De Schildklier dokter ik ben toch zo moe

Transcriptie

1 De Schildklier dokter ik ben toch zo moe Hypothyreoidie OED Cascais, april 2015 Ronald Erdtsieck, internist MMC Joyce Curvers, klinisch chemicus, Catharina ziekenhuis Frederieke de Bever, huisarts

2 U vraagt zich af: waarom ben ik toch zo moe? Hard gefeest gisteravond Zorgverzekeraar interfereert met mijn professie Ik heb het ook koud, ben aangekomen, droge huid,

3 Casus Mevrouw Kliermans zelfanamnese

4 Casus Mevr. S. Kliermans, 35 jaar lab ivm moeheid TSH; 11 (0,4-4,0 mu/l) vrij T4; 19 (9,0-24,0 pmol/l) - Wat is uw diagnose? - Welke evt aanvullende bepaling(en)? - Behandelen? - Follow up?

5 Regulatie schildklierhormoon

6 Werking in schildklier 100 nmol/dg 5 nmol/dg Jodium-uptake uit bloed Binding van jodium aan Thyreoglobuline (Tg) TSH opreguleert aanmaak van Tg

7 Werking eindorgaan 5 nmol/dg 100 nmol/dg 35 nmol/dg Hypothalamus Schildklier Hersenen Nier Lever Hart Kern Cytoplasma Metabolisme Groei

8 Referentiewaarden TSH Niet gaussisch verdeeld Mediaan 1,4 mu/l Verschil in refwaarden tussen labs Nature Reviews Endocrinology 2011,

9 Referentiewaarden TSH Niet gaussisch verdeeld Mediaan 1,4 mu/l Verschil in refwaarden tussen labs 6,0 6,0 5,5 5,5 TSH (mu/l) 5,0 4,5 4,0 3,5 Abbot oa DvU S i e m e n s c e n t Si e m e n s i m m Roche oa St Anna, MMC en Catharina Beckman oa Elkerliek Si e m en s vis ta 5,0 4,5 4,0 3,5 Coene et al unpublished, external QC 2013

10 Kwestie van balans 100 Hypothyreoidie - Subklinische Hypothyreoidie 10 TSH mu/l 1 0,1 0,01 - Subklinische hyperthyreoidie - NTI -T3 Toxicose FT4 (pmol/l) Hyperthyreoidie

11 Conclusie diagnostiek TSH is de graadmeter voor primaire schildklierafwijking Meting (vrij) T3 heeft geen toegevoegde waarde bij normale TSH/vrij T4

12 Diagnose: Subklinische hypothyreoidie TSH; 11 (0,4-4,0 mu/l) vrij T4; 19 (9,0-24,0 pmol/l) Hoe vaak komt dit voor?

13 LifeLines onderzoek Groningen We weten al langer dat bij veel mensen een te langzaam werkende schildklier bij TOEVAL wordt ontdekt. Hoe is dat nou in de NL bevolking?

14 Ruim metingen TSH in LifeLines deelnemers tussen 19 en 89 jaar oud hoeveel hebben: TSH 4-10 TSH > 10

15 LifeLines en schildklier 1127 gebruikers skhormoon (bijna 3%) TSH > 4: 303 ruim 25% niet goed gesuppleerd niet gebruikers skhormoon TSH 4-10: 3813 TSH > 10: 273 ruim 10% heeft afwijkend TSH

16 LifeLines studie: afwijkend TSH Geen slechtere kwaliteit van leven SF-36 vragenlijst Klaver EI, et al. 2011

17 Diagnose: Subklinische hypothyreoidie Bij een TSH < 6 mu/l is er een expectatief beleid. TSH > 6 mu/l : vaak geen relatie is met eventuele klachten de waarden normaliseren vaak spontaan; herhaal na 3 maanden het TSH en vrije T 4 ; na 2 keer een afwijkende TSH is er sprake van een subklinische hypothyreoïdie; staak de controles bij normalisatie van het TSH; bepaal jaarlijks het TSH bij persisteren van het TSH > 6 mu/l; staak de controle na enkele jaren bij stabiele waardes;

18 Terug naar de casus Aanvullende analyses? Thyreoglobuline / anti-thyreoglobuline? Anti-TPO? (Vrij) T3?

19 Werking in schildklier Jodium-uptake uit PB Binding van jodium aan Thyreoglobuline (Tg) TSH opreguleert aanmaak van Tg TPU, methimazole, carbimazole blokkeren TPO

20 Wat met anti-tpo? Originele publicatie: N=2779, 56%, 59 yrs 87% 68% 90% 15%

21 N= yr; 40% subklin, 37% eu En verder? N=82 50 yr; 60% subklin, 35% eu 2% pj 20% pj 8-12% pj 2-3% pj 10% na 1 jr 30% na 1 jr 5-10% pj 2-5% pj Huber et al. Spontaneous Course of Subclinical Hypothyroidism J Clin Endocrinol Metab, July 2002, 87(7): pmol/l pmol/l pmol/l Díez and Iglesias Subclinical Hypothyroidism: Patients over 55 Yr J Clin Endocrinol Metab, October 2004, 89(10):

22 Kwestie van balans 100 Hypothyreoidie - Subklinische Hypothyreoidie 10 TSH mu/l 1 0,1 0,01 - Subklinische hyperthyreoidie - NTI -T3 Toxicose FT4 (pmol/l) Hyperthyreoidie

23 En verder? Geen kortere levensverwachting Geen hogere sterfte Geen verhoogd aantal hartaanvallen Huber et al. Spontaneous Course of Subclinical Hypothyroidism J Clin Endocrinol Metab, July 2002, 87(7): Díez and Iglesias Subclinical Hypothyroidism: Patients over 55 Yr J Clin Endocrinol Metab, October 2004, 89(10):

24 Toegevoegde waarde TPO Thyreoperoxidase (TPO): betrokken bij de productie van schildklierhormoon. kans op progressie naar hypothyreoïdie afhankelijk van anti-tpo: met 2x zonder TSH: >10 is 2x >6 mu/l vrijt4: <13 is 3x >17 pmol/l Hoogte van de spiegels TPO-as: geen maat voor de ernst. geen voorafkans wie hypothyreoïdie ontwikkelt en wie niet. anti-tpo bepalen? in richtlijnen: geen invloed op het beleid. Mogelijk wel op beleid bij vervolgen patient? Alleen atpo+ vervolgen? Bij zwangeren / zwangerschapswens?

25 Vervolg casus Een jaar later wordt opnieuw lab bepaald; TSH; 22 vrijt4; 3,5 Wat is nu de diagnose Behandeling? Follow up

26 Diagnose hypothyreoidie Start van een kleurrijk bestaan?

27 Beleid bij Hypothyreoïdie Meestal levenslange substitutietherapie nodig Nieuwe standaard: <60 jr en geen cardiale comorbiditeit: direct start mcg! (1,6 micrg/kg) Verhoog elke 6 wk met 12,5-25 micrg Behandeling tot TSH (en vrij T4) normaal en patiënt klachtenvrij is, dan co 3 mnd, dan jaarlijks. Tijdstip inname: vast moment, nuchtere maag

28 Vervolg casus Pte is inmiddels goed ingesteld, zij komt nu vertellen dat ze zwanger is. Wat is nu je beleid? Wijzig je iets? Follow up?

29 Effect van hcg op schildklierhormonen

30 TSH en zwangerschap TSH fertilisatie atpo+ miskraam RR 2.0 ( ) TSH >2.5 mu/l hogere bloeddruk, vroeggeboortes, kunstverlossing stuitligging Cramer et al, 2003: J assist reprod Meta-analysis 2010: Eur J endocrinol Baker et al 2006, Am J Obstet Gynecol Vrij T4 nodig voor hersenontwikkeling TSH IQ TSH sensomotoriek TSH gedragsproblemen en ADHD Yuanbin, Clin Endocrinol 2009 Generation-R 2010 en 2012, JCEM Courtesy of Simone Kuppens

31 Screening vs case finding Symptomatische vrouwen In fam schildklierziekten Zelf schildklierziekte gehad Infertiliteit Miskramen of preterme bevalling gehad Diabetes type I Anti-TPO + BMI>40 Hoofd/nek radiatie of iodiumdeficiency Courtesy of Simone Kuppens

32 Subklinische hypothyreoidie en zwangerschap Aanvang zwangerschap: TSH en vrije T 4. liefst < wk 8 Normaal? controle na 3 maanden. persisteren van subklinische hypothyreoïdie? herhaal TSH en vrije T 4 elke 4 weken. Streefwaarde TSH 2e/3e trim <3 mu/l Hypothyreoïdie? behandel conform hypothyreoïdie tijdens de zwangerschap. Courtesy of Simone Kuppens

33 Hypothyreodie en zwangerschap Direct 25 % toevoegen Bepaal TSH-R antistoffen (bij Graves in VG) Elke 4 weken TSH (streefwaarde 1 tot 2) en vrij T4 Spontaan herstel mogelijk na zwangerschap

34 Vervolg casus Pte is bevallen, 9 mnd geleden. Blijft erg moe, ze heeft op Internet gekeken en kwam uit bij de site Hypo maar niet happy. Daar las ze, op een forum, dat ze de huisarts moest vragen om een T3 bepaling en ook om een behandeling met de combinatie T3/T4. Wat doe je??

35 T3 bepalen? Hyperthyroidie, maat voor ernst Hypothyroidie, geen indicatie?

36 Combinatiebehandeling T4 en T3 Meta-analyse (11 onderzoeken; n = 1216) Behandeling van hypothyreoïdie Levothyroxine plus liothyronine (combinatie T4 + T3) vs alleen levothyroxine [Grozinsky-Glasberg 2006]. Geen verschil tussen beide behandelingen voor de volgende eindpunten: lichaamspijn, depressie, angst, moeheid, kwaliteit van leven, lichaamsgewicht en lipidenspectrum. Monotherapie met levothyroxine nog steeds de voorkeur geniet.

37 Effect op vermoeidheid: T4/T3 vs T3

38 Effect op QOL: T4/T3 vs T3

39 NHG standaard 2013 Kernboodschappen hypothyreoidie De huisarts kan patiënten met hypothyreoïdie vrijwel altijd zelf behandelen. <60 jr zonder cardiale comorbiditeit: hogere startdosering De dosering levothyroxine wordt bij aanvang van de zwangerschap direct verhoogd met 25%. Bij alle zwangere patiënten met een schildklieraandoening (in de voorgeschiedenis) worden bij aanvang van de zwangerschap de TSH-receptor-autoantistoffen bepaald. Er is geen indicatie voor de bepaling van een anti-tpo

40 conclusie Te langzame schildklier TSH is graadmeter Vele gezichten Klachten lang niet altijd duidelijk Geen relatie hoogte TSH en klachten Restklachten, zwangerschapswens: anti- TPO antistoffen (bij afw TSH)???

41

42 kies verstandig :