Geloof jij meer met je hart of meer met je hoofd? (denk daar vast eens over na en bespreek het eventueel met degene naast je)

Transcriptie

1 Lezen: Romeinen 10: 1-13 Thema: hoofd en hart (1 van 3): hoe zit het met je hoofd en je hart? Voor de dienst een slide: Geloof jij meer met je hart of meer met je hoofd? (denk daar vast eens over na en bespreek het eventueel met degene naast je) Gemeente van Christus, Ik spreek ze regelmatig. Christenen, vooral broeders, die heel veel weten. Het geloof is ze met de paplepel ingegoten. Ze hebben op de gereformeerde basisschool alle Bijbelverhalen meerdere malen gehoord. Op de catechisatie hebben ze veel vragen en antwoorden uit het hoofd moeten leren. En het is blijven hangen. Op de middelbare school hebben ze zelfs de verbanden van de Bijbel leren zien. Preken, ze kunnen ze zo prachtig samenvatten. Aangeven wat de essentie is. Ze hebben er ook al zo veel gehoord. Maar als je vraagt: wat doet het je? Dan wordt het stil. Ik spreek ze regelmatig. Christenen die van harte geloven. Ze zijn op latere leeftijd tot geloof gekomen. Dat betekent dat ze vaak een heleboel kennis niet zomaar meegekregen hebben. Of ze zijn van een jongere generatie. Voor wie parate kennis vaak minder belangrijk is. Als je het maar kunt vinden op internet. Maar ze geloven wel van harte! Ze weten de kern van de Bijbel moeiteloos op te lepelen. En als je vraagt wat het ze doet dat Jezus voor ze geleefd heeft en gestorven is. Dan weten ze recht vanuit hun hart te antwoorden. Maar als je vraagt: waar baseer je dat op? Welke teksten kun je hier voor aanvoeren? Dan wordt het stil. 1 Het is maar een korte afstand. Zo n dertig, veertig centimeter. Maar wat is die afstand voor mensen moeilijk te overbruggen. De afstand tussen je hoofd en je hart. Iemand noemt het ergens heel prachtig: een levensweg van een centimeter of dertig. Kijk, sommigen van ons leggen die afstand misschien moeiteloos af. Maar ik merk dat het voor veel meer mensen heel lastig is. Dat geldt voor beide richtingen. Als je altijd met je hoofd hebt leren geloven. Dan is het moeilijk om te weten wat je moet voelen. Hoe doe je dat? Hoe krijg je dat gevoel in je lijf? En andersom is het lastig. Als je met je hart gelooft. Hoe krijg je dan ook die kennis? Zeker als je voor je gevoel een kennisachterstand hebt vergeleken met anderen in de kerk. En dan is je leeftijd ook vaak niet meer dusdanig dat je gemakkelijk dingen tot je neemt. Waar het lastig wordt is de verwachtingen van die verschillende mensen. Zomaar kan er een tweedeling ontstaan in de gemeente. Terwijl de Geest beide kanten van geloof belangrijk vindt. Hoofd en hart kunnen niet zonder elkaar. Wij kunnen ook niet zonder elkaar. Hoe verschillend we soms ook zijn. God geeft ons aan elkaar. Om mee te nemen en te bemoedigen. Je hoofd en je hart. Die horen allebei bij jouw weg met God. Gods weg met jou. Dertig centimeter. Een levensweg die we vandaag en de komende twee zondagen gaan bespreken.

2 En dan wil ik eerst twee problemen aan de orde stellen. Wat geloof je nou echt? Er is een heel korte rage geweest. Volgens mij is het al weer op zijn retour. Het is in DWDD besproken en veel jongeren hebben het al eens gedaan: Dubsmash (plaatje) Om het simpel uit te leggen: het zijn uitspraken van beroemdheden. Binnenlandse en buitenlandse. En ook uitspraken van mensen die niet beroemd, maar grappig zijn. Die je dan kunt playbacken. En die kun je vervolgens weer posten op de sociale media. (klik: plaatje verdwijnt weer) Weet je wat het bijzondere is: met geloven. Met geloven moet je het ook met woorden van anderen doen. Geloven begint nooit beneden. Bij jou. Het zijn op zijn minst altijd woorden uit de Bijbel. Woorden van God. En vaak zijn het zelfs woorden van een belijdenis. De catechismus, die je uit je hoofd hebt geleerd. In ieder geval bepaalde vragen en antwoorden. Of soms delen uit een formulier, dat je vaak gehoord hebt toen je jong was. En begrijp me goed: daar is op zich niks mis mee. Het kan zelfs, in tijden van twijfel in je hart, het kan dan enorm helpen om dingen in je hoofd te hebben. Probleem is echter wel, dat die woorden vaak in ons hoofd blijven zitten. Vaak, niet altijd. Nogmaals, begrijp me goed. Maar als het niet de ruimte gekregen heeft, door wat voor omstandigheden dan ook, om echt te landen in je leven. Als je het alleen uit je hoofd geleerd hebt, maar niet uit je hart, dan is dat in ieder geval voor jezelf flink lastig. We leven immers in een belevingscultuur. Authentiek zijn is belangrijk. Echt. En dat is terecht. Maar vaak ook best lastig. Wat geloof ik nou echt? 2 Ik heb dat een keer ervaren toen ik in Kampen studeerde en in Zwolle liep te winkelen met een paar vrienden. Toen werd ik aangesproken door een Pinksterchristen. Die vroeg of ik geloofde. En hoe ik dacht over de doop. Hij was duidelijk voor de volwassendoop. Toen kon ik niets anders oplepelen dan de doop is in plaats van de besnijdenis gekomen. Een zinnetje uit het doopformulier. Waar staat dat in de Bijbel? vroeg hij. Ik had geen idee. Ik had werkelijk geen idee. Wat geloof ik zelf? Echt? Ik heb dat nooit leren formuleren op catechisatie en lange tijd daarna. Ik sprak anderen na. Belijdenissen. Bijbelwoorden. En dat is prima. Je hebt misschien niet anders. Maar als het niet geland is in je hart. Als je ook nooit geleerd hebt om zo te denken. Het werd me ook nooit gevraagd. Wat geloof jij nou? Zelfs toen ik dominee werd niet. Er werd altijd gevraagd naar mijn hoofd. Nooit naar mijn hart. We gingen er maar van uit dat die verbinding er was. Om met onze Bijbellezing te spreken: je beleed het wel met de mond. Maar geloofde je het ook met je hart? En nog steeds vinden we dat moeilijk. Ook als je bijvoorbeeld kritisch bent op bepaalde geloofsstukken van de kerk. Moeilijk om authentiek te denken. Om onafhankelijk je geloof te formuleren. We schrikken daar voor terug. Wat geloof je nou echt? Dat is probleem 1.

3 Relevantie Probleem 2 is: er was een tijd dat je vrijwel automatisch geloofde. Dat is nooit helemaal zo geweest, natuurlijk. Maar zo leek het wel een beetje. Er zat een vanzelfsprekendheid in die heerlijk was. Maar daar komen we niet meer mee weg. Er is, terecht, een diepgaande vraag naar relevantie. Wat is relevant voor mij? En dan ook nog beperkt tot de vraag: wat werkt voor mij? We zijn vandaag de dag zeer praktisch ingesteld. Een bemoeilijkende factor is, dat we geloven in Jezus, in God, niet zo nodig lijken te hebben. Reinier Sonneveld schrijft daar zeer indringend over in het boek de stilte van God. Kijk, in de tijd van de Romeinen. Toen was de boodschap van Jezus echt spectaculair anders. In een maatschappij waar echt iedereen alleen voor zichzelf ging. Geen sociale voorzieningen. Geen vangnet. Kernwoorden waren moed en eer. Liefde kwam niet in het woordenboek voor. Liefdadigheid bestond echt niet. Er werd in Nicea op een kerkvergadering besloten dat er in iedere stad met kerk ook een ziekenhuis gesticht moest worden. Dat was daarvoor helemaal niet zo. In die tijd viel het dus op dat christenen anders waren. Dat de christelijke boodschap totaal anders was dan mensen ooit gehoord en beleefd hadden. En als je dan ook nog zelf in nood was, je redde jezelf in die tijd vaker niet dan wel dan had je schreeuwend behoefte aan het evangelie. Het was echt, om zo te zeggen, een gat in de markt. De Bijbelse boodschap en de Bijbelse leefwijze was totaal nieuw. Verwondering was dan ook de term die bij geloven hoorde. Dat zoiets bestond. Echt goed nieuws. 3 Wij leven in een maatschappij die nog steeds gekenmerkt wordt door christelijke waarden. Vanouds is onze westerse wereld, zeker in Nederland, opgebouwd uit allemaal Bijbelse bouwstenen. En dat doortrekt nog steeds onze leefwereld. Bedenk daarbij dat het ongelovigen ook nog eens prima vergaat. Net zo goed of misschien wel beter dan christenen. Wanneer heb je God nou eigenlijk echt nodig? Zeker, als je iets ergs overkomt. Dan heb je enorm veel steun en troost aan je geloof in Jezus. En toch: ook niet gelovigen hebben rituelen om verlies te verwerken. Ook zij vinden steun bij mensen om hen heen en geloven dat het goed komt. En waar moet je dan van gered worden eigenlijk? We weten dat dat van de zonde is. En dat er een nieuw koninkrijk gesticht is door Jezus. Maar zonden hebben niet zoveel consequenties vandaag de dag. En het nieuwe koninkrijk: heb je daar behoefte aan? Het gaat toch prima zo? En zo lijkt de relevantie van de boodschap van Jezus te hebben afgedaan. We redden het ook prima zonder. En dat maakt, dat wat je leert met je hoofd over Jezus. Of over de Geest. Dat dat heel moeilijk bodem vindt in je hart. Je hebt die boodschap, zo lijkt het, helemaal niet zo nodig. Veel mensen redden het prima zonder. Waarom jij dan niet? Relevantie. En hoe maak je die duidelijk. Dat is probleem 2

4 Klank en weerklank Nu zou je kunnen zeggen: ja, je kunt wel in problemen denken. Maar is het niet de Geest die het moet doen? De Heilige Geest, die is juist van de verbinding. Tussen mensen en God. Tussen mensen onderling. Maar ook binnen in de mens. Als iemand de verbinding tussen hoofd en hart kan leggen. Dan is het de Geest wel. En dan heb je volkomen gelijk. De Geest moet het doen. Maar Paulus roept ons ergens op om de Geest niet uit te doven. Niet voor de voeten te lopen. De Geest schakelt ons niet uit, maar in. Dat betekent dat we moeten nadenken. Met elkaar moeten zien hoe we de verbinding tussen hart en hoofd kunnen leggen. En sterker kunnen maken. Anders gezegd: de klank van het woord moet weerklank vinden in je hart. Dat wat gezegd wordt in de Bijbel en de kerk. En ook wat je zelf belijdt. Daar hoort beleving bij. Dat moet ergens in je hart resoneren. Meeklinken. Geloof kan niet zonder beleving. En beleving kan niet zonder dat je er over nadenkt. Met je hoofd. Dat je ook dingen weet. Als je God leert kennen. Dan is dat een relatie. Een verbondsrelatie. Maar vergelijk het met verkering. Als je verliefd op iemand bent. En je raakt in gesprek. Dan wil je veel over diegene weten. Je wilt kennis opdoen. Wanneer is hij geboren? Uit wat voor gezin komt zij? Wat zijn zijn interesses? Wat betekent voor haar vriendschap? Waar droomt hij van? Wat wil zij doen na haar school? En ga zo maar door. Kennis verzamelen. Desnoods ook via sociale media. Verliefdheid is een gevoel. Dat gevoel ondersteun je door kennis te verzamelen. In een relatie gaat dat zo. Ben je geïnteresseerd in de ander. Dan werken hoofd en hart samen. 4 Ik ben er van overtuigd dat God, dat Jezus zo interessant is. Dat ook daar hoofd en hart samen werken in de relatie met hem. Als een soort verliefdheid. De Geest wil dat ook bewerken. We lazen het in Romeinen 10: met je mond belijdt je dat Jezus de Heer is. En met je hart geloof je dat hij is opgestaan uit de dood. Dat gaat samen op. Dat kan niet zonder elkaar. Hoofd en hart. Met je hart geloven. Met je mond belijden. Dat moet in lijn met elkaar zijn. Daar kan de Geest voor zorgen. Voor ieder van jullie. Of je nu een gevoelsmens bent. Of dat je vooral in je hoofd zit. Bij ieder kan de Geest de verbinding leggen. Een levensweg van een centimeter of 30. Het is ongelooflijk belangrijk om daar aandacht voor te hebben. Om een tweedeling in de gemeente te voorkomen. En ook om elkaar te helpen om als compleet mens te geloven. De Geest heeft veel meer in petto voor ons dan waar we nu vaak eenzijdig zitten. En de Geest is God. Machtig tot en met. Het woord moet weerklank vinden. Het is dichtbij, zegt Paulus. In je mond. In je hart. En toch kan tussen mond en hart een enorme kloof zitten. Een bijna onoverbrugbare kloof. Maar dan reken je buiten de Geest van God. Hij wil de klank van het Bijbelse Woord weerklank laten vinden in je hart. Vandaar dat we nadenken over dit thema. Huiswerk

5 Ik wil een paar vragen meegeven als voorbereiding op de volgende diensten. Ik hoop ook dat u en jij via mail zult reageren richting mij. 1. Waarin ervaar jij moeite in de verbinding tussen je hoofd en je hart? 2. Hoe is het de Geest bij jou gelukt om die verbinding te leggen? 3 Wat zou jou helpen om de kennis van God te vergroten? 4. Welke vraag zou jij in de komende twee morgendiensten beantwoord willen zien? 5. Wat vind je van de volgende slogan: Volg je hart, gebruik je hoofd? Tenslotte: je kunt op heel veel verschillende manieren geloven. Daar is op zich niks mis mee. De Geest vindt zijn weg wel met jou. Tegelijk wil diezelfde Geest verbinding leggen tussen mensen. Dat is tegen tweedeling in de gemeente. En wil hij ook alle aspecten van jouw mens-zijn inschakelen. Dat is voor verrijking van jouw geloofsleven. Ik hoop en bid dat alle facetten van ons kerk-zijn mogen helpen om de Geest ruim baan te geven. Amen 5