Je moet nu voor jezelf een overzicht zien te krijgen over het onderwerp Functies en grafieken. Een eigen samenvatting maken is nuttig.

Transcriptie

1 7 Totaalbeeld Samenvatten Je moet nu voor jezelf een overzicht zien te krijgen over het onderwerp Functies en grafieken. Een eigen samenvatting maken is nuttig. Begrippenlijst: 21: functie invoerwaarde functiewaarde functievoorschrift 22: domein bereik nulwaarden/nulpunten extremen/toppen 23: lineaire functie absoluutfunctie integerfunctie (entierfunctie) familie van functies, parameters 24: asymptoten karakteristieken (nulpunten, toppen, asymptoten) 25: transformaties verschuiven (translatie) lijnvermenigvuldiging 26: ongelijkheid Activiteitenlijst: 21: functies herkennen de notaties bij het functiebegrip gebruiken 22: het domein en het bereik van een functie bepalen de intervalnotatie gebruiken 23: werken met lineaire functies, de absoluutfunctie en de integerfunctie 24: asymptoten bepalen karakteristieken van een functie bepalen 25: transformaties herkennen en uitvoeren 26: ongelijkheden oplossen Achtergronden grafieken Totaalbeeld Achtergronden Testen Opgave 1 Gegeven zijn de functies f(x) = 5x 2 (x + 20) en g(x) = 50x 2. De grafiek van f zie je hiernaast. a) Bereken algebraïsch de nulpunten van f en breng de grafiek in beeld. Pas de vensterinstellingen zo aan, dat je hetzelfde beeld krijgt als in de gegeven grafiek. Zet nu ook de grafiek van g er bij. b) Bereken de snijpunten van de grafieken van f en g. c) Los op: f(x) < g(x). STICHTING MATH4ALL 10 OKT

2 Opgave 2 Bereken bij deze functies eerst de nulpunten. Bepaal vervolgens domein en bereik. a) f(x) = x 2 (x 2 400) b) g(x) = 20 x 40 Opgave 3 1 Gegeven is de functie y(x) = 4 2 x a) Welke asymptoten heeft de grafiek van deze functie? b) Schrijf domein en bereik op. c) Los op: y 2. Geef benaderingen in twee decimalen nauwkeurig. Opgave 4 Hier zie je vier grafieken die zijn ontstaan door op de grafiek van f(x) = x één of meer transformaties toe te passen. Steeds zijn de standaardinstellingen van het GR-venster gebruikt. Schrijf bij elke grafiek het juiste functievoorschrift op. a) b) c) d) Opgave 5 Gegeven is de functie f met f(x) = 0,25(x 10) a) Door welke transformaties kan de grafiek van f ontstaan uit die van y = x 4? b) Bepaal de top en de nulpunten van de grafiek van f. c) Los algebraïsch op: f(x) < 10. Opgave 6 In de figuur zie je de grafieken I en II. I is de grafiek van y = x 3. Grafiek II ligt rechts van I, zodanig dat alle horizontale verbindingslijnstukken van I en II de lengte 2 hebben. a) Geef een bij grafiek II passend functievoorschrift. b) De verticale verbindingslijnstukken van I en II variëren in lengte. Bereken algebraïsch de waarden van x waarvoor die lengte 26 is. c) Bereken de kortste lengte van zo n verticaal verbindingslijnstuk. STICHTING MATH4ALL 10 OKT

3 Toepassen Opgave 7 Een leuke manier om het werken met transformaties te oefenen is het tekenen van smiley s met je grafische rekenmachine. Bekijk hoe je dat doet. grafieken Totaalbeeld Toepassingen Maak zelf een smiley en laat een medeleerling bedenken welke formules je hebt gebruikt. Doe daarna het omgekeerde. Opgave 8 Door een technische storing in de airconditioning van een groot gebouw neemt het zuurstofgehalte in de lucht tijdelijk af. Lees hierover meer in grafieken Totaalbeeld Toepassingen De technische staf heeft het verloop van het zuurstofgehalte beschreven met de formule: Z(t) = t + 10 ( t + 10) Hierin is t de tijd in minuten gerekend vanaf het moment dat de storing begon. Verder is Z het aantal cm 3 zuurstof per liter lucht op het tijdstip t. Op t = 0 is het zuurstofgehalte normaal. a) Bereken Z(0). Schets de grafiek van Z(t) voor 0 t 100. b) Op welk tijdstip is het zuurstofgehalte minimaal? c) De medische staf vindt een zuurstofgehalte van 80% van het normale niveau, nog juist toelaatbaar. Bereken gedurende hoeveel minuten het zuurstofgehalte ontoelaatbaar laag is. Opgave 9 Van een rechthoekig stuk karton van 12 cm bij 20 cm kun je een bakje maken. Je knipt dan de vier hoeken even ver in, zoals je in de figuren kunt zien. Als je er op dezelfde wijze een deksel bij maakt, krijg je een doosje waarvan de inhoud I wordt bepaald door de afmetingen van het bakje. a) Noem de lengte en de breedte van het ingeknipte stukje x. Stel een formule op voor I(x). b) Bepaal het domein en het bereik van I(x). c) Hoe ver moet je het karton inknippen om een maximale inhoud te krijgen? STICHTING MATH4ALL 10 OKT

4 Examenopgaven Opgave 10 Gegeven is de functie f(x) = 1 2x. T en S zijn de snijpunten van de grafiek van f met de x-as en de y-as. a) Bereken de coördinaten van T en S. b) Schrijf domein en bereik van f op. c) In de figuur zie je hoe punt B de grafiek van f doorloopt tussen T en S. De punten A en C zijn steeds de projecties van B op respectievelijk de x-as en de y-as. Als B niet samenvalt met T of C is OABC een rechthoek. Die rechthoek verandert voortdurend van vorm. Er is één plaats van B waarbij OABC een vierkant is. Bereken de coördinaten van deze plaats. d) Als B van T naar S beweegt over de grafiek van f, neemt de oppervlakte van OABC eerst toe en later weer af. Iemand heeft het vermoeden dat de oppervlakte van OABC maximaal is wanneer OABC een vierkant is. Onderzoek of dit vermoeden juist is. (bron: examen wiskunde B havo 1991, tweede tijdvak) Opgave x Gegeven is de functie f(x) = voor 10 x x + 16 a) Breng de grafiek van f zo in beeld dat de hoogste en laagste functiewaarden zichtbaar zijn. Bepaal het bereik van f. b) Los algebraïsch op: f(x) 8. c) De grafiek van de functie g(x) = f(x) + c raakt de lijn y = 10. Bepaal met behulp van je grafiek voor welke waarden van c dit het geval is. (bron: examen wiskunde B havo 1989, eerste tijdvak) STICHTING MATH4ALL 10 OKT

5 Antwoorden 1a) (0,0) en ( 20,0) b) ( 10,5000) en (0,0) c) x 10 2a) ( 20,0), (0,0), (20,0) D f = en B f = [ 40000, b) ( 1580,0) D f =,20] en B f = [ 40, 3a) x = 0 en y = 4 b) D =,0 0, en, B =,4 c) x 0,71 V x 0,71 4a) y = x + 5 b) y = 2 x c) y = 8 4 x + 4 d) y = 2 4 x 5a) eerst 10 verschuiven in x-richting dan verm. met 0,25 in y-richting dan 16 verschuiven in y-richting b) (6,0) en (14,0), top (10, 16) c) < x < a) y = (x 2) 3 b) x = 1 V x = 3 c) a) Z(0) = 200 b) t = 10 c) 22,4 minuten 9a) I = x(12 2x)(20 2x). b) D = [0,6] en B = [0;262,68] c) 2,43 cm 10a) T(0,5;0) en S(0,1) b) D = ;0,5] en B = [0, c) B( 1 + 2, ) d) Onjuist, maximum van opp(x) = x 1 2x zit niet bij x = a) [0,17] b) 4 x 1 V 1 x 4 c) c = 7 V c = 10 STICHTING MATH4ALL 10 OKT