De ontwikkeling van het vuurwapen

Transcriptie

1 De ontwikkeling van het vuurwapen Het wapen heeft altijd sterk tot de verbeelding gesproken en een enorme rol in de geschiedenis van de mensheid gespeeld. Bijbelvaste lieden weten er alles van; Kaïn, boos omdat zijn vuurtje niet zo mooi brandde als dat van broer Abel, sloeg deze met een ezelskinnebak de hersens in, oog om oog, tand om tand, door het zwaard vergaan om zo maar een paar zaken uit de Bijbel op te noemen. De allereerste mensen grepen elkaar bij meningsverschillen met blote handen bij de lurven. Aangezien hierbij de zwakkere als regel het onderspit dolf, ging men alras over op het gebruik van stokken, stenen, vuurstenen dolken en zwaarden, slingers, pijl en boog etc waardoor de minder gespierde met behulp van zijn behendigheid en list toch de sterke eronder kreeg (David & Goliath). Aldus maakte men elkaar met behulp van bovengenoemde gereedschappen het leven zuur, totdat aan het begin van de 14e eeuw ongeveer gelijktijdig een tweetal geestelijken (Roger Bacon en Berthold Schwartz) het buskruit uitvonden. Buskruit is een mengsel van salpeter, zwavel en houtskool, dat achtereenvolgens nat gemengd en gemalen, vervolgens geperst en gedroogd en tenslotte verkorreld bruikbaar werd voor de lange reeks van uit te vinden en te verbeteren vuurwapens. Zo U ziet waren het vaak de jongens met het omgedraaide boordje die tot heil der mensheid hun steentje bijdroegen. Later was er namelijk ook nog dominee FORSYTH, die met zijn verbetering en toepassing van fulminaten de stoot tot de ontwikkeling van het moderne vuurwapen heeft gegeven. Het buskruit als drijfmiddel in (militaire) wapens vond tot het eind van de 19e eeuw toepassing, waarna het door de moderne nitro- kruitsoorten werd verdreven; Overigens is het nog steeds in gebruik bij aanvuurladingen, vlamversterkers, ernst- en gewoon vuurwerk. Nitro kruit is genitreerde cellulose (hout, katoen etc.). Onze zwartkruit- schutters namen de draad echter weer op, en heden ten dage kunt u op de vijftig meterbanen de onvervalste kruitdamp wederom opsnuiven. De eerste vuurwapens die uit de grijze oudheid zijn overgebleven, waren van primitieve makelij. De allereerste kanonnen waren vervaardigd uit ijzeren, aan elkaar gewelde staven waaromheen ijzeren banden. Bevestigd in een soort houten bak werden ze in stelling

2 gebracht. Kogels waren van steen, lood of gietijzer; Maar al spoedig bleek dat de ridder in zijn kasteel met vaak metersdikke muren aldaar niet meer veilig zat. Handwapens waren er ook; Vaak niet meer dan een gegoten of gesmede ijzeren pijp met handvat of bevestigd op een houten stok waarmede op de vijand toegelopen of gereden werd. Met behulp van een gloeiend stuk houtskool of lont werd het zaakje afgevuurd en gehoopt, dat het schot raak zou zijn. Die amtlich beschossenen Reproduktion der "Tannenbergbüchse" weist eine Gesamtlänge von 320mm auf. Das Original der in den Resten der 1399 zerstörten Burg Tannenberg gefunden Büchse befindet sich im Germanischen Nationalmuseum in Nürnberg.

3 Tot aan de 17e eeuw waren de toenmalige geweren (musketten) en pistolen voorzien van een lontslot. Dit was een apparaat, dat, nadat de trekker of hefboom werd bewogen, een gloeiende lont in een aan de zijkant van de loop bevindende pan werd geduwd, waardoor het aldaar aanwezige kruit ontbrandde en via een gat (zundgat) in de loop de hoofdlading ontstak die de kogel de loop uitblies richting vijand. De lontslot- wapens waren al een grote verbetering hoewel het musket een zeer zwaar wapen was dat ondersteuning (furket) nodig had alvorens het met enige nauwkeurigheid kon worden afgevuurd.

4 Nadelen waren de gloeiende en walmende lont, die des nachts gezien en overdag geroken werd (Men rook lont ). Hierna vindt U een aantal sloten, te weten: lontslot, radslot, steenslot en percussieslot..

5 In het gevecht is er altijd een streven geweest om zo snel, zo zuiver en zover mogelijk te schieten (zelfs voor pijl en boog waren er snelvuursystemen). Vandaar dat er steeds gezocht werd om het vuurwapen te verbeteren. Zo aan het begin van de 17e eeuw deed het radslot zijn intrede. Dit was in grove trekken een mechaniek, dat, wanneer er aan de trekker werd getrokken er een soort klauw met daarin een stuk zwavelkies (pyriet) op een getand wieltje drukte, waardoor vonken ontstonden. Het radslot moest namelijk met een soort sleutel worden opgewonden, waardoor een verensysteem werd geactiveerd. De klauw met ingespannen pyriet rust onder veerdruk op het dekseltje en komt na het bedienen van de trekker in aanraking met het draaiende rad, doordat het dekseltje wegschuift.

6 De vonken ontstaken een hoeveelheid kruit dat op zijn beurt de hoofdlading ontstak en het schot deed afgaan. De verbetering hield in, dat met wapen volledig geladen en gespannen (en dus voor direct gebruik gereed) bij zich kon dragen en op het gewenste moment een schot kon lossen zonder verraden te worden door gloeiende lonten en de rooklucht hiervan. (Willem van Oranje werd met een dergelijk wapen vermoord). Doordat het wapen en mechaniek complex en daardoor duur was, heeft het waarschijnlijk weinig militair gebruik gezien afgezien van de hoge jongens die zich zo n wapen konden veroorloven. In musea zijn deze wapens vaak in fraaie uitvoering te bewonderen. Ook aan het begin van de 17e eeuw werd het Miquelet en het Steenslot uitgevonden, respectievelijk in Spanje en Frankrijk. Deze ontstekingssystemen maakten gebruik van het feit dat, wanneer er een stuk vuursteen met kracht tegen een stalen voorwerp wordt geslagen, er metaaldeeltjes afgeschaafd worden, die door de kracht van de klap opgloeien en in staat zijn fijn buskruit te doen ontvlammen. De uitvinding van het steenslot was een enorme verbetering en vooruitgang, en geweren en pistolen soms meerloops en meerschots werden nu stukken handzamer en kleiner. Steensloten konden zo volmaakt vervaardigd worden, dat er wapens bekend zijn met geheel waterdichte systemen tot zelfs een zestien- schots pistool dat met één beweging van een soort hefboom langs het wapen herladen kon worden (in de kolf en onder de loop bevonden zich ruimten voor kogels, pankruit en hoofdlading. Ook het voorzien van de lopen met trekken en velden kwam er nu meer en meer alhoewel het al lang bekend was, dat het medegeven van een roterende beweging aan het projectiel de nauwkeurigheid van het schot zeer ten goede kwam. Het schieten met een steenslot- wapen had enige voeten in de aarde. De schutter (aangenomen dat het wapen geheel schietklaar was) deed achtereenvolgens de volgende handelingen: Kijken of de vuursteen goed in de klemplaten van de haan geplaatst was Kruitlading in de loop deponeren Kogel met prop plaatsen en op de lading duwen Kruitpan van het slot met pankruit vullen Pandeksel (batterij) sluiten Haan doorspannen Richten en afvuren.

7 In Rusland leefde van 1672 tot 1725 Tsaar Peter de Grote (Pjotr Velikii). Hij reorganiseerde vele zaken in zijn land naar Westerse trant, waaronder zijn leger; Hierna enige beelden van het laden en afvuren van een steenslot- geweer.

8 Het steenslot- systeem in geweren, pistolen en als ontsteking van kanonnen (veelal scheepsgeschut) heeft het lang volgehouden, doch er was een zoeken naar een betrouwbaarder ontstekingssysteem. De afvuurvertraging na het trekken aan de trekker bedroeg ongeveer 9/100 seconden, enig narichten was dus geboden. Toch kon een geoefende soldaat meerdere schoten per minuut afvuren. Vandaar dat meerloops- wapens het licht zagen en zelfs de voorloper van de revolver dateert uit deze tijd. U ziet dat de gedachte aan snelvuur vanaf de vroegste tijd aanwezig was.

9 Omstreeks 1820 experimenteerde er in Schotland een dominee Alexander Forsyth met fulminaten. Fulminaten zijn chemisch bewerkte edelmetalen, voornamelijk kwik, zilver en goud. Deze fulminaten zijn zeer schokgevoelig en geweldig explosief. Door vermenging van het slagkwik met glaspoeder en kaliumchloraat werd het goedje enigszins getemd en geschikt gemaakt voor een door Forsyth ontwikkeld ontstekingssysteem (scent bottle lock), welk systeem hier verder niet besproken zal worden. Wel zag kort hierop het slaghoedje het levenslicht. Het slaghoedje bestaat uit een koperen dopje met daarin een kleine hoeveelheid slagsas. Het slaghoedje werd op een nippel of schoorsteentje gedrukt en aangeslagen door de haan van het percussieslot. Dit ontbrandde het sas en deelde zijn vuur aan de hoofdlading mede, waarop het schot viel.

10 Enige tientallen jaren deed het slaghoedje dienst, waarna vooral door de Amerikaanse Burgeroorlog (1864) de samengestelde patroon zijn intrede deed (huls met slaghoedje, waarin de drijflading en afgedekt door het projectiel). Na het einde van de vorige eeuw tot op heden mede door het beschikbaar komen van nitro kruit, betere metalen enz., enz., stond niets de ontwikkeling van het moderne vuurwapen meer in de weg. De resultaten zijn op de schietbanen en hieronder te bezichtigen.

11 Colt Single Action Army cal.45 Geweer en revolverpatronen Bovenstaande Beaumont patronen werden in Nederland gebruikt voor de revolver, karabijn en geweer. Bronnen: Onze ervaring (duim) Boek Vuurwapens van 1840 tot heden (Lenselink) Boek Antieke vuurwapens (Kempers) Diverse encyclopedieën. Internet

12