoren. In eerdere jaren vielen deze groep ook uit op het gebied van Rekenen-Wiskunde. Via een groepsanalyse zien we een duidelijke daling in de opbrengsten van de afgelopen jaren. In beide groepen is bij de laatste toetsafname zelfs een sterke daling waarneembaar. Conclusies: Elk jaar valt op dat er een sterke daling van de scores waarneembaar is bij de overgang van groep 3 naar groep 4. In groep 3 scoren alle groepen significant hoger dan een jaar later, in groep 4. De minder sterke groei van de resultaten van groep 7 is mogelijk te verklaren door het feit dat de rekenzwakke kinderen in de afgelopen periode niet of nauwelijks gewerkt hebben met het remediërend rekenhulpprogramma Maatwerk. Bij de vorige toetsafname heeft deze groep deze interventie wel gehad, wat resulteerde in hogere scores bij de rekenzwakke kinderen. Bij deze toetsafname zijn een groot aantal rekenzwakke kinderen weer gedaald in hun toetsscore. De lage scores van groep 5 en 8 zijn grotendeels te verklaren door het feit dat in beide groep relatief meer leerlingen zitten met leerproblemen en ontwikkelingsachterstanden. Ook uit trendanalyses van andere vakken blijkt dat groep 8 gemiddeld laag scoort. Dit is terug te zien in de uitstroom naar het voortgezet onderwijs, waarbij het overgrote deel naar VMBO gaat en slechts een enkeling een VWO-advies heeft gekregen. Compensatie door hoger scorende leerlingen is nauwelijks mogelijk hierdoor. Een positief effect van het enkel roosteren van groep 8 heeft geen duidelijk zichtbaar effect Document Opbrengsten februari 2016 Gereformeerde Basisschool Benjamin blz. 3

4 opgeleverd. Meer (verlengde) instructiemomenten en 1-op-1 begeleiding heeft opvallend genoeg geen groei in vaardigheidsscore opgeleverd. Opvallend is dat de normen van de Cito-toetsen Rekenen-Wiskunde zodanig hoog zijn geworden dat het soms een heel niveau scheelt of je een toetsscore in 2012 invulde of in Trendanalyse leerjaren groep 3 en groep 4 middentoetsen rekenen: 3.2 Spelling Conclusie: We zijn erg tevreden over hetgeen we in deze trendanalyse zien. De lijnen lopen mooi omhoog. De lijn van groep 4 laat een enorme vooruitgang zien, waarvan we niet verwachten dat dit in de toekomst zo blijft doorstijgen, dus daar verwachten we op het volgende toetsmoment een kleine stagnatie of wellicht zelfs daling. Document Opbrengsten februari 2016 Gereformeerde Basisschool Benjamin blz. 4

5 3.3 Woordenschat Conclusie: Groep 4 heeft vorig jaar erg hoog gescoord en zat ver boven de score van de huidige groep 5. Dat dit niet stand zou houden, hadden we reeds voorspeld en dit beeld is realistischer dan die van een half jaar geleden. Wel mag duidelijk zijn dat groep 4 en 5 elkaar steeds raken. In groep 8 heeft de hele groep klassikaal de leerlijn woordenschat extra, maar het mag duidelijk zijn dat de groep zelfs met extra leertijd en leerstof uitvalt op deze toets. Reden daarvan is bij rekenen genoemd. 3.4 Begrijpend lezen Conclusie: Alle leerjaren scoren goed op begrijpend lezen, we zijn erg tevreden met het beeld dat de trendanalyse laat zien. Document Opbrengsten februari 2016 Gereformeerde Basisschool Benjamin blz. 5

6 3.5 Technisch lezen Conclusie: Alle leerjaren scoren goed op technisch lezen, we zijn erg tevreden met het beeld dat de trendanalyse laat zien. 4. Onderwijsinspectie analyse en waardering van opbrengsten (feb. 2012) De inspectie beoordeelt de resultaten tijdens de schoolperiode aan de hand van toetsresultaten op de volgende toetsen: - Rekenen en Wiskunde (RW) in medio en eind groep 4 en medio en eind groep 6; - Begrijpend Lezen (BL) in groep 6, deze toets is in januari 2013 beoordeeld; - Technisch lezen (DMT) in medio en eind groep 3 en groep 4. Aan de hand van de normindicatoren die de onderwijsinspectie in februari 2012 heeft opgesteld, hebben we het volgende overzicht gegenereerd: Document Opbrengsten februari 2016 Gereformeerde Basisschool Benjamin blz. 6

7 5. Overzicht eigen gestelde normen Document Opbrengsten februari 2016 Gereformeerde Basisschool Benjamin blz. 7

8 Conclusie Het overzicht met eigen gestelde normen, gemiddeldes en inspectieondergrens laat zien dat we erg goed scoren op de Cito middentoetsen. Het niveau ligt bij vrijwel alle toetsen op I of II. Aandachtspunt is groep 8 in z n geheel en het rekenen in groep 5. Rekenen groep 5: advies is een nadrukkelijke groepsanalyse rekenen te maken met de rekenspecialist en te kijken hoe we de sterke rekenleerlingen nog meer in hun kracht kunnen zetten, de middengroep te verbeteren en de zwakkere kinderen de hulp te bieden die ze nodig hebben. De leerproblematiek in groep 8 is hier duidelijk zichtbaar gemaakt. Deze leerlingen stromen over een half jaar uit op het niveau dat het beste bij hen past. Aantal advies PRO/VMBO : 14 kinderen Aantal advies HAVO/ VWO : 7 kinderen Document Opbrengsten februari 2016 Gereformeerde Basisschool Benjamin blz. 8

9 3. Dwarsdoorsnedes 6.1 Rekenen algemeen De dwarsdoorsnede laat zien dat opvallend veel leerlingen bij de laatste toetsafname zwak, matig of onvoldoende (III-, IV- of V-score) gescoord hebben. In groep 5 en 8 is het aantal zwakke rekenaars zelfs groter dan het aantal gemiddelde of excellente rekenaars. Een positieve uitzondering is groep 3. Deze groep is de enige groep waarbij het aantal gemiddelde of excellente rekenaars vele malen groter is dan de zwakke rekenaars. De groepen die er in negatieve zin uitspringen, zijn groep 5 en 8. Deze groepen hebben een opvallend groot aantal leerlingen dat een IV of V-score behaalden. Conclusies en aanbevelingen: Zowel in de trendanalyse als de dwarsdoorsnede is goed zichtbaar dat er erg veel rekenzwakke kinderen zitten in groep 5 en 8. In groep 4 zien we een opvallend grote middengroep met III-score. Vergeleken met de toetsafname in januari 2015 is het aantal uitvallers met een IV of V-score iets afgenomen. Vergeleken met het jaar daarvoor (2014) is het aantal uitvallers wel sterk toegenomen. De laatste jaren is er een zevental zij-instromers bijgekomen dat met rekenen-wiskunde zwak, matig of onvoldoende scoort. Dit verklaart mede de sterke stijging van het aantal uitvallers in de afgelopen twee jaren. - De daling van resultaten van groep 3 naar 4 is ook dit jaar weer opvallend. De rekenspecialist heeft deze trend, tijdens zijn studie, ook al ontdekt. De Cito-scores komen overigens niet overeen met de scores uit de methode Pluspunt. Om deze overgang beter te laten verlopen is het gewenst dat de rekenspecialist adviezen op papier zal zetten. - Groep 4 in de gaten gehouden dient te worden. Voor de kinderen die uitvallen, wordt de toets geanalyseerd door de leerkracht en vervolgens bekijkt het zorgteam elke leerling en geeft een zorgadvies aan de leerkracht, variërend van extra aandacht en verlengde instructie in het groepsplan (intensief arrangement), kortdurend handelingsplan tot aan een diagnostisch onderzoek door de rekenspecialist. Document Opbrengsten februari 2016 Gereformeerde Basisschool Benjamin blz. 9

10 Naar aanleiding van de trendanalyse en dwarsdoorsnede hebben we aanbevelingen voor de komende periode voor ogen: Inzetten van het remediërend rekenhulpprogramma Maatwerk rekenen voor alle leerlingen die zwak, matig of onvoldoende scoren. Het hebben en uitspreken van hoge verwachtingen en doelen ten aanzien van de rekenzwakke kinderen. Rekenzwakke kinderen (met name III-leerlingen) beter monitoren, voortdurend volgen en de resultaten analyseren. Schoolbreed meer aandacht voor redactiesommen op een vast tijdstip van de week met behulp van MICOOP-vormen. Uitbreiden van leertijd rekenen-wiskunde in het algemeen en instructietijd in het bijzonder. Meer aandacht hebben voor de leerlijnen voor rekenen-wiskunde op de school. Beter zicht krijgen op de leerlijnen van de eigen groep en de groepen onder en boven deze groep. 6.2 Spelling Conclusie: We zien in deze dwarsdoorsnede de dyslectische kinderen duidelijk naar voren komen bij de verschillende groepen. Deze kinderen zijn onder behandeling voor een leerstoornis en de school onderhoudt contact met deze behandelaars om afstemming goed te regelen. Document Opbrengsten februari 2016 Gereformeerde Basisschool Benjamin blz. 10

11 6.3 Woordenschat Conclusie: Er is in het afgelopen half jaar hard gewerkt aan woordenschatontwikkeling door middel van de leerlijn woordenschat extra. Deze is in groep 4, 5 en 8 voor de hele groep ingezet in klassikale lessen. De vraagstelling van Cito vormt vaak een belemmering. Vooral in groep 4 merken we dat de kinderen bijvoorbeeld het woord tegenovergestelde niet kennen en daardoor een hele rij vragen fout maken. Binnen het team zijn we van mening dat woordenschat, ondanks alle inzet, alle boeken die gelezen zijn en studiedagen die we gevolgd hebben, iets heel ongrijpbaars blijft. Je toets een soort algemene kennis, die met een woordenschat extra leerlijn blijkbaar niet te vangen is. De extra leerlijn blijven we inzetten bij de kinderen die uitvallen. 6.4 Begrijpend lezen Document Opbrengsten februari 2016 Gereformeerde Basisschool Benjamin blz. 11

12 Conclusie: Wanneer we naar het schooloverzicht en de trendanalyses kijken, krijgen we een heel positief beeld van het begrijpend leesonderwijs op onze school, maar hier zien we in de dwarsdoorsnedes dat groep 5 en groep 8 toch enkele procenten onder de maat scoren. Uitgaande van gemiddeldes waarbij 20% voor elk niveau staat, zie je deze groepen wat zwakker scoren. Heel opvallend is het ontbreken van de middengroep niveau III. De leerlingen scoren of hoog of laag. Onderwijs hierop inrichten is daarom een adaptieve uitdaging. Belangrijk is het om te vermelden dat de kinderen die een dyslexieverklaring hebben (5 kinderen in totaal) niet mee hebben gedaan aan deze toets, maar in plaats daarvan de Citotoets Begrijpend Luisteren hebben gemaakt. Het enkel roosteren van groep 8 heeft niet het gewenste effect gehad. Tijdens de studiedag Middentoetsen is met het team besproken dat we denken dat het enkel roosteren van moeilijk lerende groepen beter in de middenbouw kan gebeuren dan wanneer ze al aan hun top zitten qua leercapaciteiten. 6.5 Technisch lezen Conclusie: Heel opvallend is ook hier het ontbreken van de middengroep niveau III. De leerlingen scoren of hoog of laag. Bij geen enkele groep zien we onder de grenslijn meer dan 40% uitval. 6.6 Rekenen voor Kleuters Document Opbrengsten februari 2016 Gereformeerde Basisschool Benjamin blz. 12

13 Conclusie: Het rekenonderwijs heeft in de kleutergroepen een ontwikkeling doorgemaakt door het invoeren van de methode Pluspunt voor Kleuters. In groep 1 zijn de instromers niet meegetoetst. In groep 2 zitten hele jonge kinderen die na een jaar groep 1 te hebben gehad op basis van goede scores zijn doorgestroomd naar groep 2. Deze meeste van deze kinderen zullen wellicht ook nog een jaar groep 2 doen. 6.7 Taal voor Kleuters Conclusie: Groep 1 heeft een grote groep II leerlingen, hele kleine groep III leerlingen en I leerlingen. In groep 2 is de verdeling ook opvallend. Daar is weer een grote groep III leerlingen. Vooral in groep 2 zou het advies zijn om in de klas de leertijd daar op aan te passen, na analyse van de groep. Document Opbrengsten februari 2016 Gereformeerde Basisschool Benjamin blz. 13

14 8. Conclusies en aanbevelingen Schooloverzicht Het overzicht met eigen gestelde normen, gemiddeldes en inspectieondergrens laat zien dat we erg goed scoren op de Cito middentoetsen. Het niveau ligt bij vrijwel alle toetsen op I of II. We zien dat dit met name groep 1 t/m 4 is en het is ons streven om middels de juiste methodieken en interventies deze goede resultaten ook in de toekomst vast te houden. Ook over groep 6 en 7 maken we ons wat betreft toetsresultaten geen zorgen voor de toekomst. Groepen die extra zorg nodig hebben Zoals zichtbaar is in het schooloverzicht in hoofdstuk 5, kunnen we tevreden zijn met de resultaten die in het afgelopen half jaar behaald zijn. Dit overzicht geeft helder aan dat in veel groepen goed gepresteerd wordt en we zien duidelijk welke groepen onze zorg en aandacht nodig hebben. Onze grootste zorg ligt bij groep 8. Vanuit de adviezen voor het voortgezet onderwijs kunnen we zien dat 1/3 naar Havo/ VWO gaat. Voor de lessen betekent dat concreet dat de leerstof en de toetsen van groep 8 voor een groot deel van groep 8 te moeilijk is. De lessen worden daarom aangepast voor deze groep en de kinderen die de lesstof van groep 8 wel aankunnen, blijven dit gewoon volgen. Er is sprake van zeer veel herhaling in groep 8 om de kinderen zo goed mogelijk voor te bereiden op het voortgezet onderwijs. De andere zorggroep is groep 5. In deze groep zit een heel aantal dyslectische kinderen en enkele zwakke rekenaars. De dyslectische kinderen hebben tevens moeite met automatiseren en dus vallen zij ook bij rekenen op sommige onderdelen uit. Dit is in het schooloverzicht, de dwarsdoorsneden en de trendanalyses duidelijk zichtbaar. Doordat er zaken op leerlingniveau, doen we ook interventies op leerlingniveau, zoals het inzetten van intern diagnostisch onderzoek rekenen door de rekenspecialist, het advies vragen aan een externe rekenspecialist en het aanvragen van capaciteitenonderzoeken. Remedial teaching Op dit moment hebben we een goed team vrijwilligers dat ons helpt met de inzet van remedial teaching, zowel op het niveau van remediëren als verdiepen: Eén vrijwillige leerkracht werkt elke ochtend met de plusgroepen en begeleidt een leerling met een eigen leerlijn rekenen; Eén vrijwilliger werkt een ochtend in de week met de woordenschatgroepjes van groep 3 en 7 en geeft extra uitdaging aan de zonleerlingen in groep 3; Eén vrijwilliger, die afgestudeerd ergotherapeut is, komt twee ochtenden in de week om enerzijds aan fijne motoriek (schrijven, knippen, plakken) met de jongere kinderen te werken en anderzijds in de middengroepen leerlingen met werkhoudingsproblemen te begeleiden. Technisch lezen Zoals we kunnen zien in alle overzichten doen onze leerlingen het goed op technisch leesgebied. In het afgelopen jaar hebben we besloten geen aparte technisch leesmethode aan te schaffen maar zelf ene leesbeleid te maken. Aan het begin van het schooljaar zijn vast afspraken rondom stilleestijd en instructies gemaakt. Dit werkt erg goed voor ons. Daarnaast zijn de intern begeleider en de leesspecialist naar een studiedag technisch lezen van Medilex geweest en zullen zij in april een studiedag voor het team organiseren rondom technisch lezen en daarbij ons concept leesbeleid presenteren. Document Opbrengsten februari 2016 Gereformeerde Basisschool Benjamin blz. 14