Hoofdstuk 6. Zuren en basen. Chemie 5 (2u)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Hoofdstuk 6. Zuren en basen. Chemie 5 (2u)"

Transcriptie

1 Hoofdstuk 6 Zuren en basen Chemie 5 (2u) Deze slides voor de lesbegeleiding worden ter beschikking gesteld, maar ze zijn te beperkt om als samenvatting van de cursus te kunnen dienen.

2 Dissociatie van ionverbindingen Zouten: MX M + + X - (dissociatie ionverbind.) Arrheniuszuurstaat H + af aan water: HZ + H 2 O H 3 O + + Z - (HCl, HNO 3, H 2 SO 4, H 2 CO 3, H 3 PO 4, HAc,...) Arrheniusbasegeeft OH - af in wateroplossing: MOH M + + OH - (NH 3 + H 2 O NH OH - ) Protolyse= H + -overdracht: NH 3 + HCl NH Cl - H +

3 Brønstedzurenen -basen Brønstedzuurstaat H + af: protondonor Brønstedbaseneemt H + op: protonacceptor NH 3 + HCl NH Cl - Brønstedbase(1) Brønstedzuur(2) Brønstedzuur(1) Brønstedbase(2) Brønstedbase: NH 3 GeconjugeerdBrønstedzuur: NH 4 +

4 Universeelindicator

5 Zuur-base-eigenschappenzouten Al(NO 3 ) 3 oranje zuur Na 2 CO 3 blauw basisch NH 4 Cl geel zwak zuur NaCl groen neutraal Al(H 2 O) H 2 O H 3 O + + Al(H 2 O) 5 OH 2+ NO 3- + H 2 O HNO 3 + OH - Na(H 2 O) 6+ + H 2 O H 3 O + + Na(H 2 O) 5 OH CO H 2 O HCO 3- + OH - NH H 2 O H 3 O + + NH 3 Cl - + H 2 O HCl+ OH -

6 Oefeningen p. 108 Reactievergelijkingen + aanduiding Brønstedzuren en Brønstedbasen: HNO 3 H 2 CO 3 KOH Na 2 S AlCl 3 (NH 4 ) 2 SO 4 Amfolyten: zowel zuur als base

7 Ionisatie van water Water is een amfolyt: H 2 O+ H 2 O OH - + H 3 O + H + 24 C : 1/ [H 3 O + ] = [OH - ] = 10-7 mol/l ph= -log[h 3 O + ] of [H 3 O + ] = 10 -ph poh= -log[oh - ] of [OH - ] = 10 -poh Zure oplossing : ph< 7 of [H 3 O + ] > 10-7 Basische oplos.: ph> 7 of [H 3 O + ] < 10-7

8 Waterconstante H 2 O+ H 2 O OH - + H 3 O + K c = [OH - ] e.[h 3 O + ] e /[H 2 O] e ² = 10-7 mol/l x 10-7 mol/l /(55,5 mol/l)² = 3, ( evenwicht naar links) [H 2 O] e = 55,5 mol/l (cte) K w = [OH - ] e.[h 3 O + ] e = 10-7 mol/l x 10-7 mol/l = (Waterconstante) pk w = -log K w = 14 = ph+ poh

9 Zuurtegraad [H 3 O + ] ph poh [OH - ] oplossing 1 mol/l mol/l zuur 10-1 mol/l mol/l 10-2 mol/l mol/l 10-3 mol/l mol/l 10-4 mol/l mol/l 10-5 mol/l mol/l 10-6 mol/l mol/l 10-7 mol/l mol/l neutraal 10-8 mol/l mol/l basisch 10-9 mol/l mol/l mol/l mol/l mol/l mol/l

10 Oefeningen p [H 3 O + ] = 0,07 mol/l ph, poh? 2. ph= 2,5 [H 3 O + ]? 3. [OH - ] = 0,05 mol/l ph? 4. ph= 11,6 [OH - ]?

11 Sterke en zwakke zuren Sterk zuur : sterke neiging om H + af te staan HCl, HNO 3, H 2 SO 4 Zwak zuur: zwakke neiging om H + af te staan H 2 CO 3, H 3 PO 4, HAc ph afhankelijk van: sterkte zuur, concentratie oplossing concentratie ph HCl 0,1 mol/l 1,00 HAc 0,1 mol/l 2,88 HCl 0,01 mol/l 2,00 HAc 0,01 mol/l 3,38

12 Evenwicht HCl-oplossing HCl+ H 2 O H 3 O + + Cl - Heel sterke ionisatie, evenwicht naar rechts Vb1: [HCl] = 0,1 mol/l ([HCl] e = 10-9 mol/l) [H 3 O + ] e = 0,1 mol/l ph= 1 K c = [H 3 O + ] e.[cl - ] e /[H 2 O] e.[hcl] e met [H 2 O] e = 55,5 mol/l (cte) K Z = [H 3 O + ] e.[cl - ] e /[HCl] e (zuurconstante) = 10-1 x 10-1 / 10-9 = 10 7 (evenw. rechts) Vb2: [HCl] = 0,01 mol/l ph= 2

13 Evenwicht HAc-oplossing HAc+ H 2 O H 3 O + + Ac - Beperkte ionisatie, evenwicht naar links Vb1: [HAc] = 0,1 mol/l [HAc] e = 0,09867 mol/l [Ac - ] e = [H 3 O + ] e = 0,00133 mol/l ph= 2,88 K Z = [H 3 O + ] e.[ac - ] e /[HAc] e = 0,00133 ² / 0,09867 = 1, Kleine zuurconstante: evenwicht naar links Vb2: [HAc] = 0,01 mol/l ph= 3,38

14 Oefenigenp HClO: K z = 2, ? pk z 3. Formule zuurconstante voor: HNO 3 H 2 SO 4 HClO 3 4. [H 2 S] = 0,01 mol/l α= 3, ? K z en ligging evenwicht 5. [HIO] = 144 mg/l α= 1, ? K z en ligging evenwicht

15 Sterke en zwakke basen Sterke base,: sterke neiging om H + op te nemen: KOH, NaOH, Ba(OH) 2, Ca(OH) 2,... Zwakke basen: zwakke neiging om H + op te nemen: NH nemen: NH 3 ph afhankelijk van: sterkte base, concentratie oplossing concentratie ph NaOH 0,1 mol/l 13,00 NH 3 0,1 mol/l 11,12 NaOH 0,01 mol/l 12,00 NH 3 0,01 mol/l 10,62

16 Evenwicht NaOH-oplossing NaOH+ H 2 O Na(H 2 O) 6+ + OH - Volledige ionisatie, evenwicht naar rechts Vb1: [NaOH] = 0,1 mol/l [OH - ] e = 0,1 mol/l poh= 1 ph= 13 Vb2: [NaOH] = 0,01 mol/l ph= 12

17 Evenwicht NH 3 -oplossing NH 3 + H 2 O NH 4+ + OH - Beperkte ionisatie, evenwicht naar links Vb1: [NH 3 ] = 0,1 mol/l [NH 3 ] e = 0,09867 mol/l [NH 4+ ] e = [OH - ] e = 0,00133 mol/l poh= 2,88 ph= 11,12 K B = [OH - ] e.[nh 4+ ] e /[NH 3 ] e (base-cte) = 0,00133 ² / 0,09867 = 1, Kleine baseconstante: evenwicht naar links Vb2: [NH 3 ] = 0,01 mol/l ph= 10,62

18 Zuur-en baseconstante HZ + H 2 O H 3 O + + Z - K Z = [H 3 O + ] e.[z - ] e /[HZ] e pk Z = -log K Z B + H - 2 O Z + OH K B = [OH - ] e.[z] e /[B] e pk B = -log K B Oefeningen p K B (AgOH) = ? pk B 2. pk B (LiOH) = 0,2? K B

19 Zuur-basekoppels(HCl) HCl+ H 2 O H 3 O + + Cl - K Z = [H 3 O + ] e.[cl - ] e /[HCl] e = 10 7 Cl - + H 2 O OH - + HCl K = [OH - ].[HCl] /[Cl - ] K B = [OH - ] e.[hcl] e /[Cl - ] e K Z. K B = [H 3 O + ] e.[oh - ] e = K W = K B = Een heel sterk zuur is geconjugeerd met een heel zwakke base

20 Zuur-basekoppels(NH 3 ) NH 3 + H 2 O NH 4+ + OH - K B = [OH - ] e.[nh 4+ ] e /[NH 3 ] e = 1, NH 4+ + H 2 O H 3 O + + NH 3 K = [H O + ].[NH ] /[NH + ] K Z = [H 3 O + ] e.[nh 3 ] e /[NH 4+ ] e K B. K Z = [H 3 O + ] e.[oh - ] e = K W = K Z = 5, Een zwakke base is geconjugeerd met een nog zwakker zuur

21 Rangschikking zuur-basekoppels Volgens afnemende zuurconstante sterkste Brønstedzuren bovenaan sterkste basen onderaan Zie tabel 6 p. 177 Oefeningen p. 124 Zuur-basekoppels opstellen en rangschikken

22 phvan oplossingen van sterke zuren HCl+ H 2 O H 3 O + + Cl - K Z = 10 7 [HCl] = 0,1 mol/l ph= 1 [HCl] = 0,01 mol/l ph= 2 H 2 SO 4 + H 2 O H 3 O + + HSO 4 - K Z = 10 3 HSO 4- + H 2 O H 3 O + + SO 4 2- K Z = 1, de ionisatiegraad α= 0,5 [H 2 SO 4 ] = 0,1 mol/l [H 3 O + ] = 0,15 mol/l ph= 0,82

23 phvan oplossingen van zwakke zuren HAc+ H 2 O H 3 O + + Ac - K Z = 1, [HAc] = 0,1 mol/l ph= 2,88 [HAc] = 0,01 mol/l ph= 3,38 H PO + H O H O + + H PO - K = 7, H 3 PO 4 + H 2 O H 3 O + + H 2 PO 4 - K Z = 7, H 2 PO 4- + H 2 O H 3 O + + HPO 4 2- K Z = 6, HPO H 2 O H 3 O + + PO 4 3- K Z = 2, de en 3 de reactie verwaarloosbaar voor [H 3 O + ] [H 3 PO 4 ] = 0,1 mol/l ph= 1,56 [H 3 PO 4 ] = 0,01 mol/l ph= 2,06

24 phvan oplossingen van zuren Proef: we meten en we berekenen de phvan verschillende concentraties zuren. HAc, H 3 PO 4, HCl, H 2 SO 4 0,1 mol/l, 0,01 mol/l, 0,001 mol/l, 0,0001 mol/l Verslag: datum proef, titel, doel, werkwijze, metingen, berekeningen, besluit 1 t.e.m. 5 Oefeningen p. 129

25 Opmerking Dit zijn transparanten gemaakt om het lesverloop te verbeteren en ze worden ter beschikking gesteld Dit is geen samenvatting van de cursus en volstaat dus niet als leerstof Veel bijkomende essentiële uitleg dient genoteerd te worden tijdens de lessen en is te vinden in het leerboek Zonder deze extra uitleg kan de leerstof onvoldoende geleerd worden

26 phvan oplossingen van sterke basen NaOH Na + + OH - volledige dissociatie [NaOH] = 0,1 mol/l poh= 1 ph= 13 [NaOH] = 0,01 mol/l poh= 2 ph= 12 Ba(OH) 2 Ba OH - volledige dissociatie [Ba(OH) 2 ] = 0,01 mol/l [OH - ] = 0,02 mol/l poh= 1,7 ph= 12,3

27 phvan oplossingen van zwakke basen NH 3 + H 2 O NH 4+ + OH - K B = [OH - ] e.[nh 4+ ] e /[NH 3 ] e = 1, [NH 3 ] e = [NH 3 ] 0 en [NH 4+ ] e = [OH - ] e [OH] - = K B.[NH 3 ] 0 [NH 3 ]= 0,1 mol/l poh= 2,88 ph= 11,12 [NH 3 ]= 0,01 mol/l poh= 3,38 ph= 10,62 1 t.e.m. 3 Oefeningen p. 133

28 phvan oplossingen van zouten MX M + + X - Soms: M + = Brønstedzuur X - = Brønstedbase Zout Zuur K z Base K b ph (0,1 mol/l) NaCl Na(H 2 O) Cl ,0 Al(NO 3 ) 3 Al(H 2 O) NO ,0 Na 2 CO 3 Na(H 2 O) CO 3 2-1, ,6 NH 4 Ac NH 4 + 5, Ac - 5, ,0 NaHCO 3 HCO 3-5, HCO 3-2, ,3 Als K<10-14 verwaarloosbaar

29 NaCl: K z en K b << neutraal Al(NO 3 ) 3 : Al(H 2 O) 6 3+ zwak zuur (K z = ) [H 3 O + ]= K z.[al(no 3 ) 3 ] ph=3,0 Na 2 CO 3 : CO 3 2- zwakke base (K b =1, ) [OH]= K - b.[na 2 CO 3 ] ph=11,6 NH 4 Ac: K z (NH 4+ ) = K b (Ac - ) [H 3 O + ]=[OH - ] NaHCO 3 : HCO 3- amfoliet K b > K z ( basisch) K b /K z = = [OH - ] 2 /[H 3 O + ] 2 benadering: [H 3 O + ]=10-7 (onafh. v [NaHCO 3 ]) [OH - ] = K b /K z poh ph=8,3

30 Oefeningen p Bereken ph: a, c, d, g, i, j ml [HCl]=1 mol/l + 1 l water ph? ml [KOH] met ph= ml water 4. 1 l [HCl] met ph=2 + 1 l water ph? 6. [zuur]=10-2 mol/l met ph=3,38 α, K z?

31 Zure buffer Bereken de phvan 122 ml [HAc] 0 =0,1 mol/l Voeg 1 g NaActoe en herbereken de ph HAc+ H 2 O H 3 O + + Ac - NaAc Na + + Ac - K Z = [H 3 O + ] e.[ac - ] e /[HAc] e = [H 3 O + ] e.[naac] 0 /[HAc] 0 Door toevoeging van Ac-daalt [H 3 O + ] e Bereken de phna 10 x en 100 x verdunning

32 Buffers Oplossing van een zwak zuur met de geconjugeerde base of van een zwakke base met geconjugeerd zuur HAc/Ac -, NH /NH, H 2 PO /HPO 4 Zure buffer: ph = -log (K z.c zuur /c zout ) Basische buffer: poh = -log (K z.c base /c zout ) Vraagstukken p a, 2a (enkel deel buffer)

33 ph-curve 7,00 Voeg aan 100 ml water 6,00 5,00 [HCl] = 1 mol/l toe: 4,00 3,00 0,1 ml / 1 ml / 2 ml / 10 ml 2,00 1,00 grafiek ph ifv. V HCl 0,00 ph ifv. V(HCl) Voeg aan 100 ml water [NaOH] = 1 mol/l toe: 0,1 ml / 1 ml / 4 ml / 10 ml grafiek ph ifv. V NaOH 14,00 13,00 12,00 11,00 10,00 9,00 8,00 7,00 ph ifv. V(NaOH)

34 Buffer + sterk zuur of base Proef: HAc/Ac - -buffer + NaOH of HCl Buffer HCl 1 mol/l ph 50 ml 0 ml 0,1 ml 1,0 ml 4,0 ml 4,75 4,73 4,57 3,80 Buffer NaOH 1 mol/l ph 50 ml 0 ml 0,1 ml 1,0 ml 4,0 ml 4,75 4,77 4,93 5,70 ph wijzigt weinig ivm. ph-curve zuiver water

35 Buffer + sterk zuur of base Kleine ph-wijzigingdoor grote [Ac - ] e en [HAc] e Toevoeging [H 3 O + ] evenwicht naar rechts [H 3 O + ] daalt opnieuw (tot Ac - opgebruikt) [Ac - ] 0 = 0,1 mol/l en [HAc] 0 = 0,1 mol/l V = 50 ml n Ac- en n HAc + 1 ml [HCl]=1 mol/l n H3O+ evenwicht naar rechts [Ac - ] e = (n Ac- -n H3O+ )/V en [HAc] e = (n HAc +n H3O+ )/V ph= -log K z.[hac] e /[Ac - ] e (buffer)

36 Oefening buffer + sterk zuur / base 50 ml buffer ([Ac - ] 0 = [HAc] 0 = 0,1 mol/l) + 0,1 ml [HCl] = 1 mol/l of + 1 ml [HCl] = 1 mol/l of + 0,1 ml [NaOH] = 1 mol/l of + 4 ml [NaOH] = 1 mol/l Bereken telkens de ph Oefening 1, p. 147 Vraagstukken p. 147: 1a, 2a (deel HCl en NaOH)

37 Neutralisatie: sterke base + sterk zuur NaOH + HCl NaCl + H 2 O ph-curve tijdens neutralisatie? ph NaOH 0,1 mol/l HCl 0,1 mol/l ph Rest NaOH Overmaat HCl 14,00 12,00 10 ml 13,00 10, ml H 2 O 0 ml 9,0 ml 9,9 ml 10,0 ml 10,1 ml 11,0 ml 20,0 ml 12,00 10,96 9,96 7,00 4,04 3,05 2,08 0,001 mol 0,0001 mol 0,00001 mol Equivalentie punt 0,00001 mol 0,0001 mol 0,001 mol 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 Equivalentiepunt ph=7,00 0 0,005 0,01 0,015 0,02

38 Neutralisatie NaOH+ HCl [NaOH] 0 = 0,01 mol/l ph = 12 n NaOH = 0,001 mol in 100 ml Neutralisatie: NaOH + HCl NaCl + H 2 O OH - + H 3 O + 2 H 2 O + 9 ml [HCl]=0,1 mol/l n HCl =0,0009 mol n NaOH = 0,0001 mol in 109 ml [OH - ] = 0,00092 mol/l ph = 10,92 + 9,9 ml [HCl]=0,1 mol/l ph = 9, ml volledige neutralisatie ph = 7, ml n H3O+ =0,001 mol in 120 ml ph = 2,08

39 Neutralisatie: zwakke base + sterk zuur NH 3 + HCl NH 4+ + Cl - + H 2 O ph-curve tijdens neutralisatie? ph NH 3 0,1 mol/l HCl 0,1 mol/l ph Rest NH 3 Overmaat HCl 14,00 12,00 10 ml 11,12 10, ml H 2 O 0 ml 9,0 ml 9,9 ml 10,0 ml 10,1 ml 11,0 ml 20,0 ml 10,62 8,30 7,25 5,65 4,04 3,05 2,08 0,001 mol 0,0001 mol 0,00001 mol Equivalentie punt 0,00001 mol 0,0001 mol 0,001 mol 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 Equivalentiepunt ph=5,65 0 0,005 0,01 0,015 0,02

40 Neutralisatie NH 3 + HCl [NH 3 ] 0 = 0,01 mol/l ph=14+log K B.0,01= 10,62 Neutralisatie: NH 3 + HCl NH 4 Cl + H 2 O OH - + H 3 O + 2 H 2 O Buffervorming: NH 3 /NH ml [HCl]=0,1 mol/l n HCl =0,0009 mol n NH3 = 0,0001 mol in 109 ml n NH4+ = 0,0009 molin 109 ml [OH - ] = K B.0,00092/0,00826 ph = 8, ml volledige neutralisatie (base zout) zure NH 4+ -oplossing met K Z = 5, ph = -log K Z.0,001mol / 0,110 l = 5, ml n H3O+ =0,001 mol in 120 ml ph = 2,08

41 Neutralisatie: zwakke base + zwak zuur NH 3 + HAc NH 4+ + Ac - + H 2 O ph-curve tijdens neutralisatie? ph NH 3 0,1 mol/l HAc 0,1 mol/l ph Rest NH 3 Overmaat HAc 14,00 12,00 10 ml 11,12 10, ml H 2 O 0 ml 9,0 ml 9,9 ml 10,0 ml 10,1 ml 11,0 ml 20,0 ml 10,62 8,30 7,25 7,00 6,75 5,75 4,75 0,001 mol 0,0001 mol 0,00001 mol Equivalentie punt 0,00001 mol 0,0001 mol 0,001 mol 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 Equivalentiepunt ph=7,00 0 0,005 0,01 0,015 0,02

42 Neutralisatie NH 3 + HAc [NH 3 ] 0 = 0,01 mol/l ph=14+log K B.0,01= 10,62 Neutralisatie: NH 3 + HAc NH 4 Ac + H 2 O OH - + H 3 O + 2 H 2 O Buffervorming: NH 3 /NH ml [OH - ] = K B.0,00092/0,00826 ph = 8, ml volledige neutralisatie (K Z (NH4 + ) = K B (Ac - )) ph = ,1 ml Buffervorming HAc/Ac - 0,1 ml [HAc]=0,1mol/l overmaat en n Ac- = n NH3(0) n HAc = 0,00001 mol en n Ac- = 0,01 mol in 110,1 ml: [H 3 O + ] = K Z.0,00091/0,091 ph = 6, ml n HAc = 0,001 mol in 120 ml buffer ph = 4,75

43 Zuur-baseindicatoren Broomtimolblauw: geelkleurig organisch zuur Geconjugeerde base: blauw C 27 H 27 Br 2 O 4 S-OH (geel) + H 2 O H 3 O + + C 27 H 27 Br 2 O 4 S-O - (blauw) LeChâtelier: + H 3 O + evenwicht links (geel) Omslaggebied: ph6,0 7,6 Universeelindicator: mengsel meerdere kleurindicatoren met verschillende omslaggebieden Methylrood: 4,8 (rood) < omslag < 6,0 (geel)

Zelfs zuiver water geleidt in zeer kleine mate elektrische stroom en dus wijst dit op de aanwezigheid van geladen deeltjes.

Zelfs zuiver water geleidt in zeer kleine mate elektrische stroom en dus wijst dit op de aanwezigheid van geladen deeltjes. Cursus Chemie 4-1 Hoofdstuk 4: CHEMISCH EVENWICHT 1. DE STERKTE VAN ZUREN EN BASEN Als HCl in water opgelost wordt dan bekomen we een oplossing die bijna geen enkele covalente HCl meer bevat. In de reactievergelijking

Nadere informatie

Hoofdstuk 12 Zuren en basen

Hoofdstuk 12 Zuren en basen Hoofdstuk 12 Zuren en basen bladzijde 1 Opgave 1 Reactie van de volgende zuren met water: HNO 3 HNO 3 H 2O H 3O NO 3 C 2H 5NH 3 C 2H 5NH 3 H 2O H 3O C 2H 5NH 2 HCN HCN H 2O H 3O CN HClO 4 HClO 4 H 2O H

Nadere informatie

5 VWO. H8 zuren en basen

5 VWO. H8 zuren en basen 5 VWO H8 zuren en basen Inleiding Opdracht 1, 20 min in tweetallen Nakijken; eventueel vragen stellen 8.2 Zure, neutrale en basische oplossingen 8.2 Zure, neutrale en Indicator (tabel 52A) Zuurgraad 0-14?

Nadere informatie

2 H 2 O(vl) H 3 O + (aq) + OH - (aq) Deze evenwichtsreactie wordt meestal eenvoudiger als volgt geschreven:

2 H 2 O(vl) H 3 O + (aq) + OH - (aq) Deze evenwichtsreactie wordt meestal eenvoudiger als volgt geschreven: Zuren en basen 1. Autoionisatie van water Op het eerste gezicht geleidt water de elektrische stroom niet. Bij gebruik van meer gevoelige meetapparatuur blijkt water toch de elektrische stroom te geleiden,

Nadere informatie

EVENWICHTEN VOOR ZUREN EN BASEN

EVENWICHTEN VOOR ZUREN EN BASEN EVENWICHTEN VOOR ZUREN EN BASEN Een zuur is een chemisch bestanddeel dat waterstofionen afsplitst bij oplossen in water H zuurrest water H zuurrest Een base is een chemisch bestanddeel dat hydroxide-ionen

Nadere informatie

5.4 ph van oplossingen van zwakke zuren of zwakke basen

5.4 ph van oplossingen van zwakke zuren of zwakke basen Opmerking: We gaan ervan uit, dat bij het mengen van oplossingen geen volumecontractie optreedt. Bij verdunde oplossingen is die veronderstelling gerechtvaardigd. 5.4 ph van oplossingen van zwakke zuren

Nadere informatie

Hoofdstuk 6: Zure en base oplossingen / ph

Hoofdstuk 6: Zure en base oplossingen / ph Hoofdstuk 6: Zure en base oplossingen / ph 6.1 Herhaling: zure en basische oplossingen Arrhenius definieerde zuren als volgt: zuren zijn polaire covalente verbindingen die bij het oplossen in water H +

Nadere informatie

Hoofdstuk 3: Zuren en basen

Hoofdstuk 3: Zuren en basen Hoofdstuk 3: Zuren en basen Scheikunde VWO 2011/2012 www.lyceo.nl Onderwerpen Scheikunde 2011 2012 Stoffen, structuur en binding Kenmerken van Reacties Zuren en base Redox Chemische technieken Koolstofchemie

Nadere informatie

De waterconstante en de ph

De waterconstante en de ph EVENWICHTEN BIJ PROTOLYSEREACTIES De waterconstante en de ph Water is een amfotere stof, dat wil zeggen dat het zowel zure als basische eigenschappen heeft. In zuiver water treedt daarom een reactie van

Nadere informatie

Hoofdstuk 14: Zuur-Base

Hoofdstuk 14: Zuur-Base Hoofdstuk : uur-ase Wat is een zuur? -het bevat H-atomen -het splitst H af bij oplossen in water HO H zelfde energie als covalente binding H-rest H rest H-rest HO HO rest HO permanent Hl H l Sp² hybridisatie

Nadere informatie

5 Water, het begrip ph

5 Water, het begrip ph 5 Water, het begrip ph 5.1 Water Waterstofchloride is een sterk zuur, het reageert als volgt met water: HCI(g) + H 2 0(I) Cl (aq) + H 3 O + (aq) z b Hierbij reageert water als base. Ammoniak is een zwakke

Nadere informatie

BUFFEROPLOSSINGEN. Inleiding

BUFFEROPLOSSINGEN. Inleiding BUFFEROPLOSSINGEN Inleiding Zowel in de analytische chemie als in de biochemie is het van belang de ph van een oplossing te regelen. Denk bijvoorbeeld aan een complexometrische titratie met behulp van

Nadere informatie

25/02/2017. [H 2 S] = K b,2 [OH ] = 1,

25/02/2017. [H 2 S] = K b,2 [OH ] = 1, 25/02/207 Meerstapshydrolyse van anionen Sommige anionen, afkomstig van meerbasische zuren hydrolyseren in meerdere stappen. De mate waarin elk van die hydrolysestappen doorgaat is afhankelijk van de desbetreffende

Nadere informatie

Je kunt de ph van een oplossing meten met een ph-meter, met universeelindicatorpapier of met behulp van zuur-base-indicatoren.

Je kunt de ph van een oplossing meten met een ph-meter, met universeelindicatorpapier of met behulp van zuur-base-indicatoren. Boekverslag door Merel 797 woorden 22 januari 2017 6.9 14 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Chemie overal Zie de bijlage voor de grafiek en alle tabellen. H8 Zuren en en Basen Chemie Overal 8.2 De

Nadere informatie

OEFENTOETS Zuren en basen 5 VWO

OEFENTOETS Zuren en basen 5 VWO OEFENTOETS Zuren en basen 5 VWO Gesloten vragen 1. Carolien wil de zuurgraad van een oplossing onderzoeken met twee verschillende zuur-baseindicatoren en neemt hierbij het volgende waar: I de oplossing

Nadere informatie

Basisscheikunde voor het hbo ISBN e druk Uitgeverij Syntax media

Basisscheikunde voor het hbo ISBN e druk Uitgeverij Syntax media Hoofstuk 8 Zuren en basen blazije 1 Opgave 1 Reactie van e volgene zuren met water: a HNO 3 HNO 3 + H 2O H 3O + + NO 3 b C 2H 5NH + 3 C 2H 5NH + 3 + H 2O H 3O + + C 2H 5NH 2 c HCN HCN + H 2O H 3O + + CN

Nadere informatie

6 VWO SK Extra (reken)opgaven Buffers.

6 VWO SK Extra (reken)opgaven Buffers. 6 VWO SK Extra (reken)opgaven Buffers. Opgave I. 1 Je wilt een buffermengsel maken met ph = 4,20. Welke stoffen kun je het beste als uitgangsstoffen nemen? Opgave II. 2 In 1,00 liter water is opgelost

Nadere informatie

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 9, 10, 11 Zuren/Basen, Evenwichtsconstanten

Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 9, 10, 11 Zuren/Basen, Evenwichtsconstanten Samenvatting Scheikunde Hoofdstuk 9, 10, 11 Zuren/Basen, Evenwichtsconstanten Samenvatting door een scholier 1087 woorden 22 januari 2009 6 42 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Pulsar chemie Scheikunde

Nadere informatie

OEFENOPGAVEN VWO ZUREN EN BASEN + ph-berekeningen

OEFENOPGAVEN VWO ZUREN EN BASEN + ph-berekeningen OEFENOPGAVEN VWO ZUREN EN BASEN + ph-berekeningen OPGAVE 1 01 Bereken hoeveel mmol HCOOH is opgelost in 40 ml HCOOH oplossing met ph = 3,60. 02 Bereken ph van 0,300 M NaF oplossing. 03 Bereken hoeveel

Nadere informatie

Hoofdstuk 10: Zuren, Basen en Zuurbase reacties

Hoofdstuk 10: Zuren, Basen en Zuurbase reacties Hoofdstuk 10: Zuren, Basen en Zuurbase reacties 1. Zuren en basen: historische theorieën 1. Theorie van ArrheniusOstwald 2. Zuren en basen in de theorie van BrönstedLowry 3. Zuren en basen in de theorie

Nadere informatie

ZUREN EN BASEN. Samenvatting voor het HAVO. versie mei 2013

ZUREN EN BASEN. Samenvatting voor het HAVO. versie mei 2013 ZUREN EN BASEN Samenvatting voor het HAVO versie mei 2013 INHOUDSOPGAVE 1. Vooraf 2. Algemeen 3. Zuren 4. Basen 5. Het waterevenwicht 6. Definities ph en poh 7. ph BEREKENINGEN 7.1. Algemeen 7.2. Water

Nadere informatie

5 Zuur-basereacties. 1 Waterconstante H O + H O + H H

5 Zuur-basereacties. 1 Waterconstante H O + H O + H H 5 Zuur-basereacties #1 We onderzoeken het geleidingsvermogen van zuiver water met de testlamp. We meten de geleiding opnieuw, maar dit keer met een zeer goelige geleidingssensor. 1 Waterconstante Zuiver

Nadere informatie

Oefenvraagstukken 5 VWO Hoofdstuk 11. Opgave 1 [HCO ] [H O ] x x. = 4,5 10 [CO ] 1,00 x 10

Oefenvraagstukken 5 VWO Hoofdstuk 11. Opgave 1 [HCO ] [H O ] x x. = 4,5 10 [CO ] 1,00 x 10 Oefenvraagstukken 5 VWO Hoofdstuk 11 Zuren en basen Opgave 1 1 Ga na of de volgende zuren en basen met elkaar kunnen reageren. Zo ja, geef de reactievergelijking. Zo nee, leg duidelijk uit waarom niet.

Nadere informatie

Scheikunde hoofdstuk 8 en 9 VWO 5 SE 2 Hoofdstuk 8

Scheikunde hoofdstuk 8 en 9 VWO 5 SE 2 Hoofdstuk 8 Scheikunde hoofdstuk 8 en 9 VWO 5 SE 2 Hoofdstuk 8 2 Een oplossing kan zuur, basisch of neutraal zijn. Om het verschil in zuurgraad in een getal te kunnen uitdrukken gebruik je de ph. Is de ph < 7 is de

Nadere informatie

vrijdag 15 juni 2012 15:26:05 Midden-Europese zomertijd H6 Zuren en basen 4havo voorjaar 2012

vrijdag 15 juni 2012 15:26:05 Midden-Europese zomertijd H6 Zuren en basen 4havo voorjaar 2012 H6 Zuren en basen 4havo voorjaar 2012 Toetsing in periode 4! 6 juni! DTM-T zuur/base t/m 6.6! Tabel 6.10,6.13,6.17 en ph-berekeningen (zoals in vragen 14,15,26 en 27)! Toetsweek einde periode! TW441 H1

Nadere informatie

ANTWOORDEN Herhaling zuren, basen en buffers

ANTWOORDEN Herhaling zuren, basen en buffers ANTWOORDEN Herhaling zuren, basen en buffers 1) Wat geeft de onderstaande afbeelding weer? Je ziet deze deeltjes afgebeeld: het zwakke zuur HA (want veel deeltjes zijn niet geïoniseerd), de zwakke base

Nadere informatie

ZUREN EN BASEN. Samenvatting voor het VWO. versie mei 2013

ZUREN EN BASEN. Samenvatting voor het VWO. versie mei 2013 ZUREN EN BASEN Samenvatting voor het VWO versie mei 2013 INHOUDSOPGAVE 1. Vooraf 2. Algemeen 3. Zuren 4. Basen 5. Het waterevenwicht 6. Definities ph en poh 7. ph BEREKENINGEN 7.1. Algemeen 7.2. Water

Nadere informatie

Protolyse van zwakke zuren en basen

Protolyse van zwakke zuren en basen Protolyse van zwakke zuren en basen Zwakke protolyten protolyseren in oplossing slechts gedeeltelijk. Waterstoffluoride bv. is een zwak zuur: HF + H 2 O H 3 O + + F De evenwichtsvoorwaarde is: K = [H 3

Nadere informatie

Samenvatting Scheikunde Hoofdstukken 8&9: zuren en basen

Samenvatting Scheikunde Hoofdstukken 8&9: zuren en basen Samenvatting Scheikunde Hoofdstukken 8&9: zuren en basen Samenvatting door een scholier 1810 woorden 4 december 2017 4,8 9 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Chemie overal Scheikunde hoofdstuk 8 Zuren

Nadere informatie

Scheikunde SE2. Hoofdstuk 8

Scheikunde SE2. Hoofdstuk 8 Scheikunde SE2 Hoofdstuk 8 Paragraaf 2 Indicatoren: stoffen waarmee je kunt bepalen of een oplossing zuur of basisch is. Zuur: als een oplossing een ph heeft van minder dan 7. Basisch: als een oplossing

Nadere informatie

Chemie (ph) bij het inkuilen Scheikunde klas V41a en V41b door Erik Held

Chemie (ph) bij het inkuilen Scheikunde klas V41a en V41b door Erik Held Chemie (ph) bij het inkuilen Scheikunde klas V41a en V41b door Erik Held Inkuilproces Proces bij het inkuilen: In de kuil ondergaat het gewas een biochemisch proces onder invloed van micro-organismen Een

Nadere informatie

Proef Scheikunde PH-bepaling

Proef Scheikunde PH-bepaling Proef Scheikunde PH-bepaling Proef door een scholier 924 woorden 27 mei 2001 4,9 57 keer beoordeeld Vak Scheikunde Inleiding De opdracht voor de eerste module was een vaardigheidspracticum. In dit practicum

Nadere informatie

XII. Zuur-base evenwichten

XII. Zuur-base evenwichten 1 XII. Zuur-base evenwihten aiditeitsonstanten: zie bijlage 4 GEEN examenstof: moleulaire strutuur en zuursterkte (p XII-20 t.e.m. XII-26) WEL examenstof: opmerking onderaan op p XII-22 Zuur/basetitratie

Nadere informatie

ßCalciumChloride oplossing

ßCalciumChloride oplossing Samenvatting door R. 1673 woorden 17 februari 2013 8 1 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Pulsar chemie Additiereactie Bij een reactie tussen hexeen en broom springt de C=C binding open. Aan het molecuul

Nadere informatie

Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Chemie: zuren en basen 6/27/2013. dr. Brenda Casteleyn

Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts. Chemie: zuren en basen 6/27/2013. dr. Brenda Casteleyn Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Chemie: zuren en basen 6/27/2013 dr. Brenda Casteleyn Met dank aan: Atheneum van Veurne (http://www.natuurdigitaal.be/geneeskunde/fysica/wiskunde/wiskunde.htm),

Nadere informatie

Opgaven zuurgraad (ph) berekenen. ph = -log [H + ] poh = -log [OH - ] [H + ] = 10 -ph [OH - ] = 10 -poh. ph = 14 poh poh = 14 ph ph + poh = 14

Opgaven zuurgraad (ph) berekenen. ph = -log [H + ] poh = -log [OH - ] [H + ] = 10 -ph [OH - ] = 10 -poh. ph = 14 poh poh = 14 ph ph + poh = 14 Opgaven zuurgraad (ph) berekenen Met behulp van deze formules dien je berekeningen te kunnen uitvoeren. Deze hoef je niet uit je hoofd te leren, maar je moet ze wel kunnen toepassen. Bij een toets zullen

Nadere informatie

ZUUR-BASE BUFFERS Samenvatting voor het VWO

ZUUR-BASE BUFFERS Samenvatting voor het VWO ZUUR-BASE BUFFERS Samenvatting voor het VWO versie december 2014 INHOUDSOPGAVE 1. Vooraf 2. Wat is een buffer? 3. Hoe werkt een buffer? 4. Geconjugeerd zuur/base-paar 5. De ph van een buffer De volgende

Nadere informatie

PbSO 4(s) d NH 4Cl + KOH KCl + H 2O + NH 3(g) NH 4. + OH - NH 3(g) + H 2O e 2 NaOH + CuCl 2 Cu(OH) 2(s) + 2 NaCl

PbSO 4(s) d NH 4Cl + KOH KCl + H 2O + NH 3(g) NH 4. + OH - NH 3(g) + H 2O e 2 NaOH + CuCl 2 Cu(OH) 2(s) + 2 NaCl Hoofdstuk 11 Chemische reacties bladzijde 1 Opgave 1 De ionen die in water ontstaan: a NaCl Na Cl - b AgNO 3 Ag - NO 3 c (NH 4) 2SO 4 2 NH 4 SO 4 d KOH K OH - e NiSO 4 Ni 2 SO 4 Opgave 2 Schrijf de volgende

Nadere informatie

10.2. Kwantitatieve aspecten van zuurbase-reacties

10.2. Kwantitatieve aspecten van zuurbase-reacties 10.2. Kwantitatieve aspecten van zuurbase-reacties 1. ph-berekeningen van oplossingen van zuren en basen De zuurgraad ph = weergave van de zuurgraad van een oplossing ( zuurconcentratie) ph = - log a(h

Nadere informatie

Wat is de verhouding tussen de aantallen atomen van de elementen Mg, P en O in magnesiumfosfaat?

Wat is de verhouding tussen de aantallen atomen van de elementen Mg, P en O in magnesiumfosfaat? Chemie Vraag 1 Wat is de verhouding tussen de aantallen atomen van de elementen Mg, P en O in magnesiumfosfaat? 1 : 1 : 4 2 : 1 : 4 2 : 3 : 12 3 : 2 : 8 Chemie: vraag 1 Chemie Vraag 2 Welke

Nadere informatie

Wat is de verhouding tussen de aantallen atomen van de elementen Mg, P en O in magnesiumfosfaat?

Wat is de verhouding tussen de aantallen atomen van de elementen Mg, P en O in magnesiumfosfaat? Chemie Vraag 1 Wat is de verhouding tussen de aantallen atomen van de elementen Mg, P en O in magnesiumfosfaat? 3 : 2 : 8 2 : 3 : 12 2 : 1 : 4 1 : 1 : 4 Chemie: vraag 1 Chemie Vraag 2 Welke

Nadere informatie

Chemie: oefeningen zuren, hydroxiden en zouten

Chemie: oefeningen zuren, hydroxiden en zouten Chemie: oefeningen zuren, hydroxiden en zouten Teken de structuurformule van salpeterigzuur HNO 2 en van salpeterzuur HNO 3 : Doevoor jezelf telkens ook de controles! Controles HNO 2 : - 2x6 e - (2 O)

Nadere informatie

Zuren en basen. Inhoud

Zuren en basen. Inhoud Zuren en n Je kunt bij een onderwerp komen door op de gewenste rubriek in de inhoud te klikken. Wil je vanuit een rubriek terug naar de inhoud, klik dan op de tekst van de rubriek waar je bent. Gewoon

Nadere informatie

Hoofdstuk 6. De ph/zuurgraad is een getal waarin de hoeveelheid zuur of base wordt uitgedrukt. Dit getal ligt meestal tussen de 0 en 14.

Hoofdstuk 6. De ph/zuurgraad is een getal waarin de hoeveelheid zuur of base wordt uitgedrukt. Dit getal ligt meestal tussen de 0 en 14. Samenvatting door W. 879 woorden 15 oktober 2012 5,8 52 keer beoordeeld Vak Methode Scheikunde Chemie overal Hoofdstuk 6 2 De PH van een oplossing De ph/zuurgraad is een getal waarin de hoeveelheid zuur

Nadere informatie

8 - in een gegeven zuur-base-evenwicht de betrokken deeltjes, op basis van de protonenoverdracht, identificeren als zuur of als base.

8 - in een gegeven zuur-base-evenwicht de betrokken deeltjes, op basis van de protonenoverdracht, identificeren als zuur of als base. Leergebied: base Leerplannen LP Chemie 2e gr KSO GO 7 - Zuren en basen 7.3.4 - basen voorstellen als stoffen die in water OH--ionen vrijmaken; LP Chemie 3e gr KSO GO 8 - in een gegeven zuur-base-evenwicht

Nadere informatie

Uitwerkingen Basischemie hoofdstuk 8

Uitwerkingen Basischemie hoofdstuk 8 Uitwerkinen Basischemie hoofdstuk 8 Opave 8. Opave 8. Zuur of basisch? Van vier oplossinen, enummerd A, B, C en D, wordt de ph met een ph-meter bepaald. Hieronder staan de resultaten. Opl. A: ph = 8,5

Nadere informatie

NATIONALE SCHEIKUNDEOLYMPIADE

NATIONALE SCHEIKUNDEOLYMPIADE NATIONALE SCHEIKUNDEOLYMPIADE CORRECTIEMODEL VOORRONDE 1 af te nemen in de periode van woensdag 5 januari 01 tot en met woensdag 1 februari 01 Deze voorronde bestaat uit 4 meerkeuzevragen verdeeld over

Nadere informatie

Brenda Casteleyn, PhD keu6.be Pagina 1

Brenda Casteleyn, PhD keu6.be Pagina 1 Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Chemie: zuren en basen 30 september 2018 Brenda Casteleyn, PhD Met dank aan: Atheneum van Veurne, Leen Goyens (http://users.telenet.be/toelating) Brenda Casteleyn,

Nadere informatie

PRACTICUM CHEMIE KLEUREN

PRACTICUM CHEMIE KLEUREN PRACTICUM CHEMIE KLEUREN Tijdens de labo s komen we in contact met vele stoffen. Elk met een eigen kleur, geur, viscositeit, Op het eindtest kan het gebeuren dat de kleuren van bepaalde stoffen gevraagd

Nadere informatie

Oefenopgaven ZUREN en BASEN vwo

Oefenopgaven ZUREN en BASEN vwo Oefenopgaven ZUREN en BASEN vwo OPGAVE 1 Men lost de volgende zouten op in water: (i) ammoniumnitraat (ii) kaliumsulfide (iii) natriumwaterstofsulfaat 01 Geef voor elk van deze zouten de oplosvergelijking.

Nadere informatie

Uitwerkingen van de opgaven uit: CHEMISCHE ANALYSE ISBN , 1 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 5 Argentometrie bladzijde 1

Uitwerkingen van de opgaven uit: CHEMISCHE ANALYSE ISBN , 1 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 5 Argentometrie bladzijde 1 Hoofdstuk 5 Argentometrie bladzijde 1 Opgave 1 Bereken met behulp van het oplosbaarheidsproduct de oplosbaarheid (g/l) in zuiver water bij kamertemperatuur, van: a CuBr K s = 5,2 x 10-9 CuBr Cu + + Br

Nadere informatie

Zuren en basen. Hoofdstuk 1

Zuren en basen. Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 1 Zuren en basen 1.1 Inleiding 1.4 1.2 Elektrolyten 1.5 1.2.1 Oplosbare en onoplosbare stoffen 1.5 1.2.2 HCl en de Wet van Henry 1.5 1.2.3 Vriespuntsverlagingen bij NaCl en MgSO 4 1.6 1.2.4 Electrolyse

Nadere informatie

Module 4 Zuren en Basen Antwoorden

Module 4 Zuren en Basen Antwoorden 1 ph en indicatoren Opmerking: informatie over zuurbase indicatoren vind je in tabel 52A. 1 Een H + ion is eigenlijk gewoon een proton (zonder elektronenwolk). 2 Er moet een elektron worden verwijderd.

Nadere informatie

Uitwerkingen van de opgaven uit: CHEMISCHE ANALYSE ISBN , 1 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 3 Acidimetrie bladzijde 1

Uitwerkingen van de opgaven uit: CHEMISCHE ANALYSE ISBN , 1 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 3 Acidimetrie bladzijde 1 Hoofdstuk 3 Acidimetrie bladzijde 1 Opgave 1 a We titreren HCl met NaOH. Welke van de boven gegeven indicatoren kunnen we gebruiken? Elke genoemde indicator, de phverandering gaat ongeveer van ph = 3 tot

Nadere informatie

Zijn alle zuren even sterk?

Zijn alle zuren even sterk? Zijn alle zuren even sterk? 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we een verschil in zuursterkte tussen 2 verschillende zuren aantonen? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment -Zuur = een

Nadere informatie

Opgave 1. Opgave 2. b En bij een verbruik van 10 ml? Dan wordt de procentuele onnauwkeurigheid 2 x zo groot: 0,03 / 20 x 100% = 0,3% Opgave 3

Opgave 1. Opgave 2. b En bij een verbruik van 10 ml? Dan wordt de procentuele onnauwkeurigheid 2 x zo groot: 0,03 / 20 x 100% = 0,3% Opgave 3 Hoofdstuk 13 Titratieberekeningen bladzijde 1 Opgave 1 Wat is het theoretisch eindpunt? Het theoretisch eindpunt is het titratievolume waarbij de bedoelde reactie precies is afgelopen. En wat is dan het

Nadere informatie

Mens erger je niet: chemistry edition

Mens erger je niet: chemistry edition Mens erger je niet: chemistry edition Behandelde leerstof: Het spel gaat over het thema: gedrag van stoffen in water. Inhoud: Het spel Mens erger je niet: chemistry edition bevat: - 1 spelbord - 1 dobbelsteen

Nadere informatie

H4SK-H7. Willem de Zwijgerteam. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/67689

H4SK-H7. Willem de Zwijgerteam. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/67689 Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Willem de Zwijgerteam 28 juli 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/67689 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs

Nadere informatie

Hoofdstuk 8. Redoxreacties. Chemie 6 (2u)

Hoofdstuk 8. Redoxreacties. Chemie 6 (2u) Hoofdstuk 8 Redoxreacties Chemie 6 (2u) Deze slides voor de lesbegeleiding worden ter beschikking gesteld, maar ze zijn te beperkt om als samenvatting van de cursus te kunnen dienen. Oxidatie / Reductie

Nadere informatie

Gegeven is volgende niet-uitgebalanceerde reactievergelijking waarin X de formule van een verbinding voorstelt:

Gegeven is volgende niet-uitgebalanceerde reactievergelijking waarin X de formule van een verbinding voorstelt: Chemie Vraag 1 Gegeven is volgende niet-uitgebalanceerde reactievergelijking waarin X de formule van een verbinding voorstelt: CS2 + X + KOH K2SO4 + K2CO3 + KCl + H2O De hoeveelheden (in mol) van de betrokken

Nadere informatie

Uitwerkingen Basischemie hoofdstuk 8

Uitwerkingen Basischemie hoofdstuk 8 Uitwerkie Basischemie hoofdstuk 8 Opave 8. Opave 8. Zuur of basisch? Va vier oplossie, eummerd A, B, C e D, wordt de ph met ee ph-meter bepaald. Hieroder staa de resultate. Opl. A: ph = 8,5 Opl. B: ph

Nadere informatie

Chemisch rekenen, zo doe je dat!

Chemisch rekenen, zo doe je dat! 1 Chemisch rekenen, zo doe je dat! GOE Opmerkingen vooraf: 1. Belangrijke schrijfwijzen: 100 = 10 2 ; 1000 = 10 3, enz. 0,1 = 1/10 = 10-1 ; 0,001 = 1/1000 = 10-3 ; 0,000.000.1 = 10-7, enz. gram/kg = gram

Nadere informatie

Weet je het nog? Welke bewerking moet in afbeelding 21.1 langs elke pijl staan?

Weet je het nog? Welke bewerking moet in afbeelding 21.1 langs elke pijl staan? Hoofdstuk 21 Chemisch rekenen (4) bladzijde 1 Opgave 1 Weet je het nog? Welke bewerking moet in afbeelding 21.1 langs elke pijl staan? Opgave 2 We lossen op: 25,0 g NaCl in een maatkolf tot 100 ml. De

Nadere informatie

Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen

Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen NaSk II Vmbo 2011/2012 www.lyceo.nl Hoofdstuk 3: Water, zuren en basen NaSk II 1. Bouw van materie 2. Verbranding 3. Water, zuren en basen 4. Basis chemie voor beroep

Nadere informatie

Wat is de formule van het metaalchloride waarin M het symbool van het metaal voorstelt?

Wat is de formule van het metaalchloride waarin M het symbool van het metaal voorstelt? Chemie Vraag 1 5,0.10-4 mol van een metaalchloride wordt opgelost in water. Er is 60 ml van een 2,5.10-2 mol.l -1 zilvernitraatoplossing nodig om alle chlorideionen neer te slaan onder de vorm van zilverchloride.

Nadere informatie

Wat is de formule van het metaalchloride waarin M het symbool van het metaal voorstelt?

Wat is de formule van het metaalchloride waarin M het symbool van het metaal voorstelt? Chemie Vraag 1 5,0.10-4 mol van een metaalchloride wordt opgelost in water. Er is 60 ml van een 2,5.10-2 mol.l -1 zilvernitraatoplossing nodig om alle chlorideionen neer te slaan onder de vorm van zilverchloride.

Nadere informatie

Sk-12 Zuren en basen. Jan Lutgerink ; Dick Naafs. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/45856

Sk-12 Zuren en basen. Jan Lutgerink ; Dick Naafs. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/45856 Auteurs Laatst gewijzigd Licentie Webadres Jan Lutgerink ; Dick Naafs 03 februari 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/45856 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs

Nadere informatie

Oefenopgaven ZUREN en BASEN havo

Oefenopgaven ZUREN en BASEN havo Oefenopgaven ZUREN en BASEN havo OPGAVE 1 Men lost de volgende zouten op in water: (i) ammoniumnitraat (ii) kaliumsulfide (iii) natriumwaterstofsulfaat 01 Geef voor elk van deze zouten de oplosvergelijking.

Nadere informatie

UITWERKING CCVS-TENTAMEN 16 april 2018

UITWERKING CCVS-TENTAMEN 16 april 2018 l UITWERKING CCVS-TENTAMEN 16 april 2018 Frank Povel NB. Deze uitwerking is door mij gemaakt en is niet de uitwerking die de CCVS hanteert. Er kunnen dan ook op geen enkele wijze rechten aan deze uitwerking

Nadere informatie

33 ste Vlaamse Chemie Olympiade

33 ste Vlaamse Chemie Olympiade Georganiseerd door de sectie Onderwijs & Opleidingen van de Koninklijke Vlaamse Chemische Vereniging 33 ste Vlaamse Chemie Olympiade 20152016 2 de ronde 24 februari 2016 1 Deze toets bestaat uit 25 meerkeuzevragen

Nadere informatie

EXAMEN SCHEIKUNDE VWO 1982 EERSTE TIJDVAK uitwerkingen

EXAMEN SCHEIKUNDE VWO 1982 EERSTE TIJDVAK uitwerkingen EXAMEN SCHEIKUNDE VWO 1982 EERSTE TIJDVAK uitwerkingen Oxonium 1982-I(I) Opmerking: Het ruimtelijk verloop (zie onder) van de substitutiereactie (S N2) was bij de beantwoording niet noodzakelijk: Uit (methoxyethaan)

Nadere informatie

13 Evenwichten. Hoofdstuk 13 Evenwichten. 13.1 Omkeerbare reacties. 13.2 Dynamisch evenwicht

13 Evenwichten. Hoofdstuk 13 Evenwichten. 13.1 Omkeerbare reacties. 13.2 Dynamisch evenwicht 13 Evenwichten 13.1 Omkeerbare reacties Hoofdstuk 13 Evenwichten Het is in de praktijk vrijwel onmogelijk om beide reacties tegelijk te laten verlopen. 7 a Roze + n H 2 O Blauw.n H 2 O 3 1 a Schrijf beide

Nadere informatie

1. Elementaire chemie en chemisch rekenen

1. Elementaire chemie en chemisch rekenen In onderstaande zelftest zijn de vragen gebundeld die als voorbeeldvragen zijn opgenomen in het bijhorend overzicht van de verwachte voorkennis chemie. 1. Elementaire chemie en chemisch rekenen 1.1 Grootheden

Nadere informatie

ph-berekeningen aan tweewaardige zuren

ph-berekeningen aan tweewaardige zuren ph-berekeningen aan tweewaardige zuren Een korte beschouwing over zwavelzuur en oxaalzuur door dr.ir. R.C.M. Jakobs versie 16 december 2017 Dit document is samengesteld ter ondersteuning en verdieping

Nadere informatie

OEFENOPGAVEN VWO6sk1 TENTAMEN H1-11

OEFENOPGAVEN VWO6sk1 TENTAMEN H1-11 OEFENOPGAVEN VWO6sk1 TENTAMEN H1-11 06-07, HU, oktober 2006 1. POLARITEIT, WATERSTOFBRUGGEN Zie het apart uitgedeelde stencil voor extra theorie (is tentamenstof!) en een oefenopgave. 2. CHEMISCH REKENEN

Nadere informatie

V5SK-H9. Willem de Zwijgerteam. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

V5SK-H9. Willem de Zwijgerteam. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Willem de Zwijgerteam 27 October 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/81457 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs

Nadere informatie

8 Zuren en basen. 1 Waterconstante H O + H O + H H

8 Zuren en basen. 1 Waterconstante H O + H O + H H 8 Zuren en basen #1 We onderzoeken het geleidingsvermogen van zuiver water met de testlamp. We meten de geleiding opnieuw, maar dit keer met een zeer goelige geleidingssensor. 1 Waterconstante Zuiver water

Nadere informatie

ZUUR-BASE BUFFERS Samenvatting voor het VWO

ZUUR-BASE BUFFERS Samenvatting voor het VWO ZUUR-BASE BUFFERS Samenvatting voor het VWO versie december 2017 INHOUDSOPGAVE 1. Vooraf 2. Wat is een buffer? 3. Hoe werkt een buffer? 4. Geconjugeerd zuur/base-paar 5. De ph van een buffer De volgende

Nadere informatie

Oefenopgaven TITRATIES

Oefenopgaven TITRATIES Oefenopgaven TITRATIES vwo ZUURBASE-TITRATIES OPGAVE 1 Tijdens een titratie wordt 10,00 ml 3,00 10-4 M zwavelzuur getitreerd met natronloog van onbekende molariteit. Er is 21,83 ml natronloog nodig om

Nadere informatie

Uitwerkingen van de opgaven uit: BASISCHEMIE voor het MLO ISBN 9789077423875, 3 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 10 Concentratie bladzijde 1

Uitwerkingen van de opgaven uit: BASISCHEMIE voor het MLO ISBN 9789077423875, 3 e druk, Uitgeverij Syntax Media Hoofdstuk 10 Concentratie bladzijde 1 Hoofdstuk 10 Concentratie bladzijde 1 Opgave 1 rekenformule: c(b) = ------- toepassen: n B V opl. Bereken de analytische concentratie (mol/l) in elk van de volgende oplossingen: a 5,00 mol NaCl in 5,00

Nadere informatie

Kaliumaluminiumsulfaat is een dubbelzout met drie ionsoorten, twee positieve monoatomische en één negatief polyatomisch.

Kaliumaluminiumsulfaat is een dubbelzout met drie ionsoorten, twee positieve monoatomische en één negatief polyatomisch. Chemie Vraag 1 Kaliumaluminiumsulfaat is een dubbelzout met drie ionsoorten, twee positieve monoatomische en één negatief polyatomisch. Wat is de juiste formule van dit dubbelzout? KAlSO4 KAl(SO4)2 K3Al(SO4)2

Nadere informatie

Kaliumaluminiumsulfaat is een dubbelzout met drie ionsoorten, twee positieve monoatomische en één negatief polyatomisch.

Kaliumaluminiumsulfaat is een dubbelzout met drie ionsoorten, twee positieve monoatomische en één negatief polyatomisch. Chemie Vraag 1 Kaliumaluminiumsulfaat is een dubbelzout met drie ionsoorten, twee positieve monoatomische en één negatief polyatomisch. Wat is de juiste formule van dit dubbelzout? K3AlSO4 K3Al(SO4)2 KAl(SO4)2

Nadere informatie

Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie

Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Waterkwaliteit 2: Natuur/chemie Prof. ir. Hans van Dijk 1 Afdeling Watermanagement Sectie Gezondheidstechniek Inhoud hydrologische kringloop kwalitatief 1. regenwater 2. afstromend/oppervlaktewater. infiltratie

Nadere informatie

1. Variatie in vraagstelling voor dezelfde doelstelling qua vorm en inhoud

1. Variatie in vraagstelling voor dezelfde doelstelling qua vorm en inhoud Hoe kan het anders?? 1. Variatie in vraagstelling voor dezelfde doelstelling qua vorm en inhoud Tijdens hun vakantie besluiten drie vrienden om 24 uur wakker te blijven. Om die uitdaging gemakkelijker

Nadere informatie

OEFENOPGAVEN VWO EVENWICHTEN

OEFENOPGAVEN VWO EVENWICHTEN OPGAVE 1 OEFENOPGAVEN VWO EVENWICHTEN In een ruimte van 5,00 liter brengt men 9,50 mol HCl(g) en 2,60 mol O 2 (g). Na evenwichtsinstelling is 40,0% van de beginstoffen omgezet en is er Cl 2 (g) en H 2

Nadere informatie

Rode wijn als indicator

Rode wijn als indicator Rode wijn als indicator 1. Onderzoeksvraag Hoe kunnen we huishoudmiddeltjes als zuurbase-indicator gebruiken? 2. Voorbereiding a. Begrippen als achtergrond voor experiment ph: De ph is een maat voor de

Nadere informatie

Oefentoets zuren en basen havo

Oefentoets zuren en basen havo Oefentoets zuren en basen havo Opgave 1 Melk en yoghurt Zweedse voedingswetenschappers hebben in 2014 bij meer dan 10000 mensen onderzocht of melk en melkproducten gezond zijn. Het doel van het onderzoek

Nadere informatie

HOOFDSTUK 11. Kwantitatieve aspecten van reacties

HOOFDSTUK 11. Kwantitatieve aspecten van reacties HOOFDSTUK 11. Kwantitatieve aspecten van reacties Nadat je dit hoofdstuk verwerkt heb, kun je de volgende vragen beantwoorden: - Wat is de massa van een molecule H 2 SO 4? Van een Fe 2+ -ion? - Hoeveel

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde 1 vwo II

Eindexamen scheikunde 1 vwo II Beoordelingsmodel Cacaoboter 1 maximumscore 2 Voorbeelden van juiste antwoorden zijn: De warmte die nodig is voor het smelten, wordt aan de mond onttrokken. Smelten is (kennelijk) een endotherm proces.

Nadere informatie

1. Elementaire chemie en chemisch rekenen

1. Elementaire chemie en chemisch rekenen In onderstaande zelftest zijn de vragen gebundeld die als voorbeeldvragen zijn opgenomen in het bijhorend overzicht van de verwachte voorkennis chemie. 1. Elementaire chemie en chemisch rekenen 1.1 Grootheden

Nadere informatie

MILIEUCHEMIE: OEFENINGEN

MILIEUCHEMIE: OEFENINGEN MILIEUCHEMIE: OEFENINGEN OEFENZITTING 1 1. De reactie tussen calciet (vaste stof; alkalisch) en (gas; zuur) is: Waarvoor bij en totale druk; is de in de atmosfeer die in evenwicht staat met de oplossing,

Nadere informatie

Prof. dr. J. Yperman Prof. dr. W. Guedens Lic. M. Reynders

Prof. dr. J. Yperman Prof. dr. W. Guedens Lic. M. Reynders Prof. dr. J. Yperman Prof. dr. W. Guedens Lic. M. Reynders 007 Universiteit Hasselt 1 Inhoudsopgave POTENTIOMETRIE... EEN GEUTOMTISEERDE ZUUR-BSE TITRTIE... Doelstellingen... Bepaling van de waarden van

Nadere informatie

Eindexamen scheikunde 1 vwo 2001-I

Eindexamen scheikunde 1 vwo 2001-I Eindexamen scheikunde vwo -I 4 Antwoordmodel Parkeerkaartje Het juiste antwoord is: S O 8 - + I - SO4 - + I S O 8 - voor de pijl en SO4 - na de pijl I - voor de pijl en I na de pijl Indien de volgende

Nadere informatie

CCVS-tentamen 16 mei 2014 - Uitwerking

CCVS-tentamen 16 mei 2014 - Uitwerking CCVStentamen 16 mei 2014 Uitwerking door Frank Povel NB. De puntentoekenning is door mij gedaan op grond van de totalen per opgave zoals weergegeven op bij het tentamen behorende voorblad. OPGAVE 1 koper

Nadere informatie

1. Elementaire chemie en chemisch rekenen

1. Elementaire chemie en chemisch rekenen In onderstaande zelftest zijn de vragen gebundeld die als voorbeeldvragen zijn opgenomen in het bijhorend overzicht van de verwachte voorkennis chemie. 1. Elementaire chemie en chemisch rekenen 1.1 Grootheden

Nadere informatie

Bepaling van de buffercapaciteit

Bepaling van de buffercapaciteit WAC Bepaling van de buffercapaciteit februari 2012 Pagina 1 van 8 WAC/III/A/006 WAC INHOUD 1 TOEPASSINGSGEBIED... 3 2 PRINCIPE... 3 3 DEFINITIES... 4 4 OPMERKINGEN... 4 5 APPARATUUR EN MATERIAAL... 5 5.1

Nadere informatie

Stabilisator voor PVC

Stabilisator voor PVC Stabilisator voor PVC 1 maximumscore 2 Voorbeelden van een juist antwoord zijn: Als chlooretheen polymeriseert ontstaan lange ketens zonder dwarsverbindingen. De ketens kunnen langs elkaar bewegen (bij

Nadere informatie

Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts

Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Voorbereiding toelatingsexamen arts/tandarts Oplossingen van 2018 Tandarts Geel 21 juli 2018 Brenda Casteleyn, PhD Vraag 1 De samenstelling van een oplossing wordt in volgende tabel weergegeven: Ionsoort

Nadere informatie