Juli Bijlage D - Raadsvoorstel Parkeerdek station Sassenheim PARKEERDEK STATION SASSENHEIM Handreiking welstand bij aanbesteding

Transcriptie

1 Bijlage D - Raadsvoorstel Parkeerdek station Sassenheim PARKEERDEK STATION SASSENHEIM Handreiking welstand bij aanbesteding Juli 2015 Opgesteld in opdracht van gemeente Teylingen Twan Jütte Stedenbouw Architectuur

2 Inleiding Op het plein voor het station van Sassenheim is een parkeerdek nodig, omdat de huidige capaciteit niet groot genoeg is. Voor het ontwerp hiervan is door JHK Architecten uit Utrecht een voorstudie gemaakt. De principes die aan deze studie ten grondslag liggen zijn ten behoeve van de aanbesteding in deze handreiking vertaald naar randvoorwaarden voor de welstandsbeoordeling. Deze randvoorwaarden laten zien hoe de studie architectonisch nader kan worden uitgewerkt en geven aan welke kwaliteiten daarbij worden verwacht om aan redelijke eisen van welstand te voldoen. Opgave De parkeergelegenheid op het plein voor het station van Sassenheim is niet groot genoeg om aan de vraag te voldoen. Er moeten plaatsen bij, maar kan niet worden uitgebreid op maaiveldniveau. Het parkeren ligt ingeklemd tussen het busplein, de spoordijk met perrons, een watergang en het grondlichaam van de snelweg met ook daarlangs een watergang. Om deze reden wordt gekozen voor een parkeerdek, dat boven de huidige parkeerplekken moet komen. Redelijke eisen van welstand De nieuwbouw zal worden beoordeeld op basis van de welstandsnota, maar het is een bijzondere opgave en er moet tijdens de aanbesteding voldoende duidelijkheid worden gegeven of een ontwerp voldoet aan redelijke eisen van welstand. Om deze reden geeft deze handreiking een interpretatie van de welstandscriteria in het licht van de locatie en opgave, waarmee vooraf is aan te geven hoe de voorstudie kan worden uitgewerkt om tot voldoende resultaat te komen. De afbeeldingen zijn te bekijken als referenties voor eigenschappen en kwaliteiten. Welstandnota De stationslocatie maakt in de welstandsnota deel uit van het buitengebied aan de rand van de bebouwde kom van Sassenheim. In het buitengebied geldt in beginsel een minimaal niveau van welstand, vanuit de gedachte dat de bebouwing een ondergeschikte rol vervult in het landschap van polders en geestgronden. Ondertussen is deze beschrijving niet meer passend. De locatie is een plek geworden tussen het buitengebied en het bedrijventerrein met een eigen karakter. De stationslocatie is onderdeel geworden van een infrastructuurzone met daarin de snelweg en het spoor. Daartussen is een openbaarvervoersplein gerealiseerd, dat steeds meer kan worden gezien als een beeldbepalende openbare ruimte. Beoordelingsniveau Met de welstandsnota heeft de gemeente met name een algemeen belang op het oog. Naarmate een plan meer invloed heeft op de identiteit van de gemeente zullen er meer aspecten worden betrokken bij de beoordeling en zal er zonodig zorgvuldiger worden gewogen. Voor het parkeerdek houdt dit in, dat een minimale beoordeling geen recht doet aan de situatie en het niveau een stap hoger ligt, zoals dat ook voor de bebouwing aan andere hoofdroutes het geval is. Parkeerdek Station Sassenheim Handreiking welstand aanbesteding pagina 2

3 Snelweg Plein Station Locatie Parkeerdek Station Sassenheim Handreiking welstand aanbesteding pagina 3

4 Ontwerp en omgeving Voor de beoordeling van welstand wordt gekeken naar het bouwwerk op zichzelf en de omgeving waarin dit komt te staan. In dit deel van de handreiking staan de eigenschappen van ontwerp en omgeving beschreven, die daarbij worden gewogen. Omgeving Het station van Sassenheim is een paar jaar geleden gerealiseerd op een plek, die tot dat moment deel uitmaakte van een strook weiland en water tussen de snelweg en het spoor ter hoogte van de Wasbeeklaan. Met de aanleg van het station en het busplein is de locatie veranderd in een vervoersknooppunt. Het spoor en de snelweg liggen hoog en omsluiten het lager gelegen plein aan twee zijden. Met het parkeerdek komt er ook aan de oostzijde een afsluiting van de openbare ruimte. Het parkeerdek is hier functioneel op zijn plek, maar moet wel in een veelzijdige situatie passen zonder deze te verstoren. De hoofdlijnen van het landschap zijn de snelweg en het spoor, die beide een uitzicht geven over de omgeving dat behouden moet blijven waarmee de hoogte zoveel mogelijk beperkt moet blijven. Ook op maaiveldniveau is openheid nodig om het overzicht en daarmee de sociale veiligheid te bewaren. Tegelijkertijd moet het ontwerp van het bouwwerk op zichzelf voldoende sterk zijn om aan deze omgeving een eigen kwaliteit toe te voegen. Parkeerdek Station Sassenheim Handreiking welstand aanbesteding pagina 4

5 Een doorgaande gevelband met afgeronde hoeken zwevend boven het maaiveld Parkeerdek Station Sassenheim Handreiking welstand aanbesteding pagina 5

6 Ontwerp Het dek is in beginsel een utilitaire constructie gebouwd voor het stallen van auto s, die echter wel deel uitmaakt van een openbare ruimte. Het parkeerdek komt boven de huidige parkeerplaatsen. Het is gedacht als een bouwwerk, dat zich ruimtelijk op bescheiden wijze in de situatie past maar in zijn architectuur een eigen gezicht heeft zonder de boventoon te voeren. Verzorgd functioneel Het uitgangspunt voor de vormgeving is vanuit deze basis samen te vatten als verzorgd functioneel. De keuze voor een effectieve constructie moet samenvallen met een verzorgde detaillering en oog voor sociale veiligheid: een heldere opzet van de constructie moet leiden tot een overzichtelijke ruimte zonder incidentele onderbrekingen. Bijzondere punten voor de gebruikers van het dek zijn de hellingbanen met de daarbij te realiseren lichthoven en andere openingen in het dek zoals ter hoogte van de trappen. Het ontwerp hiervan moeten bijdragen aan de gebruikskwaliteit. Doorgaande gevelband Drager voor het beeld vanuit de omgeving is de rand van het dek. In de voorstudie is met het afronden van de hoeken en het aanbrengen van een doorgaande gevelband gereageerd op de alzijdigheid als gevolg van de situering. De gevelband dient minimaal de vloerrand en eventuele randbalken af te dekken en door te lopen tot minimaal 1,2 meter boven de bovenkant van de vloer van het parkeerdek. Doorrijbeveiling en eventuele hekwerken dienen aan de binnenzijde van de gevel gepositioneerd te worden om het gewenste geveldbeeld niet te verstoren. Parkeerdek Station Sassenheim Handreiking welstand aanbesteding pagina 6

7 Transparante lamellenband met omslag in kleur De auto s staan achter de gevelband, die van een afstand gezien gesloten oogt en daarmee de auto s verbergt. Van dichtbij is de band juist enigszins transparant om het dek niet van de omgeving af te sluiten. In de voorstudie is uitgegaan van een hekwerk uit lamellen met verschillende kleuren aan beide zijden, zodat deze in het voorbijgaan van kleur verschieten. Met een dergelijk effect krijgt de architectuur van het dek een subtiele invulling, die past bij het ambitieniveau. Een vergelijkbaar effect kan ook worden gezocht met andere middelen bijvoorbeeld door het toepassen van platen met een reliëf of ponspatroon, van glasplaten met een print of van een combinatie van panelen en stijlen. De gevelband kan daarbij worden gezien als een doorgaand systeem, waarin afhankelijk van de oriëntatie verschil in gemaakt kan worden voor bijvoorbeeld pv-panelen ten behoeve van de opwekking van electriciteit. Doorzicht onder en over dek Ondergeschikt en verzorgd De overige onderdelen van het bouwwerk en de bijbehorende installaties zoals lichtmasten of pv-panelen op het dek hebben in het beeld een ondergeschikte rol, maar moeten wel verzorgd ogen en bijdragen aan het totale beeld van het dek. Parkeerdek Station Sassenheim Handreiking welstand aanbesteding pagina 7

8 Spelregels Voor het ontwerp gelden in aanvulling op de beschreven kwaliteiten 6 spelregels: - Spelregel 1: Afgeronde hoeken De uitwendige hoeken van het parkeerdek en parkeerterrein op maaiveld dienen te worden afgerond. De afronding heeft een straal van ten minste de diepte van de toegepaste parkeerstrook met een minimum van 5 meter. De gevel van de parkeervoorziening loopt met deze afronding mee zodat een continu gevelbeeld ontstaat zonder hoeken. Spelregel 2: Afmeting parkeerdek en parkeerterrein op maaiveld Binnen de maximale bouwvlek (hier blauw gearceerd) kan, met inachtneming van het minimaal aantal te realiseren parkeerplaatsen, volstaan worden met een kleinere afmeting van het parkeerdek en parkeerterrein op maaiveld. Daarbij dient het parkeerterrein op maaiveld in zijn geheel gelegen te zijn onder het dek. Resterende ruimte op maaiveld dient in materialisatie aan te sluiten op de aangrenzende omgeving. Parkeerdek Station Sassenheim Handreiking welstand aanbesteding pagina 8

9 Spelregel 3: Positie van de hellingbanen Alle hellingbanen dienen in het aangegeven zoekgebied (blauw gearceerd, op afstand van de gevelband) te worden gepositioneerd. Spelregel 4: Positie van de (vlucht)trappen Alle trappen dienen in het aangegeven zoekgebied (blauw gearceerd, grenzend aan de gevelband) te worden gepositioneerd. De looprichting van de trappen dient haaks op de dichtsbijzijnde gevel te liggen zodat de trap het doorlopend gevelbeeld niet zal verstoren. Parkeerdek Station Sassenheim Handreiking welstand aanbesteding pagina 9

10 Spelregel 5: Hoofdrouting voetganger Vanaf het parkeerdek en het parkeerterrein op maaiveld dient de voetganger zo snel mogelijk de garage aan de spoorzijde te verlaten. Vanaf het dek zullen de trappen aan deze zijde (blauw gearceerd) hiervoor gebuikt worden. De routing voor de voetganger sluit aan op het bestaande voetpad aan deze zijde. De bestaande inrichting van dit voetpad dient aangepast te worden aan de nieuwe situatie met parkeerdek. Spelregel 6: Verlichting op parkeerdek. Alle verlichtingsarmaturen/masten en eventuele voorzieningen ten behoeve van pv-panelen op het parkeerdek dienen, in zoverre deze boven de gevelband uitkomen, in het aangegeven zoekgebied (blauw gearceerd, op afstand van de gevelband) te worden gepositioneerd. Deze voorzieningen zijn ondergeschikt in het aanzien van het dek vanuit de omgeving. Lichtmasten zijn bescheiden in maat of hebben een slanke dimensionering. Aanvullende verlichting aan de binnenzijde van de gevelband is een mogelijkheid. Het nachtbeeld is onderdeel van de ontwerpopgave. Eventuele pv-panelen vormen geen doorgaand en dicht dak boven het dek en de bijbehorende ondersteuningen vormen geen hinderlijke onderbreking van de zichtlijnen over het dek. Parkeerdek Station Sassenheim Handreiking welstand aanbesteding pagina 10

11 Randvoorwaarden Het parkeerdek toont zich naar de omgeving als een doorgaande gevelband met een eigen architectuur in het licht van ontwerp en omgeving alsmede de spelregels voor de vormgeving zoals in deze handreiking beschreven. Bij de beoordeling worden de onderstaande criteria als randvoorwaarden gehanteerd. Criteria Het parkeerdek is georiënteerd op de beleving vanuit de omgeving: - het dek toont zich in de omgeving als één ongedeeld representatief object, dat als een horizontale band met afgeronde hoeken op het oog loskomt van het maaiveld - het stallen van auto s is in het beeld vanuit de omgeving ondergeschikt aan de architectuur, de auto s gaan schuil onder het dek en achter de gevelband - voorzieningen zoals trappen en lichtmasten zijn ondergeschikt aan het hoofdbeeld (geen stedenbouwkundige of architectonische accenten, die de gevelband en het doorzicht gezien vanuit de omgeving aantasten) - hellingbanen en lichtopeningen zijn aandachtspunten in de beleving van het dek De architectonische uitwerking is evenwichtig en zorgvuldig: - de architectuur is introvert en open tegelijk - de gevelband is een doorgaande structuur met een eigen ritmiek - gezien van een afstand gaat het dek schuil achter de gevelband, van dichtbij gezien is de gevelband deels transparant - de vormgeving en constructie van het dek zijn sober maar consequent, waarbij er aandacht is voor de detaillering en de sociale veiligheid Materialen, kleuren en detaillering afstemmen op omgeving en architectuur: - materialen en details zijn duurzaam en bestand tegen veroudering - de gevelband bestaat uit materialen zoals staal, aluminium, glas, pv-panelen of hout met een structuur en ritmiek - kleuren zijn in hoofdzaak terughoudend - in de detaillering van de gevelband is variatie in kleur of textuur te zien Afwijken criteria Eventuele afwijkingen van bovenstaande criteria moeten leiden tot een gelijkwaardig of beter resultaat. In de afweging zal in dat geval gebruik worden gemaakt van de algemene criteria zoals opgenomen in de gemeentelijke welstandsnota, die worden toegepast in het licht van de beschrijving van het bouwwerk op zich en de locatie zoals opgenomen in deze handreiking. Parkeerdek Station Sassenheim Handreiking welstand aanbesteding pagina 11

12 referenties doorgaande gevelband Parkeerdek Station Sassenheim Handreiking welstand aanbesteding pagina 12

13 Colofon De handreiking voor welstand ten behoeve van de aanbesteding van het parkeerdek bij het station van Sassenheim is opgesteld in opdracht van gemeente Teylingen door Twan Jütte Stedenbouw Architectuur te Delft met gebruik van de voorstudie opgesteld door JHK Architecten te Utrecht. Twan Jütte Stedenbouw Architectuur Mijnbouwstraat RX Delft Parkeerdek Station Sassenheim Handreiking welstand aanbesteding pagina 13