Inclusief onderwijs aan kinderen met Downsyndroom. Gert de Graaf, Stichting Downsyndroom, Nederland

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Inclusief onderwijs aan kinderen met Downsyndroom. Gert de Graaf, Stichting Downsyndroom, Nederland"

Transcriptie

1 Inclusief onderwijs aan kinderen met Downsyndroom Gert de Graaf, Stichting Downsyndroom, Nederland

2

3

4 Aantal kinderen met Downsyndroom (4-13 jaar) dat in Nederland naar een gewone school gaat.

5 Door de vraag van ouders

6 motieven

7 motieven Sociale Ontwikkelingsvoordelen Sociaal-ethisch

8 Sociale effecten Op veel sociale aspecten (aantal interacties; adequate sociale strategieën leren; sociale rijpheid; leeftijdsadequaat gedrag; gedragsproblematiek, zelfbeeld) neutraal ofwel een licht positief effect van reguliere plaatsing. Regulier geplaatste leerlingen met Downsyndroom hebben meer gelegenheid om thuis met vriendjes te spelen en even vaak wederzijdse vriendschappen met andere kinderen. Goed geaccepteerd in regulier onderwijs volgens ouders en leerkrachten.

9 Sociale effecten - vervolg Regulier geplaatste leerlingen hebben minder gelegenheid voor vriendschappen met andere kinderen met een belemmering en voor de ontwikkeling van gelijkwaardige vriendschappen op school. Minder vaak genoemd als beste vriend door klasgenoten tegen einde basisschoolperiode.

10 Effecten op de ontwikkeling Aanzienlijk betere ontwikkeling van spraak en van schoolse vaardigheden is een directe opbrengst van reguliere schoolgang. Inclusie gaat niet ten koste van zelfredzaamheid.

11 Effecten op klasgenoten Geen negatieve effecten op het schoolse leren van klasgenoten zonder belemmeringen. Positieve effecten op sociale aspecten (pro-sociaal gedrag; morele ontwikkeling; acceptatie van mensen met een belemmering en andere minderheden).

12 Succesfactoren en belemmerende factoren Vastlopen : komt vaak voor. Samenspel van kind- en onderwijsfactoren. Kindkenmerken : redelijk leerbaar ; met plezier naar school ; relatief goede communicatieve vaardigheden ; redelijke aansluiting met klasgenoten. Perceptie én wisselwerking. Visie en houding van de school (medisch versus sociale model) Sociale integratie kan en moet gericht worden ondersteund Samenwerking van de volwassenen

13 Conclusie Steeds vaker gaan kinderen met Downsyndroom naar regulier onderwijs. Inclusief onderwijs stimuleert de spraakontwikkeling en de ontwikkeling van schoolse vaardigheden bij kinderen met Downsyndroom en gaat niet ten koste van hun zelfredzaamheid. Inclusief onderwijs gaat niet ten koste van het leren van klasgenoten en brengt hun sociale voordelen. Inclusief onderwijs vraagt een goede samenwerking van alle betrokkenen waarbij vanuit een sociaal model gezocht wordt naar oplossingen bij problemen. Sociale integratie kan en moet gericht worden ondersteund.

14 Sociale integratie ondersteunen

15 Literatuur Graaf G.W. de (2010). Gewoon of Speciaal. Effecten van en voorwaarden voor inclusief onderwijs aan leerlingen met Downsyndroom. Meppel: Stichting Downsyndroom. de Graaf G. W., van Hove G. & Haveman M. (2011) More academics in regular schools? The effect of regular versus special school placement on academic skills in Dutch primary school students with Down syndrome. Journal of Intellectual Disability Research. Advance online publication. DOI: /j x de Graaf G. W., van Hove G. & Haveman M. (2012a) Effects of regular versus special school placement on students with Down syndrome: a systematic review of studies. In: New Developments in Down Syndrome Research (eds A. van den Bosch & E. Dubois), pp Nova Science Publishers Inc., Hauppauge, NY. Downloadable: de Graaf G. W., van Hove G. & Haveman M. (2012b) Beyond the Standards: Conditions for Inclusive Education of Students with Down Syndrome. In: New Developments in Down Syndrome Research (eds A. van den Bosch & E. Dubois), pp Nova Science Publishers Inc., Hauppauge, NY.

Inclusief onderwijs. van kinderen met Downsyndroom

Inclusief onderwijs. van kinderen met Downsyndroom Een bijlage van Down+Up ten behoeve van werkers in het veld, zoals medici, logopedisten, fysio- en ergotherapeuten, psychologen, pedagogen en maatschappelijk werkenden Date Bijlage bij Down+Up nr. 109

Nadere informatie

Presentatie - inhoud

Presentatie - inhoud Maakt inclusief onderwijs alle doven happy? Presentatie - inhoud Introductie Onderzoek Kwaliteit van leven Tolk in het onderwijs Resultaten Conclusies Presentatie Simea, 13 april 2012 1 Situatieschets

Nadere informatie

Evaluating the social outcomes of inclusive education Koster, Marloes

Evaluating the social outcomes of inclusive education Koster, Marloes Evaluating the social outcomes of inclusive education Koster, Marloes IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the

Nadere informatie

Techniek? Dat is niks voor mij. Hoe kunnen scholen en bedrijven samen bijdragen aan een betere beeldvorming over en keuze voor bèta en techniek?

Techniek? Dat is niks voor mij. Hoe kunnen scholen en bedrijven samen bijdragen aan een betere beeldvorming over en keuze voor bèta en techniek? Techniek? Dat is niks voor mij. Hoe kunnen scholen en bedrijven samen bijdragen aan een betere beeldvorming over en keuze voor bèta en techniek? Juliette Walma van der Molen Center for Science Education

Nadere informatie

Overzicht. Introductie. Warming-up Intermezzo: Een kleine geschiedenis Cooling-down. Iwan Wopereis. 4CID Symposium 2017, Nijmegen 21 april 2017

Overzicht. Introductie. Warming-up Intermezzo: Een kleine geschiedenis Cooling-down. Iwan Wopereis. 4CID Symposium 2017, Nijmegen 21 april 2017 Introductie Iwan Wopereis Overzicht Warming-up Intermezzo: Een kleine geschiedenis Cooling-down Maastricht University en Open Universiteit 1 Overzicht Warming-up Intermezzo: Een kleine geschiedenis Cooling-down

Nadere informatie

Missie van de Oosteinder: Het verzorgen van primair onderwijs in Aalsmeer Oost vanuit een integratieve aanpak en katholieke geloofsovertuiging.

Missie van de Oosteinder: Het verzorgen van primair onderwijs in Aalsmeer Oost vanuit een integratieve aanpak en katholieke geloofsovertuiging. Missie van de Oosteinder: Het verzorgen van primair onderwijs in Aalsmeer Oost vanuit een integratieve aanpak en katholieke geloofsovertuiging. Wij zijn een katholieke school en daarom vinden het belangrijk

Nadere informatie

Waarover gaat deze informatie? Wij willen u helpen met praktische adviezen voor het implementeren van strategieën om de communicatie te ondersteunen. Voor wie is deze informatie? Personen met het Rett

Nadere informatie

Toetsing aan recente wetenschappelijke inzichten. (zie volgende sheets)

Toetsing aan recente wetenschappelijke inzichten. (zie volgende sheets) Toetsing aan recente wetenschappelijke inzichten (zie volgende sheets) Op zoek naar empirisch onderbouwde adviezen Adviezen gebaseerd op degelijk en recent empirisch onderzoek! Consensus Report* van Richard

Nadere informatie

University of Groningen. Safe and Sound van den Bosch, Kirsten Anna-Marie

University of Groningen. Safe and Sound van den Bosch, Kirsten Anna-Marie University of Groningen Safe and Sound van den Bosch, Kirsten Anna-Marie IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from it. Please check the

Nadere informatie

Onderzoek naar voorschrijven door Verpleegkundig Specialisten. Anneke Francke, mede namens Marieke Kroezen (NIVEL) 19 juni 2014

Onderzoek naar voorschrijven door Verpleegkundig Specialisten. Anneke Francke, mede namens Marieke Kroezen (NIVEL) 19 juni 2014 Onderzoek naar voorschrijven door Verpleegkundig Specialisten Anneke Francke, mede namens Marieke Kroezen (NIVEL) 19 juni 2014 In de praktijk horen we niet alleen dat de kwaliteit van het voorschrijven

Nadere informatie

Welbevinden van dove/slechthorende kinderen in groep 8

Welbevinden van dove/slechthorende kinderen in groep 8 Welbevinden van dove/slechthorende kinderen in groep 8 Simea Congres, 7 & 8 april 2011 Blok 25 Nina Wolters Harry Knoors Ludo Verhoeven Toon Cillessen Behavioural Science Institute ACHTERGROND PROJECT

Nadere informatie

Populariteit, sociale relaties, buitensluiten en

Populariteit, sociale relaties, buitensluiten en sociaal-emotioneel Sociometrisch onderzoek uitvoeren Sociale relaties tussen kleuters Welke kinderen liggen goed in de groep? Wie speelt met wie? Zijn er ook kinderen die buiten de groep vallen of die

Nadere informatie

Inclusief Onderwijs: wat leren we uit onderzoek? Over de noodzakelijke overbrugging tussen wetenschap en praktijk Geert Van Hove

Inclusief Onderwijs: wat leren we uit onderzoek? Over de noodzakelijke overbrugging tussen wetenschap en praktijk Geert Van Hove Inclusief Onderwijs: wat leren we uit onderzoek? Over de noodzakelijke overbrugging tussen wetenschap en praktijk Geert Van Hove in iedere provincie een bespreking van een ander onderzoeksartikel MEYER,

Nadere informatie

FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: BEVORDERENDE EN BELEMMERENDE FACTOREN

FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: BEVORDERENDE EN BELEMMERENDE FACTOREN FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: BEVORDERENDE EN BELEMMERENDE FACTOREN ONDERWIJS RESEARCH DAGEN, ROTTERDAM, 26 MEI 2016 CHRISTEL H.D. WOLTERINCK WILMA B. KIPPERS KIM SCHILDKAMP CINDY L. POORTMAN FORMATIEF

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Scheepstra, A. J. M. (1998). Leerlingen met Downs syndroom in de basisschool Groningen: s.n.

Citation for published version (APA): Scheepstra, A. J. M. (1998). Leerlingen met Downs syndroom in de basisschool Groningen: s.n. University of Groningen Leerlingen met Downs syndroom in de basisschool Scheepstra, Adriana IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's PDF) if you wish to cite from

Nadere informatie

Wandelen werkt! General Information

Wandelen werkt! General Information Wandelen werkt! General Information Summary Dit project is gericht op de bewustmaking van de voordelen van het wandelen. Leerkrachten van de kleuterschool en de ouders van de kinderen worden opgeleid om

Nadere informatie

Onderwijs - onderzoek

Onderwijs - onderzoek Onderwijs - onderzoek Belangrijkste punten uit ervaringsonderzoek School en Vriendschap Publieksversie december 2018 Heeft het schooltype invloed op sociale leven van leerling met een beperking? Vooraf

Nadere informatie

Pesten (op school) bij kinderen met een autismespectrum stoornis 6/12/2017

Pesten (op school) bij kinderen met een autismespectrum stoornis 6/12/2017 Pesten (op school) bij kinderen met een autismespectrum stoornis KATRIEN HERMANS 6/12/2017 Overzicht Wie ben ik? Voorstelling artikel Autismespectrumstoornis en pesten Methode Resultaten Aanbevelingen

Nadere informatie

leerling met Downsyndroom,

leerling met Downsyndroom, Uit recent eigen onderzoek naar een representatieve steekproef van enkele honderden kinderen met Downsyndroom mag worden geconcludeerd dat reguliere schoolplaatsing direct bijdraagt aan een betere ontwikkeling

Nadere informatie

Over de grenzen van integratie

Over de grenzen van integratie Bijlage bij Down+Up nr 74 Over de grenzen van integratie Een onderzoek in het kader van een interventie-project bij problematische onderwijsintegratie-situaties Drs. G.W. de Graaf Stichting Downsyndroom

Nadere informatie

Competentiebeleving en Sociale redzaamheid van kinderen met Down Syndroom. regulier onderwijs versus speciaal onderwijs

Competentiebeleving en Sociale redzaamheid van kinderen met Down Syndroom. regulier onderwijs versus speciaal onderwijs Competentiebeleving en Sociale redzaamheid van kinderen met Down Syndroom regulier onderwijs versus speciaal onderwijs Mw. B. Vervat 3031233. Universiteit Utrecht, Opleiding Orthopedagogiek 2007-2008.

Nadere informatie

Probleemoplossen, ook in het speciaal basisonderwijs

Probleemoplossen, ook in het speciaal basisonderwijs Probleemoplossen, ook in het speciaal basisonderwijs Marjolijn Peltenburg, Marnix Academie Nog te weinig aandacht voor 21e eeuwse vaardigheden 21e eeuwse vaardigheden: wie heeft er niet van gehoord? Vaak

Nadere informatie

Workshop: Virtual Reality in het klaslokaal. Guido Wiemer

Workshop: Virtual Reality in het klaslokaal. Guido Wiemer Workshop: Virtual Reality in het klaslokaal Guido Wiemer Wat gaan we doen? Wat is Virtual Reality? Waarom Virtual Reality? Hardware & Software: Diverse Apps Voorbeeld m.b.v. Google Street View Zelf aan

Nadere informatie

Past digitaal onderwijs onze leerlingen? Simea Congres, 10 april 2014 Helen Blom & Harry Knoors

Past digitaal onderwijs onze leerlingen? Simea Congres, 10 april 2014 Helen Blom & Harry Knoors Past digitaal onderwijs onze leerlingen? Simea Congres, 10 april 2014 Helen Blom & Harry Knoors 1 ICT Transforming Education (Unesco, 2010) The fourth revolution: Learning is moving beyond the walls of

Nadere informatie

Bij dit onderzoek wordt gebruik gemaakt van twee specifieke theoretische concepten:

Bij dit onderzoek wordt gebruik gemaakt van twee specifieke theoretische concepten: COOK, B. (2001), A Comparison of Teachers Attitudes Toward Their Included Students with Mild and Severe Disabilities, The Journal of Special Education, vol.34, 4, 203-213. In dit artikel wordt onderzoek

Nadere informatie

We geven hier een definitie uit de school van de grote Amerikaanse vakdidacticus biologie Joseph Novak, gemaakt door Wandersee (2002) blz. 129.

We geven hier een definitie uit de school van de grote Amerikaanse vakdidacticus biologie Joseph Novak, gemaakt door Wandersee (2002) blz. 129. 7.6 Zorgen voor samenhang ecologie Conceptmap maken Marcel Kamp Het maken van een conceptmap is een werkvorm die bij uitstek samenhang in het denken bevordert. In Ecologie leren en onderwijzen wordt op

Nadere informatie

Masterthesis Onderwijswetenschappen Agnes Brinks

Masterthesis Onderwijswetenschappen Agnes Brinks Masterthesis Onderwijswetenschappen Agnes Brinks Begeleid door: dr. Gerry Geitz (NHL Stenden Hogeschool) en dr. Kim Dirkx (Open Universiteit) Hoe Ondersteunt het Stellen van Vragen door Docenten bij een

Nadere informatie

Published in: Onderwijs Research Dagen 2013 (ORD2013), mei 2013, Brussel, Belgie

Published in: Onderwijs Research Dagen 2013 (ORD2013), mei 2013, Brussel, Belgie Samenwerkend leren van leerkrachten : leeropbrengsten gerelateerd aan activiteiten en foci van samenwerking Doppenberg, J.J.; den Brok, P.J.; Bakx, A.W.E.A. Published in: Onderwijs Research Dagen 2013

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/23005 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Stoutjesdijk, Regina Title: Children with emotional and behavioral disorders in

Nadere informatie

faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen Vroege ontwikkeling Motorische ontwikkelingspatronen bij jonge kinderen met ZEVMB

faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen Vroege ontwikkeling Motorische ontwikkelingspatronen bij jonge kinderen met ZEVMB Datum 22-06-2015 1 Vroege ontwikkeling Motorische ontwikkelingspatronen bij jonge kinderen met ZEVMB Opzet en eerste resultaten Linda Visser Annette van der Putten Gertruud Schalen Bieuwe van der Meulen

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/37530 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Nielen, Thijs Martinus Johannes Title: Aliteracy : causes and solutions Issue

Nadere informatie

Healthy Ageing onderzoek naar leefstijl van mensen met een verstandelijke beperking

Healthy Ageing onderzoek naar leefstijl van mensen met een verstandelijke beperking Healthy Ageing onderzoek naar leefstijl van mensen met een verstandelijke beperking Doorwerking in de beroepspraktijk Drs. Hanneke Vochteloo, de Zijlen Dr. Aly Waninge Lectoraat Healthy Ageing, Allied

Nadere informatie

Logopedie in het cluster 4 onderwijs

Logopedie in het cluster 4 onderwijs Logopedie in het cluster 4 onderwijs mw. E. Cox MA (NVLF) mw. E. Kunst-Verberne (NVLF) mw. M. Schulte (NVLF) dhr. R. Nannes (NVLF) 2 Aanleiding position statement Dit position statement richt zich op de

Nadere informatie

Motivatie: Hoe tem je de olifant in de klas? Arnout Prince

Motivatie: Hoe tem je de olifant in de klas? Arnout Prince Motivatie: Hoe tem je de olifant in de klas? Arnout Prince Joey vindt jouw lessen niet leuk. Hij zegt dit regelmatig: Waarom moet ik dit doen? Hij reageert zo op momenten dat hij aan het werk moet maar

Nadere informatie

Co-teaching voor Inclusie in de lagere school. Elke Van Nieuwenhuyze en Liesbet Decroos BALO Odisee-Waas

Co-teaching voor Inclusie in de lagere school. Elke Van Nieuwenhuyze en Liesbet Decroos BALO Odisee-Waas Co-teaching voor Inclusie in de lagere school Elke Van Nieuwenhuyze en Liesbet Decroos BALO Odisee-Waas Co-teaching voor Inclusie in de lagere school een praktijkvoorbeeld binnen de zichtlijn: leraren,

Nadere informatie

Cognitieve strategieën voor diepe verwerking en feedback

Cognitieve strategieën voor diepe verwerking en feedback Cognitieve strategieën voor diepe verwerking en feedback Samenvatting van het artikel van Henry L. Roediger III, Mary A. Pyc (2012), Inexpensive techniques to improve education: Applying cognitive pgychology

Nadere informatie

Goed voorbeeld doet volgen. Martine Noordegraaf 6-3-2015

Goed voorbeeld doet volgen. Martine Noordegraaf 6-3-2015 Goed voorbeeld doet volgen Martine Noordegraaf 6-3-2015 Welk type ouderschap ziet u het meest in de gehandicaptensector? Adequaat ouderschap Verstoord ouderschap Problematisch ouderschap Overvraagd ouderschap

Nadere informatie

Van gunsten naar rechten voor leerlingen met beperkingen. Het VN-Verdrag over de rechten van personen met een handicap en onderwijs

Van gunsten naar rechten voor leerlingen met beperkingen. Het VN-Verdrag over de rechten van personen met een handicap en onderwijs Van gunsten naar rechten voor leerlingen met beperkingen Het VN-Verdrag over de rechten van personen met een handicap en onderwijs Feiten New York 13 december 2006 Verdrag + Optioneel Protocol (rechtsbescherming)

Nadere informatie

GEEF ME DE 5- METHODIEK IN DE ZORG

GEEF ME DE 5- METHODIEK IN DE ZORG GEEF ME DE 5- METHODIEK IN DE ZORG Effectiviteit Geef me de 5-methodiek in zorginstelling JP van den Bent In dit rapport worden de wetenschappelijke bevindingen beschreven betreffende de effectiviteit

Nadere informatie

Resultaten. 6. Tijdens het interviewen bleek:

Resultaten. 6. Tijdens het interviewen bleek: HALL, L.J. en McGREGOR, J.A.(2000), A Follow-Up Study of the Peer Relationships of Children with Disabilities in an Inclusive School, The Journal of Special Education, vol.34, 3, 114-126. De voorstanders

Nadere informatie

Verspreiden van innovaties & databased

Verspreiden van innovaties & databased Verspreiden van innovaties & databased decision making Nelleke de Jong MSc Dr. Elanor Kamans Hanzehogeschool Groningen, Universiteit Twente Een demonstratie van de Exchangeteam-methode Hanze Research Day,

Nadere informatie

Workshop gezamenlijke besluitvorming bij dementie

Workshop gezamenlijke besluitvorming bij dementie Workshop gezamenlijke besluitvorming bij dementie Leontine Groen van de Ven, Lectoraat Innoveren met Ouderen Workshop voor de bijeenkomst van de vakgroep casemanagers dementie, Utrecht, 14 maart 2017 nd

Nadere informatie

Omgeving in beweging! Leontien Bossink, Aly Waninge & Annette van der Putten Congres Focus op kennis en onderzoek - 22 juni 2015

Omgeving in beweging! Leontien Bossink, Aly Waninge & Annette van der Putten Congres Focus op kennis en onderzoek - 22 juni 2015 Omgeving in beweging! Leontien Bossink, Aly Waninge & Annette van der Putten Congres Focus op kennis en onderzoek - 22 juni 2015 Het is goed voor mijn cliënt/bewoner, ik zie positieve dingen door bewegen

Nadere informatie

Sociale relaties in de klas

Sociale relaties in de klas Sociale relaties in de klas Uitkomsten van het Groepsdynamica onderzoek uitgevoerd door het PI consortium Fanny de Swart, Onderwijs Entrea Lindenhout & Radboud Universiteit Wendy Nelen, Praktikon 30-11-2018

Nadere informatie

Inhoud. Als sporten niet lukt.. Wat doet sport met kinderen? 'Inspiratiedag Aangepast Sporten

Inhoud. Als sporten niet lukt.. Wat doet sport met kinderen? 'Inspiratiedag Aangepast Sporten 1 Inhoud 1. Hoe leer je sporten? 2. Waarom gaat dat soms niet goed? 3. Wat zou je kunnen doen? 3. Onderzoek naar Special Heroes? Wat doet sport met kinderen? 'Inspiratiedag Aangepast en Remo Mombarg Als

Nadere informatie

Interventieonderzoek als onderdeel van docentenprofessionalering Een good practice

Interventieonderzoek als onderdeel van docentenprofessionalering Een good practice Interventieonderzoek als onderdeel van docentenprofessionalering Een good practice Interventieonderzoek als onderdeel van docentenprofessionalisering: het stimuleren van een onderzoekende houding bij honoursdocenten

Nadere informatie

Coole Captain. doelbewust vastberaden. prestatiegericht

Coole Captain. doelbewust vastberaden. prestatiegericht Coole Captain Jij kent het klappen van de groepsdynamiek-zweep. Moeiteloos loods jij je leerlingen door de verschillende fasen. Je kent daarbij ook je eigen rol. Je hebt oog voor de individuele leerlingen

Nadere informatie

EVB+ in beeld! Wat hebben mensen met een EVB+ nodig? Hoe kunnen we (toekomstige) professionals scholen? Hoe doen we inclusief onderzoek?

EVB+ in beeld! Wat hebben mensen met een EVB+ nodig? Hoe kunnen we (toekomstige) professionals scholen? Hoe doen we inclusief onderzoek? Wat hebben mensen met een EVB+ nodig? Kunnen we biofeedback gebruiken? Hoe kunnen we (toekomstige) professionals scholen? EVB+ in beeld! Wat is de invloed van spanning? Hoe doen we inclusief onderzoek?

Nadere informatie

Sportdeelname van jongeren met gedragsproblemen

Sportdeelname van jongeren met gedragsproblemen Sportdeelname van jongeren met gedragsproblemen ONDERZOEK DREMPELS BETEKENIS VOORWAARDEN Remo Mombarg en Jan Willem Bruining (RUG/HIS) Koen Breedveld en Wouter Nootebos (Mulier Instituut) Saskia van Doorsselaer

Nadere informatie

Opbouw Inclusief onderwijs; wat is het? Inclusief onderwijs; waarom? Inclusief onderwijs; waarom niet? De nationale context De internationale vergelij

Opbouw Inclusief onderwijs; wat is het? Inclusief onderwijs; waarom? Inclusief onderwijs; waarom niet? De nationale context De internationale vergelij Collectief Inclusief Opbouw Inclusief onderwijs; wat is het? Inclusief onderwijs; waarom? Inclusief onderwijs; waarom niet? De nationale context De internationale vergelijking De internationale context

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/33187 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/33187 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33187 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Hidding, Elske Title: Neurocognitive mechanisms and vulnerability to autism and

Nadere informatie

Logopedie in het cluster 2 onderwijs

Logopedie in het cluster 2 onderwijs Logopedie in het cluster 2 onderwijs mw. E. Cox MA (NVLF) mw. E. Kunst-Verberne (NVLF) mw. M. Schulte (NVLF) dhr. R. Nannes (NVLF) 2 Aanleiding position statement Dit position statement gaat over de logopedische

Nadere informatie

Het spel van de teacher leader in een veranderproces

Het spel van de teacher leader in een veranderproces Het spel van de teacher leader in een veranderproces Symposium CPO van de Master Leren en Innoveren (MLI), locatie Helmond We are all in the game 17 juni 2016 drs. Monique van der Heijden Academic Director

Nadere informatie

JoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent)

JoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent) JoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent) Inhoud Context en theorie ICT-competenties studentleraren Strategieën lerarenopleiding (SQD) Probleemstelling Methode Survey Multilevel analyse Resultaten

Nadere informatie

Pedagogisch beleid Kinderopvang Haarlem Spelend Groeien

Pedagogisch beleid Kinderopvang Haarlem Spelend Groeien Pedagogisch beleid Kinderopvang Haarlem Spelend Groeien Inleiding Kinderopvang Haarlem heeft één centraal pedagogisch beleid. Dit is de pedagogische basis van alle kindercentra van Kinderopvang Haarlem.

Nadere informatie

Kind aan het woord. 21 april Marjon ten Velden MSc OT. Opleiding Ergotherapie Faculteit Gezondheid HvA

Kind aan het woord. 21 april Marjon ten Velden MSc OT. Opleiding Ergotherapie Faculteit Gezondheid HvA Kind aan het woord 21 april 2016 Marjon ten Velden MSc OT Opleiding Ergotherapie Faculteit Gezondheid HvA 1 Luisteren naar Kinderen..zorgt voor succesvolle interventies hoe vaak bepaalt het kind de interventiedoelen?

Nadere informatie

Geaccepteerd voorstel Onderwijs Research Dagen 28, 29 en 30 juni 2017 te Antwerpen

Geaccepteerd voorstel Onderwijs Research Dagen 28, 29 en 30 juni 2017 te Antwerpen Geaccepteerd voorstel Onderwijs Research Dagen 8, 9 en 0 juni 017 te Antwerpen Melline Huiskamp (Iselinge Hogeschool), Emmy Vrieling (Open Universiteit) en Iwan Wopereis (Open Universiteit) Titel: Waardevol

Nadere informatie

Open Science binnen het informatievaardighedenonderwijs. Nicole Potters, Education Suppport, TU Delft Library 25-apr-16

Open Science binnen het informatievaardighedenonderwijs. Nicole Potters, Education Suppport, TU Delft Library 25-apr-16 Open Science binnen het informatievaardighedenonderwijs Nicole Potters, Education Suppport, TU Delft Library 25-apr-16 1 Onderwerpen TU Delft Library Education Support: Instructies/workshops Open Science

Nadere informatie

Leren samen leven Gert de Graaf 101 tips voor het bevorderen van de sociale integratie van kinderen met Downsyndroom

Leren samen leven Gert de Graaf 101 tips voor het bevorderen van de sociale integratie van kinderen met Downsyndroom Leren samen leven Gert de Graaf 101 tips voor het bevorderen van de sociale integratie van kinderen met Downsyndroom 1 DOWN+UP EXTRA bij nr 58 DU 58 insert gert 1 Leren samen leven Speciale uitgave van

Nadere informatie

Signaleren en monitoren van somatische gezondheidsproblemen. Who cares?

Signaleren en monitoren van somatische gezondheidsproblemen. Who cares? EMBToday O2-06-2016 Signaleren en monitoren van somatische gezondheidsproblemen. Who cares? Dinette van Timmeren Lectoraat Healthy Ageing, Allied Health Care and Nursing, Hanzehogeschool Groningen Focus

Nadere informatie

Samenvatting. (Summary in Dutch)

Samenvatting. (Summary in Dutch) (Summary in Dutch) 142 In dit proefschrift is de rol van de gezinscontext bij probleemgedrag in de adolescentie onderzocht. We hebben hierbij expliciet gefocust op het samenspel met andere factoren uit

Nadere informatie

Juggling with Media. The Consequences of Media Multitasking for Adolescent Development. W.A. van der Schuur

Juggling with Media. The Consequences of Media Multitasking for Adolescent Development. W.A. van der Schuur Juggling with Media. The Consequences of Media Multitasking for Adolescent Development. W.A. van der Schuur Nederlandse Samenvatting [DUTCH SUMMARY] Nederlandse Samenvatting JONGLEREN MET MEDIA: DE GEVOLGEN

Nadere informatie

Down Syndrome Symposium

Down Syndrome Symposium Down Syndrome Les Etats Généraux Staten-Generaal «Trisomie 21 : pour une vie de qualité dans une approche inclusive» Leven met down-syndroom, een heel leven lang. Naar een geïntegreerde benadering HILTON

Nadere informatie

Doorstroming van Nederlandstalige leerlingen uit Singapore naar Nederland

Doorstroming van Nederlandstalige leerlingen uit Singapore naar Nederland Doorstroming van Nederlandstalige leerlingen uit Singapore naar Nederland Voor doorstroming in Nederland zijn er twee opties: Internationaal onderwijs Nederlands onderwijs Doorstromen naar: Primair Onderwijs

Nadere informatie

Effectieve maatregelen

Effectieve maatregelen Effectieve maatregelen In het taal- en rekenonderwijs Pieter Danes 27 maart 2012 Bijeenkomst Taal in mbo 01-11-2011 Presentatie toen: Van Anja Schaafsma (ROC Mondriaan) Over effectief onderwijs Presentatie

Nadere informatie

Voorwoord en doel van dit document

Voorwoord en doel van dit document Inhoud Voorwoord en doel van dit document 1 2 Inleiding 3 4 (Hoog)Begaafdheid, een beschrijving 5 6 7 Profielen van hoogbegaafde leerlingen 1. 2. 8 3. 4. 5. 6. 9 Risico s voor hoogbegaafde leerlingen in

Nadere informatie

Lieke Drukker Ninja van der Honing september 2012

Lieke Drukker Ninja van der Honing september 2012 Lieke Drukker Ninja van der Honing september 2012 Wij Jullie Afstemmen verhaal op jullie vragen Iedereen stopt tijd en vooral energie in het stimuleren van de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen.

Nadere informatie

ruzies conflicten pesterijen KIES VOOR PEERMEDIATION LAAT EEN CONFLICT HET SCHOOLKLIMAAT NIET VERPESTEN

ruzies conflicten pesterijen KIES VOOR PEERMEDIATION LAAT EEN CONFLICT HET SCHOOLKLIMAAT NIET VERPESTEN ruzies conflicten pesterijen KIES VOOR PEERMEDIATION LAAT EEN CONFLICT HET SCHOOLKLIMAAT NIET VERPESTEN Wat staat er in dit boekje? Wat betekent peer mediation? Wanneer komen leerlingbemiddelaars tussenbeide?

Nadere informatie

bewegingsonderwijs Kennisbasis bewegingsonderwijs op de Pabo

bewegingsonderwijs Kennisbasis bewegingsonderwijs op de Pabo bewegingsonderwijs Belang van het vak Het bewegingsonderwijs aan de Pabo is exclusief gericht op de bevoegdheid voor groep 1 en 2, voorts op bewegen in brede context: bewegingsactiviteiten die op de basisschool

Nadere informatie

Symposiumvoorstel Onderwijs Research Dagen 2013

Symposiumvoorstel Onderwijs Research Dagen 2013 Symposiumvoorstel Onderwijs Research Dagen 2013 1. Auteurs Jaap Roeleveld, Kohnstamm Instituut, Universiteit van Amsterdam (jroeleveld@kohnstamm.uva.nl) Ed Smeets, ITS, Radboud Universiteit Nijmegen (e.smeets@its.ru.nl)

Nadere informatie

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind.

Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Pesten onder Leerlingen met Autisme Spectrum Stoornissen op de Middelbare School: de Participantrollen en het Verband met de Theory of Mind. Bullying among Students with Autism Spectrum Disorders in Secondary

Nadere informatie

LVB EN PASSEND ONDERWIJS

LVB EN PASSEND ONDERWIJS LVB EN PASSEND ONDERWIJS ANIKA BEXKENS & MARIETTE HUIZINGA PROGRAMMA 1. Een visie op ondersteuning 2. Huidige situatie 3. Kennis over LVB - Samenwerken 4. Intervisie/Supervisie 1 Visie op ondersteuning

Nadere informatie

List of publications. List of publications 213

List of publications. List of publications 213 List of publications List of publications 213 Publications in English Bekkema N., Veer A. de, Hertogh C. & Francke A. Perspectives of people with mild intellectual disabilities on care-relationships at

Nadere informatie

Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op 25 mei 2011

Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op 25 mei 2011 Effective leesprogramma s voor leerlingen die de taal leren en anderssprekende leerlingen samenvatting voor onderwijsgevenden Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op

Nadere informatie

LEER STUDEREN MET Spaced Practice SPREID JE STUDEERMOMENTEN IN DE TIJD

LEER STUDEREN MET Spaced Practice SPREID JE STUDEERMOMENTEN IN DE TIJD Spaced Practice SPREID JE STUDEERMOMENTEN IN DE TIJD Start je planning voor je toetsen vroeg genoeg en maak hiervoor dagelijks een beetje tijd vrij. 5 uren verspreid over 2 weken is beter dan 5 uur aan

Nadere informatie

Interessegroep Professie & Hoger Onderwijs

Interessegroep Professie & Hoger Onderwijs Interessegroep Professie & Hoger Onderwijs Het verder ontwikkelen en uitdragen van projectmanagement als vak door: het bevorderen van onderzoek naar praktijkgericht projectmanagement het onderhouden van

Nadere informatie

Bijlage beoordelingskader. Bepaling soort TLV en SO-categorie

Bijlage beoordelingskader. Bepaling soort TLV en SO-categorie Bijlage beoordelingskader Bepaling soort TLV en SO-categorie 17 november 2016 1. Inleiding Onderstaande uitwerking van de bepaling van de soort TLV, SBO of SO en de categoriebepaling SO, is niet alleen

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel (SOP) van de Groen van Prinstererschool (versie september 2016)

Schoolondersteuningsprofiel (SOP) van de Groen van Prinstererschool (versie september 2016) Groen van Prinstererschool school voor prot. chr. basisonderwijs Groen van Prinstererweg 2 3731 HB De Bilt tel: 030-2204652 e-mail: info@groenvanprinstererschool.nl Website : www.groenvanprinstererschool.nl

Nadere informatie

Werken met (etnisch) gemengde groepen: een wereld te winnen

Werken met (etnisch) gemengde groepen: een wereld te winnen Werken met (etnisch) gemengde groepen: een wereld te winnen 07.02.2012 1 Tobias Stark Rijksuniversiteit Groningen Vakgroep Sociologie Kerndoel 2 van de Verlengde Schooldag Sociale competenties ontwikkelen

Nadere informatie

Communicatieve teruggetrokkenheid?

Communicatieve teruggetrokkenheid? Communicatieve teruggetrokkenheid? De rol van teruggetrokken gedrag in de relatie met klasgenoten en welbevinden op school van dove/slechthorende jongeren in groep 8 en de brugklas Nina Wolters, Harry

Nadere informatie

Standaard Maatwerk; is dat mogelijk? Wij denken van wel! En waarom willen we het? Omdat het tijd scheelt!

Standaard Maatwerk; is dat mogelijk? Wij denken van wel! En waarom willen we het? Omdat het tijd scheelt! 1 2 Standaard Maatwerk; is dat mogelijk? Wij denken van wel! En waarom willen we het? Omdat het tijd scheelt! Afbeelding: Question mark by Neetal Parekh. Gevonden op 4 11 2015 op www.flickr.com/photos/44313045@n08/8706485644.

Nadere informatie

Buna Tetu (kort overzicht)

Buna Tetu (kort overzicht) Buna Tetu (kort overzicht) Kinderen met een handicap tellen ook mee! Stichting Joni Social Education Project Voor een samenleving waarin iedereen zich thuis kan voelen Achtergrond project Ouders van gehandicapte

Nadere informatie

Looking beyond the data Statistiekvaardigheden van beginnende PABO-studenten

Looking beyond the data Statistiekvaardigheden van beginnende PABO-studenten Looking beyond the data Statistiekvaardigheden van beginnende PABO-studenten Arjen de Vetten (ipabo, VU) Judith Schoonenboom (VU), Ronald Keijzer (ipabo, UU) & Bert van Oers (VU) Het Ministerie van Onderwijs

Nadere informatie

Een wereld van verschil

Een wereld van verschil SPECIAL HERFST 2001 STICHTING DOWN S SYNDROOM Een wereld van verschil Interventies gericht op de sociale integratie van basisschoolleerlingen met Downsyndroom Gert de Graaf Een onderzoek naar de praktijk

Nadere informatie

DE KRACHT VAN LEERKRACHTEN

DE KRACHT VAN LEERKRACHTEN DE KRACHT VAN LEERKRACHTEN DE ROL VAN NABIJHEID EN CONFLICT IN HET SECUNDAIR ONDERWIJS Dr. Maaike Engels Rijksuniversiteit Groningen, afdeling Sociologie Interuniversity Center for Social Science Theory

Nadere informatie

Betreft: De mogelijkheden om het inclusiegehalte binnen instellingen hoger onderwijs aan de hand van indicatoren te meten

Betreft: De mogelijkheden om het inclusiegehalte binnen instellingen hoger onderwijs aan de hand van indicatoren te meten Steunpunt Inclusief hoger Onderwijs Sint-Jorisstraat 71 8000 Brugge Betreft: De mogelijkheden om het inclusiegehalte binnen instellingen hoger onderwijs aan de hand van indicatoren te meten Het Steunpunt

Nadere informatie

Marianne Haspels & Renske van Bemmel Competentiegericht Werken met cliënten met een verstandelijke beperking

Marianne Haspels & Renske van Bemmel Competentiegericht Werken met cliënten met een verstandelijke beperking Marianne Haspels & Renske van Bemmel m.haspels@piresearch.nl Competentiegericht Werken met cliënten met een verstandelijke beperking Wat is Competentiegericht Werken? Doel van CGW - professionalisering

Nadere informatie

OPTIMALE SCAFFOLDING VOOR KINDEREN UIT HET SPECIAAL ONDERWIJS 1. Samenvatting

OPTIMALE SCAFFOLDING VOOR KINDEREN UIT HET SPECIAAL ONDERWIJS 1. Samenvatting OPTIMALE SCAFFOLDING VOOR KINDEREN UIT HET SPECIAAL ONDERWIJS 1 Samenvatting Door middel van optimale ondersteuning door de leerkracht (scaffolding), aangepast aan het niveau van de leerling kunnen kinderen

Nadere informatie

VOORBEELD. Uw lesobservatie en de leerlingvragenlijst. Naam docent: Lerarenopleiding Rijksuniversiteit Groningen

VOORBEELD. Uw lesobservatie en de leerlingvragenlijst. Naam docent: Lerarenopleiding Rijksuniversiteit Groningen Uw lesobservatie en de leerlingvragenlijst Een terugkoppeling ten behoeve van uw professionele ontwikkeling Naam docent: VOORBEELD Lerarenopleiding Rijksuniversiteit Groningen juli 2016 Inhoudsopgave Inleiding...

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/22989 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Pouw, Lucinda Title: Emotion regulation in children with Autism Spectrum Disorder

Nadere informatie

DUTCH DOWN SUPPORT FOUNDATION FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017

DUTCH DOWN SUPPORT FOUNDATION FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017 DUTCH DOWN SUPPORT FOUNDATION FINANCIEEL JAARVERSLAG 2017 FINANCIËLE VERANTWOORDING 2017 STICHTING DUTCH DOWN SUPPORT FOUNDATION JAARVERSLAG Allereerst willen we graag alle vrijwilligers bedanken die zich

Nadere informatie

Behartigen van professionele kwaliteit in kinderopvang, onderwijs en zorg voor jonge kinderen. Pauline Slot Universiteit Utrecht

Behartigen van professionele kwaliteit in kinderopvang, onderwijs en zorg voor jonge kinderen. Pauline Slot Universiteit Utrecht Behartigen van professionele kwaliteit in kinderopvang, onderwijs en zorg voor jonge kinderen Pauline Slot Universiteit Utrecht Vroege ontwikkeling van kinderen Voorschools Groep 1-3 Interacties van kinderen:

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch)

Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) Nederlandse samenvatting (Summary in Dutch) 159 Ouders spelen een cruciale rol in het ondersteunen van participatie van kinderen [1]. Participatie, door de Wereldgezondheidsorganisatie gedefinieerd als

Nadere informatie

Sessie 5: Methodes voor dataverzameling

Sessie 5: Methodes voor dataverzameling Sessie 5: Methodes voor dataverzameling en -analyse Overzicht van de presentatie Deel I: Fien Depaepe Vragenlijsten Interviews Observaties Deel II: Kristof De Witte Methodologische heterogeniteit Voor-

Nadere informatie

Onderzoeksagenda. Autisme. Onderzoeksplatform Disability studies Inclusie & Belonging 20 december 2018

Onderzoeksagenda. Autisme. Onderzoeksplatform Disability studies Inclusie & Belonging 20 december 2018 Onderzoeksagenda Autisme Onderzoeksplatform Disability studies Inclusie & Belonging 20 december 2018 Officiële titel: Inventarisatie onderzoeksbehoeften vanuit het perspectief van mensen met autisme en

Nadere informatie

Cognitive self-therapy A contribution to long-term treatment of depression and anxiety

Cognitive self-therapy A contribution to long-term treatment of depression and anxiety Cognitive self-therapy A contribution to long-term treatment of depression and anxiety Uitgave in de RGOc-reeks, nummer 12 Copyright 2006 Peter C.A.M. den Boer, Groningen Cognitive self-therapy. A contribution

Nadere informatie

11/8/2016. Academisch Schrijven in het curriculum. Opzet van deze bijeenkomst. Academisch schrijven. Toepassing in curriculum.

11/8/2016. Academisch Schrijven in het curriculum. Opzet van deze bijeenkomst. Academisch schrijven. Toepassing in curriculum. Academisch Schrijven in het curriculum Dr N. Saab, ICLON, Dr Ph. Dol, Academisch Talencentrum, Dr. J.A. Mol, Faculteit der Archeologie Opzet van deze bijeenkomst Interactief: 1. Wij geven enkele voorbeelden

Nadere informatie

De oplossingsgerichte benadering

De oplossingsgerichte benadering Inhoud Inleiding 19 Leeswijzer 21 Deel I De oplossingsgerichte benadering 1 Principes van oplossingsgericht begeleiden 27 Inleiding 27 1.1 De oplossingsgerichte benadering in het onderwijs 28 1.2 De basisprincipes

Nadere informatie

Een wankel evenwicht. De integratie van kinderen met een verstandelijke handicap. Nanda Poulisse (Onderzoeker ITS, Nijmegen)

Een wankel evenwicht. De integratie van kinderen met een verstandelijke handicap. Nanda Poulisse (Onderzoeker ITS, Nijmegen) BIJLAGE BIJ DOWN+UP NR 59 HERFST 2 0 0 2 DOWN+ UP DATE is een bijlage van het SDS-magazine Down+Up ten behoeve van werkers in het veld, zoals medici, logopedisten, fysio- en ergotherapeuten, psychologen,

Nadere informatie

Onderzoekers: diverse onderzoekers, in binnen- en buitenland onder leiding van Prof. Dr. C. Vlaskamp, Dr. A. van der Putten & Drs. P.

Onderzoekers: diverse onderzoekers, in binnen- en buitenland onder leiding van Prof. Dr. C. Vlaskamp, Dr. A. van der Putten & Drs. P. Alle projecten richten zich op personen met (zeer) ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen en staan onder leiding van Prof. Dr. C. Vlaskamp en/of Dr. A. van der Putten. Lopende projecten 1.

Nadere informatie