Artritis Psoriatica. Cathelijne Appels

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Artritis Psoriatica. Cathelijne Appels 18-9-2013"

Transcriptie

1 Artritis Psoriatica Cathelijne Appels

2

3 Spondylartropathieën Reactieve artritis Artritis Bechterew psoriatica Artritis bij een inflammatoire darmziekte Ongedifferentieerde spondylartropathie

4 Musculoskeletaal Artritis Spondylitis Enthesitis Dactylitis Symptomen: Spondylarthropathieën

5 Artritis

6 Enthesitis

7

8

9 Dactylitis

10

11 Extra articulaire manifestaties (anterior) uveitis Psoriasis Inflammatory bowel disease Urethritis Symptomen: Spondylarthropathieën

12 Uveitis

13 Psoriasis

14

15

16

17 Inflammatory bowel disease Crohn s disease

18 Artritis psoriatica: classificatie Moll and Wright Inflammatoire artritis Aanwezigheid van psoriasis Geen RF aanwezig Moll, Semin Arthritis Rheum 1973

19 Artritis psoriatica CASPAR criteria Taylor, Arthritis Rheum 2006

20 Artrtis psoriatica Epidemiologie 26% van patiënten met psoriasis Prevalentie 49 tot 158 / Piek-incidentie: jaar M:V 1:1 Soderlin, Ann Rheum Dis, 2002 Savolainen, J Rheumatol, 2003

21 Artritis psoriatica 5 Subtypes Symmetrische (poly) artritis (25%) Asymmetrische (oligo) artritis (70%) DIP artritis (5%) Spondylitis. Artritis mutilans (5 %) Savolainen, J Rheumatol, 2003

22 Erosies Artritis Psoriatica Gewrichtsschade Versmalling gewrichtsspleet Juxta-articular botvorming Osteolysis Periostitis

23

24

25 Behandeling PsA Ritchlin, Annals Rheum Dis 2008

26 Behandeling PsA Ash, Annals Rheum Dis 2012

27 We weten nog heel veel niet Vroeg herkennen? Prognostische modellen? Gewrichtsschade Respons op behandeling Metingen van effect van behandeling? Behandeling Welke bahandeling voor welk subtype Combination therapy strategies Comorbidities

28

29 We weten nog heel veel niet Vroeg herkennen? Prognostische modellen? Gewrichtsschade Respons op behandeling Metingen van effect van behandeling? Behandeling Welke behandeling voor welk subtype Combinatie therapie strategie Comorbiditeit

30 Gossek, Annals Rheum Dis 2011

31 DEPAR DUTCH SOUTH-EAST PSORIATIC ARTHRITIS REGISTER

32 Design Register Nieuw gediagnosticeerde PsA patiënten Onbehandeld voor PsA Diagnose door reumatoloog Follow-up 3 jaar 0,3,6,9, 12, 18 en 24 maanden jaarlijks

33 Design Multi-center Cicero 11 ziekenhuizen waaronder Amphia ziekenhuis 40 reumatologen patiënten

34 Doel To Clarify De karakteristieken van PsA Patientën Het verloop van PsA To Identify Markers van ziekte ernst Patiënt profielen voor milde en ernstige ziekte Belang van dactylitis en enthesitis To develop/ verify Behandeldoelen Behandelstrategiën

35 SENSOR ScrEeNing arthritis in psoriasis

36 Doel Prevalentie van artritis psoriatica bij psoriasis patiënten in de 1 e lijn Nut van bestaande screeningslijsten in 1 e lijn Evt nieuwe screeningslijst onwikkelen Evalueren van de kosten-effectiviteit van vroege verwijzing

37 Methoden(1) In huisartsensysteem psoriasis patiënten van 18 jaar en ouder selecteren met behulp van ICPC code S91 Geselecteerde patiënten krijgen uitnodiging voor onderzoek uit naam huisarts (Bij geen reactie, volgt na 3 weken een herinneringsbrief)

38 Methoden (2) Patiënten reageren via antwoordstrook, of telefonisch Patiënten geven aan Wel/geen gewrichts-, pees- of rugklachten Wel/geen interesse in deelname onderzoek

39 Methoden (3) Indien interesse in deelname volgt telefonische inclusie Exclusie indien: Geen gewrichts-,pees- of rugklachten Onvoldoende beheersing Nederlandse taal

40 Methoden (4) Afspraak op onderzoekcentrum wordt gemaakt Vragenlijsten PEST, PASE etc Anamnese psoriasis, gewrichtsklachten, peesontstekingen, rugklachten Lichamelijk onderzoek artritis, tendinitis/enthesitis, mate van psoriasis

41 Mogelijke uitkomsten Geen aanwijzingen PsA Onderzoek stopt Enthesitis klachten Uitnodiging voor Echo Voorgeschiedenis van artritis/dactylitis, inflammatoire rugklachten, artritis bij LO Advies aan HA om te verwijzen naar reumatoloog

42 Tijdsinvestering HA Eenmalige selectie maken van patienten >18 jaar met ICPC code S91 Totaal aantal patiënten > 18 jaar in de praktijk en man/vrouw verdeling hiervan bepalen Eventueel verwijzen naar reumatoloog (verwijsbrief door ons aangeleverd)

Axiale spondyloartritis en de ziekte van Bechterew in de eerste lijn

Axiale spondyloartritis en de ziekte van Bechterew in de eerste lijn Axiale spondyloartritis en de ziekte van Bechterew in de eerste lijn Inhoud Klassieke Bechterew Casus Classificatie Vroege stadium van Bechterew Casus Concept axiale spondyloartritis Belang van vroege

Nadere informatie

Psoriasisartritis bij volwassenen en kinderen

Psoriasisartritis bij volwassenen en kinderen Psoriasisartritis bij volwassenen en kinderen Luc De Clercq, Voorzitter van de Koninklijke Belgische Vereniging voor Reumatologie 11-10-2009 Inflammatoire reumatische aandoeningen Reumatoide Artritis

Nadere informatie

Plaats van biologicals in reumatisch lijden. AZ Damiaan Oostende Dr. M. Maertens Reumatologie

Plaats van biologicals in reumatisch lijden. AZ Damiaan Oostende Dr. M. Maertens Reumatologie Plaats van biologicals in reumatisch lijden AZ Damiaan Oostende Dr. M. Maertens Reumatologie Welke aandoeningen? Plaats van deze biologicals? Welke biologicals? Specifieke aandachtspunten bij patiënt behandeld

Nadere informatie

Juveniele Idiopathische Artritis

Juveniele Idiopathische Artritis www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Juveniele Idiopathische Artritis Versie 2016 2. VERSCHILLENDE TYPES JIA 2.1 Bestaan er verschillende types van deze ziekte? Er zijn verschillende vormen

Nadere informatie

Ongedifferentieerde spondylartritis

Ongedifferentieerde spondylartritis Ongedifferentieerde spondylartritis Wat is ongedifferentieerde spondylartritis? Spondylartritiden is een groep van chronische ziekten die bij elkaar horen omdat patiënten vaak dezelfde klachten hebben.

Nadere informatie

Juveniele Spondylartropathie/Enthesitis Gerelateerde Artritis (SPA-ERA)

Juveniele Spondylartropathie/Enthesitis Gerelateerde Artritis (SPA-ERA) www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Juveniele Spondylartropathie/Enthesitis Gerelateerde Artritis (SPA-ERA) Versie 2016 1. WAT IS JUVENIELE SPONDYLARTROPATHIE/ENTHESITIS GERELATEERDE ARTRITIS

Nadere informatie

Juveniele Idiopatische Artritis (JIA)

Juveniele Idiopatische Artritis (JIA) Wat is JIA? Juveniele idiopathische artritis is een zeldzame, chronische ziekte die wordt gekenmerkt door een blijvende ontsteking van een of meerdere gewrichten. De verschijnselen van een gewrichtsontsteking

Nadere informatie

Standpunt Nederlandse Vereniging voor Reumatologie (NVR) voor apremilast. Indicatie en behandeling van artritis psoriatica met apremilast

Standpunt Nederlandse Vereniging voor Reumatologie (NVR) voor apremilast. Indicatie en behandeling van artritis psoriatica met apremilast Standpunt Nederlandse Vereniging voor Reumatologie (NVR) voor apremilast Indicatie en behandeling van artritis psoriatica met apremilast Januari 2016 1 Samenvatting Apremilast, alleen of in combinatie

Nadere informatie

Reuma en de ziekte van Bechterew (AS) Artrose versus Artritis ANNE SILEGHEM REUMATOLOOG REUMACLINIC

Reuma en de ziekte van Bechterew (AS) Artrose versus Artritis ANNE SILEGHEM REUMATOLOOG REUMACLINIC Reuma en de ziekte van Bechterew (AS) Artrose versus Artritis ANNE SILEGHEM REUMATOLOOG REUMACLINIC Wat is artrose? Wat is artritis? Arthron = gewricht -itis = ontsteking -ose = sleet of degeneratie Structuren

Nadere informatie

Juveniele spondylartropathie/enthesitis gerelateerde artritis (SpA-ERA)

Juveniele spondylartropathie/enthesitis gerelateerde artritis (SpA-ERA) www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Juveniele spondylartropathie/enthesitis gerelateerde artritis (SpA-ERA) Versie 2016 1. WAT IS JUVENIELE SPONDYLARTROPATHIE/ENTHESITIS GERELATEERDE ARTRITIS

Nadere informatie

Compagnonscursus 2012

Compagnonscursus 2012 Compagnonscursus 2012 Artritis: Aankomen of afblijven? Marcel Posthumus Reumatologie-Klinische Immunologie Martini Ziekenhuis Groningen Inhoud Reumatologie-Klinische Immunologie Martini Ziekenhuis Mono-artritis

Nadere informatie

ONGEDIFFERENTIEERDE SPONDYLARTHROPATHIE FRANCISCUS GASTHUIS

ONGEDIFFERENTIEERDE SPONDYLARTHROPATHIE FRANCISCUS GASTHUIS ONGEDIFFERENTIEERDE SPONDYLARTHROPATHIE FRANCISCUS GASTHUIS Inleiding Uw reumatoloog heeft u verteld dat u een spondylarthropathie hebt, een vorm van reuma. Er komen ongetwijfeld veel vragen in u op. Vragen

Nadere informatie

TRANSMURAAL PROTOCOL REUMATOLOGIE

TRANSMURAAL PROTOCOL REUMATOLOGIE TRANSMURAAL PROTOCOL REUMATOLOGIE Doelstellingen Vroege opsporing van chronische destructieve gewrichtsziekte om door vroegtijdige behandeling schade te beperken Verbetering van de service aan huisartsen

Nadere informatie

Juveniele Idiopathische Artritis

Juveniele Idiopathische Artritis www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Juveniele Idiopathische Artritis Versie 2016 2. VERSCHILLENDE TYPES JIA 2.1 Bestaan er verschillende types van deze ziekte? Er zijn verschillende vormen van

Nadere informatie

Ik bevestig dat chronische lumbalgie aanwezig is sedert meer dan 3 maanden, startende voor de leeftijd van 45 jaar bij de rechthebbende.

Ik bevestig dat chronische lumbalgie aanwezig is sedert meer dan 3 maanden, startende voor de leeftijd van 45 jaar bij de rechthebbende. BIJLAGE B : Formulier met klinische beschrijving voor de aanvang van de behandeling met de specialiteit HUMIRA voor ernstige axiale spondylartritis zonder röntgenologisch bewijs van spondylitis ankylosans

Nadere informatie

Nieuwsbrief EAC/PSI 2013

Nieuwsbrief EAC/PSI 2013 Nieuwsbrief EAC/PSI 2013 Geachte mevrouw of meneer, Voor u ligt de nieuwsbrief over de Early Arthritis Clinic (EAC) ook wel genoemd het Parelsnoer initiatief (PSI) van de polikliniek reumatologie in het

Nadere informatie

ARTRITIS PSORIATICA 312

ARTRITIS PSORIATICA 312 ARTRITIS PSORIATICA 312 Inleiding Uw reumatoloog heeft u verteld dat u artritis psoriatica, een vorm van ontstekingsreuma, heeft. Artritis psoriatica valt onder de groep spondylartropathie, een verzamelnaam

Nadere informatie

Reuma Café: CHRONISCHE PIJN. Leven met chronische pijn vanuit het oogpunt van de reumatologie. Philippe Carron Dienst Reumatologie UZ Gent

Reuma Café: CHRONISCHE PIJN. Leven met chronische pijn vanuit het oogpunt van de reumatologie. Philippe Carron Dienst Reumatologie UZ Gent Reuma Café: CHRONISCHE PIJN Leven met chronische pijn vanuit het oogpunt van de reumatologie Philippe Carron Dienst Reumatologie UZ Gent Chronische pijn vanuit reumatologie: overview Pijn en anamnese Pijn

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/61044 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Erp, Sanne J.H. van Title: Arthropathies in inflammatory bowel disease : characteristics

Nadere informatie

Starten met Otezla, Psoriasis & artritis psoriatica. doet. zo doet u dat. Hoofdhuidpsoriasis. Vermoeidheid. Kwaliteit van leven.

Starten met Otezla, Psoriasis & artritis psoriatica. doet. zo doet u dat. Hoofdhuidpsoriasis. Vermoeidheid. Kwaliteit van leven. Psoriasis & artritis psoriatica Starten met Otezla, Vermoeidheid Kwaliteit van leven Worstenvingers en -tenen (dactylitis) Peesontsteking (enthesitis) zo doet u dat doet Hoofdhuidpsoriasis Jeuk Plaques

Nadere informatie

Reumatoïde Artritis (1/2)

Reumatoïde Artritis (1/2) Reumatoïde Artritis (1/2) chronische inflammatoire gewrichtsaandoening prevalent (1%, elke leeftijd, vrouwen>mannen) symptomen: pijn, stramheid, zwelling schade: anatomisch, functioneel, sociaal & economisch

Nadere informatie

Seronegatieve spondylartropathie: variabele verschijningsvormen, gemeenschappelijke kenmerken

Seronegatieve spondylartropathie: variabele verschijningsvormen, gemeenschappelijke kenmerken Spondylartropathie is een verzamelterm voor een min of meer heterogene groep ziektebeelden gekenmerkt door ontsteking van het axiale skelet (sacro-iliitis en spondylitis), asymmetrische perifere (niet-axiale,

Nadere informatie

Pubers met JIA (Juveniele Idiopatische Artritis) Philomine van Pelt Fellow Kinderreumatologie Wilhelmina Kinderziekenhuis.

Pubers met JIA (Juveniele Idiopatische Artritis) Philomine van Pelt Fellow Kinderreumatologie Wilhelmina Kinderziekenhuis. Pubers met JIA (Juveniele Idiopatische Artritis) Philomine van Pelt Fellow Kinderreumatologie Wilhelmina Kinderziekenhuis Inleiding Waneer moet u denken aan JIA JIA tijdens de puberteit Internet gebruik

Nadere informatie

M. Crohn en Colitis ulcerosa; verschil en nieuwe ontwikkelingen in behandeling

M. Crohn en Colitis ulcerosa; verschil en nieuwe ontwikkelingen in behandeling M. Crohn en Colitis ulcerosa; verschil en nieuwe ontwikkelingen in behandeling Dr. D. Leemreis, MDL-arts 8 mei 2019 IBD Inflammatory Bowel Disease (IBD)= Inflammatoire darmziekten= Chronische ontsteking

Nadere informatie

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/29572 holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/29572 holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29572 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Berg, Rosaline van den Title: Spondyloarthritis : recognition, imaging, treatment

Nadere informatie

IBD-team Zorg voor patiënten met de ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa (IBD)

IBD-team Zorg voor patiënten met de ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa (IBD) IBD-team Zorg voor patiënten met de ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa (IBD) Van uw behandelend arts heeft u gehoord dat u de ziekte van Crohn of Colitis Ulcerosa heeft. Dit is een chronische ziekte

Nadere informatie

B I J S O M M I G E V R A G E N I S H E T M O G E L I J K M E E R D E R E A N T W O O R D E N A A N T E K R U I S E N

B I J S O M M I G E V R A G E N I S H E T M O G E L I J K M E E R D E R E A N T W O O R D E N A A N T E K R U I S E N Vra g e n l i j s t B I J S O M M I G E V R A G E N I S H E T M O G E L I J K M E E R D E R E A N T W O O R D E N A A N T E K R U I S E N Diagnose Vraag 1 Welke diagnose is er bij u gesteld? Reumatoïde

Nadere informatie

10.00-10.40 state of the art SPA dr I.E. van der Horst (30 min spreektijd)

10.00-10.40 state of the art SPA dr I.E. van der Horst (30 min spreektijd) Aan: Opleiders Inwendige Geneeskunde Regio Amsterdam II Geachte collegae, Op 27 juni is de ROIG over reumatologie gepland. Bij deze ontvangt u het programma. Het is de bedoeling dat een AIOS uit het genoemde

Nadere informatie

Zorgroep Kennemer lucht

Zorgroep Kennemer lucht Zorgroep Kennemer lucht Randvoorwaarden Knelpuntanalyse Epidemiologie Zorgstandaard Zorgprogramma Indicatoren Doelstellingen Huidige knelpunten toekomst Zorggroep Kennemer lucht HAPA HONK HZNK DM COPD-CVRM-GGZ

Nadere informatie

Ongedifferentieerde spondylarthropathieën (gewrichtsontsteking)

Ongedifferentieerde spondylarthropathieën (gewrichtsontsteking) Ongedifferentieerde spondylarthropathieën (gewrichtsontsteking) Inleiding Bij u is vastgesteld dat u een ongedifferentieerde spondylarthropathie (gewrichtsontsteking) heeft. De klachten die u als gevolg

Nadere informatie

Reuma in eigen hand Van zelfkennis tot zelf management

Reuma in eigen hand Van zelfkennis tot zelf management Reuma in eigen hand Van zelfkennis tot zelf management Drs. Femke Lamers Dr. Sanne Rongen Reumatologie Bernhoven 2 De wereld verandert Zelf-management Het individuele vermogen goed om te gaan met symptomen,

Nadere informatie

Kennislacunes NHG-Standaard Depressie

Kennislacunes NHG-Standaard Depressie Kennislacunes Kennislacunes 1. Het nut van screening naar depressie bij mensen met een chronische somatische aandoening in de (noot 15-16). 2. De 4DKL als instrument om het verloop van de (ernst van de)

Nadere informatie

samenvatting 127 Samenvatting

samenvatting 127 Samenvatting 127 Samenvatting 128 129 De ziekte van Bechterew, in het Latijn: Spondylitis Ankylopoëtica (SA), is een chronische, inflammatoire reumatische aandoening die zich vooral manifesteert in de onderrug en wervelkolom.

Nadere informatie

Het herkennen van patiënten met spondyloartritis

Het herkennen van patiënten met spondyloartritis Stand van zaken Het herkennen van patiënten met spondyloartritis Nieuwe classificatiecriteria Robert B.M. Landewé en Désirée M.F.M. van der Heijde KLINISCHE PRAKTIJK Spondyloartritis is een verzamelnaam

Nadere informatie

Resultaten monitor overheveling TNFalfaremmers

Resultaten monitor overheveling TNFalfaremmers Resultaten monitor overheveling TNFalfaremmers en andere en Prof.dr. C.A. Uyl-de Groot D.T. Stierman Institute for Medical Technology Assessment / Instituut voor Beleid en Management Gezondheidszorg Erasmus

Nadere informatie

Pijnbeleving bij patiënten met een chronische aandoening

Pijnbeleving bij patiënten met een chronische aandoening Kernboodschappen Resultaten: Pijnbeleving bij patiënten met een chronische aandoening Een onderzoek bij patiënten met een reumatische aandoening, 2008 3 op 4 patiënten heeft dagelijks pijn ondanks bevredigende

Nadere informatie

De mens zet elke dag tot stappen en legt in het leven tussen de en kilometer te voet af. Een voet bestaat uit 26

De mens zet elke dag tot stappen en legt in het leven tussen de en kilometer te voet af. Een voet bestaat uit 26 Tom Kruis Onderzoek naar het effect van een multidisciplinaire benadering in vergelijking met een monodisciplinaire benadering (3 maanden) van klachten aan de fascia plantaris 1 De mens zet elke dag 10.000

Nadere informatie

Sporten met reuma. Reade, 11 oktober 2013. Irene EM Bultink, MD PhD. Reumatoloog, VU Medisch Centrum, Amsterdam

Sporten met reuma. Reade, 11 oktober 2013. Irene EM Bultink, MD PhD. Reumatoloog, VU Medisch Centrum, Amsterdam Sporten met reuma Reade, 11 oktober 2013 Irene EM Bultink, MD PhD Reumatoloog, VU Medisch Centrum, Amsterdam Topsport met reuma? Annamarie Thomas Oud-wereldkampioen schaatsen Diagnose: Ziekte van Bechterew

Nadere informatie

Het spondylartritisconcept. Prof. dr. H. Mielants

Het spondylartritisconcept. Prof. dr. H. Mielants Het spondylartritisconcept Prof. dr. H. Mielants 1 Wat is spondylartritis (SpA)? Cervicaal Thoracaal Een groep van reumatologische aandoeningen die de wervelkolom kunnen aantasten Gekenmerkt door de ontsteking

Nadere informatie

Nieuwsbrief EAC/PSI 2017

Nieuwsbrief EAC/PSI 2017 Nieuwsbrief EAC/PSI 2017 Beste deelnemer aan het Early Arthritis Clinic (EAC) onderzoek, Met deze nieuwsbrief brengen wij u weer graag op de hoogte over de ontwikkelingen van het wetenschappelijk onderzoek

Nadere informatie

JUVENIELE SPONDYLARTHROPATHIE

JUVENIELE SPONDYLARTHROPATHIE www.pediatric-rheumathology.printo.it JUVENIELE SPONDYLARTHROPATHIE Wat is het? Juveniele spondylarthropathieën bevatten een groep van chronische inflammatoire ziekten van de gewrichten (arthritis) en

Nadere informatie

Wat verwachten wij van u? STROOMSCHEMA FRACTUUR-PREVENTIE. Zie website RCH / professionals / zorgprogramma s / fractuurpreventie

Wat verwachten wij van u? STROOMSCHEMA FRACTUUR-PREVENTIE. Zie website RCH / professionals / zorgprogramma s / fractuurpreventie Wat verwachten wij van u? STROOMSCHEMA FRACTUUR-PREVENTIE Zie website RCH / professionals / zorgprogramma s / fractuurpreventie 1 Scholing HIS klaarmaken voor registratie: zie: protocol RCH-fractuurpreventie

Nadere informatie

75-jaar afdeling reumatologie GEFELICITEERD! Een verhaal van samenwerking

75-jaar afdeling reumatologie GEFELICITEERD! Een verhaal van samenwerking 75-jaar afdeling reumatologie GEFELICITEERD! Een verhaal van samenwerking Tom Huizinga Leiden, The Netherlands Programma 15 minuten: Welkom en introductie wat de dag verder brengt: Zaal 5: Reumatoide Artritis

Nadere informatie

REUMATHOLOOG. Hilde Beulens

REUMATHOLOOG. Hilde Beulens REUMATHOLOOG Hilde Beulens Verzamelnaam Er bestaan meer dan 200 reumatische aandoeningen. 1 op de 5 Belgen heeft reumatische klachten. 1 op 1000 kinderen in België lijdt aan kinderreuma. 1/3de van de bevolking

Nadere informatie

Achtergrond. Aantal baarmoederkankerpatiënten groeit snel. Informatievoorziening van belang voor kankerpatiënten 1

Achtergrond. Aantal baarmoederkankerpatiënten groeit snel. Informatievoorziening van belang voor kankerpatiënten 1 Baarmoederkankerpatiënten zijn ontevreden met informatievoorziening Center of Research on Psychology in Somatic diseases Kim Nicolaije (MSc) Tilburg University & Integraal Kankercentrum Zuid 11/4/2012

Nadere informatie

PROFILES infrastructuur voor (online) data verzameling. Lonneke van de Poll-Franse

PROFILES infrastructuur voor (online) data verzameling. Lonneke van de Poll-Franse PROFILES infrastructuur voor (online) data verzameling Lonneke van de Poll-Franse Eindhoven Cancer Registry (ECR) Onderdeel van de Nederlandse Kankerregistratie* Gebied van 2,4 miljoen inwoners 10 ziekenhuizen

Nadere informatie

Onderwijsprogramma Het Patient Partners onderwijsprogramma is vooral gericht op het leren herkennen van reumatoïde artritis in een vroeg stadium.

Onderwijsprogramma Het Patient Partners onderwijsprogramma is vooral gericht op het leren herkennen van reumatoïde artritis in een vroeg stadium. De patiënt-docenten van de Stichting Onderwijsprogramma Patient Partners zetten zich in voor een vroege herkenning en behandeling van reumatoïde artritis (RA). Hierdoor kan onherstelbare gewrichtsschade

Nadere informatie

Vitale Vaten. Ineke Sterk projectleider Vitale Vaten 4 oktober 2011

Vitale Vaten. Ineke Sterk projectleider Vitale Vaten 4 oktober 2011 Vitale Vaten Ineke Sterk projectleider Vitale Vaten 4 oktober 2011 Dé Gezonde regio: waar? Dé Gezonde regio: wie? Verleiden Opbouw presentatie Inleiding hart- en vaatziekten Project Vitale Vaten Gorinchem

Nadere informatie

Vragenlijst bij uw eerste afspraak

Vragenlijst bij uw eerste afspraak Vragenlijst bij uw eerste afspraak op de polikliniek reumatologie U heeft voor de eerste keer een afspraak bij de polikliniek reumatologie. Voor dit eerste gesprek is het belangrijk dat u deze vragenlijst

Nadere informatie

Chapter 9 Samenvatting

Chapter 9 Samenvatting Samenvatting Marcel D. Posthumus SAMENVATTING Reumatoïde artritis (RA) is een aandoening die voorkomt bij 0,5-1% van de bevolking en die gekenmerkt wordt door een chronische ontsteking van meerdere gewrichten

Nadere informatie

I Reumatoïde artritis. 1. Indicatie biological

I Reumatoïde artritis. 1. Indicatie biological RICHTLIJN DOELMATIG GEBRUIK VAN BIOLOGICALS BIJ REUMATOIDE ARTRITIS, AXIALE SPONDYLOARTRITIS EN ARTRITIS PSORIATICA. 2014 UPDATE NEDERLANDSE VERENIGING VOOR REUMATOLOGIE Deze richtlijn is bedoeld om de

Nadere informatie

Indicaties voor Immuunsupressie en Biologicals bij IMID. Robert Landewé Hoogleraar reumatologie, amc/uva Reumatoloog, AMC Heerlen

Indicaties voor Immuunsupressie en Biologicals bij IMID. Robert Landewé Hoogleraar reumatologie, amc/uva Reumatoloog, AMC Heerlen Indicaties voor Immuunsupressie en Biologicals bij IMID Robert Landewé Hoogleraar reumatologie, amc/uva Reumatoloog, AMC Heerlen IMID?? Immune-Mediated Inflammatory Diseases Inflammatie Immuunsysteem is

Nadere informatie

Programma RIOG reumatologie d.d. 23 november 2005

Programma RIOG reumatologie d.d. 23 november 2005 Programma RIOG reumatologie d.d. 23 november 2005 Programmacommissie: Organisatie: B.A.C. Dijkmans en A.E. Voskuyl P.W.B. Nanayakkara Voordrachten Doel: onderwijs en state of the art Voorzitter B.A.C.

Nadere informatie

Behandeling ziekte van Bechterew

Behandeling ziekte van Bechterew 20/12/2018 Behandeling ziekte van Bechterew 1 Afspraken op de polikliniek Tijdens de afspraak op de polikliniek Reumatologie van de Sint Maartenskliniek spreken wij uitgebreid met u over uw aandoening,

Nadere informatie

Juveniele idiopathische artritis

Juveniele idiopathische artritis E.J.H. Schatorjé, A. van Royen-Kerkhof Juveniele idiopathische artritis Juveniele idiopathische artritis is de meest voorkomende chronische gewrichtsontsteking op kinderleeftijd. Er wordt momenteel onderscheid

Nadere informatie

Juveniele Spondylartropathie/Enthesitis Gerelateerde Artritis (SPA-ERA)

Juveniele Spondylartropathie/Enthesitis Gerelateerde Artritis (SPA-ERA) https://www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Juveniele Spondylartropathie/Enthesitis Gerelateerde Artritis (SPA-ERA) Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Hoe wordt het gediagnosticeerd?

Nadere informatie

Secukinumab Cosentyx. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Secukinumab Cosentyx. Ziekenhuis Gelderse Vallei Secukinumab Cosentyx Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: secukinumab. Hoe werkt secukinumab? Bij patiënten

Nadere informatie

Infliximab Inflectra, Remicade, Remsima

Infliximab Inflectra, Remicade, Remsima Infliximab Inflectra, Remicade, Remsima Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: infliximab. Hoe werkt infliximab?

Nadere informatie

161 Samenvatting L L sub01-bw-spaetgens - Processed on: Processed on:

161 Samenvatting L L sub01-bw-spaetgens - Processed on: Processed on: Samenvatting 161 162 Samenvatting 163 Samenvatting Jicht is een gewrichtsontsteking, ook wel artritis genoemd, en is wereldwijd de meest voorkomende reumatische aandoening. Jicht komt vaker voor bij mannen

Nadere informatie

Nieuwsbrief CSA 2017

Nieuwsbrief CSA 2017 Nieuwsbrief CSA 2017 2 Nieuwsbrief over het CSAonderzoek (Clinically Suspect Arthralgia cohort) Geachte mevrouw of meneer, Met deze nieuwsbrief brengen wij u weer graag op de hoogte van de ontwikkelingen

Nadere informatie

Polymyalgia reumatica (PMR), niet altijd wat het lijkt. C. De Gendt

Polymyalgia reumatica (PMR), niet altijd wat het lijkt. C. De Gendt Polymyalgia reumatica (PMR), niet altijd wat het lijkt C. De Gendt Diagnose In 1964 moest US Supreme Court rechter Potter Stewart, gewiekst met woorden, toegeven dat een definitie van harde pornogafie

Nadere informatie

Voorspellende factoren voor terugkeer naar werk en arbeidsongeschiktheid na behandeling voor colorectaal carcinoom

Voorspellende factoren voor terugkeer naar werk en arbeidsongeschiktheid na behandeling voor colorectaal carcinoom Voorspellende factoren voor terugkeer naar werk en arbeidsongeschiktheid na behandeling voor colorectaal carcinoom KRING BIJEENKOMST 2 OKTOBER 2017 Chantal den Bakker Onderzoeksvraag Welke factoren zijn

Nadere informatie

Het cardiovasculair risico bij gewrichtsaandoeningen

Het cardiovasculair risico bij gewrichtsaandoeningen Het cardiovasculair risico bij gewrichtsaandoeningen - reumatoïde artritis - Dr. Mike T. Nurmohamed, reumatoloog Jan van Breemen Research Instituut Reade & VU medisch centrum, Amsterdam Stelling I De grootte

Nadere informatie

Reumatoïde Artritis. Prof Dr Patrick Verschueren UZ Gasthuisberg Leuven. Trefpunt Zelfhulp 27 maart 2010

Reumatoïde Artritis. Prof Dr Patrick Verschueren UZ Gasthuisberg Leuven. Trefpunt Zelfhulp 27 maart 2010 Reumatoïde Artritis Prof Dr Patrick Verschueren UZ Gasthuisberg Leuven Trefpunt Zelfhulp 27 maart 2010 Allemaal tijdverlies! George, 46 jaar, zegt dat ze niet moet zagen... Paul, reumatoloog Ik zal even

Nadere informatie

Richtlijn voor de diagnostiek en behandeling van Axiale Spondyloartritis

Richtlijn voor de diagnostiek en behandeling van Axiale Spondyloartritis Richtlijn voor de diagnostiek en behandeling van Axiale Spondyloartritis 31 januari 2014 Werkgroep Richtlijn Spondyloartritis van de Nederlandse Vereniging Reumatologie: I.E. van der Horst- Bruinsma 1,

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Apremilast (Otezla ) Voorgeschreven door de reumatoloog

Patiënteninformatie. Apremilast (Otezla ) Voorgeschreven door de reumatoloog Patiënteninformatie Apremilast (Otezla ) Voorgeschreven door de reumatoloog Inhoud Inleiding...3 Werking en toepassing..3 Het gebruik van Apremilast.....4 Bijwerkingen...5 Controle......6 Vruchtbaarheid,

Nadere informatie

Afd. Reumatologie, Bernhoven

Afd. Reumatologie, Bernhoven Nieuwsbrief januari 2019 Afd. Reumatologie, Bernhoven Nistelrodeseweg 10, 5406 PT Uden T: 0413-401965 https://www.bernhoven.nl/reumatologie Beste lezer, In deze nieuwsbrief leest u: - hoe u het beste om

Nadere informatie

Adalimumab Humira. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Adalimumab Humira. Ziekenhuis Gelderse Vallei Adalimumab Humira Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: adalimumab. Hoe werkt adalimumab? Bij patiënten

Nadere informatie

Chapter 9. Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary)

Chapter 9. Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary) Chapter 9 Nederlandse Samenvatting (Dutch Summary) 10 13 14 15 16 17 18 19 20 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 Chapter 9 122 Dutch Summary Nederlandse Samenvatting Reumatoïde artritis

Nadere informatie

Etanercept. Enbrel, Benepali

Etanercept. Enbrel, Benepali Etanercept Enbrel, Benepali Inhoud Hoe werkt etanercept? 3 Voor welke aandoeningen wordt etanercept gebruikt? 3 Hoe moet ik het gebruiken? 3 Hoe moet ik het bewaren? 4 Wat zijn mogelijke bijwerkingen?

Nadere informatie

Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe?

Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe? Psychotherapie voor Depressie werkt! Maar hoe? Effecten en Werkingsmechanismes van Cognitieve Therapie en Interpersoonlijke Therapie voor Depressie Dr. Lotte Lemmens Maastricht University Psychotherapie

Nadere informatie

Buikklachten, altijd een opvlamming? Rinze ter Steege, MDL-arts Martini ziekenhuis Groningen IBD dag 22 september 2018

Buikklachten, altijd een opvlamming? Rinze ter Steege, MDL-arts Martini ziekenhuis Groningen IBD dag 22 september 2018 Buikklachten, altijd een opvlamming? Rinze ter Steege, MDL-arts Martini ziekenhuis Groningen IBD dag 22 september 2018 Korte introductie MDL-arts in Martini ziekenhuis sinds 1 september 2016 Gestudeerd

Nadere informatie

Etanercept Enbrel, Benepali

Etanercept Enbrel, Benepali Etanercept Enbrel, Benepali Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: etanercept. Hoe werkt etanercept? Bij

Nadere informatie

Behandeling van artritis: een echte revolutie in de reumatologie

Behandeling van artritis: een echte revolutie in de reumatologie 9 Behandeling van artritis: een echte revolutie in de reumatologie Valérie Kokoszka RMN Editions In 2016 viert pharma.be, de Algemene Vereniging van de Geneesmiddelenindustrie, haar 50ste verjaardag. Naar

Nadere informatie

Angst en depressie in de huisartspraktijk: signaleren van risicogroepen. Peter F M Verhaak NIVEL

Angst en depressie in de huisartspraktijk: signaleren van risicogroepen. Peter F M Verhaak NIVEL Angst en depressie in de huisartspraktijk: signaleren van risicogroepen Peter F M Verhaak NIVEL 12-maands prevalentie stemmings-, angst- en middelenstoornis 250 200 N/1000 patiënten 150 100 50 Depressie

Nadere informatie

DIAGNOSTIEK. Hans Reitsma, arts-epidemioloog Afd. Klinische Epidemiologie, Biostatistiek & Bioinformatica Academisch Medisch Centrum

DIAGNOSTIEK. Hans Reitsma, arts-epidemioloog Afd. Klinische Epidemiologie, Biostatistiek & Bioinformatica Academisch Medisch Centrum DIAGNOSTIEK Hans Reitsma, arts-epidemioloog Afd. Klinische Epidemiologie, Biostatistiek & Bioinformatica Academisch Medisch Centrum Test Evaluatie Meer aandacht voor de evaluatie van testen Snelle groei

Nadere informatie

Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen?

Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen? Hartfalen bij verpleeghuisbewoners; waar liggen de uitdagingen? Drs. Mariëlle AMJ van der Velden-Daamen Prof. Dr. Jan PH Hamers Prof. Dr. Hans Peter Brunner la Rocca Dr. Frans ES Tan Prof. Dr. Jos MGA

Nadere informatie

CHAPTER. Samenvatting

CHAPTER. Samenvatting CHAPTER 9 Samenvatting CHAPTER 9 Klachten aan pols en hand komen veel voor; bij 9 tot 12.5% van de Nederlandse volwassenen. Niet alle mensen bezoeken de huisarts voor pols- of handklachten. De huisarts

Nadere informatie

Juveniele spondylartropathie/enthesitis gerelateerde artritis (SpA-ERA)

Juveniele spondylartropathie/enthesitis gerelateerde artritis (SpA-ERA) www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Juveniele spondylartropathie/enthesitis gerelateerde artritis (SpA-ERA) Versie 2016 2. DIAGNOSE EN THERAPIE 2.1 Hoe wordt het gediagnosticeerd? Artsen stellen

Nadere informatie

Toegankelijkheid van fysiotherapie

Toegankelijkheid van fysiotherapie Toegankelijkheid van fysiotherapie Representatief onderzoek onder reumapatiënten Uitgevoerd door GfK Nederland in opdracht van het Reumafonds Juni 2014 Inhoud Achtergrond Resultaten Onderzoeksverantwoording

Nadere informatie

Lopende studies. Zaterdag 9 september 2017

Lopende studies. Zaterdag 9 september 2017 Lopende studies Zaterdag 9 september 2017 LADI STUDY Lengthening Adalimumab Dosing Interval Adalimumab (Humira) interval verlenging voor patiënten met stabiele ziekte van Crohn Waarom? - Optimale dosering

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

Cover Page. The handle  holds various files of this Leiden University dissertation. Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/33078 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Daha, Nina Ashira Title: Candidate gene studies in rheumatoid arthritis Issue

Nadere informatie

Jicht belicht. Laura Kienhorst Arts-onderzoeker

Jicht belicht. Laura Kienhorst Arts-onderzoeker Jicht belicht Laura Kienhorst Arts-onderzoeker Beroemde jichtpatiënten Erasmus Rubens Kant Keizer Karel Kenmerken van jicht Prevalentie 1-2% van volwassenen Incidentie 0,6-2/1000 Man/vrouw = 8:1 Meest

Nadere informatie

Psychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD

Psychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD Psychosociale problemen bij jongeren met IBD & HAPPY-IBD Gertrude van den Brink, arts onderzoeker kinder MDL Erasmus MC Sophia Prof. J.C. Escher, kinderarts maag-darm-leverziekten CCUVN Familiedag, 20-10-2018

Nadere informatie

Salazopyrine begint pas 6 tot 12 weken na de eerste inname te werken en is werkzaam op lange termijn mits langdurige toediening.

Salazopyrine begint pas 6 tot 12 weken na de eerste inname te werken en is werkzaam op lange termijn mits langdurige toediening. Salazopyrine Salazopyrine (sulfasalazine) Salazopyrine vermindert gewrichtsklachten (pijn, stijfheid en zwelling van gewrichten) en voorkomt gewrichtsschade. Het wordt onder andere gebruikt bij de behandeling

Nadere informatie

Verpleegkundig reumaconsulent

Verpleegkundig reumaconsulent Verpleegkundig reumaconsulent Wat is een verpleegkundig reumaconsulent? Een verpleegkundig reumaconsulent is een verpleegkundige die zich heeft gespecialiseerd in de zorg voor reumapatiënten. Zij geeft

Nadere informatie

2. NEDERLANDSE SAMENVATTING

2. NEDERLANDSE SAMENVATTING Chapter 10 2. NEDERLANDSE SAMENVATTING Inleiding Het onderwerp van dit proefschrift is de medicamenteuze behandeling van de aandoening ankyloserende spondylitis (AS). In Nederland wordt AS nog vaak de

Nadere informatie

Ustekinumab Stelara. Ziekenhuis Gelderse Vallei

Ustekinumab Stelara. Ziekenhuis Gelderse Vallei Ustekinumab Stelara Ziekenhuis Gelderse Vallei Het doel van deze folder is u praktische informatie te geven over het nieuwe medicijn dat u gaat gebruiken: ustekinumab. Hoe werkt ustekinumab? Bij patiënten

Nadere informatie

Tegelijkertijd meerdere aandoeningen bij Reuma Comorbiditeit

Tegelijkertijd meerdere aandoeningen bij Reuma Comorbiditeit Tegelijkertijd meerdere aandoeningen bij Reuma Comorbiditeit Dr. Mike Nurmohamed, reumatoloog *,** *Jan van Breemen Research Instituut Reade & **VU medisch centrum, Amsterdam Comorbiditeit Bijkomende ziekte

Nadere informatie

CardioVasculair Risicomanagement bij Reumatische Ziekten. Inger Meek, MD, PhD Reumatoloog Radboudumc Nijmegen

CardioVasculair Risicomanagement bij Reumatische Ziekten. Inger Meek, MD, PhD Reumatoloog Radboudumc Nijmegen CardioVasculair Risicomanagement bij Reumatische Ziekten Inger Meek, MD, PhD Reumatoloog Radboudumc Nijmegen Disclosure belangen spreker Als voorzitter Stichting Reumarun sponsoring ontvangen van Abbvie,

Nadere informatie

Artritis bij darmziekten. Artritis bij darmziekten

Artritis bij darmziekten. Artritis bij darmziekten Artritis bij darmziekten Artritis bij darmziekten Inhoud Artritis bij darmziekten, juli 2014 3 Inleiding 4 Over de ziekte 4 Wat is artritis bij darmziekten 5 Hoe wordt deze aandoening ook wel genoemd?

Nadere informatie

Jaarcijfers 2006 Oefentherapie Cesar Landelijke Informatievoorziening Paramedische Zorg

Jaarcijfers 2006 Oefentherapie Cesar Landelijke Informatievoorziening Paramedische Zorg Jaarcijfers 2006 Oefentherapie Cesar Landelijke Informatievoorziening Paramedische Zorg Gegevens in deze publicatie kunnen gebruikt worden onder vermelding van: Swinkels ICS, Leemrijse C, de Bakker D,

Nadere informatie

Familiaire Mediterrane Koorts

Familiaire Mediterrane Koorts https://www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Familiaire Mediterrane Koorts Versie 2016 2. DIAGNOSE EN BEHANDELING 2.1 Hoe wordt het gediagnosticeerd? Over het algemeen wordt de volgende aanpak

Nadere informatie

IN-SHOE DRUKMETINGEN VOOR HET OPTIMALISEREN VAN PODOTHERAPEUTISCHE ZOLEN BIJ PATIENTEN MET REUMATOIDE ARTRITIS

IN-SHOE DRUKMETINGEN VOOR HET OPTIMALISEREN VAN PODOTHERAPEUTISCHE ZOLEN BIJ PATIENTEN MET REUMATOIDE ARTRITIS IN-SHOE DRUKMETINGEN VOOR HET OPTIMALISEREN VAN PODOTHERAPEUTISCHE ZOLEN BIJ PATIENTEN MET REUMATOIDE ARTRITIS Projectteam Marloes Tenten-Diepenmaat Prof. Dr. Joost Dekker (VUmc) Menno Steenbergen Elleke

Nadere informatie

hoofdstuk 1 doelstellingen hoofdstuk 2 diagnosen

hoofdstuk 1 doelstellingen hoofdstuk 2 diagnosen Dit proefschrift gaat over moeheid bij mensen die dit als belangrijkste klacht presenteren tijdens een bezoek aan de huisarts. In hoofdstuk 1 wordt het onderwerp moeheid in de huisartspraktijk kort geïntroduceerd,

Nadere informatie

Ontstekingsparameters in de huisartspraktijk. Warffum 2012

Ontstekingsparameters in de huisartspraktijk. Warffum 2012 Ontstekingsparameters in de huisartspraktijk Warffum 2012 Onderwerpen CRP, bezinking of beide CRP bij acuut hoesten CRP sneltest voor andere indicaties? CRP, bezinking of beide? Indicaties - infectie/ontsteking

Nadere informatie

Juveniele Spondylartropathie/Enthesitis Gerelateerde Artritis (SPA-ERA)

Juveniele Spondylartropathie/Enthesitis Gerelateerde Artritis (SPA-ERA) https://www.printo.it/pediatric-rheumatology/be_fm/intro Juveniele Spondylartropathie/Enthesitis Gerelateerde Artritis (SPA-ERA) Versie 2016 1. WAT IS JUVENIELE SPONDYLARTROPATHIE/ENTHESITIS GERELATEERDE

Nadere informatie