Eilanden vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Transcriptie

1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 24 August 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.

2 Inhoudsopgave Eilanden Vooraf Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Eilanden Vooraf Leerdoelen Het weer en het klimaat zijn op een eiland vaak anders dan op het vasteland. Ook binnen een eilandengroep of zelfs op één enkel eiland zijn er flinke verschillen. We bekijken het weer en klimaat van de Waddeneilanden in Nederland en van de Balearen en de Canarische Eilanden in Spanje. Aan het eind van deze opdracht: Kun je omschrijven waarom het weer en het klimaat op een eiland vaak anders zijn dan op het vasteland. Kun je het begrip microklimaat uitleggen. Kun je omschrijven hoe het weer en klimaat op de Waddeneilanden anders in dan in de rest van Nederland. Kun je een overeenkomst en een verschil noemen in weer en klimaat tussen de Balearen en de rest van Spanje. Kun je een overeenkomst en een verschil noemen in weer en klimaat tussen de Canarische Eilanden en de rest van Spanje. Eindproduct Als eindproduct van deze opdracht maak je samen met een klasgenoot een kruiswoordpuzzel. Alle omschrijvingen hebben iets te maken met de inhoud van de opdracht. Beoordeling Je beoordeelt een puzzel van een klasgenoot. Bij het beoordelen kijk je of het goed invullen van de puzzel laat zien dat je de inhoud van de les begrepen hebt. Werkwijze Groepsgrootte De opdracht doe je in je eentje. Benodigheden Pagina 2

4 Geen bijzonderheden. Tijd Voor deze opdracht heb je ongeveer 2 lesuren nodig. Stap 1 Eilanden Het weer en het klimaat zijn vaak anders op een eiland dan op het vasteland. Als op een kleine schaal de omstandigheden anders zijn, spreken we van een microklimaat (micro = klein). Zelfs de klimaten van eilanden in een eilandengroep kunnen onderling behoorlijk verschillen. Dat hangt af van de geografie (de aanwezigheid van bergen bijvoorbeeld), de begroeiing, de overheersende windrichting en soms ook menselijk ingrijpen, zoals de stedelijke bebouwing. Dit beïnvloedt de temperatuur, het aantal zonuren en de hoeveelheid neerslag. We kijken achtereenvolgens naar de Waddeneilanden in Nederland, de Balearen (ten oosten van de oostkust van Spanje) en de Canarische Eilanden (voor de westkust van Marokko, maar onderdeel van Spanje). Vragen 1. Welke omstandigheid bij een eiland heeft meestal een temperende invloed op het weer? 2. Welk weerselement zorgt vaak juist op een eiland voor extremere omstandigheden? Stap 2 Pagina 3

5 De Waddeneilenaden De Waddeneilanden tellen vijf bewoonde eilanden: Texel, Vlieland, Terschelling, Ameland en Schiermonnikoog. Verder horen nog enkele kleine onbewoonde eilanden tot de Waddeneilanden: Noorderhaaks, Richel, Grind, Rif, Engelsmanplaat, Simonszand, Rottumerplaat en Rottumeroog. De Waddeneilanden worden vaak genoemd in een weersverwachting voor heel Nederland: Maximumtemperatuur tussen 21 graden op de Waddeneilanden tot 26 in Limburg. Omdat er maar één officieel meetpunt voor temperatuur is op de eilanden (bij Hoorn op Terschelling) krijgen alle eilanden dezelfde weersverwachting mee, terwijl er grote verschillen kunnen zijn tussen de eilanden en tussen de noord- en de zuidkant van de afzonderlijke eilanden. Het meetpunt staat op het strand, terwijl het achter de duinen (die op Vlieland net als op Terschelling wel 30 meter hoog kunnen zijn) een stuk warmer kan zijn. Bovendien staat daar veel minder wind. Temperatuur- en neerslagverschil tussen Nederland en de Waddeneilanden Pagina 4

6 De gemiddelde neerslag ligt op de Waddeneilanden lager dan in de rest van Nederland, maar ook tussen de eilanden zijn de neerslaghoeveelheden heel verschillend. Op Vlieland viel in augustus 2013 maar 16,9 mm, terwijl die maand er op Schiermonnikoog vier keer zoveel (60,8 mm) viel. In september van datzelfde jaar was het weer heel anders: 96,1 mm op Schiermonnikoog en 177,6 mm op Vlieland. In het najaar en de winter kan het guur zijn op de eilanden, met stormachtig weer en buien. Vooral op Texel ontstaan er makkelijk stapelwolken die uitgroeien tot pittige buien. Vraag Pagina 5

7 1. Waarom zouden er boven Texel makkelijker stapelwolken ontstaan dan boven de andere eilanden? Stap 3 De Balearen De Balearen bestaan uit vier eilanden: Ibiza, Formentera, Mallorca en Menorca, zo n 150 kilometer van Valencia op het vasteland van Spanje. Mallorca is een groot eiland van 70 bij 100 kilometer, negen keer zo groot als Texel. Het eiland heeft enkele grote bergen en op de hoogste plekken kan het in de winter af en toe sneeuwen. De meeste neerslag valt ook op dit eiland (maximaal 650 mm per jaar, meestal tussen mm). Op de andere eilanden valt er minder (tussen de 400 en 500 mm). Zowel op het vasteland van Spanje als op de Balearen zijn de zomers lang, heet en droog. Maar terwijl de temperatuur in het binnenland ondraaglijk heet kan zijn, is de temperatuur op de eilanden ondanks de hitte van boven de 30 C- toch aangenaam. Dat komt door een lichtverkoelende zeebries die er altijd waait. Alle eilanden van de Balearen hebben veel zonuren per dag (in de zomer: 11 zonuren p/d), gedurende zo n 300 dagen per jaar. De zeetemperatuur is in de zomer C en daalt pas in november onder de 20 C. Vragen 1. Op Mallorca valt meer neerslag dan op de andere eilanden, maar ook op Mallorca zelf zijn de verschillen groot. Er valt meer regen aan de westkust dan aan de oostkust. Bekijk een geografische kaart van het eiland en probeer dan dat verschil in neerslag te verklaren. 2. Stel, je moet een toeristische folder voor de VVV van de Balearen samenstellen. Welke vijf onderwerpen zou je willen benadrukken en voor welke doelgroep? Stap 4 Pagina 6

8 De Canarische Eilanden Hoewel de Canarische Eilanden staatkundig bij Spanje horen, liggen ze dichter bij Afrika dan bij het vasteland van Spanje. De zeven eilanden liggen voor de kust van Marokko. Van west naar oost liggen er: El Hierro, La Palma, La Gomera, Tenerife, Gran Canaria, Fuerteventura en Lanzarote. Het grootste eiland is Tenerife, zo n vier keer zo groot als Texel. Het klimaat wijkt af van het klimaat op het vasteland van Spanje. In de winter maanden is het meestal warmer dan in Spanje en in de zomer juist minder heet. Met één uitzondering: er kan een speciale wind waaien met zeer warme lucht, sirocco of calima genoemd. Door deze warme wind kan de temperatuur oplopen tot boven de 40 graden. Deze wind gaat gepaard met veel woestijnstof. Je kunt dan vrijwel geen hand voor ogen zien en door de extreme hitte is het extra onaangenaam. Een calima komt niet zo vaak voor en duurt nooit zo lang. Gemiddeld valt er maar zo n 300 mm neerslag per jaar op de eilanden, maar de verschillen zijn groot. Het natst is La Palma (800 mm in het oosten en 400 mm in het westen), het droogst is Fuerteventura met maar 110 mm per jaar. Fuerteventura is zo droog dat er kraanwater wordt gewonnen met behulp van ontziltingsinstallaties. El Hierro is vooral bekend vanwege de mist. Vooral de wat hoger gelegen dorpjes zijn bijna permanent in de mist gehuld. De temperatuur ligt daar ook lager dan op de andere eilanden. In de bergen kan het ook sneeuwen in de winter. Op de andere eilanden komt de temperatuur in de winter zelden onder de 15o C, maar meestal is het er rond de 20o C. Daardoor hebben de Canarische Eilanden vaak lenteachtig weer. Vraag Zoek op internet naar de sirocco of calima. Waarom is deze wind zo warm en uit welke windrichting zal deze komen aanwaaien? En waarom komt een calima op de Canarische Eilanden niet zo vaak voor? Stap 5 Pagina 7

9 Eindopdracht: De Eiland Kruiswoordpuzzel Download het onderstaande document. Kruiswoordpuzzel Lever de ingevulde kruiswoordpuzzel in bij je docent. Pagina 8

10 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 24 August 2016 om 12:47 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO gemengde leerweg, 3; VMBO theoretische leerweg, 4; VMBO theoretische leerweg, 3; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4; VMBO gemengde leerweg, 4; VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 3; Leerinhoud en Systeem aarde; Aardrijkskunde; Klimaat; doelen Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 2 uur en 0 minuten Pagina 9