INLEIDING: WAAROM HET IVOOR 1 DEEL 1. DUURZAME ONTWIKKELING EN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN 11

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "INLEIDING: WAAROM HET IVOOR 1 DEEL 1. DUURZAME ONTWIKKELING EN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN 11"

Transcriptie

1 INHOUDSOPGAVE INLEIDING: WAAROM HET IVOOR 1 1. ESF-PROJECT HET IVOOR Noden Doelstellingen Doelgroep Activiteiten Referenties DANKWOORD Docenten en lesgevers EHSAL en Syntra West Activerende didactische werkvormen De leden van de referentiegroep Het ESF-agentschap...10 DEEL 1. DUURZAME ONTWIKKELING EN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN WAT IS DUURZAME ONTWIKKELING? Duurzame ontwikkeling volgens de Brundtland-commissie Milieu, maatschappij en economie als pijlers van duurzame ontwikkeling Participatie als vierde pijler van duurzame ontwikkeling MVO als deelaspect van duurzame ontwikkeling Een concreet actieplan voor duurzame ontwikkeling: Agenda Duurzame ontwikkeling in België Referenties Meer weten? WAT IS MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN? Maatschappelijk verantwoord ondernemen als toepassing van duurzame ontwikkeling Een definitie van maatschappelijk verantwoord ondernemen...33 i

2 2.3 De 3 P s: people, planet, profit Stakeholdermanagement MVO-instrumenten Referenties Meer weten? WAAROM VERANTWOORD ONDERNEMEN? Belang van MVO voor het bedrijfsleven MVO-domeinen waarin ondernemingen inspanningen leveren Drijfveren voor MVO binnen een onderneming Voordelen van MVO voor het bedrijfsleven Kritische succesfactoren van MVO Referenties Meer weten?...93 DEEL 2. DUURZAME ONTWIKKELING EN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN IN HET ONDERWIJS DUURZAME ONTWIKKELING EN MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD ONDERNEMEN IN HET ONDERWIJS Waarom DO en MVO in het onderwijs? Milestones inzake onderwijs en duurzame ontwikkeling UN Decade of Education for Sustainable Development Duurzaam Onderwijs in België en Nederland Referenties Meer weten? COMPETENTIES VOOR DUURZAME ONTWIKKELING EN/OF VERANTWOORD ONDERNEMEN Competenties voor duurzame ontwikkeling Competenties voor maatschappelijk verantwoord ondernemen Referenties ii

3 DEEL 3. HET VERBAND TUSSEN MVO EN DE VAKGEBIEDEN INLEIDING FICHES VOOR HET HOGER ONDERWIJS MVO en (bedrijfs)technische toepassingen van scheikunde en natuurkunde MVO en (bedrijfs)technische toepassingen van wiskunde, statistiek en operationeel onderzoek MVO en Economie MVO en Human Resources Management MVO en Informatica MVO en Logistiek MVO en Management MVO en Marketing en sales MVO en Recht MVO en Vakken met financiële inslag FICHES VOOR ONDERNEMERSOPLEIDINGEN BEDRIJFSBEHEER MVO en Financieel Beleid MVO en Administratie en Boekhouden MVO en Recht en Wetgeving MVO en Commercieel Beleid DEEL 4. INTEGRATIE VAN VERANTWOORD ONDERNEMEN: DIDACTISCHE WERKVORMEN INLEIDING ACTIVERENDE DIDACTISCHE WERKVORMEN Voorstelling activerende werkvormen Referenties Overzicht werkvormen per activerende didactische werkvorm iii

4 3. WERKVORMEN ROND MVO BINNEN HET HOGER ONDERWIJS (Bedrijfs)technische toepassingen van Scheikunde en Natuurkunde (Bedrijfs)technische toepassingen van wiskunde, statistiek en operationeel onderzoek Economie Human Resource Management Informatica Logistiek Management Marketing en Sales Vakken met financiële inslag WERKVORMEN ROND MVO BIJ ONDERNEMERSOPLEIDINGEN BEDRIJFSBEHEER Financieel Beleid Recht en wetgeving Commercieel beleid BIJLAGE. OVERZICHT ACTIVERENDE WERKVORMEN iv

5 OVERZICHT VAN FIGUREN Figuur 1: Onderlinge vergelijking van nationale ecologische voetafdrukken...17 Figuur 2: De relatie tussen de drie pijlers van duurzame ontwikkeling...18 Figuur 3: Onderneming in het krachtenveld van stakeholders...42 Figuur 4: Continue verbetering d.m.v. Plan-Do-Check-Act...46 Figuur 5: Domeinen waarin de ondernemingen inspanningen leveren...62 Figuur 6: Mogelijke redenen waarom ondernemingen in MVO investeren...66 Figuur 7: Wat zijn de grootste drijfveren voor de Corporate Social Responsibilityactiviteiten (CSR) van uw onderneming?...69 Figuur 8: Naar wie communiceert u de resultaten op het vlak van MVO?...84 Figuur 9: Via welke weg communiceert u de resultaten op het vlak van MVO...85 OVERZICHT VAN TABELLEN Tabel 1: Overzichtstabel verklaringen inzake onderwijs en duurzame ontwikkeling Tabel 2: Overzicht gespreksvormen Tabel 3: Ordening opdrachten per activerende werkvorm OVERZICHT VAN INTERMEZZO S Intermezzo 1:Krantenartikel: De ecologische voetafdruk...16 Intermezzo 2:Krantenartikel: Economische groei in China...19 Intermezzo 3:Ondersteunend document: De Verklaring van Rio...21 Intermezzo 4:Ondersteunend document: De rol van het bedrijfsleven binnen Agenda Intermezzo 5:Krantenartikel: Duurzame ontwikkeling op gemeentelijk vlak...27 Intermezzo 6: Ondersteunend document: Maatschappelijk verantwoord ondernemen is nodig...31 Intermezzo 7:Invulling van het begrip Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen door bedrijven en organisaties...35 v

6 Intermezzo 8:Ondersteunend document: Werken aan duurzaam ondernemen...40 Intermezzo 9:Een concrete invulling van de triple bottom line door het bedrijf Siemens...41 Intermezzo 10:Ondersteunend document: Waarom stakeholdermanagement?...43 Intermezzo 11:Onderzoek omtrent MVO in de distributiesector...44 Intermezzo 12:Ondersteunend document: Federaal Actieplan Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen in België: Actie rond duurzaamheidsverslaggeving...52 Intermezzo 13:Artikel: MVO bij Triodos Bank...60 Intermezzo 14:Artikels: Initiatieven omtrent MVO...63 Intermezzo 15:Ondersteunend document: Een strategie voor duurzame producten...73 Intermezzo 16:Ondersteunend document: Praktische tips voor MVO bij KMO s...76 Intermezzo 17:Artikel: Verantwoordelijk ondernemerschap bij Plus Uitzendkrachten...78 Intermezzo 18:Artikel: Essentiële onderdelen voor de introductie van MVO...82 Intermezzo 19:De GRI-verslaggevingsprincipes...88 Intermezzo 20:Krantenartikel: Communiceren over MVO?...89 vi

Inleiding: Waarom HET IVOOR. Inleiding. Waarom HET IVOOR?

Inleiding: Waarom HET IVOOR. Inleiding. Waarom HET IVOOR? Inleiding: Waarom HET IVOOR Inleiding. Waarom HET IVOOR? 1 Inleiding: Waarom HET IVOOR Inhoudsoverzicht INLEIDING: WAAROM HET IVOOR?... 1 1. ESF-PROJECT HET IVOOR... 5 1.1 Noden... 5 1.2 Doelstellingen...

Nadere informatie

Scenario 1: VOLTIJDS TRAJECT VOORBEREIDING + MASTER BEDRIJFSKUNDE

Scenario 1: VOLTIJDS TRAJECT VOORBEREIDING + MASTER BEDRIJFSKUNDE Scenario 1: VOLTIJDS TRAJECT VOORBEREIDING + MASTER Geen block teaching maar enkele voorbereidende opleidingsonderdelen worden over een beperkter aantal weken gedoceerd. Geen examens halfweg het eerste

Nadere informatie

Scenario 1: VOLTIJDS TRAJECT VOORBEREIDING + MASTER BEDRIJFSKUNDE

Scenario 1: VOLTIJDS TRAJECT VOORBEREIDING + MASTER BEDRIJFSKUNDE Scenario 1: VOLTIJDS TRAJECT VOORBEREIDING + MASTER 81 studiepunten Geen block teaching maar enkele inleidende opleidingsonderdelen worden wel over een beperkter aantal weken gedoceerd. Normale eerste

Nadere informatie

Aanvullende informatie over elke mindset krijgt u door te klikken op de vlakken in de roadmap.

Aanvullende informatie over elke mindset krijgt u door te klikken op de vlakken in de roadmap. Wij stellen u graag de nieuwste versie van de Talent Management Roadmap voor. Twee mindsets rond duurzaam HR werden toegevoegd: - Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen - Business Model Aanvullende informatie

Nadere informatie

MVO en MBO in Haarlem

MVO en MBO in Haarlem MVO en MBO in Haarlem Wendy Stubbe 3 november 2010 Today s to do list Over CSR Academy Wat is Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen? Verantwoord en Betrokken Ondernemen? MVO & MBO in Haarlem MVO BlikOpener

Nadere informatie

Voorstellen van diverse masterclasses in het kader van MVO-basisaanbod KENNISCENTRUM DUURZAAM ONDERNEMEN

Voorstellen van diverse masterclasses in het kader van MVO-basisaanbod KENNISCENTRUM DUURZAAM ONDERNEMEN Voorstellen van diverse masterclasses in het kader van MVO-basisaanbod KENNISCENTRUM DUURZAAM ONDERNEMEN MVO IN 1 DAG Management functies, MVO Verantwoordelijken Wat is Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen?

Nadere informatie

Duurzame mobiliteit als onderdeel van MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) Sin Declerc, Uitrit4. 4/11/2014.

Duurzame mobiliteit als onderdeel van MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) Sin Declerc, Uitrit4. 4/11/2014. Duurzame mobiliteit als onderdeel van MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) Sin Declerc, Uitrit4. 4/11/2014. What s next? MVO als groter kader: - Wat is het grotere verhaal van mobiliteit? - Hoe

Nadere informatie

Let echter goed op hier!!! Soms wordt een feit.. een probleem,.. als er één van gemaakt wordt NIET doen dus!

Let echter goed op hier!!! Soms wordt een feit.. een probleem,.. als er één van gemaakt wordt NIET doen dus! 9 Let echter goed op hier!!! Soms wordt een feit.. een probleem,.. als er één van gemaakt wordt NIET doen dus! Vrij naar: De Standaard/23 maart 2017/M. Reynebeau 36 Kernbegrippen Je Kans op een actie Aanvaardbaarheid

Nadere informatie

Deel 1: Duurzame Ontwikkeling en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Deel 1. Duurzame ontwikkeling en maatschappelijk verantwoord ondernemen

Deel 1: Duurzame Ontwikkeling en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Deel 1. Duurzame ontwikkeling en maatschappelijk verantwoord ondernemen Deel 1: Duurzame Ontwikkeling en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Deel 1. Duurzame ontwikkeling en maatschappelijk verantwoord ondernemen 11 Deel 1: Duurzame Ontwikkeling en Maatschappelijk Verantwoord

Nadere informatie

WORKSHOP 1: RICHTING GEVEN

WORKSHOP 1: RICHTING GEVEN WORKSHOP 1: RICHTING GEVEN MVO Vlaanderen Naam van uw begeleider Agenda Voorstelling & toelichting Wat is duurzaamheid? Waarom deze stuurgroep? Start met de Sustatool! Waarden En nu? 1 Wie bent u? Voorstelling:

Nadere informatie

MVO en MKB in Duitsland

MVO en MKB in Duitsland MVO en MKB in Duitsland MVO (gesellschaftliche Verantwortung) en MKB ontdekken meten en aantonen in Duitsland 1 EQT e.v en MVO Vereniging van Duitse en Nederlandse organisaties uit de ambachten en de industrie

Nadere informatie

Voorstellen van diverse masterclasses in het kader van MVO-basisaanbod Brussel. Koning Albert-II laan 35.

Voorstellen van diverse masterclasses in het kader van MVO-basisaanbod Brussel. Koning Albert-II laan 35. KENNISCENTRUM DUURZAAM ONDERNEMEN MVO Vlaanderen Koning Albert-II laan 35 1030 Brussel info@mvovlaanderen.be www.commotie.be KENNISCENTRUM DUURZAAM ONDERNEMEN Voorstellen van diverse masterclasses in het

Nadere informatie

Koppens en van De Ven benoemen drie fasen die van toepassing zijn voor een strategisch beleidsplan:

Koppens en van De Ven benoemen drie fasen die van toepassing zijn voor een strategisch beleidsplan: Er is een verschil tussen een strategisch beleidsplan dat gebruikt wordt om te communiceren en een strategisch beleidsplan dat een analyse maakt van de huidige en de toekomstige situatie van een onderwijsinstelling.

Nadere informatie

d.o.start - Concept -

d.o.start - Concept - d.o.start - Concept - Duurzaam ondernemen want een duurzaam bedrijf is een sterk bedrijf! een maatschappelijk geïntegreerd bedrijf! een bedrijf met toekomst! Wat als u kennis kon verwerven via netwerking

Nadere informatie

Deel 3: Het verband tussen MVO en de vakgebieden. Deel 3. Het verband tussen MVO en de vakgebieden

Deel 3: Het verband tussen MVO en de vakgebieden. Deel 3. Het verband tussen MVO en de vakgebieden Deel 3: Het verband tussen MVO en de vakgebieden Deel 3. Het verband tussen MVO en de vakgebieden 111 Deel 3: Het verband tussen MVO en de vakgebieden Inhoudsoverzicht DEEL 3. HET VERBAND TUSSEN MVO EN

Nadere informatie

3de jaar Bachelor in de Handels wetenschappen. (modeltraject dagprogramma)

3de jaar Bachelor in de Handels wetenschappen. (modeltraject dagprogramma) 1ste jaar Bachelor in de Handelswetenschappen Algemeen boekhouden 7 Bank- en beurswezen 3 Burgerlijk recht 5 Mens en organisatie 4 Micro-economie voor ondernemers 7 Team & Taalproject 3 Academische vorming

Nadere informatie

Duurzame mobiliteit als onderdeel van MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) Sin Declerc, Uitrit4 11/10/2016

Duurzame mobiliteit als onderdeel van MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) Sin Declerc, Uitrit4 11/10/2016 Duurzame mobiliteit als onderdeel van MVO (Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen) Sin Declerc, Uitrit4 11/10/2016 MVO als groter kader: - Wat is het grotere verhaal van mobiliteit wat ligt er voorbij

Nadere informatie

Ecosysteemdiensten t in kaart brengen en waarderen

Ecosysteemdiensten t in kaart brengen en waarderen Ecosysteemdiensten t in kaart brengen en waarderen Els Martens, Agentschap voor Natuur en Bos «Stakeholders dialoog biodiversiteit», 13 juni 2013, KBIN Ecosysteemdiensten in kaart brengen en waarderen

Nadere informatie

MVO Prestatieladder en Duurzame IT

MVO Prestatieladder en Duurzame IT MVO Prestatieladder en Duurzame IT Fred Plooijer, 24 mei 2019 Faculteit Management, Science & Technology Business Process Management and IT Historie Club van Rome Grenzen aan de Groei (1972) Freer Spreckley

Nadere informatie

Duurzaamheidsverslaggeving

Duurzaamheidsverslaggeving Duurzaamheidsverslaggeving MVO-contactdag - Gent 20 oktober 2010 Frank Van Damme - Commotie Agenda Duurzaamheidsverslaggeving Situering? Wat? Waarom? Global Reporting Initiative - GRI Inhoud Materialiteit

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) in de praktijk

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) in de praktijk Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) in de praktijk Anouk Van de Meulebroecke - slidingdoors 1994-1999: Bio-ingenieur milieutechnologie (UGent) 1999-2000: MSc. in environmental management & sanitation

Nadere informatie

inspireren en innoveren in MVO

inspireren en innoveren in MVO inspireren en innoveren in MVO Inleiding Gert Van Eeckhout Beleidsondersteuner MVO - Departement WSE Wat is MVO? Waarom MVO? Beleidslijnen Vlaamse overheid MVO? een proces waarbij ondernemingen vrijwillig

Nadere informatie

Bedrijfsprofiel. Constant Jurgens

Bedrijfsprofiel. Constant Jurgens Bedrijfsprofiel Het succes van een bedrijf wordt gecreëerd door de mensen die er werken. Hun ideeën, motivatie en vaardigheden, hun normen en waarden, maar ook hun persoonlijkheden zijn de belangrijkste

Nadere informatie

Duurzaamheidsdialoog. Strategisch richten en inrichten van duurzaamheid

Duurzaamheidsdialoog. Strategisch richten en inrichten van duurzaamheid Duurzaamheidsdialoog Strategisch richten en inrichten van duurzaamheid Duurzaamheid U kunt waarschijnlijk bijna alle woorden relateren aan uw organisatie. Maar welke zijn echt relevant en significant?

Nadere informatie

MVO in het beroepsonderwijs

MVO in het beroepsonderwijs MVO in het beroepsonderwijs 13 december 2007 's-hertogenbosch Timo Cochius CSR Academy Timo Cochius MVO-advies Ambitie Markten Producten/diensten 1 Agenda 1. Gaming in het onderwijs CruiSeR 2. Basisboek

Nadere informatie

Parallelsesssie "Lean bij Aon Nederland"

Parallelsesssie Lean bij Aon Nederland Parallelsesssie "Lean bij Aon Nederland" Lean succesvol implementeren zonder grootscheeps veranderprogramma!! Peter Dijkstra, Senior Business Consultant, @PDleanAon Rob de Bruin, Managing Director Afdeling

Nadere informatie

Goede Zaken MBO voor Dummies

Goede Zaken MBO voor Dummies Goede Zaken MBO voor Dummies Kansen voor ideëel en commercieel www.goedezaken.eu 1 Onderneming van de 21 e eeuw People (mensen) MVO Planet (milieu) Profit (winst) MBO als onderdeel van MVO Verzoeken aan

Nadere informatie

MVO. Workshop 1. Richting geven. Naam van uw begeleider hier

MVO. Workshop 1. Richting geven. Naam van uw begeleider hier MVO Workshop 1 Richting geven. Naam van uw begeleider hier MVO Vlaanderen Naam van uw begeleider hier 2 01 02 03 04 05 06 3 4 Voorstelling Wie zijn jullie? o o o o Doel van de workshop Introductie sustatool

Nadere informatie

Duurzaam ondernemen Musea

Duurzaam ondernemen Musea Duurzaam ondernemen Musea Kunst voor bedrijfsvoering Rob van Tilburg Mei 2012 DHV 2012 All rights reserved Alleen voor intern gebruik Welkom en agenda Definitie en duiding duurzaam ondernemen Omgang bedrijven

Nadere informatie

Vormingssessie SDG s. 1. Afstemming SDG s met bestaande instrumenten 2. Voorstel begeleidingstraject (via Raamcontract) 9 mei 2016

Vormingssessie SDG s. 1. Afstemming SDG s met bestaande instrumenten 2. Voorstel begeleidingstraject (via Raamcontract) 9 mei 2016 Vormingssessie SDG s 1. Afstemming SDG s met bestaande instrumenten 2. Voorstel begeleidingstraject (via Raamcontract) 9 mei 2016 1 Hoe verhouden de SDG s zich ten opzichte van verduurzamen en MVO? 2 Is

Nadere informatie

Corporate Social Responsibility

Corporate Social Responsibility Corporate Social Responsibility Maatschappelijk verantwoord omgaan met klanten Dr. Jenny van Doorn Prof. dr. P.C. Verhoef Rapport CIC-2012-01 ISBN 978-90-367-5486-6 Onderzoeksrapport maatschappelijk verantwoord

Nadere informatie

Management van retour-logistieke ketens

Management van retour-logistieke ketens Management van retour-logistieke ketens Erwin van der Laan RSM Erasmus Universiteit EVO dag 30 mei 2006 Duurzame Supply Chains Meet the needs of the present without compromising the ability of future generations

Nadere informatie

BESTELFORMULIER SCHOOLBOEKEN 2015-2016

BESTELFORMULIER SCHOOLBOEKEN 2015-2016 5BI 5 Boekhouden- Informatica Duits 2 000591 Bestimmt SO! kurzgrammatik 3-6 tso NIEUW Pelckmans K 3,00 Engels 3 017827 New contact Two-in-one 5-6 tso Down to business leer- NIEUW Plantyn K 16,75 /werkboek

Nadere informatie

FACILITY MANAGEMENT. Duurzaam FM. Algemeen management. Mieke Pieters

FACILITY MANAGEMENT. Duurzaam FM. Algemeen management. Mieke Pieters FACILITY MANAGEMENT Algemeen management Duurzaam FM Mieke Pieters Colofon Duurzaam FM Auteur: Mieke Pieters Brussel, 2015 D/2015/8132/213 ISBN 978-2-509-02538-8 ISSN 2406-6311 NUR 800 De publicaties uit

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Brugge,15 februari 2007 Idriss Ibnou-Cheikh Wat is Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen? Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is een proces waarbij ondernemingen

Nadere informatie

Informatiedag Vlaamse kwalificatiestructuur. Sectorale ondernemerstrajecten bij SYNTRA. Workshop 4-03/11/2008 - Mia Van Humbeeck

Informatiedag Vlaamse kwalificatiestructuur. Sectorale ondernemerstrajecten bij SYNTRA. Workshop 4-03/11/2008 - Mia Van Humbeeck Informatiedag Vlaamse kwalificatiestructuur Sectorale ondernemerstrajecten bij Workshop 4-03/11/2008 - Mia Van Humbeeck Vlaanderen Het Vlaams agentschap voor ondernemersvorming Waarborgt een specifiek

Nadere informatie

Nut en noodzaak van (sturen op) duurzame zorg

Nut en noodzaak van (sturen op) duurzame zorg Nut en noodzaak van (sturen op) duurzame zorg Prof.dr. Robbert Huijsman MBA, Hoogleraar Management & Organisatie Ouderenzorg Senior manager Kwaliteit & Innovatie, Achmea .... Wat bedoelen we met duurzaamheid?

Nadere informatie

Handleiding MVO Onder Glas

Handleiding MVO Onder Glas Handleiding MVO Onder Glas MVO Onder Glas is een interactief programma (http://www.mvoonderglas.nl) waarmee u als ondernemer in de glastuinbouwsector eenvoudig inzicht krijgt in uw bedrijfsactiviteiten

Nadere informatie

Info- event bestuur 2015-2016

Info- event bestuur 2015-2016 Info- event bestuur 2015-2016 Content Waar het allemaal begint De AFC-organisatiestructuur Alle bestuursfuncties En praktisch dan? Onze voorzitster hebben we al! Waar het allemaal begint Waar het allemaal

Nadere informatie

Duurzame winst voor MKB in 7 stappen Jaap de Vries Gijs Duivenvoorde

Duurzame winst voor MKB in 7 stappen Jaap de Vries Gijs Duivenvoorde Duurzame winst voor MKB in 7 stappen Jaap de Vries Gijs Duivenvoorde Duurzaam ondernemen 1 Even voorstellen Gijs Duivenvoorde ir, Delft Berenschot Maakindustrie Duurzaamheid Innovatie Normcommissie ISO26000

Nadere informatie

MVO vanuit marktperspectief - een strategische aanpak -

MVO vanuit marktperspectief - een strategische aanpak - MVO vanuit marktperspectief - een strategische aanpak - Een praktische training over maatschappelijk verantwoord ondernemen voor KMO s Harelbeke, 6 juni 2007 Agenda De omgeving van KMO s hecht steeds meer

Nadere informatie

Duurzaam ondernemen & IT alignment. NGI Regio Den Haag 28 oktober 2008 Drs Lineke Sneller RC

Duurzaam ondernemen & IT alignment. NGI Regio Den Haag 28 oktober 2008 Drs Lineke Sneller RC Duurzaam ondernemen & IT alignment NGI Regio Den Haag 28 oktober 2008 Drs Lineke Sneller RC Even voorstellen Lineke Sneller IT Director bij Tele2 Onderzoeker bij Nyenrode Voorzitter van het NGI Director

Nadere informatie

Communicatieplan Cantorclin

Communicatieplan Cantorclin Communicatieplan Cantorclin T.b.v. Certificering op CO 2 -prestatieladder Niveau 3 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Stuurcyclus 3. Interne betrokkenen en communicatie 4. Externe betrokkenen en communicatie

Nadere informatie

Comakerships & praktijkopdrachten Windesheim Flevoland 2015-2016 Economie & Management, ICT en Bouwkunde

Comakerships & praktijkopdrachten Windesheim Flevoland 2015-2016 Economie & Management, ICT en Bouwkunde Comakerships & praktijkopdrachten Windesheim Flevoland 2015-2016 Economie & Management, ICT en Bouwkunde Opleiding Studiejaar Start Comakership/praktijkopdracht Korte omschrijving Bedrijfseconomie Comakership

Nadere informatie

De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen: Een globale visie voor lokaal beleid en actie

De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen: Een globale visie voor lokaal beleid en actie De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen: Een globale visie voor lokaal beleid en actie Jan Beyne Programme Manager CIFAL Flanders Bovenlokaal Bibliotheekbeleid Brussel, 17 0 2018 1. CIFAL FLANDERS UNITAR

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Vóór dat u beleid ontwikkelt is het van belang om de vraag: Waaròm zou ik MVO beleid ontwikkelen? te beantwoorden. Het antwoord op deze vraag bepaalt hóe u het MVO

Nadere informatie

EBC*L S (Sustainability/duurzaamheid)

EBC*L S (Sustainability/duurzaamheid) EBC*L S (Sustainability/duurzaamheid) Leerdoelencatalogus 22 september 2012 EBC*L Nederland Dokterspad 2 8025 AW Zwolle office@ebcl.nl www.ebcl.nl TOELICHTING OP HET EBC*L S CERTIFICAAT Leerdoelencatalogus

Nadere informatie

Studieprogramma Bachelor en Master in de Handelswetenschappen

Studieprogramma Bachelor en Master in de Handelswetenschappen 1ste jaar Bachelor in de Handelswetenschappen * Algemeen boekhouden 7 Bank- en beurswezen 3 Burgerlijk recht 5 Mens & organisatie 4 Micro-economie voor ondernemers 7 Team&Taal-project 3 Statistische methoden

Nadere informatie

Duurzaam ondernemen: focus op Gentse KMO s

Duurzaam ondernemen: focus op Gentse KMO s Gent BC Business Café Duurzaam ondernemen: focus op Gentse KMO s 23 mei 2013 Volgende keer @Gent BC Gent BC Business Café Desertification: To Care or Not To Care? A particular view from an outsider (ENG)

Nadere informatie

MMVP. 3 MMVP2SLB1 1 O V/O 15

MMVP. 3 MMVP2SLB1 1 O V/O 15 Studiejaar 1 Periode 1 Blok 1: Oriëntatie op markt Kerncompetentie(s): 1, 2, 3, 6, 7, 8, 9, 10 Integrale opdracht 1 - Project (MKT/Onderzoek) Integrale opdracht 1 - Project (CMV-proces) Integrale opdracht

Nadere informatie

Duurzaamheid is dood. Lang leve duurzaamheid!

Duurzaamheid is dood. Lang leve duurzaamheid! Duurzaamheid is dood. Lang leve duurzaamheid! Corporate Facility Partners 2015 Bert van Renselaar Senior consultant @ CFP Green Buildings @bertvrenselaar bertvanrenselaar 2 Zeven trends voor de toekomst

Nadere informatie

Kwaliteitshandboek v1.0 CO 2 -Prestatieladder Roelofs

Kwaliteitshandboek v1.0 CO 2 -Prestatieladder Roelofs Kwaliteitshandboek v1.0 CO 2 -Prestatieladder Roelofs Datum: Januari 2013 Bezoekadres Dorpsstraat 20 7683 BJ Den Ham Postadres Postbus 12 7683 ZG Den Ham T +31 (0) 546 67 88 88 F +31 (0) 546 67 28 25 E

Nadere informatie

Masteropleidingen aan de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen na een economische professionele bachelor

Masteropleidingen aan de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen na een economische professionele bachelor Masteropleidingen aan de na een economische professionele bachelor Prof. dr. Katrien Antonio Programmadirecteur Masters FEB Leuven Prof. dr. Tom Verbeke Docent Handelswetenschappen / Business Administration

Nadere informatie

DEEL I DE OPKOMST VAN E-HRM

DEEL I DE OPKOMST VAN E-HRM DEEL I DE OPKOMST VAN E-HRM Business sounds different these days...3 1. Introductie...4 2. De veranderende omgeving van organisaties...7 3. Toenemende complexiteit van organisaties en HRM...10 3.1 Inleiding...10

Nadere informatie

Handleiding bij het schrijven van jouw Sensationele Businessplan

Handleiding bij het schrijven van jouw Sensationele Businessplan Handleiding bij het schrijven van jouw Sensationele Businessplan MODULE 10 WEEK 12 + 13 Gebruik deze handleiding om jouw eigen businessplan (ondernemersportfolio) te schrijven. Algemene Opmerkingen: Zinnen

Nadere informatie

OVERZICHT INSCHRIJVINGSVEREISTEN MASTER LOBW afstudeerrichting Bewegingsonderwijs Aantal studiepu Opleidingsonderdeel

OVERZICHT INSCHRIJVINGSVEREISTEN MASTER LOBW afstudeerrichting Bewegingsonderwijs Aantal studiepu Opleidingsonderdeel OVERZICHT INSCHRIJVINGSVEREISTEN MASTER LOBW afstudeerrichting Bewegingsonderwijs Aantal studiepu Opleidingsonderdeel Semester nten PREREQUISITE COREQUISITE BIJKOMENDE INSCHRIJVINGSVEREISTEN OPGELET! Je

Nadere informatie

PEOPLE STAKEHOLDER(S) PEOPLE STAKEHOLDER(S)

PEOPLE STAKEHOLDER(S) PEOPLE STAKEHOLDER(S) Nr. ISO 26000 Indicator MVO Kernthema II: Arbeidsomstandigheden en volwaardig werk Stakeholder(s) Meten Uitvoering Voldoet Ja/Nee Doelstelling 2018 Paragraaf (Paragraaf 6.4) 1 6.4.1 Werkgelegenheid Safety

Nadere informatie

rapporteren meten duurzaam

rapporteren meten duurzaam handelen interactie motivatie rapporteren verslag omgeving ontwikkelen barometer diversiteit mensen klanten stakeholders mobiliteit communiceren maatschappij scan actie 2.0 DUSCA lokale besturen ethisch

Nadere informatie

Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen. Economie en Bedrijfswetenschappen

Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen. Economie en Bedrijfswetenschappen Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen Economie en Bedrijfswetenschappen Vier opleidingen Economische wetenschappen (EW) Toegepaste economische wetenschappen (TEW) Toegepaste economische wetenschappen:

Nadere informatie

Psychosociaal welzijn - 17 januari 2017

Psychosociaal welzijn - 17 januari 2017 De rol van de preventieadviseur binnen de psychosociale aspecten? De rol van de preventieadviseur binnen de psychosociale aspecten Lut Van Mossevelde, gedelegeerd bestuurder Instituut voor Duurzaam Werken

Nadere informatie

Psychosociaal welzijn - 17 januari 2017

Psychosociaal welzijn - 17 januari 2017 De rol van de preventieadviseur binnen de psychosociale aspecten? De rol van de preventieadviseur binnen de psychosociale aspecten Lut Van Mossevelde, gedelegeerd bestuurder Instituut voor Duurzaam vzw

Nadere informatie

Beleidsnota Sociale Economie 08/01/2015

Beleidsnota Sociale Economie 08/01/2015 Beleidsnota Sociale Economie 08/01/2015 1 Omgevingsanalyse 1. Werkzaamheid 2. Werkloosheid 3. Werkvormen in de sociale economie 4. Uitstroom Inhoud Strategische en operationele doelstellingen 1. SD1: Iedereen

Nadere informatie

ECHO voor een duurzame toekomst: Resultaten curriculumscan BM

ECHO voor een duurzame toekomst: Resultaten curriculumscan BM ECHO voor een duurzame toekomst: Resultaten curriculumscan BM Overzicht Inleiding Curriculumscan opleidingen bedrijfsmanagement Theoretische achtergrond en methodologie Opbouw opleidingen Resultaten scan

Nadere informatie

Overzicht instellingen en opleidingen in experiment leeruitkomsten

Overzicht instellingen en opleidingen in experiment leeruitkomsten Overzicht instellingen en opleidingen in experiment leeruitkomsten I. Instellingen en opleidingen die toestemming hebben gekregen voor deelname aan het experiment leeruitkomsten, n.a.v. per 1 mei 2016

Nadere informatie

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG

BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG BIJ DIE WERELD WIL IK HOREN! HANS ROMKEMA 3 MAART 2010, DEN HAAG STUDENTEN DOEN UITSPRAKEN OVER DE ACADEMISCHE WERELD, HET VAKGEBIED EN HET BEROEPENVELD.. onderzoek niet zo saai als ik dacht werken in

Nadere informatie

Strategie duurzaam inkopen

Strategie duurzaam inkopen Strategie duurzaam inkopen Gemeente Franekeradeel, afdeling Bouwen en Milieu Minke Lotens - Eichhorn Augustus 2010 status: Definitief Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 Aanleiding 3 Kaders 3 Het begrip duurzaam

Nadere informatie

GESCHIEDENIS 1898: 1959: 1989: 1995: 1999: 2007: 2009: 2010:

GESCHIEDENIS 1898: 1959: 1989: 1995: 1999: 2007: 2009: 2010: Kijk! dit doen wij. IDENTITY-KIT GESCHIEDENIS 1898: Start Drukkerij Wils - Wiels 1959: Oprichting vennootschap Drukkerij Ignace Wils pvba 1989: omvorming vennootschap naar Drukkerij Ignace Wils nv 1995:

Nadere informatie

Spreidingstrajecten voorbereidingsprogramma Bedrijfskunde

Spreidingstrajecten voorbereidingsprogramma Bedrijfskunde Spreidingstrajecten voorbereidingsprogramma Bedrijfskunde 2018-2019 Wil je graag je studies spreiden over meerdere academiejaren? Dat kan! Hieronder vind je een aantal voorbeelden van spreidingstrajecten.

Nadere informatie

Duurzaam Inkopen in onderwijs. Betty de Keizer De Keizer Kennismakelaar

Duurzaam Inkopen in onderwijs. Betty de Keizer De Keizer Kennismakelaar Duurzaam Inkopen in onderwijs Betty de Keizer De Keizer Kennismakelaar Duurzaam inkopen, inleiding Duurzaam inkopen in onderwijs Spelers in het veld en hun rol Suggesties voor aanpak Informatiebronnen

Nadere informatie

Infosessies maart 2016

Infosessies maart 2016 Infosessies maart 2016 Duurzaam ondernemen? Want een duurzaam bedrijf is een sterk bedrijf! een maatschappelijk geïntegreerd bedrijf! een bedrijf met toekomst! d.o.start: wat en hoe? Wat als u kennis kon

Nadere informatie

Comakerships & praktijkopdrachten Windesheim Flevoland 2015-2016 Economie & Management, ICT en Bouwkunde

Comakerships & praktijkopdrachten Windesheim Flevoland 2015-2016 Economie & Management, ICT en Bouwkunde Comakerships & praktijkopdrachten Windesheim Flevoland 2015-2016 Economie & Management, ICT en Bouwkunde Opleiding Studiejaar Start Comakership/praktijkopdracht Korte omschrijving 2 sept 2015 Comakership

Nadere informatie

DAKACCENT MVO 2017 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

DAKACCENT MVO 2017 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen DAKACCENT MVO 2017 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Duurzaam vooruit Dakaccent wil op een maatschappelijk verantwoorde manier werken, in samenwerking met medewerkers, klanten, leveranciers en overige

Nadere informatie

Overzicht instellingen en opleidingen in experiment leeruitkomsten

Overzicht instellingen en opleidingen in experiment leeruitkomsten Overzicht instellingen en opleidingen in experiment leeruitkomsten I. Instellingen en opleidingen die toestemming hebben gekregen voor deelname aan het experiment leeruitkomsten, n.a.v. per 1 mei 2016

Nadere informatie

Ook een lange reis begint met een eerste stap (Mao Zhe Dong) PRIMA Kansenkaart 2030

Ook een lange reis begint met een eerste stap (Mao Zhe Dong) PRIMA Kansenkaart 2030 Ook een lange reis begint met een eerste stap (Mao Zhe Dong) PRIMA Kansenkaart 2030 1 Aanleiding: Megatrends 2010-2030 Bevolkingsgroei Globalisering en opkomende economieën Duurzaamheid Klimaatverandering

Nadere informatie

Duurzaam Financieel Management. Margreet F. Boersma

Duurzaam Financieel Management. Margreet F. Boersma Duurzaam Financieel Management Margreet F. Boersma De kledingindustrie en de fabriek in Bangladesh http://nos.nl/video/499148-tientallen-doden-bij-instortenfabrieksgebouw-bangladesh.html Wat zou je doen

Nadere informatie

Gelijktijdige Waardecreatie en Derde Generatie Kwaliteitsmanagement. NNK, 8 oktober 2013

Gelijktijdige Waardecreatie en Derde Generatie Kwaliteitsmanagement. NNK, 8 oktober 2013 Gelijktijdige Waardecreatie en Derde Generatie Kwaliteitsmanagement De maatschappelijke variant van Zero defects? NNK, 8 oktober 2013 Programma voor de avond Gelijktijdige waardecreatie en derde generatie

Nadere informatie

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen MVO prestatieladder Niveau 3 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Jaarverslag 2016 Tredin behaalde in januari 2014 Niveau 3 van de MVO Prestatieladder. In dit jaarverslag nemen we u mee in onze ervaringen

Nadere informatie

Informatieavond Klas 3 Welkom

Informatieavond Klas 3 Welkom Informatieavond Klas 3 Welkom Programma opening het 3 vwo team uw kind op 3 vwo communicatie LOB: Profielkeuzeproces in 3 vwo Pauze (kopje koffie in het dolninarium) kennismaking met de mentor Leerlingen

Nadere informatie

Intermedius, Passie, grip en structuur voor u en uw organisatie

Intermedius, Passie, grip en structuur voor u en uw organisatie Intermedius, Passie, grip en structuur voor u en uw organisatie Wilt u organisatieveranderingen effectief vormgeven en besturen? Zorg dan dat projecten en programma s elkaar versterken in een gestructureerde

Nadere informatie

Toll-net: samenwerken aan e-leren en gecombineerd leren voor volwassenen

Toll-net: samenwerken aan e-leren en gecombineerd leren voor volwassenen AFSTANDSLEREN EN ICT GECOMBINEERD ONDERWIJS 4 1 Toll-net: samenwerken aan e-leren en gecombineerd leren voor volwassenen Steven De Pauw Coördinator Toll-net Steven Verjans Universitair docent Open Universiteit

Nadere informatie

Managementsamenvatting

Managementsamenvatting Managementsamenvatting Erasmus Universiteit Rotterdam: CSR paper De route naar Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen in algemene ziekenhuizen. De strategische verankering van MVO in de dagelijkse activiteiten

Nadere informatie

Inhoudsopgave. 1. Inleiding...3. 4. Eisen aan competentiemodellen...14

Inhoudsopgave. 1. Inleiding...3. 4. Eisen aan competentiemodellen...14 Deel I INTRODUCTIE IN COMPETENTIES EN COMPETENTIEMODELLEN 2. Een korte geschiedenis...4 2.1 De 20ste eeuw... 4 2.2 Kerncompetenties... 6 3. Het begrip competentie...9 3.1 Het competentiebegrip gedefinieerd...

Nadere informatie

Toelatingsvoorwaarden nieuwe profielen

Toelatingsvoorwaarden nieuwe profielen ECONOMIE (ECONOMICS) Accountancy ec of (ec of ) + Accountancy (Associate degree) ec of (ec of ) + Bedrijfs ec of (ec of ) + Bedrijfskunde MER ec of ec of ec of maw of Commerciële Economie (CE) ec of ec

Nadere informatie

Integrated Reporting in het MKB: Theorie, toepassing en de rol van de accountant.

Integrated Reporting in het MKB: Theorie, toepassing en de rol van de accountant. Integrated Reporting in het MKB: Theorie, toepassing en de rol van de accountant. Agenda Integrated Reporting: Theorie Integrated Reporting: Toepassing De accountant: Actualiteiten De accountant: Geschiedenis

Nadere informatie

Randstad: ondernemen en waarde creëren voor de maatschappij. stakeholderpanel i.s.m. Kauri Brussel, 12 mei 2011

Randstad: ondernemen en waarde creëren voor de maatschappij. stakeholderpanel i.s.m. Kauri Brussel, 12 mei 2011 Randstad: ondernemen en waarde creëren voor de maatschappij stakeholderpanel i.s.m. Kauri Brussel, 12 mei 2011 1 Randstad internationaal Op één na grootste leverancier van HR-diensten 43 landen 14,1 miljard

Nadere informatie

Klachten en Meldingen. Managementdashboard

Klachten en Meldingen. Managementdashboard Welkom bij de demonstratie van het Welkom bij de systeem demonstratie van Welkom bij de systeem demonstratie van het Management Klachten en Meldingen System Managementdashboard Systemen van Inception Borgen

Nadere informatie

Handleiding Workspace (basis) Codename Future

Handleiding Workspace (basis) Codename Future Handleiding Workspace (basis) Codename Future Handleiding Workspace Codename Future_Basis 1 Inhoudsopgave I. Inleiding... 3 II. Functionaliteitenoverzicht Workspace... 4 III. Leerlingen aan het werk...

Nadere informatie

DUURZAAM? SHS Parkmanagementvereniging Slochteren Hoogezand-Sappemeer. 15 februari 2011. Sietse Vlietstra

DUURZAAM? SHS Parkmanagementvereniging Slochteren Hoogezand-Sappemeer. 15 februari 2011. Sietse Vlietstra 2 DUURZAAM? SHS Parkmanagementvereniging Slochteren Hoogezand-Sappemeer 15 februari 2011 Sietse Vlietstra Adviseur duurzaam ondernemen en innovatie Syntens 3 4 Wat is duurzaam? Het voorzien in de behoeften

Nadere informatie

Overzicht inschrijvingsvereisten Handelsingenieur 2014-2015

Overzicht inschrijvingsvereisten Handelsingenieur 2014-2015 Overzicht inschrijvingsvereisten Handelsingenieur 2014-2015 BSc in de Toegepaste Economische Wetenschappen: Handelsingenieur Algemene regel: studenten die niet slagen voor minstens 30 studiepunten binnen

Nadere informatie

Samen kinderarmoede voorkomen en bestrijden. Consultatiemoment voor de opmaak van het tweede nationaal kinderarmoedebestrijdingsplan (17 juni 2016)

Samen kinderarmoede voorkomen en bestrijden. Consultatiemoment voor de opmaak van het tweede nationaal kinderarmoedebestrijdingsplan (17 juni 2016) Samen kinderarmoede voorkomen en bestrijden Consultatiemoment voor de opmaak van het tweede nationaal kinderarmoedebestrijdingsplan (17 juni 2016) Agenda 1. Inleiding 2. Kinderarmoede in België 3. Drie

Nadere informatie

De studielast is voor de tweede fase vwo in totaal 4800 uur (drie maal 1600), voor het havo 3200 uur (twee maal 1600). Dit is als volgt verdeeld:

De studielast is voor de tweede fase vwo in totaal 4800 uur (drie maal 1600), voor het havo 3200 uur (twee maal 1600). Dit is als volgt verdeeld: (oud, maar hier en daar nuttig) Studielasttabellen Studielast is een nieuw begrip in de bovenbouw van havo en vwo. Het staat voor de gemiddelde tijd die de gemiddelde leerling aan schoolwerk besteedt.

Nadere informatie

CO2 prestatieladder Communicatieplan

CO2 prestatieladder Communicatieplan CO2 prestatieladder Communicatieplan Projectgegevens Opsteller TAJ van Deijzen Versie 2014-2015 I Status Definitief Datum CO2 verantwoordelijke TAJ van Deijzen 28-8-2015 Directievertegenwoordiger WPA van

Nadere informatie

Voorlichtingsavond HBO & WO Opleidingen maandag 8 oktober 2018

Voorlichtingsavond HBO & WO Opleidingen maandag 8 oktober 2018 Voorlichtingsavond HBO & WO Opleidingen maandag 8 oktober 2018 Voor leerlingen van: Almende college, Ludger College, Ulenhof College, Rietveld Lyceum, Christelijk College Schaersvoorde, Liemers College

Nadere informatie

Info-event bestuur 2016-2017

Info-event bestuur 2016-2017 Info-event bestuur 2016-2017 De AFC-organisatiestructuur President Student Consulting Skill Development E ship Vice-president IT PR HR Marketing Finance and Legal Alle bestuursfuncties 1/10 e van het

Nadere informatie

* Certificaat Schakeljaar * Verklaring Colloquium Doctum Toets

* Certificaat Schakeljaar * Verklaring Colloquium Doctum Toets 1 Toelatingseisen AdeKUS FACULTEIT MAATSCHAPPIJ WETENSCHAPPEN Agogische Wetenschappen & Onderwijskunde Master Onderwijskunde Bedrijfskunde Master Bedrijfskunde * VWO diploma * Certificaat Schakeljaar *

Nadere informatie

Communicatieplan CO2-prestatieladder

Communicatieplan CO2-prestatieladder Communicatieplan CO2-prestatieladder Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Voorwoord Hoofdstuk 2 Communicatiedoelstellingen en doelgroepen 2.1 Communicatiedoelstelling 2.2 Interne doelgroepen 2.3 Externe doelgroepen

Nadere informatie

Zakendoen met China via Hong Kong

Zakendoen met China via Hong Kong Zakendoen met China via Strategische Overwegingen en Praktijkvoorbeelden Bart Horsten 3 mei 2011 Steenweg op Mol 129 B-2360 Oud-Turnhout Belgium Tel: +32 (0)14 720275 Fax: +32 (0)14 720299 www.horsten.be

Nadere informatie

MVO-PROFIEL Bedrijf X

MVO-PROFIEL Bedrijf X MVO-PROFIEL Bedrijf X 2008 BouwMVO De in deze uitgave vermelde gegevens zijn strikt vertrouwelijk en alle hierop betrekking hebbende auteursrechten, databankrechten en overige (intellectuele) eigendomsrechten

Nadere informatie

VERSLAGEN WORKSHOPS SYMPOSIUM 3D 19 april 2012

VERSLAGEN WORKSHOPS SYMPOSIUM 3D 19 april 2012 VERSLAGEN WORKSHOPS SYMPOSIUM 3D 19 april 2012 Pagina 1 Verslag Workshop 3D: Leren voor duurzaamheid Onderwijs is meer dan alleen het aanleren van competenties direct inzetbaar bij een job. 1) Kunnen

Nadere informatie