Grammatica - Naamwoordelijk gezegde HV12

Transcriptie

1 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 19 August 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.

2 Inhoudsopgave Grammatica - Naamwoordelijk gezegde Vooraf Stap 1 Stap 2 Stap 3 Stap 4 Stap 5 Extra - oefen Verderkijker Over dit lesmateriaal Pagina 1

3 Grammatica - Naamwoordelijk gezegde Vooraf In deze grammaticaopdracht staat het naamwoordelijk gezegde centraal. Leerdoelen Aan het eind van deze les: Kun je het naamwoordelijk gezegde in een zin aanwijzen. Kun je van het naamwoordelijk gezegde het werkwoordelijk deel en het naamwoordelijk deel aanwijzen. Eindproduct Je rondt deze opdracht af met de toets 'Naamwoordelijk gezegde'. De toets bestaat uit tien meerkeuzevragen. Beoordeling Je hebt een voldoende voor de toets als je meer dan 80% van de punten haalt. Werkwijze Activiteiten Stap Groepsgrootte Activiteit Stap 1 Alleen Bestudeer het Kennisbankitem 'Het naamwoodelijk gezegde'. Stap 2 Alleen Bekijk de soorten werkwoorden en maak de oefening. Stap 3 Alleen + samen Hoe vind je het naamwoordelijk gezegde? Stap 4 Alleen Bekijk het naamwoordelijk gezegde en bedenk zelf één zin. Stap 5 Alleen Maak de eindtoets: 'Het naamwoordelijk gezegde'. Benodigdheden Pagina 2

4 Geen extra benodigdheden. Tijd Voor deze opdracht heb je één lesuur nodig. Stap 1 Weet je nog wat het werkwoordelijk gezegde is? Als je twijfelt, bestudeer dan onderstaand item uit de Kennisbank Nederlands. KB: Grammatica: Werkwoordelijk gezegde Bestudeer nu uit de Kennisbank het volgende onderwerp. KB: Grammatica: Naamwoordelijk gezegde Maak daarna de volgende oefeningen: Naamwoordelijk gezegde kn.nu/xrqpw 1 van 15 Diana is kwaad op haar vader. 2 van 15 Pagina 3

5 Diana heeft een leuke broer. 3 van 15 Mijn vader loopt in de tuin. 4 van 15 Mijn opa was agent. 5 van 15 Deze man lijkt eerlijk. 6 van 15 Joost blijkt een aardige jongen. 7 van 15 Mijn moeder is naar de stad. 8 van 15 Pagina 4

6 Wij worden droevig van al dat geweld. 9 van 15 Wij worden door die auto gevolgd. 10 van 15 Dat meisje heet Karin. 11 van 15 Gelukkig is alles nu anders. 12 van 15 De fietsers moeten rechts rijden. 13 van 15 De juffrouw was heel streng. 14 van 15 Pagina 5

7 Het bos was heel donker. 15 van 15 Hij werd gisteren goed opgevangen. Naamwoordelijk gezegde kn.nu/6q7ct 1 van 13 Mijn mobiel is kapot. 2 van 13 Hij lijkt me erg aardig. 3 van 13 Mijn dochter was gisteren ziek. 4 van 13 Pagina 6

8 Hij is op school de beste tennisser. 5 van 13 Hij is jarenlang de populairste leraar geweest. 6 van 13 Na die nederlaag leken de volleybalsters ontroostbaar. 7 van 13 Volgens veel mensen is december de gezelligste maand van het jaar. 8 van 13 Voor de voorzittersfunctie lijkt zij de beste kandidaat. 9 van 13 Karin was erg blij met de vondst van haar agenda. 10 van 13 Pagina 7

9 Na die hevige regenbui werd de situatie onhoudbaar. 11 van 13 Voor veel leerlingen blijft grammatica een moeilijk onderdeel. 12 van 13 Ik ben erg benieuwd naar de nieuwe dirigent. 13 van 13 Joost is gisteren ziek geweest. Stap 2 Soort werkwoorden? De werkwoorden 'zijn', 'worden', 'blijven', 'lijken', 'blijven', 'schijnen', 'heten', 'dunken' en 'voorkomen' kunnen koppelwerkwoorden zijn, maar ze kunnen ook een hulpwerkwoord zijn of als zelfstandig werkwoord in een zin voorkomen. Pagina 8

10 Maak de volgende oefening: Soort werkwoord kn.nu/hm801 1 van 10 Wat voor soort werkwoord is het vetgedrukte werkwoord? Hij blijft altijd mijn beste vriend. a. een hulpwerkwoord b. een koppelwerkwoord c. een zelfstandig werkwoord 2 van 10 Wat voor soort werkwoord is het vetgedrukte werkwoord? Ze lijkt me erg aardig. a. een hulpwerkwoord b. een koppelwerkwoord c. een zelfstandig werkwoord 3 van 10 Wat voor soort werkwoord is het vetgedrukte werkwoord? Hij is me nog nooit eerder opgevallen. a. een hulpwerkwoord b. een koppelwerkwoord c. een zelfstandig werkwoord 4 van 10 Wat voor soort werkwoord is het vetgedrukte werkwoord? Dat meisje komt me bekend voor. a. een hulpwerkwoord b. een koppelwerkwoord c. een zelfstandig werkwoord 5 van 10 Wat voor soort werkwoord is het vetgedrukte werkwoord? Pagina 9

11 Wij blijven vanavond thuis. a. een hulpwerkwoord b. een koppelwerkwoord c. een zelfstandig werkwoord 6 van 10 Wat voor soort werkwoord is het vetgedrukte werkwoord? Jullie worden op dat feestje verwacht. a. een hulpwerkwoord b. een koppelwerkwoord c. een zelfstandig werkwoord 7 van 10 Wat voor soort werkwoord is het vetgedrukte werkwoord? Ik ben laat. a. een hulpwerkwoord b. een koppelwerkwoord c. een zelfstandig werkwoord 8 van 10 Wat voor soort werkwoord is het vetgedrukte werkwoord? Hij is voor de politie gevlucht. a. een hulpwerkwoord b. een koppelwerkwoord c. een zelfstandig werkwoord 9 van 10 Wat voor soort werkwoord is het vetgedrukte werkwoord? Haar moeder lijkt op een bekende actrice. a. een hulpwerkwoord b. een koppelwerkwoord c. een zelfstandig werkwoord 10 van 10 Pagina 10

12 Wat voor soort werkwoord is het vetgedrukte werkwoord? Hij heeft het drama niet kunnen voorkomen. a. een hulpwerkwoord b. een koppelwerkwoord c. een zelfstandig werkwoord Naamwoordelijk gezegde Geef bij de volgende oefening aan of de genoemde uitspraken juist zijn. Naamwoordelijk gezegde? kn.nu/tde4w 1 van 10 Geef aan of de uitspraken over de zin juist zijn (ja) of niet (nee). Ester lijkt eindelijk haar diploma te gaan halen. In deze zin staat een koppelwerkwoord: In deze zin is sprake van een actie: In deze zin is sprake van een eigenschap: In deze zin staat een naamwoordelijk gezegde: 2 van 10 Geef aan of de uitspraken over de zin juist zijn (ja) of niet (nee). Een leuke vader ben jij. In deze zin staat een koppelwerkwoord: In deze zin is sprake van een actie: In deze zin is sprake van een eigenschap: In deze zin staat een naamwoordelijk gezegde: 3 van 10 Geef aan of de uitspraken over de zin juist zijn (ja) of niet (nee). De koplampen van de auto schijnen helder over de weg. In deze zin staat een koppelwerkwoord: In deze zin is sprake van een actie: In deze zin is sprake van een eigenschap: Pagina 11

13 In deze zin staat een naamwoordelijk gezegde: 4 van 10 Geef aan of de uitspraken over de zin juist zijn (ja) of niet (nee). Latijn bleek toch moeilijker dan gedacht. In deze zin staat een koppelwerkwoord: In deze zin is sprake van een actie: In deze zin is sprake van een eigenschap: In deze zin staat een naamwoordelijk gezegde: 5 van 10 Geef aan of de uitspraken over de zin juist zijn (ja) of niet (nee). Vandaag wordt er tijdens de les harder gewerkt dan anders. In deze zin staat een koppelwerkwoord: In deze zin is sprake van een actie: In deze zin is sprake van een eigenschap: In deze zin staat een naamwoordelijk gezegde: 6 van 10 Geef aan of de uitspraken over de zin juist zijn (ja) of niet (nee). Plotseling verschijnt Petersen, een directielid, in de deuropening. In deze zin staat een koppelwerkwoord: In deze zin is sprake van een actie: In deze zin is sprake van een eigenschap: In deze zin staat een naamwoordelijk gezegde: 7 van 10 Geef aan of de uitspraken over de zin juist zijn (ja) of niet (nee). Een goede afloop komt mij in dit geval heel onwaarschijnlijk voor. In deze zin staat een koppelwerkwoord: In deze zin is sprake van een actie: In deze zin is sprake van een eigenschap: In deze zin staat een naamwoordelijk gezegde: 8 van 10 Geef aan of de uitspraken over de zin juist zijn (ja) of niet (nee). Die muzikant leek mij heel talentvol. In deze zin staat een koppelwerkwoord: In deze zin is sprake van een actie: Pagina 12

14 In deze zin is sprake van een eigenschap: In deze zin staat een naamwoordelijk gezegde: 9 van 10 Geef aan of de uitspraken over de zin juist zijn (ja) of niet (nee). Daar word ik heel blij van. In deze zin staat een koppelwerkwoord: In deze zin is sprake van een actie: In deze zin is sprake van een eigenschap: In deze zin staat een naamwoordelijk gezegde: 10 van 10 Geef aan of de uitspraken over de zin juist zijn (ja) of niet (nee). Op TV werd stevig gediscussieerd over het ontslag van de burgemeester. In deze zin staat een koppelwerkwoord: In deze zin is sprake van een actie: In deze zin is sprake van een eigenschap: In deze zin staat een naamwoordelijk gezegde: Stap 3 Het naamwoordelijk gezegde vinden Vind je het nog lastig om te bepalen of je te maken hebt met een naamwoordelijk gezegde, stel jezelf dan steeds drie vragen. Voorbeeldzin: Deze oplossing lijkt mij erg goed. Vraag 1: Staat er een koppelwerkwoord in de zin? Antwoord: 'Ja', het koppelwerkwoord 'lijkt'. Vraag 2: Gaat het in de zin om een eigenschap/toestand? Antwoord: 'Ja', toestand: 'erg goed' Vraag 3: Wordt er in de zin iets over het onderwerp gezegd? Pagina 13

15 Antwoord: 'Ja', 'Deze oplossing' lijkt erg goed. Als je alle drie de vragen met 'ja' kunt beantwoorden heb je te maken met een naamwoordelijk gezegde. Het naamwoordelijk gezegde in deze zin is dus: 'lijkt erg goed'. Maak de volgende oefening: Vraag 1: Staat er een koppelwerkwoord in de zin? Vraag 2: Gaat het in de zin om een eigenschap/toestand? Vraag 3: Wordt er in de zin iets over het onderwerp gezegd? Gebruik de drie vragen om te kijken of er een naamwoordelijk gezegde te vinden is in de volgende zinnen. Dat kind lijkt mij bijzonder gelukkig. Die jongen schaatst erg goed. Peter is al heel lang ziek. Mijn oma wordt morgen honderd jaar. Onze nieuwe juf blijkt heel aardig te zijn. Weet je in welke zinnen een naamwoordelijk gezegde zit en weet je dan ook wat het naamwoordelijk gezegde is? Bespreek je antwoorden dan met een klasgenoot en kijk of jullie dezelfde antwoorden hebben. Stap 4 Het naamwoordelijk gezegde Het naamwoordelijk deel (nd) van het naamwoordelijke gezegde (ng) kan een zelfstandig naamwoord zijn. Moniek is een pestkop. nd ng = een pestkop Het naamwoordelijk deel kan ook een bijvoeglijk naamwoord zijn. Moniek is mooi. nd ng = mooi Bedenk zelf twee zinnen: één zin waarin het naamwoordelijk deel van gezegde een zelfstandig naamwoord is en één zin waarin het naamwoordelijk deel een bijvoeglijk naamwoord is. Stap 5 Pagina 14

16 Eindtoets Je sluit deze opdracht af met het maken van een toets. De toets bestaat uit een aantal meerkeuzevragen. Je moet 80% van de punten halen voor een voldoende. Heb je een voldoende? Print dan het certificaat. Klik op 'Start' om te beginnen. Succes! Naamwoordelijk gezegde kn.nu/j2uge 1 van 10 Wat is het gezegde van deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? Hoelang is hij al populair? a. wg: is b. ng: is c. wg: is populair d. ng: is populair 2 van 10 Wat is het gezegde van deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? Pagina 15

17 Hij heeft de hele avond op haar gewacht. a. wg: heeft gewacht b. ng: heeft gewacht c. wg: heeft de hele avond gewacht d. ng: heeft de hele avond gewacht 3 van 10 Wat is het gezegde van deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? Uiteindelijk is ook hij volwassen geworden. a. wg: is geworden b. ng: is geworden c. wg: is volwassen geworden d. ng: is volwassen geworden 4 van 10 Wat is het gezegde van deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? De minister zou hem gewaarschuwd hebben. a. wg: zou hebben b. ng: zou hebben c. wg: zou gewaarschuwd hebben d. ng: zou gewaarschuwd hebben 5 van 10 Wat is het gezegde van deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? Zij is vroeger een uitstekende schaatsster geweest. a. wg: is geweest b. ng: is geweest c. wg: is een uitstekende schaatsster geweest d. ng: is een uitstekende schaatsster geweest 6 van 10 Wat is het gezegde van deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? De man schijnt met een zaklantaarn. Pagina 16

18 a. wg: schijnt b. ng: schijnt c. wg: schijnt met een zaklantaarn d. ng: schijnt met een zaklantaarn 7 van 10 Wat is het gezegde van deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? Uiteindelijk is ook hij volwassen geworden. a. wd: is nd: volwassen geworden b. wd: is volwassen nd: geworden c. wd: is geworden nd: volwassen d. wd: volwassen nd: is geworden 8 van 10 Wat is het gezegde van deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? Het bouwen van die brug was gemakkelijk. a. wd: was nd: gemakkelijk b. wd: bouwen nd: gemakkelijk c. wd: bouwen nd: was gemakkelijk d. wd: bouwen was nd: gemakkelijk 9 van 10 Wat is het gezegde van deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? Hij is vorige week erg ziek geweest. a. wd: is nd: ziek geweest b. wd: is geweest nd: ziek c. wd: is nd: erg ziek geweest d. wd: is geweest nd: erg ziek 10 van 10 Wat is het gezegde van deze zin? Is het een werkwoordelijk gezegde (wg) of een naamwoordelijk gezegde (ng)? Sinds wanneer is zij al kwaad op jou? Pagina 17

19 a. wd: is nd: kwaad b. wd: is nd: al kwaad c. wd: is nd: al kwaad op jou d. wd: is nd: zij al kwaad op jou Extra - oefen Naamwoordelijk gezegde oefening Lees deze uitleg van Digischool over het naamwoordelijk gezegde. Neem de volgende tabel over in je schrift of in Word. Kijk of er in de zinnen een naamwoordelijk gezegde zit. Wanneer dit het geval is, vul je erachter het werkwoordelijk deel (ww) en naamwoordelijk deel (nw) in. 1. Jonas wordt later architect. ww =... nw = Hij lijkt me heel geschikt. ww =... nw = Die monteur blijkt heel goed in zijn werk. ww =... nw = De verdwenen bedrijfsleider bleek op Aruba te zijn. ww =... nw = De auto wordt waarschijnlijk morgen opgehaald. ww =... nw = Hij werkt al jaren als huisarts in Katwijk. ww =... nw = Waarom zijn die beesten zo vreselijk bang? ww =... nw = Dat komt mij erg ongeloofwaardig voor. ww =... nw = De inbreker moet morgen voorkomen bij de politierechter. ww =... nw = Dat is een uitstekende oplossing. ww =... nw =... Verderkijker Pagina 18

20 Verderkijker De Verderkijker biedt bij de opdracht passende externe linkjes naar uitleg, oefenmateriaal of filmpjes. Voor het onderdeel Naamwoordelijk gezegde zijn de volgende items geselecteerd. Uitleg Uitleg in een video. Oefeningen Oefeningen Oefeningen Oefeningen - 1 In de Verderkijker wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Mocht u vragen/opmerkingen hebben, of constateert u een niet-werkende link, horen wij dit natuurlijk graag. Dit kan via onze helpdesk. Pagina 19

21 Over dit lesmateriaal Colofon Auteur VO-content Laatst gewijzigd 19 August 2016 om 14:29 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding en publicatie onder dezelfde licentie vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VWO 2; HAVO 1; VWO 1; HAVO 2; Leerinhoud en doelen Nederlands; Begrippenlijst en taalverzorging; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 1 uur en 0 minuten Trefwoorden rearrangeerbare Pagina 20