Internaliserende stoornissen, sekse en emotieregulatie

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Internaliserende stoornissen, sekse en emotieregulatie"

Lander van der Pol
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Internaliserende stoornissen, sekse en emotieregulatie Dr. Annemiek Karreman Departement Medische en Klinische Psychologie, Tilburg University

2 Deze presentatie Twee experimentele studies naar de rol van emotieregulatie in internaliserende stoornissen Studie 1 Effecten van autonomie-gehechtheid op ervaren en geuite emoties: sekseverschillen? Studie 2 Activatie van hechtingsstijlen en effecten op emotieregulatie bij cliënten met angst- en stemmingsstoornissen

3 Studie 1 Effecten van autonomie-gehechtheid op ervaren en geuite emoties: sekseverschillen Karreman & Bekker (2012). Journal of Adolescence

4 Studie 1 Adolescentie Overgang naar meer onafhankelijkheid/verantwoordelijkheid Periode van intense emoties Gevoelige periode voor aanpassingsproblemen Emotieregulatie en sekse Meisjes uiten minder boosheid dan jongens, maar alleen wanneer ze verwachten de persoon onder ogen te komen Meisjes angstiger voor negatieve consequenties voor anderen Jongens verwachten zelfs positieve reacties van anderen Evers, Fischer, Rodriguez Mosquera, & Manstead, 2005

5 Studie 1 Autonomie-gehechtheid bestaat uit: behoefte en capaciteit voor separatie/onafhankelijkheid èn behoefte en capaciteit voor intimiteit en functioneren in intieme relaties Drie componenten Zelfbewustzijn Gevoeligheid voor anderen Capaciteit om met nieuwe situaties om te gaan Bekker & Van Assen, 2008

6 Studie 1 Onderzoeksvraag Wat is de rol van autonomie-gehechtheid in de effecten van boosheidsinductie op het ervaren en uiten van boosheid bij jongens en meisjes? Hypothesen 1. Na provocatie ervaren jongens en meisjes evenveel boosheid 2. Jongens uiten boosheid, meisjes inhiberen boosheid als functie van autonomie-gehechtheid, vooral gevoeligheid voor anderen

7 Studie 1 Participanten 131 adolescenten jaar (71 jongens, 60 meisjes) Sessie 1 Vragenlijsten: boosheid (trait, STAS), autonomie-gehechtheid (ACS-30) Sessie 2 Dictator Game (neutraal vs. boosheidsinductie) Uiting boosheid Ervaren boosheid (state, STAS) Bekker & Van Assen, 2006; Spielberger, Jacobs, Russell, & Crane, 1983

8 Studie 1 Dictator Game Geld (100 euro) verdeeld onder 2 personen die samenwerken aan puzzel Eén speler ( dictator ) biedt een geldbedrag aan andere speler (participant): Controle conditie: Experimentele conditie: ten nadele van participant Vraag of participant in toekomst weer met deze partner wil samenwerken = uiting boosheid Forsythe, Horowitz, Savin, & Sevton, 1994

9 Studie 1 Hypothese 1: Na provocatie ervaren jongens en meisjes evenveel boosheid Resultaten: hypothese 1 ondersteund 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 boys girls Geuite boosheid 0,2 0,1 0 control group Ervaren boosheid 0,8 0,7 0,6 experimental group 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0 boys girls control group experimental group

10 Anger experience Anger experience Studie 1 Hypothese 2: Jongens uiten boosheid, meisjes inhiberen boosheid als functie van autonomie, vooral gevoeligheid voor anderen Resultaten: meisjes uiten wel boosheid, maar ervaren meer boosheid als ze gevoeliger zijn voor anderen 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 Meisjes 0,2 0,1 0 0,6 0,5 Low High Sensitivity to others 0,4 Jongens 0,3 0,2 Experimental condition 0,1 Control condition 0 Low High Sensitivity to others

11 Studie 1 Conclusies Meisjes met een hoog niveau van gevoeligheid voor anderen: worden waarschijnlijk beïnvloed door relationele stress hebben misschien het gedrag van de dictator negatiever opgevat maar ze uiten niet meer boosheid! waarschijnlijk omdat ze zich ook verantwoordelijk voelen voor interpersoonlijke relaties Mechanisme voor de regulatie van emoties na bedreiging? Studie 2

12 Studie 2 Activatie van hechtingsstijlen en effecten op emotieregulatie bij cliënten met angst- en stemmingsstoornissen Karreman, Robeers, Bachrach, & Bekker, in voorbereiding

13 Studie 2 Hechtingsstijlen In de vroege kindertijd in interactie met ouders geïnternaliseerd Redelijk stabiel over tijd Interne werkmodellen zijn prototype voor latere relaties Gerelateerd aan internaliserende stoornissen (depressie, angst) Twee dimensies Angstige hechting Vermijdende hechting Bekker & Croon, 2010; Bowlby, 1988; Fraley, 2002; Hazan & Shaver, 1987; Shaver & Mikulincer, 2002

14 Studie 2 Model Mikulincer, Gillath, & Shaver (2002) Bedreiging Activatie hechtingssysteem 1) Hechtingsfiguur beschikbaar/responsief? ja Veilige hechting nee Onveilige hechting 2) Zoeken nabijheid een waardige optie? ja nee Angstige hechting Vermijdende hechting Hyperactivatie Deactivatie

15 Studie 2 Onderzoeksvraag Is het mechanisme van hyper- en deactivatie strategieën na bedreiging als functie van hechtingsstijl ook van toepassing bij cliënten met angst- en stemmingsstoornissen? Hypothesen 1. Niet-klinische groep: angstige hechting is gerelateerd aan hyperactivatie, vermijdende hechting aan deactivatie 2. Klinische groep: explorerend

16 Studie 2 Voorlopige participanten Niet-klinische groep: 50 psychologiestudenten (M = 20 jaar; 40 vrouwen) Klinische groep: 47 GGZ cliënten As I angst/stemmingsstoornis (M = 24 jaar; 40 vrouwen) Procedure Vragenlijst hechtingsstijlen (ASQ), angst (STAI), depressie (BDI) Voorbereidende namentaak Strooptaak: 3 condities (prime woorden: hoed, mislukken, verlaten) Bouman, Luteijn, Albersnagel, & Van der Ploeg, 1985; Feeney, Noller, & Hanrahan, 1994; Van der Ploeg, Defares, & Spielberger, 1980

17 Studie 2 Experimentele strooptaak prime hechtingsfiguur [verlaten] JOHAN reactietijd kleur Mikulincer, Gillath, & Shaver (2002)

18 Studie 2 Hypothesen 1 en 2: Angstige hechting is gerelateerd aan hyperactivatie, vermijdende hechting aan deactivatie (niet-klinisch), explorerend (klinisch) Voorlopige resultaten: vermijdende hechting is gerelateerd aan deactivatie, maar alleen in de niet-klinische groep RT Verlaten Niet-klinische groep Klinische groep Laag Hoog Vermijdende hechting

19 Studie 2 Voorlopige conclusies Vermijdende hechting is gerelateerd aan deactiverende strategieën in reactie op bedreiging Mechanisme van deactivatie lijkt niet van toepassing te zijn bij cliënten met angst- en stemmingsstoornissen Mogelijk door voortdurende stress en gerelateerd aan verminderd functioneren Mikulincer et al. (2002) vonden hyperactivatie als functie van angstige hechting bij studenten, in deze studie echter niet Mikulincer & Shaver, 2003

20 Algemene conclusies

21 Algemene conclusies Experimentele studies naar emotieregulatie na bedreiging laten zien dat: er sekseverschillen zijn in het emotieregulatie proces autonomie-gehechtheid en hechtingsstijlen effect hebben op emotieregulatie proces mechanismen kunnen verschillen voor niet-klinische groepen en klinische groepen Toekomstig onderzoek Aandacht voor diversiteitsfactoren bij bestuderen van emotieregulatie mechanismen Implicaties behandeling

22 Bedankt voor uw aandacht!

Vergelijkbare documenten

De rol van sekse, hechting en autonomie in as-i en persoonlijkheidspathologie.

De rol van sekse, hechting en autonomie in asi en persoonlijkheidspathologie. Drs. N. Bachrach GZ psycholoog io Klinisch psycholoog VVGI Externpromovendus UvT Promotor Prof. Dr. M. Bekker Copromotor: Dr.