Weer of geen Weer. Deel 3 Weerpatronen, weerberichten en Lokale effecten. Basiskennis Meteo en Begrijpen van weerbericht en weerkaart

Transcriptie

1 Weer of geen Weer Basiskennis Meteo en Begrijpen van weerbericht en weerkaart Deel 3 Weerpatronen, weerberichten en Lokale effecten voorjaar 2010, Arend Jan Klinkhamer Weer of geen weer Deel 3 V2.1 1

2 Programma Vragen over de vorige avonden, over de handout Oefening Weerpatronen Weersverwachtingen, de werkwijze erachter Zilt weerbericht Demo MeteoManager Voorbereiding voor de weerkaartoefeningen maart PAUZE Lokale effecten: verschil van zee en land Zeewind en landwind Weer of geen weer Deel 3 V2.1 2

3 PZV Zeezeilvereniging Website: pzv-zeezeilen.nl Deze presentatie is gemaakt als instructie voor de PZV Zeezeilvereniging PZV brengt booteigenaren en opstappers bij elkaar, de ervaring van beide varieert van beginnend opstapper tot ervaren schipper Opstappers willen kunnen zeilen brengen kennis en ervaring in Eigenaren kennis en ervaring opdoen, bijv. van tochten of opstappende ervaren schipper zoeken bemanning voor bijvoorbeeld aanbrengtochten in de vakantie Met plezier leren en uitwisselen van kennis en ervaring is basis van de vereniging Geen zeilopleiding: daarvoor zijn voldoende zeilscholen Praktijk o.a. trim- en oefenweekends; winteravonden met lezingen en praktijk Elk jaar Hemelvaarttocht 9 dagen naar Engeland met boten 250 à 300 leden uit heel Nederland; ligplaatsen idem Bijeenkomsten rond Eindhoven, activiteiten op de Noordzee, in Zeeland en op IJsselmeer Weer of geen weer Deel 3 V2.1 3

4 Isobaarrichtingen in de weerkaart De wind waait onder een hoek van ongeveer 15 graden met de isobaar; van hoog naar laag Het is soms moeilijk om te zien in welke richting de wind in een bepaald stuk van de weerkaart zal waaien Een goed hulpmiddel is dan om de richting in de isobaren te tekenen Begin bij de Lagedrukgebieden; de isobaren lopen linksom rond de kern Rond de Hogedrukgebieden lopen ze rechtsom Ga zo de hele kaart af Weer of geen weer Deel 3 V2.1 4

5 Weerkaart om de isobaarrichtingen in te tekenen Weer of geen weer Deel 3 V2.1 5

6 Kaart met isobaarrichtingen De isobaren hebben nu een richting Er zijn een paar plekken waar naast elkaar liggende isobaren een tegengestelde richting hebben: 1. Bij IJsland 2. Straat Gibraltar We zullen hier in detail naar kijken Weer of geen weer Deel 3 V2.1 6

7 Bij IJsland Op een lijn van SW naar NE twee L s Op een lijn van SE naar NW twee H s Het gebied in het midden heet een zadelgebied De isobaren E en W zijn beide 1012 hpa, N en S beide 1016 hpa (UK Met Office tekent altijd met 4 hpa tussen de isobaren) Resultaat: in dit gebied bijna geen wind en meestal mooi weer Weer of geen weer Deel 3 V2.1 7

8 Bij Gibraltar Rond de Straat van Gibraltar isobaren tegen elkaar in Drie kernen van hogedruk met onderling heel kleine drukverschillen Beide isobaren zijn van 1032 hpa, dus bijna geen drukverschil Resultaat: bijna geen wind Weer of geen weer Deel 3 V2.1 8

9 De weerkaart met windpijlen Nu kunnen we zonder kans op fouten alle windpijlen intekenen Hoek boven zee 15 graden met de isobaar, van H naar L Weer of geen weer Deel 3 V2.1 9

10 Weerpatronen: weststroming (Karnetzki p. 31 e.v.) Het weer verloopt vaak in een patroon dat vaker voorkomt. We bekijken een paar voor W Europa karakteristieke patronen. Weststroming Opeenvolging van depressies Onbestendig weer, koel, regen, wind Vaak met een sturend Laag tussen IJsland en Schotland, dat dagenlang bijna stationair is Randdepressies cirkelen vaak rond dit laag over het Kanaal en de Noordzee Weer of geen weer Deel 3 V2.1 10

11 Blokkerend hoog Blokkerend hoog houdt de depressies tegen; deze komen vaak Engeland niet voorbij en verdwijnen langs Noorwegen naar N In de weerkaart vaak te herkennen aan opstapelende occlusies of fronten Weer of geen weer Deel 3 V2.1 11

12 Nog een blokkerend hoog Weer of geen weer Deel 3 V2.1 12

13 Weerpatronen: Noordweststroming Noordwest stroming De depressies lopen achter elkaar aan langs de blauwe streeplijn Koudere massa dan Weststroming dus meer wind en hardere buien Onaangenaam weer Weer of geen weer Deel 3 V2.1 13

14 Weerpatronen: Zomersituaties Hoog boven de Britse eilanden Vooral in de voorzomer Hoog blokkeert de komst van depressies Koude N winden, wel zonnig Zomersituatie met Hoog boven Scandinavië Oostelijke winden Droog, dus vaak mooi weer Weer of geen weer Deel 3 V2.1 14

15 Weerpatronen 3 Zuidwestcirculatie Vrij warme vochtige lucht met veel bewolking uit de Biskaye Vaak bewolkt, daardoor niet erg warm Licht onbestendig weer, veel regen Slecht zicht of mist, vooral in voorzomer Onweersstoring komt uit Spanje over Frankrijk In de hoogzomer Vaak band van onweersbuien Ontstaat uit het hitte-lagedrukgebied boven Spanje Wordt meestal goed voorspeld Weer of geen weer Deel 3 V2.1 15

16 Weerpatronen Kennis van weerpatronen helpt bij de interpretatie van de ontwikkeling van het weer In de praktijk treden er veel tussenvormen op! Dagelijks goed kijken naar de weerkaarten en weerberichten is belangrijker dan de kennis van deze patronen Twee of drie weerkaarten op rij geven je het huidige patroon: dat is voor jou belangrijk! Weer of geen weer Deel 3 V2.1 16

17 Wie maken het weerbericht? Overheids- en private meteorologische bureaus: Dezelfde soort gegevens, ieder zijn eigen stijl KNMI MeteoConsult Meteorological Office UK Deutsche Wetter Dienst Meteo France USA, Japan, etc USA: GFS model is de bron van veel openbare informatie, waaronder Gribfiles Weer of geen weer Deel 3 V2.1 17

18 Rekenmodellen Rooster over de hele aarde van punten om de halve graad = punten In elk punt wordt op 64 drukniveaus gerekend tot het 1 hpa niveau Totaal 16.5 miljoen roosterpunten Het weer wordt berekend: Om de 3 uur voor de komende 7 dagen Om de 12 uur daarna tot 16 dagen vooruit Voor sommige gebieden nabewerking tot op 0,1 graad = 6 mijl Output met windsnelheden op roosterpunten Weer of geen weer Deel 3 V2.1 18

19 Gebieden met weinig meteo-waarnemingen Gekleurde spots zijn meteowaarnemingspunten; in de oceaan diepwaterboeien. In gebieden zonder waarnemeingen zijn weersverwachtingen vaak minder betrouwbaar Wordt wel steeds meer aangevuld met satellietwaarnemingen Weer of geen weer Deel 3 V2.1 19

20 Gevolg van beperkt aantal meetpunten Analyse van 0600Z op 4 januari Deze is beschikbaar rond 1200Z Analyse geeft hogedrukgebied ten W van Spanje, met een koufront Tegengestelde winden langs het koufront Om 1430Z komt er een satellietfoto van dit gebied binnen.. Weer of geen weer Deel 3 V2.1 20

21 In het hoog blijkt een wolkenspiraal te liggen In het koufront zit een wolkenspiraal ; een lagedrukgebiedje! De meteorologen voeren in het rekenprogramma extra meetwaarden in ter plaatse van het waargenomen lagedrukgebied Het programma rekent opnieuw voor dit gebied de weersituatie uit... Weer of geen weer Deel 3 V2.1 21

22 De gecorrigeerde analyse De nieuwe analyse geeft netjes het lagedrukgebied weer. Deze weerkaart gaat als gecorrigeerde analyse van 0600Z de wereld in Onder andere op deze manier worden rekenresultaten aangevuld met waarnemingen van satellietfoto s Weer of geen weer Deel 3 V2.1 22

23 Hoe komt een weerbericht tot stand? Vier keer per dag wereldwijd waarnemingen om HH = 0000, 0600, 1200 en 1800 UT Op aantal stations ook 0300, 0900, etc. Waarnemers: meteorologische stations, weerboeien, koopvaardijschepen met gecertificeerde waarnemers Waarnemingen gaan naar alle weerdiensten Na kwaliteitscontrole (check op schrijf-, meeten rekenfouten) start het rekenen Drie uur later resultaten beschikbaar, eerste Gribfiles Meteorologen beoordelen output en voegen interpretatie toe: fronten, weerbeschrijving Circa vijf uur later weerbericht beschikbaar Alle professionele weerberichten hebben dezelfde opbouw Weer of geen weer Deel 3 V2.1 23

24 Soorten weerkaarten Tijdgerelateerd Analyse = de verwerking van de waarnemingen (altijd in het verleden); HH = 0 Prognose voor toekomst: HH + 6/12/24/36/48/72/96/120 uur Grondkaarten, vooral nuttig voor de grondwind en fronten Hoogtekaarten, veel gebruikt door de luchtvaart Kaarten voor wind, temperatuur, vochtgehalte, stijg- en daalwinden, etc. Ook andere zaken zoals: -Zeewatertemperatuur, IJs, Zeegang Weer of geen weer Deel 3 V2.1 24

25 Verschillen. Kaarten van Met Office, Deutsche Wetterdienst en KNMI voor 8 mei UT Let op de verschillen schaal en in interpretatie van front, trog en occlusie: warme sector België van Met Office en KNMI is occlusie bij DWD Blijf onderweg zoveel mogelijk bij één bron! Weer of geen weer Deel 3 V2.1 25

26 Het weerbericht: wat wordt er gezegd Vaste indeling wereldwijd 1. Aankondiging met tijdstippen van opmaken en geldigheid 2. Stormwaarschuwingen 3. Weersituatie (= synopsis) De posities van de dominante drukgebieden, fronten, en hun verplaaatsing 4. Weersverwachting voor volgende 12 h en 24 h wind, neerslag, zicht 5. Stationsmeldingen wind, neerslag zicht, luchtdruk Weer of geen weer Deel 3 V2.1 26

27 Het weerbericht: wat wordt er gezegd Vaste indeling: Let op tijden en tijdstippen, in het voorbeeld: 1. Aankondiging Uitgegeven om 0505 BST winter = 0505 UT 2. Stormwaarschuwingen Voor 6 tot 12 uur vanaf uitgiftetijd (hier afwezig) 3. Weersituatie (synopsis) Situatie van 0000 UT (ca. 5 uur voor uitgifte!) 4. Weersverwachting vanaf uitgiftetijd 12 (soon) tot 24 uur (later) 5. Stationsmeldingen Van 0300 UT Weer of geen weer Deel 3 V2.1 27

28 Het weerbericht: wat wordt er gezegd Vaste indeling: Let op tijden en tijdstippen, bijv: 1. Aankondiging Uitgegeven om 0505 BST = 0505 UT 2. Stormwaarschuwingen Voor 6 tot 12 uur vanaf uitgiftetijd 3. Weersituatie (synopsis) Situatie van 0000 UT 4. Weersverwachting 12 tot 24 uur vanaf uitgiftetijd 5. Stationsmeldingen Van 0300 UT Deze tijden zijn voor Met Office weerbericht BBC4, de tijden schuiven elk volgend weerbericht steeds ongeveer 6 uur op. Weersituatie is altijd van circa 6 uur voor de uitzending, stationsmeldingen van circa vier uur er voor. BST = British Standard Time = Ned. tijd - 1 (zomer en winter). Uitzendingen BBC4: 0148, 0635, 1301, 1854 Ned. tijd Weersituatie van: 1800, 0000, 0600, 1200 UT Weer of geen weer Deel 3 V2.1 28

29 Termen in weerberichten Bijna alle termen hebben een precies omschreven betekenis Lees de handout Vergelijk met Karnetzki pag 10 t/m 30 In zeegang verdwijnt tenminste een kwart van je denkvermogen; je moet het dan doen op je routinematige kennis. Bouw daarom je routine op aan de wal en tijdens rustige vaartochten Weer of geen weer Deel 3 V2.1 29

30 Zicht - visibility goed good > 5 mijl matig moderate 2 5 mijl slecht poor mijl mist fog < 0.5 mijl dichte mist dense fog < 50 meter Weer of geen weer Deel 3 V2.1 30

31 Verplaatsingssnelheid druksystemen langzaam slowly < 15 kts gestaag steadily kts vrij snel rather quickly kts snel rapidly kts zeer snel very quickly > 45 kts Weer of geen weer Deel 3 V2.1 31

32 Verandering barometerstanden (gedurende de afgelopen 3 uur) stijgend / dalend rising /falling langzaam (slowly) hpa stijgend / dalend (rising / falling) hpa snel (. quickly) hpa (6 tot 7 Bft) zeer snel ( very quickly) > 6.0 hpa (8 Bft of meer) nu stijgend / dalend (now ) tendens was dalend/stijgend maar stijgt/daalt op dit moment Weer of geen weer Deel 3 V2.1 32

33 Tijdsverloop tot optreden Imminent binnen 6 uur ( gale force 8 imminent ) Soon binnen 6 tot 12 uur Later over meer dan 12 uur Voor al deze termen en meer: Ook in Duits en Frans. Zie de handout! Weer of geen weer Deel 3 V2.1 33

34 Weerkaart Ken de gebieden van het weerbericht uit je hoofd Weet waar de stations liggen (aangeduid met letter) Zoek in de Reeds de Coastal stations van het 12-mijls weerbericht op (Lees ook het hele Weather hoofdstuk!) Weer of geen weer Deel 3 V2.1 34

35 PZV Weerberichtformulier Met oefening is het BBC-4 bericht tijdens de uitzending op te schrijven Maak je het stenoschrift van de verkorte notaties eigen Oefen het met de Met Office weerberichten Een opneemapparaatje doet wonderen Weer of geen weer Deel 3 V2.1 35

36 Weerbericht zondag 15 januari: taalgebruik Let op de kleine woordjes! Bij windkracht altijd benaming én Beaufortgetal Imminent, soon of later. Zonder tijdsaanduiding: voor de hele The general synopsis at midday: geldigheidsduur LOW SHANNON 995 MOVING NORTHEAST AND LOSING ITS IDENTITY. NEW LOW EXPECTED SOUTHEAST ICELAND 974 BY MIDDAY TOMORROW The area forecasts for the next 24 hours: VIKING NORTH UTSIRE SOUTH UTSIRE SOUTH OR SOUTHEAST 6 TO GALE 8, PERHAPS SEVERE GALE 9 LATER. SHOWERS. MODERATE OR GOOD FORTIES CROMARTY FORTH TYNE DOGGER FISHER SOUTH OR SOUTHEAST 5 TO 7, OCCASIONALLY GALE 8 IN FORTIES AND CROMARTY. SHOWERS. MODERATE BECOMING GOOD Or of becoming PORTLAND PLYMOUTH BISCAY SOUTH OR SOUTHEAST 5 TO 7 VEERING WEST OR NORTHWEST 4 OR 5. RAIN OR SHOWERS. MODERATE OR GOOD Or, veering of backing Weer of geen weer Deel 3 V2.1 36

37 Navtex op BBC website Diverse varianten van het weerbericht aan te klikken Weer of geen weer Deel 3 V2.1 37

38 Zilt www. ziltmeteo.nl geeft veel weerkaarten en berichten Abonneren op het Zilt weerbericht op de website: googelen op zilt magazine Elke week op donderdagochtend een e- mail met aankondiging van een gesproken en geïllustreerd weerbericht, op te starten vanuit de e- mail Weer of geen weer Deel 3 V2.1 38

39 Zilt weerbericht Weer of geen weer Deel 3 V2.1 39

40 Weerbericht Zilt Audio bespreking van de weerkaarten van vrijdag, zaterdag en zondag met muisaanwijzer in het beeld Rood: aanwijzen Blauw: wind Gaat in op de bewegingen van de systemen en hun ontwikkeling Weer of geen weer Deel 3 V2.1 40

41 De weerkaarten van de afgelopen twee dagen Bekijken met Meteomanager, een programma te downloaden vanaf meteomanager.nl In Meteomanager kun je het downloaden én het bekijken van een serie weerkaarten automatiseren met een minimaal gebruik van je databundel. Met een toegevoegde kleurenkaart van land versus zee wordt de oriëntatie in de kaart veel gemakkelijker De weerkaart Dezelfde in Meteomanager Ook kun je in de weerkaart met de muis zelf de windkracht afleiden uit de isobaarafstanden Met windsterktes ingetekend Weer of geen weer Deel 3 V2.1 41

42 Lokale invloeden Verschil tussen land en zee: Land heeft meer weerstand, remt de wind af De wind krimpt boven land, ruimt boven zee (Coriolis) Dit effect is sterker in warme massa In dalende lucht wordt de onderste laag tegen het land gedrukt: daardoor ontstaat meer wrijving Weer of geen weer Deel 3 V2.1 42

43 Wind krimpt bij meer weerstand Gradiëntwind waait parallel aan isobaren (geen weerstand, boven circa 300m) Oppervlaktewind krimpt: boven zee 15, boven land tot 40 ( Gradiëntwind = wind zonder weerstand, parallel aan de isobaren) Weer of geen weer Deel 3 V2.1 43

44 Aanlandige wind krimpt 1009 zee land 1010 Snelheid neemt af, er wordt daardoor meer lucht boven zee aangevoerd dan er boven land wegstroomt (los van zeewindeffect!) Het overschot aan lucht stijgt: wolkenvorming achter de kust Weer of geen weer Deel 3 V2.1 44

45 Aflandige wind ruimt (rechtsom) Vlak onder de kust blijft de wind nog even de windrichting van het land houden Verder van de kust ruimt de wind Naar E gaande: vlak onder de kust bezeild Verder op zee: niet bezeild Weer of geen weer Deel 3 V2.1 45

46 Convergentie: Windkracht neemt toe AANLANDIGE WIND: Wind boven land is gekrompen. De wind boven land en de wind boven zee waaien naar elkaar toe; daardoor gaat het harder waaien. Ook kan er stijging ontstaan met bewolking (SW -W wind boven Nederlandse kust) Weer of geen weer Deel 3 V2.1 46

47 Divergentie: windkracht neemt af AFLANDIGE WIND Wind boven land en boven zee waaien uit elkaar; daardoor lichtere wind. Mogelijk zelfs daling met opklaringen Hierdoor is het met W-NW wind aan de Engelse Zuidkust mooi weer Weer of geen weer Deel 3 V2.1 47

48 Wind van land is nog gekrompen Voorbeeld: Vlak onder kust van Wight SW wind (gekrompen boven land), op de Solent ruimer WSW Wie onder de kust kruipt hoeft niet te kruisen en wint de wedstrijd Weer of geen weer Deel 3 V2.1 48

49 Wind aan twee kanten van een eiland Krimpen boven het eiland dwingt de wind om te krimpen: dat veroorzaakt een kant met sterkere wind en een kant met zwakkere wind Weer of geen weer Deel 3 V2.1 49

50 Wind volgt water (Zeeland!) De ruimere wind boven water volgt de loop Weer of geen weer Deel 3 V2.1 50

51 Kaapeffecten Aan een kaap krijg je sterkere wind Aan uitgebreide en hoge kaap kan een laag ontstaan (Skagerrakdepressie achter zuid- Noorwegen, Genuadepressie achter de Alpes Maritimes) Weer of geen weer Deel 3 V2.1 51

52 Slecht weer bij Kaap Skagen Aan de kaap krijg je sterkere wind in een met de kust meegebogen windrichting Reflectie aan de kust kan de zee ruw tot gevaarlijk maken Achter de kaap beschut voor wind en zeegang Weer of geen weer Deel 3 V2.1 52

53 Trechtereffect In het Nauw van Calais staat bij W stroming door dit effect 1 Beaufort meer! Weer of geen weer Deel 3 V2.1 53

54 Wolkenvorming boven eilanden en kusten Hierdoor zijn eilanden, maar ook kusten, op grote afstand te verkennen Hoe ontstaat dit? Weer of geen weer Deel 3 V2.1 54

55 Zeewind Treedt op als de globale stroming niet al te sterk is Verwarming boven warm land veroorzaakt stijging Boven stijgende lucht stroomt lucht weg naar zee (drukdaling). Hier kan bewolking ontstaan Lucht stroomt op ca 1 km hoogte terug Dalende lucht boven zee; wolken lossen op Lucht stroomt terug naar het Laag boven land Weer of geen weer Deel 3 V2.1 55

56 Zeewindbewolking Weer of geen weer Deel 3 V2.1 56

57 Zeewind en zwakke aflandige wind Zeewindgebied breidt zich in de loop van de dag uit De zeewind ruimt steeds meer Het windstille gebied komt steeds verder op zee te liggen Het gebied van stijgende lucht komt steeds verder landinwaarts te liggen Weer of geen weer Deel 3 V2.1 57

58 Zeewindfront De zone met opstijging is in de loop van de middag ver achter de kust komen te liggen Het IJsselmeer heeft zijn eigen zeewindeffect Weer of geen weer Deel 3 V2.1 58

59 Zeewind aan drie kanten Zeewind aan de Engelse kust van Burnham tot Lowestoft: wolkenloze band boven land en zee Aan de Belgische kust Langs de noordkust van Kent! Weer of geen weer Deel 3 V2.1 59

60 Landwind s Nachts wordt het land kouder dan de zee: - daling boven land - stijging boven zee De stroming draait om Landwind is altijd veel minder krachtig dan zeewind overdag s nachts Weer of geen weer Deel 3 V2.1 60

61 Zeilen onder een hoge kust Hier kunnen in koude massa allerlei patronen ontstaan Weer of geen weer Deel 3 V2.1 61

62 Wind en (grote) wolken Een wolk ontstaat door stijgende lucht: de lucht stroomt langs het oppervlak toe. Boven de 300 m hoogte waait de wind harder en ruimer. De stijgende lucht komt rondom de wolk weer naar beneden; deze lucht neemt de grotere snelheid en ruimere richting van de op hoogte stromende lucht mee naar beneden. Weer of geen weer Deel 3 V2.1 62

63 Wolkenstraat boven Ameland Weer of geen weer Deel 3 V2.1 63

64 Sterk ontwikkelde wolken; rondom dalende lucht Weer of geen weer Deel 3 V2.1 64

65 Zicht in koude massa: Dover vanaf Calais Weer of geen weer Deel 3 V2.1 65

66 Zicht in koude massa in Biscaya Weer of geen weer Deel 3 V2.1 66

67 Vragen? Weer of geen weer Deel 3 V2.1 67