Natuur in de klas product PLUS-handleiding Pieren en pissebedden Groep 5 en 6

Transcriptie

1 BuitenWijs samen sterk in NME BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving Natuur in de klas product PLUS-handleiding Pieren en pissebedden Groep 5 en 6

2 Dit is een NME product van BuitenWijs. BuitenWijs is een samenwerkingverband, waarbij de gemeenten Houten, Lopik, Nieuwegein en IJsselstein samen sterk in NME zijn. BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving. BuitenWijs Houten NME Houten Postbus DA Houten BuitenWijs IJsselstein Gemeente IJsselstein Postbus AA IJsselstein BuitenWijs Lopik Gemeente Lopik 3411 CH Lopik BuitenWijs Nieuwegein Gemeente Nieuwegein Postbus AA Nieuwegein buitenwijs@nieuwegein.nl Colofon Copyrights BuitenWijs Jaar van uitgave 2012 Eindredactie Erna Bod, Tjeerd Mijnster en Nicky Mertens Illustratie Olivier Rijken Grafische vormgeving Maaike de Laat Met dank aan Eduniek / CED-groep BuitenWijs Pieren en pissenbedden 2

3 Inhoudsopgave In het kort 4 Meervoudige Intelligentie 5 Coöperatief leren 6 Woordenschat 7 ICT 10 Burgerschap 11 Samenhang in het onderwijs 12 BuitenWijs Pieren en pissenbedden 3

4 1 In het kort De PLUS-handleiding is geschreven voor scholen die de zending van BuitenWijs willen integreren in hun dagelijks lesgeven. Om dat mogelijk te maken hebben we de zending bekeken vanuit verschillende invalshoeken: 1. Meervoudige intelligentie 2. Coöperatief Leren 3. Woordenschat: kernbegrippen 4. ICT 5. Burgerschap 6. Samenhang met andere vakgebieden We beschrijven in zes hoofdstukken een aantal mogelijkheden die het gebruik van de zending in de klas kunnen verrijken. Het staat iedere leerkracht vrij die suggesties er uit te halen, die zinvol lijken. Het is geen totaalaanpak. Scholen, die het concept van Meervoudige Intelligentie in hun onderwijs een plek hebben gegeven vinden het vaak prettig als aangegeven wordt welke intelligenties in de activiteiten aan bod komen. Voor deze scholen zijn de activiteiten van de lessen geanalyseerd. Voor verdere uitwerking worden vaak ook suggesties gedaan. Sommige scholen zijn al gewend om het samenwerken van kinderen met behulp van de didactische leerstrategieën van Kagan uit te voeren. Voor deze scholen is hoofdstuk 2 een hulp: welke didactische leerstrategie kan ik hier gebruiken, zodat het alle kinderen leren van het samenwerken, zodat alle kinderen een bijdrage leveren. De begrippen die in hoofdstuk 3, woordenschat zijn genoemd zijn enerzijds te beschouwen als doelwoorden, begrippen, die na afloop gekend moeten worden. Anderzijds kunnen de beschrijvingen en woordkaartjes ook gezien worden als hulp bij het uitleggen van lastige begrippen en moeilijke woorden. De link met ICT is niet altijd uitgebreid uitgewerkt. De suggesties in dit hoofdstuk kunnen gezien worden als verrijking of als extra voor kinderen, die geboeid zijn door het thema. In het kader van Burgerschap willen scholen daar waar het kan stilstaan bij de keuzen, die kinderen en volwassenen kunnen maken. Veel thema s binnen Natuur en Milieu lenen zich voor het bewust reflecteren op gedrag en de consequenties van gedrag. In hoofdstuk 5 staan suggesties beschreven om aandacht voor Burgerschap in het gebruik van de zending vorm te geven. Een discussie houden over het thema van de zending is het functioneel toepassen van oefeningen vanuit het vakgebied taal, het lezen van een infokaart is het toepassen van vaardigheden geleerd bij begrijpend lezen, een weerbericht schrijven is een oefening in stellen. Waar duidelijke linken liggen beschrijven wij deze, zodat de samenhang met andere vakgebieden zichtbaar wordt voor u als leerkracht, maar ook voor kinderen. BuitenWijs Pieren en pissenbedden 4

5 2 Meervoudige Intelligentie Deze materiaalzending bestaat uit vijf lessen. In alle lessen zijn de kinderen actief observerend en onderzoekend. We hebben deze zending voor u geanalyseerd op mogelijkheden om in de klas bewust met Meervoudige Intelligentie om te gaan. De activiteiten uit de zending zijn voor u geordend op de acht intelligenties, waarop een beroep wordt gedaan. Hiermee kunt u in de klas bewust activiteiten laten uitvoeren door kinderen vanuit de visie van het MATCHEN STRETCHEN VIEREN. Een korte toelichting op de begrippen Matchen-Stretchen-Vieren: Matchen:» Maak een match tussen de sterke en minder sterk ontwikkelde intelligentie om een ingang tot de leerstof te vinden.» Twee kinderen met verschillende intelligentieprofielen die samen werken Stretchen:» Een weinig ontwikkelde intelligentie als het ware oprekken om een evenwichtiger intelligentieprofiel te verkrijgen. Het is gericht op het bewerkstelligen van Brede ontwikkeling» Door kinderen samen te laten werken is dit gemakkelijker te bereiken Vieren:» Het uitvoeren van een opdracht die helemaal past bij de sterke intelligentie(s) van een kind. Dit is wat elk kind graag doet omdat het een sterke succeservaring oplevert. De activiteiten van de BuitenWijs zending: LES DE VOLGENDE INTELLIGENTIES KOMEN IN DE LESSEN VOOR: Les 1: Twee sollicitanten Introductie en naar buiten verbaal linguïstisch, lichamelijk kinesthetisch, inter- en intrapersoonlijk. Les 2: Het uiterlijk van P & P Observatie van P & P; werkbladen 1 verbaal linguïstisch, interpersoonlijk, visueel ruimtelijk Les 3: De voorkeuren van P & P Observatie van P & P; werkbladen 2 t/m 7 Wat geleerd?+ werkblad 8 verbaal linguïstisch, interpersoonlijk, lichamelijk kinesthetisch, logisch mathematisch intrapersoonlijk Les 4: Hoe verteren P & P? Leesblad 11, werkblad 10 verbaal linguïstisch Les 5: En de gelukkige is? Intro en kern: wat zijn we te weten gekomen?: Werkblad 8 De superopruimer: Werkblad 12 verbaal linguïstisch, inter- en intrapersoonlijk. visueel ruimtelijk BuitenWijs Pieren en pissenbedden 5

6 3 Coöperatief leren Deze zending bestaat uit vijf lessen. De kinderen worden uitgenodigd om veel samen te doen. Er wordt echter niet aangegeven hoe dit georganiseerd kan worden, welke werkvormen daarbij geschikt zijn. Het is zinvol om eventuele werkbladen van Pieren en pissebedden in tweetallen te laten maken: door erover te spreken met elkaar leren kinderen hun gedachten onder woorden te brengen. Pas dan ervaren ze of ze het goed weten of dat ze nog onzeker zijn over hun antwoorden. Er is een grote valkuil: als niet geregeld is hoe kinderen samen werken, is het goed mogelijk om mee te liften, om het kind dat het eerst weet alle antwoorden te laten bedenken, om steeds hetzelfde kind de antwoorden te laten noteren. Dat is uitdrukkelijk niet de bedoeling van samenwerken. Dan heeft het samen werken ook geen meerwaarde. Regelen van de interactie is dus nodig. Wij gebruiken hiervoor de coöperatieve leerstrategieën van Kagan. Deze staan beschreven in zijn boek: Coöperatieve Leerstrategieën (Bazalt, 2010). Wij geven bij elke les aan welke didactische structuren geschikt zijn: LES COÖPERATIEVE WERKVORMEN Les 1: Twee sollicitanten Voorkennis inventariseren nabespreking Rondpraat of Tafelrondje Doe mee en vertel Les 2: Het uiterlijk van P & P Observatie van P & P; werkbladen 1 Teamwerkblad Les 3: De voorkeuren van P & P Observatie van P & P ; werkbladen 2 t/m 8 Door de klas Les 4: Hoe verteren P & P? Leesblad 11, werkblad 10 Rondpraat / Team werkblad Les 5: En de gelukkige is? Intro en kern: wat zijn we te weten gekomen? Werkblad 8 Breng een probleem BuitenWijs Pieren en pissenbedden 6

7 4 Woordenschat In het natuur in de klas product Pieren en Pissebedden worden begrippen als bekend verondersteld, die mogelijk niet bij alle leerlingen ook daadwerkelijk bekend zijn. Voor het (zelfstandig) maken van de opdrachten is het echter noodzakelijk dat kinderen de begrippen kennen. Uitbreiding van de woordenschat met ongeveer 10 woorden, die passen bij het thema van de zending is functioneel en ook haalbaar. In spelvorm kunnen de woorden vooraf bekend gemaakt worden. Daarom is een woordenlijst met omschrijvingen en gebruik in zinnen aan de zending toegevoegd. Alternatief is dat de leraar zelf de foto s maakt die bij de begrippen horen. Daarmee zijn de foto s het meest actueel en dichtbij de werkelijkheid van de kinderen. BEGRIP/WOORD FOTO VAN HET MATERIAAL DAT IN DE KLAS WORDT GEBRUIKT. IN EEN ZIN... Pier Een ander woord voor pier is worm. Pissebed De pissebed is een schaaldier, net zoals een krab. Paperclip Met een paperclip (Engels voor papierklip) kun je papiertjes bij elkaar houden. BuitenWijs Pieren en pissenbedden 7

8 Schors Schors is de bast, de huid van de boom. Bacterie Een bacterie is een mini, mini diertje dat je overal kunt vinden en meestal nuttig is. Humus Verrotte plantenresten zijn weer een goede bodem voor nieuwe planten. Darm In de darm wordt de voeding uit ons eten en drinken gehaald. BuitenWijs Pieren en pissenbedden 8

9 Hergebruik Opnieuw gebruiken is beter dan weggooien of laten liggen. Consument Een consument is iemand die iets koopt of gebruikt, jij dus. Producent Een producent is iemand die iets maakt voor een ander zoals een boer. Woorden laten oefenen van de woorden door» Alle kaartjes door elkaar gooien en in tweetallen de goede bij elkaar te zoeken.» In tweetallen te flitsen (wat betekent...).» Mix en Ruil: kinderen hebben een kaartje in de hand. Wat is gerant denk jij? Welk woord hoort bij dit plaatje? Kaartjes ruilen en nieuw tweetal vormen.» Een legwerkje: leg woordje bij plaatje bij zinnetje en lees het daarna voor. BuitenWijs Pieren en pissenbedden 9

10 5 ICT In de materiaalzending wordt geen gebruik gemaakt van ICT. Veel scholen vinden dit een gemis en zouden graag beeldmateriaal op het digibord tonen als ondersteuning of vinden het prettig als er ook mogelijkheden zijn om bijvoorbeeld een webquest te doen. Via google kunnen de kinderen na pieren kweken of pieren steken verschillende plaatjes of sites openen die daar veel over vertellen / laten zien.» BuitenWijs Pieren en pissenbedden 10

11 6 Burgerschap Pieren en pissebedden bevat geen uitdrukkelijke burgerschaps-elementen. Wel zijn de pieren en pissebedden een mooi natuurlijk voorbeeld van hergebruik en kan de kinderen de vraag gesteld worden op welke manier zij zelf aan hergebruik doen. BuitenWijs Pieren en pissenbedden 11

12 7 Samenhang in het onderwijs Dit natuur in de klas product kan een start zijn voor andere onderzoeksactiviteiten op het vlak van enerzijds hergebruik of anderzijds over andere tuinbeestjes zoals de slak. BuitenWijs Pieren en pissenbedden 12