EVALUATIE VAN DE LEGPERIODE IN COMMERCIËLE LEGHENLIJNEN

Transcriptie

1 SFR Lelystad, 15 januari 2010 EVALUATIE VAN DE LEGPERIODE IN COMMERCIËLE LEGHENLIJNEN North Carolina State University in de Verenigde Staten heeft een programma opgezet ter ondersteuning van legpluimveehouders (nationaal en internationaal). Het programma draagt de naam Legprestaties en Management Test (Layer Performance and Management Test) en is gericht op het evalueren van commerciële leghenlijnen en managementsystemen. In het kader van dit programma is de opfok en legperiode van verschillende leghenlijnen geëvalueerd. Hierbij gaat het met name om genetische verschillen en in mindere mate om verschillen in huisvesting, waarbij de overige factoren, zoals voer en lichtschema, zo constant mogelijk zijn gehouden. In een eerdere circulaire zijn de resultaten van de opfokperiode gepresenteerd (SFR ). Recent zijn de resultaten van de legperiode bekend gemaakt en deze zullen aan u worden gepresenteerd via deze circulaire. In Nederland worden geen gecontroleerde vergelijkingen tussen leghenlijnen meer uitgevoerd en hoewel wij ons realiseren dat de proefcondities (w.o. management, voer, klimaat en huisvesting) bij deze vergelijking in de VS kunnen afwijken van de Nederlandse situatie, willen we u de uitkomsten van de evaluatie niet onthouden. Huisvesting en management In totaal zijn 16 commerciële leghenlijnen met elkaar vergeleken waarvan 10 witte leglijnen en 6 bruine leglijnen afkomstig van 2 fokkerijorganisaties (Tabel 1). Van elke leglijn zijn hennen op 17 weken leeftijd van de opfokfaciliteiten (beschreven in SFR ) overgeplaatst naar het leghennenbedrijf. De witte en bruine leglijnen werden at random verdeeld over twee stallen. In de ene stal werden in totaal hennen gehuisvest met 6 hennen per kooi (61,0 cm 40,6 cm; 413 cm 2 per hen). In de andere stal werden in totaal hennen gehuisvest met 8 hennen per kooi (81,2 cm 40,6 cm; 412 cm 2 per hen) 1. Naast de hennen in kooihuisvesting werden van twee leglijnen, Hy-Line Brown en Hisex Brown, hennen gehouden in grondhokken met vrije uitloop. De hennen met vrije uitloop zijn op 12 weken leeftijd in dit systeem geplaatst. De oppervlakte van het grondhok kwam overeen met 929 cm 2 per hen en de vrije-uitloop was 21,3 m 21,3 m Ondanks de verschillen in huisvestingssysteem is geprobeerd de leghennen onder zoveel mogelijk gelijke omstandigheden te houden. Het lichtschema was in elke stal gelijk, ook voor de leghennen met vrije-uitloop die naar binnen kwamen zodra het buiten donker werd. Op 17 weken leeftijd werd een lichtschema aangehouden van 10 uur licht en 14 uur donker en dit werd geleidelijk opgebouwd tot 16 uur licht en 8 uur donker op 31 weken leeftijd (tot 82 weken leeftijd). 1 Zowel de oppervlakte per hen in kooihuisvesting als grondhuisvesting zijn kleiner dan gebruikelijk in Nederland (respectievelijk 550 cm 2 /hen en 1111 cm 2 /hen).

2 2 Tabel 1 Overzicht van de geëvalueerde leglijnen en de eikleur van elke lijn Fokkerijorganisatie Leghenlijn Eikleur 1 Lohmann Tierzucht / Hy-Line Hy-Line W-36 Hy-Line W-98 Hy-Line CV-22 Hy-Line Brown Bruin Hy-Line Silver Brown Bruin Lohmann LSL-Lite H&N Nick Chick Hendrix Genetics Shaver White Dekalb TX Dekalb Amber Link Bruin Bovans White Bovans Brown Bruin Bovans Robust Hisex White Hisex Brown Bruin ISA Brown Bruin 1 Gegevens verstrekt door Hendrix Genetics Leghennen hadden onbeperkt beschikking over water en voer. In totaal zijn 9 voeders samengesteld bestaande uit een pre-legvoer en acht legvoeders (Tabel 2) om de dagelijkse behoefte aan eiwit, aminozuren en mineralen te dekken. Het verstrekken van de legvoeders was afhankelijk van productie zoals weergegeven in Tabel 3. Tabel 2 Samenstelling van de pre-leg en legvoeders Pre-leg Legvoeders Ingrediënt A B C D E F G H I Maïs 43,34 46,27 49,89 53,41 56,60 59,97 62,91 65,49 68,60 Sojameel 33,16 31,05 27,62 24,99 22,88 20,30 18,20 17,01 16,69 Dierlijk vet 5,54 5,12 4,39 3,73 3,22 2,61 2,19 1,94 0,74 Maïsglutenmeel 60% 4,79 4,42 5,00 4,96 4,54 4,49 4,13 3,08 1,29 DL methionine 0,15 0,14 0,13 0,11 0,12 0,10 0,08 0,09 0,09 Schelpengrit 6,62 6,69 6,75 6,70 6,62 7,94 8,00 8,07 8,38 Kalksteen 3,75 3,75 3,75 3,75 3,75 2,50 2,50 2,50 2,50 Natrium bicarbonaat 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 0,15 Monodicalciumfosfaat 1,84 1,74 1,64 1,52 1,44 1,34 1,24 1,13 1,02 Zout 0,30 0,30 0,30 0,30 0,30 0,30 0,30 0,29 0,29 Vit. en min. premixen 0,36 0,37 0,38 0,38 0,38 0,30 0,30 0,25 0,25 Totaal (%) 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00 Eiwit (g/kg) OE (kcal/kg) Calcium (g/kg) Fosfor (g/kg) 7,6 7,3 7,0 6,6 6,4 6,1 5,8 5,5 5,2 vlysine (g/kg) 9,5 8,9 8,2 7,5 7,0 6,4 5,9 5,5 5,3

3 Tabel 3 Voederverstrekking op basis van legpercentage Legpercentage Voeropname (g/h/d) Voeder te leghennen Bruine leghennen Pre-piek en > 87% < 95 A A C B E D F E G F > 131 H G 80 87% < 95 C B D C F E G F H G > 131 I H 70 80% < 95 E D F E G F H G I H > 131 I I < 70% < 95 E D F E H G I H I I > 131 I I 3 Technische prestaties Tijdens de legperiode zijn de volgende data verzameld: - Lichaamsgewicht (g) op 17 en 82 weken leeftijd. - Voeropname (g/h/d) over de periode van 17 tot en met 82 weken leeftijd. - Legpercentage over de periode van 17 t/m 82 weken leeftijd. - Eigewicht (g) werd elke 4 weken bepaald. Het gemiddelde eigewicht wordt gepresenteerd. - Voederconversie (g ei/g voer). - Uitval. - Voerkosten: de voerkosten over een periode van 17 tot en met 82 weken leeftijd werden berekend, waarbij gemiddelde voerprijzen als uitgangspunt zijn genomen. De statistische analyses zijn voor de witte en bruine leghennen afzonderlijk uitgevoerd, maar zullen wel gezamenlijk worden weergegeven. Statistische verschillen (P < 0,01) tussen de witte en tussen de bruine lijnen worden per kolom met letters aangegeven. Voor de vrije-uitloop hennen wordt alleen het gemiddelde per lijn gegeven zonder dat een statistische analyse is uitgevoerd.

4 4 Resultaten In Tabel 4 zijn de technische prestaties van de witte, bruine en vrije-uitloop hennen gegeven. De witte lijnen verschillen bij aanvang van de legperiode niet in lichaamsgewicht. De Shaver White is met 1110 g de lichtste hen en de Hy-Line W-98 en Lohmann LSL-Lite zijn met 1230 g de zwaarste hennen. Gedurende de legperiode namen de hennen gemiddeld 597 g toe in gewicht (range 470 tot 740 g). Aan het eind van de legperiode, op 82 weken leeftijd, is Shaver White nog steeds de lichtste hen en is Hy-Line CV-22 de zwaarste hen. De voeropname verschilt niet significant tussen de verschillende witte lijnen, al is het numerieke verschil tussen Hy-Line W-36 en Bovans White aanzienlijk met 13 g/h/d. De witte lijnen verschillen wel significant in legpercentage. De drie lijnen met het hoogste legpercentage zijn H&N Nick Chick, Lohmann LSL-Lite en de Bovans White. Deze drie lijnen hebben een gemiddeld legpercentage van 86% of hoger. De drie Hy-Line lijnen hebben gemiddeld het laagste legpercentage en halen een productie van 80% over de totale legperiode. Twee van de drie Hy-Line lijnen hebben echter wel een hoog eigewicht. De Hy-Line W-36 heeft naast een laag legpercentage ook een laag eigewicht, waardoor de lijn de laagste gemiddelde eimassa heeft. De H&N Nick Chick heeft het hoogste legpercentage, maar gemiddeld het laagste eigewicht, waardoor de eimassa van de hen gemiddeld is. De Lohmann LSL-Lite en Bovans White hebben gemiddeld de hoogste eimassa. De voederconversie verschilde niet significant tussen de lijnen, maar Bovans Robust en Hy-Line W-36 hebben de meest gunstige voederconversie. Grote verschillen in uitval werden waargenomen. Hy-Line W-36, Hy-Line W-98 en Bovans robust hadden de laagste uitval (4,5 tot 7,7%), Hisex White, Bovans White en H&N Nick Chick hadden de hoogste uitval (17,0 tot 17,7%) Tabel 4 Lichaamsgewicht (g), productieresultaten en uitval voor witte en bruine leghenlijnen gedurende de legperiode van 17 tot en met 82 weken leeftijd Lichaamgewicht Voeropname Legpercentage Eigewicht Eimassa Voederconversie Uitval Leghenlijn 17 wk 82 wk g/h/d % g G g voer/g ei % te lijnen Hy-Line W cde 97 80,1 de 60,7 de 48,8 d 1,99 6,3 c Hy-Line W ab ,7 e 63,8 ab 50,9 c 2,06 4,5 c Hy-Line CV a ,5 de 64,1 a 51,7 bc 2,05 11,4 abc Shaver White e ,7 cd 59,8 ef 49,8 cd 2,07 13,9 abc Dekalb TX abcd ,4 cd 60,9 de 50,5 cd 2,08 12,1 abc Lohmann LSL-Lite abc ,2 a 61,9 cd 53,8 a 2,01 14,0 abc H&N Nick Chick de ,6 a 59,2 f 51,6 bc 2,05 17,0 ab Bovans White bcde ,0 ab 61,6 cd 53,3 ab 2,06 17,4 a Hisex White abcd ,4 bc 61,5 cd 51,6 bc 2,03 17,7 a Bovans Robust cde ,2 cde 62,7 bc 51,1 c 1,98 7,7 bc Bruine lijnen ISA Brown b 83,3 62,4 bc 52,4 ab 1,97 ab 10,8 Hy-Line Brown b 81,9 63,9 ab 52,6 a 1,96 a 8,7 Hy-Line S. Brown b 83,2 60,1 d 50,3 b 2,05 bc 9,8 Bovans Brown ab 83,7 63,9 ab 54,0 a 1,98 abc 8,3 Hisex Brown a 84,1 64,2 a 54,3 a 2,04 bc 15,4 Dekalb Amber Link a 84,9 62,0 c 53,0 a 2,08 c 11,5 Vrije-uitloop Hy-Line Brown ,7 63,5 49,4 2,04 28,4 Hisex Brown ,2 63,0 52,5 2,08 12,0 a-f Gemiddelde met verschillend superscript binnen een kolom voor witte of bruine lijnen verschillen significant (P < 0,01).

5 5 De bruine lijnen verschillen bij aanvang van de legperiode niet in lichaamsgewicht. De Hy-Line S. Brown is met 1380 g de lichtste hen en de ISA Brown is met 1460 g de zwaarste hen. Gedurende de legperiode nemen de hennen gemiddeld 588 g toe in gewicht (range 540 tot 700 g). Aan het eind van de legperiode, op 82 weken leeftijd, is Hisex Brown de lichtste hen en is Hy-Line S. Brown de zwaarste hen. De voeropname verschilt significant tussen de verschillende bruine lijnen. Hisex Brown en Dekalb Amber Link hebben gemiddeld de hoogste voeropname en ISA Brown, Hy-Line Brown and Hy-Line S. Brown hebben gemiddeld de laagste voeropname. De bruine lijnen verschillen echter niet significant in legpercentage. Hy-Line Brown heeft het laagste legpercentage met 81,9% en Dekalb Amber Link het hoogste legpercentage met 84,9%. Het eigewicht en de eimassa zijn wel significant verschillend tussen de bruine lijnen. Hy- Line S. Brown heeft gemiddeld het laagste eigewicht en eimassa, Hisex Brown heeft het hoogste eigewicht en eimassa. Voederconversie is sterk verschillend tussen de bruine lijnen. ISA Brown, Hy-Line Brown en Bovans Brown hebben een lage voederconversie, terwijl Hy-Line S. Brown, Hisex Brown en Dekalb Amber Link een hoge voederconversie hebben. Het verschil in uitval tussen de bruine lijnen is niet significant en was tussen de 8,7 en 15,4%. De vrije-uitloop lijnen verschillen van de bruine lijnen en hebben gemiddeld een lagere voeropname, legpercentage, eigewicht en eimassa, en hogere voederconversie. Meest opvallend is de hoge uitval in de Hy-Line Brown met 28,4%. Tabel 5 Vergelijking van de voerkosten (%) en ei-opbrengsten (%) voor witte en bruine leghenlijnen gedurende de legperiode van 17 tot en met 82 weken leeftijd Leghenlijn Voerkosten 1 Ei-opbrengsten 1 Resultaat 2 te lijnen Hy-Line W-36 94,3 100,3 104,6 Hy-Line W ,6 97,8 95,0 Hy-Line CV ,4 98,7 97,4 Shaver White 96,5 97,9 98,9 Dekalb TX 101,4 100,8 100,4 Lohmann LSL-Lite 101,0 104,7 107,3 H&N Nick Chick 98,9 103,5 106,8 Bovans White 100,5 101,0 101,4 Hisex White 98,2 98,4 98,5 Bovans Robust 98,0 100,8 102,9 Bruine lijnen ISA Brown 99,6 b 101,8 103,4 Hy-Line Brown 100,7 ab 102,0 103,0 Hy-Line Silver Brown 100,6 ab 103,0 104,8 Bovans Brown 104,6 ab 103,0 101,8 Hisex Brown 106,2 a 101,3 97,9 Dekalb Amber Link 106,0 a 102,7 100,3 Vrije-uitloop Hy-line Brown 88,9 83,7 79,9 Hisex Brown 102,4 98,6 95,8 a-c Gemiddelde met verschillend superscript binnen een kolom voor witte of bruine lijnen verschillen significant (P < 0,01). 1 De relatieve voerkosten en ei-opbrengsten zijn uitgedrukt als % van de gemiddelde voerkosten en gemiddelde ei-opbrengsten over de leghenlijnen (= gesteld op 100%). 2 Het relatieve resultaat is berekend door de gemiddelde opbrengsten en kosten van elkaar af te trekken en uit te drukken als % van het gemiddelde resultaat over de leghenlijnen (= gesteld op 100%). Op basis van bovenstaande gegevens zijn de gemiddelde voerkosten, ei-opbrengsten en het resultaat per opgezette leghen in de legperiode berekent -let wel onder de VS omstandigheden- (Tabel 5). De voerkosten en ei-opbrengsten zijn uitgedrukt in percentages ten opzichte van de gemiddelde voerkosten en ei-

6 6 opbrengsten over alle leghenlijnen (Tabel 5). Het resultaat is berekend door de gemiddelde opbrengsten en kosten van elkaar af te trekken en uit te drukken in percentage ten opzichte van het gemiddelde resultaat over alle leghenlijnen. Binnen de witte lijnen is het beste resultaat behaald met Lohmann LSL-Lite, gevolgd door H&N Nick Chick. Dit goede resultaat werd met name gerealiseerd door de hoge eiopbrengsten. Binnen de bruine lijnen is het beste resultaat behaald met Hy-Line S. Brown, gevolgd door ISA Brown. De Hy-Line Brown behaalde goede resultaten op de kooi, maar als vrije-uitloop hen behaalde deze lijn veel lagere resultaten. Dit laatste illustreert het belang van het vergelijken van hennen onder omstandigheden die aansluiten bij de praktijk, aangezien de mortaliteit van de Hy-Line Brown onder vrije-uitloop zeer groot was, terwijl deze op kooi erg laag lag. Conclusie Overall zijn de verschillen tussen witte leghenlijnen groter dan tussen bruine leghenlijnen. Op basis van voerkosten en ei-opbrengsten van de koppel hadden Lohmann LSL-Lite, H&N Nick Chick en Hy-Line W-36 in deze productieproef de beste resultaten, waarbij Lohmann LSL-Lite de hoogste ei-opbrengsten had en Hy-Line W-36 de laagste voerkosten. Voor de bruine leghenlijnen lagen de resultaten dichter bij elkaar. Op basis van voerkosten en ei-opbrengsten van de koppel hadden Hy-Line S. Brown, ISA Brown en Hy-Line Brown in deze productieproef de beste resultaten, waarbij Hy-Line S. Brown (samen met Bovans Brown) de hoogste ei-opbrengsten had en ISA Brown de laagste voerkosten. De minste resultaten werden echter behaald bij de bruine leghenlijnen met vrije-uitloop. Met name de Hy-Line Brown behaalde een veel slechter resultaat als deze als vrije-uitloop hen wordt gebruikt. Dit kwam met name door de lage ei-opbrengsten, voortkomend uit een laag legpercentage en hoger aandeel tweedekeus eieren. Hoogachtend, Schothorst Feed Research B.V. 26, Meerkoetenweg P.O. Box 533, 8200 AM Lelystad The Netherlands Telephone: +31(0) Telefax: +31(0) Bank: Rabobank Lelystad Alle rechten voorbehouden, o.a. auteurs- en databankrecht 2009/2010 Schothorst Feed Research B.V. acc. no Niets uit deze publicatie mag worden overgenomen zonder voorafgaande schriftelijke toestemming BTW/VAT: NL B01 van Schothorst Feed Research B.V. K.v.K. Flevoland