KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG Kaj Munk College VMBOGT

Transcriptie

1 KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN HET ONDERWIJSVERSLAG 2014 Kaj Munk College VMBOGT Plaats : Hoofddorp BRIN nummer : 21WE C1 BRIN nummer : 21WE 00 VMBOGT Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : januari 2014 Datum vaststelling : 8 april 2014

2 Pagina 2 van 12

3 1. INLEIDING De inspectie van het Onderwijs heeft op 30 en 31 januari 2014 een onderzoek uitgevoerd op het Kaj Munk College te Hoofddorp, afdeling vmbo theoretisch leerweg, om een oordeel te kunnen uitspreken over de kwaliteit van het onderwijs op deze afdeling en over de naleving van wet- en regelgeving. Daarmee geldt dat onderzoek ook als het bezoek dat de inspectie op alle scholen voor voortgezet onderwijs ten minste eens in de vier jaar aflegt. Aanleiding De aanleiding voor dit onderzoek is het volgende. De afdeling is betrokken in het jaarlijkse steekproefonderzoek voor het Onderwijsverslag 2013/2014. In dit onderzoek verzamelen wij informatie over een aantal aspecten. Deze aspecten hebben naast de kernindicatoren betrekking op de onderwerpen waarover afspraken zijn gemaakt in het Bestuursakkoord (opbrengstgericht werken en differentiatie). Dit onderzoek leidt tot een kwaliteitsprofiel voor uw school en een bepaling van het toezichtarrangement. De verzamelde informatie gebruiken wij bovendien voor rapportage over de kwaliteit van het stelsel in het Onderwijsverslag 2013/2014. Ook gebruiken we dit onderzoek om informatie te verzamelen over een aantal thema s waarover we in het Onderwijsverslag 2013/2014 zullen rapporteren, te weten zittenblijven en achterstandenbestrijding. De afdeling vmbo theoretische leerweg is een van drie aangeboden schoolsoorten van het Kaj Munk College: mavo, havo en atheneum. De afdeling is verdeeld over twee teams met een eigen teamleider en heeft ongeveer 450 leerlingen. Toezichthistorie Het Kaj Munk College maakt deel uit van de IRIS Scholengroep, een groep van vijf confessionele scholen voor voortgezet onderwijs in Haarlem, Heemstede en de Haarlemmermeer. De school heeft momenteel ruim 1700 leerlingen. Het Kaj Munk College is in 2011 voor het laatst door de inspectie bezocht. Het onderzoek had toen betrekking op de afdeling vwo en vormde de afsluiting van een periode, waarin sprake was van te lage cognitieve opbrengsten en zwakke kwaliteitszorg van die afdeling. Pagina 3 van 12

4 De afdeling vmbo-t heeft al sinds 2008 een basistoezicht, hetgeen betekent dat de inspectie geen risico s voor de kwaliteit van het onderwijs heeft waargenomen. Onderzoeksopzet De inspectie baseert haar kwaliteitsoordelen door de onderwijspraktijk van de school te toetsen aan een selectie van kwaliteitsindicatoren uit het toezichtkader voortgezet onderwijs Bij dit onderzoek hebben we de indicatoren uit het zogenaamde kernkader onderzocht. Dit is het gedeelte uit het toezichtkader dat bij al onze kwaliteitsonderzoeken minimaal wordt beoordeeld. In het onderzoek is ook een aantal indicatoren uit het aanvullende kader onderzocht waarmee de stand van zaken van de afspraken in het bestuursakkoord in beeld kunnen worden gebracht. Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: De relevante documenten van en over de school zijn geanalyseerd; Het leerlingvolgsysteem is ingezien. In aansluiting daarop is een aantal dossiers van leerlingen bestudeerd; Schoolbezoek, waarbij wij in een aantal lessen de onderwijspraktijk hebben geobserveerd; Wij hebben gesprekken gevoerd met het de schoolleiding, vertegenwoordigers van het lerarenteam, de zorgcoördinator, de orthopedagoge, de taalwerkgroep, de rekenwerkgroep en leerlingen; Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de bevindingen van het onderzoek besproken met de schoolleiding en bestuur. Opbouw rapport In hoofdstuk 2 staat de conclusie van het onderzoek waaronder het vervolgtoezicht. In hoofdstuk 3 beschrijven we de bevindingen uit het onderzoek in de vorm van een kwaliteitsprofiel. Dit wordt gevolgd door een paragraaf waarin het oordeel van de inspectie wordt toegelicht en waar mogelijk de schoolontwikkeling in samenhang wordt beschreven. Pagina 4 van 12

5 2. CONCLUSIE EN TOEZICHTARRANGEMENT Een kwaliteitsonderzoek zoals wij op het Kaj Munk College, afdeling vmbo-t, hebben uitgevoerd, leidt tot een zogenaamd toezichtarrangment voor kwaliteit en/of naleving. Een arrangement kan basistoezicht inhouden of juist aangepast toezicht. In het eerste geval (bij basistoezicht) vinden wij de kwaliteit van voldoende niveau en is het daarom niet nodig om de school onder intensief toezicht te plaatsen. Als er echter teveel tekortkomingen zijn geconstateerd, wordt conform beslisregels geoordeeld dat de kwaliteit onvoldoende is en stellen we een aangepast arrangement vast voor zwakke of voor zeer zwakke kwaliteit en/of naleving. Onze conclusie voor het Kaj Munk College, afdeling vmbo-t, is als volgt: Kwaliteit De inspectie concludeert dat de kwaliteit van het onderwijs op het Kaj Munk College, afdeling vmbo-t, te Hoofddorp op de onderzochte onderdelen grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de school op die gebieden weinig tekortkomingen kent. Om die reden wordt het reeds aan de school toegekende basisarrangement gehandhaafd. De bevindingen zullen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Pagina 5 van 12

6 3. BEVINDINGEN In dit hoofdstuk leest u de bevindingen uit ons onderzoek op basis waarvan we tot onze conclusie over de kwaliteit zijn gekomen. Eerst geven we een samenvattend algemeen beeld over de kwaliteit van het onderwijs op het Kaj Munk College, afdeling vmbo-t. Daarna volgt het kwaliteitsprofiel waarin de oordelen op de indicatoren staan. Vervolgens lichten we die oordelen in onderlinge samenhang toe 3.1 Algemeen beeld De kwaliteit van het onderwijs op het Kaj Munk College, afdeling vmbo-t, is op de onderzochte onderdelen grotendeels van voldoende niveau. De school creëert voor haar leerlingen een warm en duidelijk schoolklimaat, waarin zij de gelegenheid krijgen om hun vaardigheden en kennis op eigen wijze goed te ontwikkelen. De school kiest daarom niet voor één vorm van leren, maar sluit in haar onderwijs- en begeleidingsactiviteiten zoveel mogelijk aan de mogelijkheden die de leerling in zich heeft. Onderwijs en begeleiding hebben daardoor in zekere mate een experimenteel karakter: de leraar of mentor onderzoekt op welke wijze hij of zij het leerproces van de leerling kan stimuleren. Die onderzoekende houding poogt de school ook bij leerlingen te bewerkstelligen. Nog niet in alle lessen slagen leraren van wie een deel slechts kort de opleiding heeft verlaten - daarin, maar de leerlingen krijgen relatief veel feedback op hun leerprestaties. Verdere ontwikkeling van de leskwaliteit staat bovenaan op de agenda van de teams. De school zou meer werk kunnen maken van het onderzoeken van de beginsituatie van leerlingen. Nu wordt van leerlingen vooral hun sociaalemotionele achtergrond in kaart gebracht, terwijl hun taalvaardigheid minder aandacht krijgt. Deze vormt echter de grondslag voor veel leeractiviteiten. De school heeft goede voorzieningen voor leerlingen met een rugzak. Ondanks de snelle groei van de afdeling behalen de leerlingen resultaten die overeenkomen met het landelijk gemiddelde. Bij stabilisatie van de groei en de verdere ontwikkeling van het onderwijsconcept liggen hogere doorstroom- en examencijfers in het verschiet. 3.2 Kwaliteits- en nalevingsprofiel In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke oordelen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen Pagina 6 van 12

7 verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. Sommige nummers zijn rood. Dit betekent dat zij tot het zogenaamde kernkader behoren. De oordelen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score "onvoldoende of voldoende". In onderstaande tabel staan de indicatoren die in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke oordelen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader voortgezet onderwijs. De oordelen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen Wij hebben daarnaast onderzocht of de school voldoet aan de naleving van enkele wettelijke voorschriften. Dit wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Leeropbrengsten De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden De leerlingen behalen in de onderbouw het opleidingsniveau dat mag worden verwacht. 1.2_(G)T De leerlingen lopen weinig vertraging op in de bovenbouw van de opleiding vmbo-(g)t. 1.3_(G)T De leerlingen van de opleiding vmbo-(g)t behalen voor het centraal examen de cijfers die mogen worden verwacht. Pagina 7 van 12

8 Leeropbrengsten De opbrengsten liggen op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie verwacht mag worden _(G)T Bij de opleiding vmbo-(g)t zijn de verschillen tussen het cijfer voor het schoolexamen en het cijfer voor het centraal examen van een aanvaardbaar niveau. De aangeboden leerstofinhouden bereiden de leerlingen voor op vervolgonderwijs en samenleving De school heeft een aanbod voor de referentieniveaus taal dat past bij alle leerlingen. 3.5 De school heeft een aanbod voor de referentieniveaus rekenen dat past bij alle leerlingen. De leerlingen krijgen voldoende tijd om zich het leerstofaanbod eigen te maken De leerlingen maken efficiënt gebruik van de onderwijstijd. Het (vak)didactisch handelen van leraren stelt leerlingen in staat tot leren en ontwikkeling De onderwijsactiviteit heeft een doelgerichte opbouw. 7.2 De leraar geeft een begrijpelijke uitleg. 7.3 De leerlingen zijn actief betrokken. 7.4 De leerlingen krijgen effectieve feedback op hun leerproces. De leraren stemmen hun didactisch handelen af op verschillen tussen leerlingen De leraar stemt de instructie af op verschillen tussen leerlingen. 8.3 De leraar stemt de verwerking af op verschillen tussen leerlingen. De school biedt effectief aanvullend onderwijs en ondersteuning aan leerlingen die dat nodig hebben. (basisondersteuning) (De school bestrijdt effectief achterstanden.) De school volgt systematisch de vorderingen van de leerlingen aan de hand van genormeerde toetsen. 9.2 De school bepaalt wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte is van individuele of groepen leerlingen. 9.3 De school heeft doelen gesteld die erop gericht zijn om achterstanden te bestrijden. 9.4 De school voert de ondersteuning planmatig uit. Pagina 8 van 12

9 De school bewaakt de kwaliteit van haar opbrengsten De school evalueert systematisch de opbrengsten De school werkt doelgericht aan de kwaliteit van de opbrengsten. De school bewaakt de kwaliteit van het onderwijsproces De school evalueert systematisch het onderwijsproces De school werkt doelgericht aan de verbetering van het onderwijsproces De school borgt de kwaliteit van het onderwijsproces. Nalevingsindicatoren 2014 Onvoldoende Voldoende N1 N2 N4 Door of namens het bestuur is de vastgestelde schoolgids naar de inspectie gestuurd en deze schoolgids bevat de onderzochte onderdelen uit art. 24c en 24a WVO. Door of namens het bestuur is het vastgestelde schoolplan naar de inspectie gestuurd en dit schoolplan bevat de onderzochte onderdelen uit art. 24c en 24 WVO. Door of namens het bestuur zijn het Examenreglement en het PTA naar de inspectie gestuurd en deze documenten bevatten de onderzochte onderdelen uit het Eindexamenbesluit ar. 31. Pagina 9 van 12

10 3.3 Toelichting bij kwaliteitsprofiel Het bovenstaande algemene beeld en kwaliteitsprofiel lichten we hieronder toe. Daarbij komen achtereenvolgens de volgende aspecten aan bod: opbrengsten, onderwijsproces, achterstandenbeleid en kwaliteitszorg. Opbrengsten De opbrengstenkaarten van het Kaj Munk College, afdeling vmbo-t, laten gemiddelde tot iets bovengemiddelde opbrengsten zien. Het gemiddelde centraal examen ging de laatste twee jaar iets omlaag, zodat het nog maar net op het landelijk gemiddelde ligt. Volgens de school is de onervarenheid met eindexamens van de nieuw aangestelde leraren hier mede debet aan. Het rendement van de onderbouw is goed te noemen en dat van de bovenbouw gemiddeld. De determinatie van leerlingen uit de dakpanklassen naar het geschikte onderwijsniveau blijft een aandachtspunt, te meer omdat de afdeling in de onderbouw niet werkt met genormeerde toetsen voor de kernvakken. Onderwijsproces Tijdens dit onderzoek heeft de inspectie in eerste instantie de algemene didactische vaardigheden van de leraren beoordeeld, te weten: het doelgericht zijn van de les, het geven van begrijpelijke toelichting op de leerstof, het bewerkstelligen van voldoende betrokkenheid van de leerlingen en het geven van feedback aan leerlingen. In driekwart van de bezochte lessen lagen deze vaardigheden op voldoende niveau. In de positieve sfeer die leraren weten te creëren, nemen leraren na de centrale uitleg de tijd om leerlingen zo veel mogelijk van persoonlijke feedback te voorzien. Wel nam de inspectie grote verschillen tussen de lessen waar. Naast goede gestructureerde, gevarieerde lessen trof de inspectie ook weinig doelgerichte en traag verlopende lessen aan. Bij die laatstgenoemde lessen vond vaak ook tijdverlies plaats als gevolg van een late start of te vroege beëindiging van de les. Leraren zouden meer kunnen expliciteren welke leerwinst de les moet opleveren en daarop in hun les koersen. Op het punt van de afstemming van het onderwijsproces op de leerbehoeften van de leerlingen trof de inspectie de eerste pogingen tot interne differentiatie aan. Zo werden leerlingen uitgenodigd om - afhankelijk van door henzelf geschatte bedrevenheid te kiezen voor bepaalde opdrachten. De inspectie ziet dit als een stap in het streven van de teams om de talenten van leerlingen ook binnen de les sterker tot hun recht te laten komen. Pagina 10 van 12

11 Binnen het warme pedagogisch klimaat is ook ruimte voor leerlingen die alleen met externe ondersteuning hun schoolcarrière tot een succes kunnen maken. De school heeft in totaal ruim 60 leerlingen met leerlinggebonden financiering. Naast deze is er nog een flink aantal andere leerlingen voor wie het leren niet gemakkelijk is, maar geen extra financiering hebben. De school zet in ruimte mate in op ondersteuning van deze leerlingen door extra faciliteiten in de mentoraatbegeleiding. Daarnaast is er een intern zorgteam dat tweewekelijks bespreekt welke interventie het beste ingezet kan worden. Het effect hiervan wordt in algemene termen geëvalueerd. Ook buiten deze groep besteden mentoren veel aandacht aan het welbevinden en de motivatie van leerlingen. In de onderbouw neemt de school jaarlijks de Schoolvragenlijst af. Sociaalemotionele ontwikkelingen worden hierdoor snel opgemerkt en in resultaatvergaderingen besproken. Achterstandenbeleid In leerjaar 1 is er een screening op het gebied van dyslexie. De cognitieve vaardigheden op het gebied van taal en rekenen worden voornamelijk binnen de vaklessen vastgesteld. Voor rekenen is binnen het vak wiskunde een apart uur gereserveerd. Een nadeel van deze aanpak is dat het lang kan duren voordat van alle leerlingen hun eventuele achterstanden zijn ontdekt. De inspectie pleit in dit kader voor een brede screening van de al aanwezige vaardigheden in verband met de referentieniveaus voor taal en rekenen. Nu vindt de belangrijkste inhoudelijke vakondersteuning na vaststelling van eventuele achterstanden - plaats in extra rekenlessen en in de huiswerkbegeleiding. Voor de aanwezige leerlingenpopulatie acht de inspectie deze ondersteuning voldoende. Voor achterblijvende taalvaardigheid, met name op het gebied van de leesvaardigheid, is die ondersteuning er echter niet. Taalbeleid dient dan ook schoolbreed verder te worden ontwikkeld. De kwaliteitszorg In de kwaliteitszorg legt de school minder de nadruk op het meten en op de data, dan op de algehele professionalisering en kwaliteitsontwikkeling. In dat laatste staat het leren van de teams, het leren in het vak en het leren als persoon centraal. Alle kwaliteitsvragen zijn hierop geënt: hoe kan de kwaliteit van het lesgegeven, van de begeleiding en van de toetsen worden verbeterd? Op alle niveaus van de school worden hieraan gewerkt en wordt van de leraren een zelfkritische en onderzoekende houding verwacht. Die onderzoekende houding is ook terug te vinden in de profilering van de school in de richting van bètavakken en als een academische opleidingsschool. Voor wat betreft de kwaliteit van de lessen hebben leraren de behoefte uitgesproken vaker bij elkaar te gaan kijken. Ook vindt collegiale consultatie Pagina 11 van 12

12 binnen de teams regelmatig plaats. In de vakgroepen bespreekt men de totstandkoming van doorlopende leerlijnen en bijbehorende toetsen. Teamleiders voeren met docenten gesprekken om de voortgang van hun persoonlijke ontwikkeling en de condities daarvoor te bewaken. Bij het bewaken van de algehele voortgang kunnen cijfermatige gegevens van tijd tot tijd een belangrijke rol spelen. Op dit punt werkt men op schoolniveau met de balanced score card, maar op meso-en microniveau zouden meer getalsmatige gegevens dienstbaar kunnen zijn. Zowel op school- als op bestuursniveau is expertise aanwezig om ieder van de benodigde data te voorzien. De inspectie beschouwt het als een positief gegeven dat binnen de lerarenteams en een aantal van de vaksecties inmiddels een gezamenlijke visie aan het ontstaan is over wat goed onderwijs is en hoe de talenten van iedere leerling kunnen worden aangesproken en ontwikkeld. De merendeels jonge leraren kunnen nu werken aan de realisatie van dit streefbeeld. Pagina 12 van 12