Vragen ex art. 47 RvO

Transcriptie

1 Vragen ex art. 47 RvO > RETOURADRES Postbus 1992, 6201 BZ Maastricht BEZOEKADRES Mosae Forum DW Maastricht Aan de fractie van PvdA mevrouw M. Slangen POSTADRES Postbus BZ Maastricht ONDERWERP DATUM BIJLAGEN Vragen ex art. 47 RvO inzake Maastricht, Working on Europe 14 augustus 2018 Verz.: BEHANDELD DOOR TELEFOONNUMMER ONZE REFERENTIE JJJM (Judith) Van Kan ADRES FAXNUMMER UW REFERENTIE judith.van.kan@maastricht.nl --- Geachte mevrouw Slangen, Onderstaand treft u de beantwoording aan van de vragen die uw fractie gesteld heeft in het kader van artikel 47 van het Reglement van Orde. Vraag 1: In het coalitieakkoord 'Onbegrensd en Ontspannen' werd al verwezen naar het programma 'Working on Europe'; in het artikel op de site van de UM d.d. 18 juli lezen we dat er al sinds eind 2016/begin 2017 wordt gewerkt aan dit programma. Kunt u aangeven wat de ontwikkelingen zijn geweest de afgelopen anderhalf jaar en welke rol de gemeente hierin heeft gespeeld? Antwoord 1: Eind 2016/begin 2017 is het programma 'Europe Calling!' van start gegaan, waarmee het moment 25 jaar verdrag van Maastricht is gemarkeerd. Het doel van Europe Calling! was het gesprek over (de toekomst van) Europa op verschillende aansprekende wijzen op gang te brengen en Maastricht hernieuwd te positioneren als de werkplaats van Europa. De plek waar permanent de dialoog over Europa wordt gevoerd, waar onderzoek naar Europa wordt gedaan en waar van onderop samen met inwoners in de Euregio dagelijks gewerkt wordt aan Europa. Het programma 'Europe Calling!' was een gezamenlijk initiatief van de provincie Limburg en de gemeente Maastricht. Het programma zelf is met vele partners samen ontwikkeld en georganiseerd en heeft geresulteerd in totaal 130 activiteiten. Op 20 februari 2018 is de evaluatie van het programma Europe Calling! met een raadsinformatiebrief aan uw raad aangeboden. Uit de evaluatie bleek dat er een beweging op gang is gekomen en dat er nog veel potentieel te halen is, wat het opportuun maakte om het programma te continueren en nader te verbreden en verstevigen. Deze continuering is in de genoemde raadsinformatiebrief (als in de programmabegroting 2018) aangekondigd, onder de noemer 'Maastricht Working on Europe', in samenwerking met de Provincie Limburg en de Universiteit Maastricht. Op 8 mei jl. is uw raad over de ontwikkelingen rondom Maastricht Working on Europe middels een raadsinformatiebrief geïnformeerd. Na afronding van het Europe Calling! programma heeft het vervolgprogramma Maastricht Working on Europe vanuit een gezamenlijke stuurgroep van de Provincie Limburg, Universiteit Maastricht en gemeente geleidelijk vorm en inhoud gekregen. De gemeente heeft als partner van het programma actief bijgedragen aan deze ontwikkelingen. PAGINA 1 van 3

2 Vragen ex art. 47 RvO DATUM 14 augustus 2018 De betreffende raadsinformatiebrieven van 20 februari jl. en 8 mei jl. zijn voor de volledigheid als bijlagen toegevoegd. Vraag 2: Kunt u aangeven op welke momenten de Maastrichtse gemeenteraad is geïnformeerd over dit programma en op welke manieren de gemeenteraad hierbij betrokken is? Antwoord 2: Zoals hierboven reeds benoemd, is de gemeenteraad op 8 mei jl. per raadsinformatiebrief geïnformeerd over stand van zaken en vervolgproces rondom Maastricht Working on Europe. Dit volgend uit de evaluatie van het programma Europe Calling!, die op 20 februari jl. aan de raad is voorgelegd. Europe Calling! is op 7 december 2017 afgesloten met een eindconferentie in het stadhuis. De gemeenteraad is voor deze slotbijeenkomst uitgenodigd. Tijdens de bijeenkomst is teruggeblikt op het programma en zijn ambities voor de toekomst uitgesproken. Daarnaast heeft de gemeenteraad een uitnodiging ontvangen voor de bijeenkomst op 9 mei jl. aan het gouvernement, waar de officiële onthulling van het Europees erfgoedlabel voor het Verdrag van Maastricht door minister van Engelshoven heeft plaatsgevonden. Ook tijdens deze bijeenkomst is vooruitgeblikt op de gezamenlijke ambities van universiteit, provincie en gemeente i.h.k.v. Maastricht Working on Europe. Vraag 3: N.a.v. de berichtgeving afgelopen week blijkt dat er al best een aantal concrete en ambitieuze plannen (klaar) ligt; in het 'Overdrachtsdocument ' hebben wij kunnen lezen dat een helder plan van aanpak over het programma Maastricht, working on Europe om keuzes betreffende de rol en bijdrage van de gemeente Maastricht vraagt. Wanneer bent u van plan de gemeenteraad te betrekken bij het maken van deze keuzes? Antwoord 3: In de raadsinformatiebrief van mei jl. is aangekondigd dat naar verwachting in het najaar van 2018 een meerjaren programma in een meer uitgewerkte vorm gepresenteerd wordt en ter verdere besluitvorming aan de gemeenteraad wordt voorgelegd. Op dat moment zal er ook meer duidelijkheid bestaan en voorstellen voorliggen over de financiering van het programma. Vraag 4: Worden andere onderwijsinstellingen ook betrokken bij Maastricht, Working on Europe? En zo ja, op welke manier? Antwoord 4: Ja, dit is nadrukkelijk het streven en langzaam aan begint deze betrokkenheid ook al vorm te krijgen. O.a. onderzoeks- en onderwijsinstellingen en jonge start-ups op het terrein van Europa (zoals Zuyd Hogeschool, EIPA, ECDPM, CUBE, European Youth Forum, etc.) melden zich om mee te denken en een bijdrage aan het programma te leveren. Komende periode zal dit verder opgepakt en geïntensiveerd worden. Vraag 5: In het artikel van de UM wordt verwezen naar Den Haag - nu 'stad van Vrede en Recht' - en de (financiële) investeringen die hiervoor nodig zijn (geweest). Kunt u aangeven wat de financiële en niet-financiële investeringen zijn die de gemeente de komende jaren moet/zal doen om zich te manifesteren als 'stad van de Europese burger'? PAGINA 2 van 3

3 Vragen ex art. 47 RvO DATUM 14 augustus 2018 Antwoord 5: Er wordt momenteel gewerkt aan een helder meerjaren programmaplan voor Maastricht Working on Europe, inclusief begroting. Precieze uitwerking zal volgen in het programmaplan zoals hierboven omschreven. In het najaar van 2018 (ingepast in de cyclus voor de begroting 2019) zullen er duidelijke voorstellen voorgelegd worden over financiering van het programma door de partners, waaronder de gemeente. Vraag 6: Op welke manier gaat u inwoners van de stad betrekken bij het programma? En welke organisaties gaat u in dat kader hierbij betrekken? Antwoord 6: In het inhoudelijke programma zullen onderzoek en valorisatie, debat, dialoog en discussie elkaar versterken in het levend en up-to-date houden van het Verdrag van Maastricht. Vanuit de gemeente Maastricht zal accent met name worden gelegd op de laagdrempelige dialoog met burgers over Europa, zoals dit ook tijdens het 'Europe Calling!' programma is opgepakt. Dit betekent dat we op gezette momenten interessante evenementen organiseren die toegankelijk zijn voor een breed publiek. Daarnaast zetten we in op een herkenbare en toegankelijke fysieke locatie vanuit waar de uitvoering van het programma kan plaatsvinden. Vraag 7: Bent u - in het kader van uw eigen toekomstvisie op de Euregio - van mening dat andere gemeenten in de Euregio bij dit programma betrokken dienen te worden? Antwoord 7: Betrokkenheid van de (Eu)regio bij het project is van groot belang. Juist onze ligging in de Euregio Maas Rijn maakt dat wij een 'living lab' omgeving vormen voor het Europa van de dagelijkse dag, van de burger. Inwoners van onze regio ervaren Europa iedere dag. Onder andere in MAHHLverband (Maastricht-Aken-Hasselt-Heerlen-Luik) houden wij onze collega's op de hoogte van de ontwikkelingen van het Maastricht Working on Europe project. Onze collega's staan positief ten opzichte van onze pogingen om de Euregionale context van de regio te benadrukken en hebben ook toegezegd hier actief aan bij te willen dragen. De wens om in 2019 een gezamenlijke Euregionale werkconferentie te organiseren, met als doel om tot een gezamenlijke (prioriteiten)agenda o.g.v. grensoverschrijdende samenwerking te komen laat deze medewerkingbereidheid zien. Hoogachtend, J.M. Penn-te Strake Burgemeester PAGINA 3 van 3

4 Raadsinformatiebrief > RETOURADRES Postbus 1992, 6201 BZ Maastricht BEZOEKADRES Mosae Forum DW Aan de dames en heren, leden van de gemeenteraad POSTADRES Postbus BZ Maastricht ONDERWERP DATUM BIJLAGEN Evaluatie Europe Calling 20 februari 2018 Verzonden: 20 februari 2018 BEHANDELD DOOR TELEFOONNUMMER ONZE REFERENTIE FTHA (Fedor) Coenen ADRES FAXNUMMER UW REFERENTIE fedor.coenen@maastricht.nl Geachte raadsleden, De 25 ste verjaardag van het Verdrag van Maastricht in 2017 is door de Provincie Limburg en de gemeente Maastricht aangegrepen om terug te blikken op deze historische gebeurtenis, alsmede om een toekomstgerichte dialoog over Europa op gang te brengen. Daartoe is het programma Europe Calling ontwikkeld, dat z n uitwerking kreeg in een groot aantal activiteiten. Dit programma is eind 2017 afgesloten. Bijgevoegd treft u de evaluatie aan, opgesteld door provincie en gemeente. Voor het programma Europe Calling is door zowel gemeente als provincie een budget van beschikbaar gesteld. Nu het programma is afgesloten, kan worden geconcludeerd dat van het gemeentelijk budget nog zo n resteert. Dit eindbedrag valt, conform de financiële spelregels, in het kader van de jaarrekening vrij. In de programmabegroting 2018 is aangegeven dat Europe Calling een vervolg krijgt, in samenwerking met de Provincie Limburg en de Universiteit Maastricht. Dit vervolgprogramma, met als titel Working on Europe krijgt vanuit een gezamenlijke stuurgroep geleidelijk vorm en inhoud, en zal naar verwachting in het tweede kwartaal van 2018 gepresenteerd worden. Hoogachtend, J.M. Penn-te Strake Burgemeester PAGINA 1 van 1

5 Maastricht Treaty 25th Anniversary EUROPE CALLING! PROGRAMMA EUROPE CALLING! TERUGBLIK EN EVALUATIE December

6 4 EUROPE CALLING! EVALUATIE

7 1 VOORWOORD 5

8 Op 7 februari 1992 vond in de Limburgse hoofdstad Maastricht een historische gebeurtenis van formaat plaats, die niet alleen de basis legde voor de huidige Europese Unie, maar ook Maastricht internationaal op de kaart zette. 6 PROGRAMMA EUROPE CALLING! TERUGBLIK EN EVALUATIE

9 EUROPA ROEPT OM NIEUWE IDEEËN EN VERHALEN VOOR HAAR TOEKOMST Gouverneur Theo Bovens (Opening OPZuid-Bijeenkomst, 23 november 2016 in het Gouvernement aan de Maas) ELK VUUR BEGINT MET EEN VONK. WAAROM ZOUDEN WE DAN NIET IN LIMBURG, IN MAASTRICHT, HET VUUR VAN HET VERENIGD EUROPA OPNIEUW KUNNEN AANWAKKEREN? VAN ONDEROP, DOOR DE GENERATIES DIE HET HUIDIGE EUROPA VORMEN Burgemeester Annemarie Penn-Te Strake (Opening EU&ME Top, 9 december 2016 in het Gouvernement aan de Maas) 7

10 8 PROGRAMMA EUROPE CALLING! TERUGBLIK EN EVALUATIE

11 Maastricht Treaty 25th Anniversary EUROPE CALLING! De 25 ste verjaardag van het Verdrag van Maastricht in 2017 is door de Provincie Limburg en de gemeente Maastricht aangegrepen om terug te blikken op deze historische gebeurtenis. Maar nadrukkelijk ook om een toekomstgerichte dialoog over Europa op gang te brengen en zo Maastricht en Limburg hernieuwd te positioneren als centrum van dialoog en werkplaats van Europa. Daartoe hebben wij met succes, gezamenlijk met een groot aantal partners in de stad, het programma Europe Calling! ontwikkeld. In het afgelopen jaar vonden maar liefst 130 activiteiten plaats, met duizenden deelnemers. Van een topcongres met Europese hoofdrolspelers van nu en weleer tot gesprekken over Europese samenwerking met inwoners aan onze koffietruck. De Limburgse hoofdstad Maastricht toont zich daarmee opnieuw de werkplaats van Europa. We hebben met het programma een zo divers mogelijke groep mensen willen bereiken. Wetenschappers, politici, studenten, burgers. Binnen onze Euregio en zelfs daarbuiten. De grote respons die we hebben gekregen, beschouwen we als een opdracht om door te gaan. We willen in de toekomst burgers, bedrijven en maatschappelijke sectoren blijven betrekken. We zien dit als een continu proces, met onze Euregio als Europa in het klein. Dat we op de goede weg zijn, wordt zichtbaar in het feit dat het Beneluxparlement, de Tweede Kamer, de CEMR en anderen Maastricht kiezen als plek om vrij over Europa te praten. De werkplaats wordt herkend! Op donderdagavond 7 december hebben we dit bijzondere jaar afgesloten. We delen in de voorliggende evaluatie de geformuleerde conclusies en aanbevelingen. Eén daarvan is, in eigen woorden: ga door! Het thema Europa past bij Maastricht en biedt kansen voor deze stad om zich internationaal te blijven profileren en positioneren. We gaan daarom verder op de ingeslagen weg. Samen, met de Universiteit Maastricht als derde partner, gaan we verder bouwen aan een wetenschappelijke onderzoeksagenda voor Europa, aan meer betrokkenheid van Europese burgers, de versterking van grensoverschrijdende samenwerking, de profilering van Maastricht als internationale stad en het Gouvernement als belangrijke EU-locatie. Er zijn nog steeds veel fundamentele problemen met betrekking tot de Europese samenwerking, veel unfinished business. Langs welke koers, met welke stip op de horizon worden die aangepakt? We zullen het van nabij volgen, becommentariëren en alle ruimte blijven bieden voor een kritische dialoog. Wat het ook wordt, het Europese project kan alleen slagen als het gedragen wordt door en oplossingen biedt voor haar bevolking. Daar willen wij aan blijven bijdragen. Theo Bovens, Annemarie Penn-te Strake, Commissaris van de Koning Burgemeester van Maastricht in de provincie Limburg 9

12 10

13 2 INLEIDING 11

14 2.1 VERDRAG VAN MAASTRICHT Op 7 februari 2017 was het 25 jaar geleden dat in het Gouvernement aan de Maas het Verdrag van Maastricht werd ondertekend door de (toen nog twaalf) lidstaten van de Europese Gemeenschap. Deze belangrijke gebeurtenis vormde het ontstaan van de Europese Unie. De ondertekening van het Verdrag werd op 9 en 10 december 1991 in Maastricht voorafgegaan door de onderhandelingen hierover in de Vergadering van de Europese Raad (ook wel Eurotop genoemd). Nederland was destijds voorzitter van de Europese Gemeenschap. De aangesloten landen bereikten overeenstemming over de omvorming van de toenmalige Europese Gemeenschap tot de Europese Unie. Dit zou onder meer leiden tot de Europese Monetaire Unie en de munteenheid die wij vandaag kennen als de euro, maar ook tot de introductie van Europees burgerschap en het Comité van de Regio s. Het historisch feit van het 25-jarig bestaan van het Verdrag van Maastricht is door de Provincie Limburg en de gemeente Maastricht aangegrepen om terug te blikken op deze voor Maastricht én Europa historische gebeurtenis, maar vooral ook om een toekomstgerichte dialoog over Europa op gang te brengen. Daartoe is het programma Europe Calling! opgesteld, bedoeld om de Limburgse provinciehoofdstad Maastricht niet alleen te positioneren als de plek waar de Europese Unie is vormgeven, maar ook te profileren als dé locatie waar ruimte is voor dialoog over het vervolg van de Europese samenwerking. Onder het motto Europe Calling! hebben de Provincie Limburg en de gemeente Maastricht niet alleen zelf evenementen georganiseerd, maar ook partners in stad en regio uitgenodigd om zich bij dit initiatief aan te sluiten. Dit heeft geresulteerd in maar liefst 130 activiteiten (peildatum 1 september 2017) rondom de 25ste verjaardag van het Verdrag van Maastricht. De voorliggende evaluatie blikt hierop terug. 12 PROGRAMMA EUROPE CALLING! TERUGBLIK EN EVALUATIE

15 2.2 OPDRACHT EN AFBAKENING Deze evaluatie heeft betrekking op de periode vanaf het begin van het programma in april 2016 tot en met 1 september Aan de hand van de doelstellingen van het programma wordt een overzicht gegeven van de activiteiten gedurende het programma. Daarbij wordt specifieker ingezoomd op de majeure evenementen die de Provincie Limburg en gemeente Maastricht zelf hebben geïnitieerd en geëvalueerd rondom historische data (de EU&ME-top op 9 december 2016, het YO!Fest op 7 februari 2017 en de Burgertop op 6 mei 2017). Er wordt een overzicht gegeven van het programmajaar. En daarnaast wordt er stilgestaan bij de inhoudelijke opbrengst van de dialoog die tijdens deze evenementen over Europa en grensregio is gevoerd, maar ook bij de dialoog met burgers aan de Europe Calling-koffietruck, die 17 locaties in Maastricht heeft aangedaan. De deelevaluaties en de gesprekken met betrokkenen leveren waardevolle informatie, suggesties en opmerkingen op. Benadrukt dient te worden dat het aantal en de heterogeniteit van de geënquêteerden van dien aard zijn, dat de resultaten en conclusies niet representatief zijn voor de burger in het algemeen en enkel de opvattingen van de deelnemers weergeven. 13

16 14

17 3 HET PROGRAMMA EUROPE CALLING! 15

18 3.1 DOELSTELLINGEN Het programma Europe Calling! is samengesteld rondom vier doelstellingen: 1. Sterkere betrokkenheid van de inwoners van de stad en de (Eu)regio bij Europa. 2. Sterkere grensoverschrijdende samenwerking. 3. Sterkere internationale positionering van de Limburgse hoofdstad Maastricht. 4. Sterkere positionering van het Gouvernement als een belangrijke EU-locatie. Deze vier doelstellingen kennen een programmatische uitwerking met de volgende inhoud: 1. STERKERE BETROKKENHEID VAN DE INWONERS VAN DE STAD EN DE (EU) REGIO BIJ EUROPA Burgers de gelegenheid bieden om de discussie te voeren over Europa en over de plek van Maastricht en de omliggende regio in Europa; Ewuropa is in de beleving van veel mensen te eenzijdig verworden tot het Europa van (Brusselse) instituties en beleidsmatige abstracties, waarbij bereikte resultaten (zoals vrede en veiligheid in dit continent) door inwoners niet meer als een historisch ongekende prestatie, maar als vanzelfsprekendheid worden gezien. Relevantie en meerwaarde van de Europese samenwerking zijn onvoldoende onderwerp van gesprek. De eerste doelstelling van Europe Calling! is er tegen de achtergrond van het voorgaande dan ook op gericht om inwoners van Maastricht en de (Eu)regio de gelegenheid te bieden om discussie te voeren over Europa in het algemeen en de plek van Maastricht en de omliggende (Eu)regio daarbinnen in het bijzonder. 2. STERKERE GRENSOVERSCHRIJDENDE SAMENWERKING Langjarige, grensoverschrijdende samenwerking versterken op de terreinen arbeidsmarkt, mobiliteit, cultuur, onderwijs, veiligheid en zorg vanuit het perspectief van de burger en aan de hand van casuïstiek. De tweede doelstelling van Europe Calling! richt zich op het leveren van een bijdrage aan versterking van grensoverschrijdende samenwerking. Beoogd wordt om met het programma de aandacht van diverse partijen (buurlanden, Europees en Internationaal) te vestigen op de potentie van Maastricht en Limburg en een podium te bieden om nieuwe en bestaande internationale instituten te presenteren en te verbinden. 16 PROGRAMMA EUROPE CALLING! TERUGBLIK EN EVALUATIE

19 3. STERKERE INTERNATIONALE POSITIONERING VAN DE LIMBURGSE HOOFDSTAD MAASTRICHT 4. STERKERE POSITIONERING VAN HET GOUVERNEMENT ALS BELANGRIJKE EU-LOCATIE De ambitie is om Maastricht met hernieuwde energie te positioneren als werkplaats van Europa. De plek: waar het verdrag van Maastricht is ondertekend; waar permanent de dialoog over Europa wordt gevoerd; waar Europa kritisch wordt bevraagd en waar onderzoek naar Europa wordt gedaan; waar door onze inwoners in de Euregio wordt gewerkt om Europa van onderop vorm te geven. Het borgen van het Gouvernement als belangrijke EU-locatie. In het Gouvernement heeft de ondertekening van het Verdrag van Maastricht 25 jaar geleden plaatsgevonden. In het Gouvernement heeft de ondertekening van het Verdrag van Maastricht 25 jaar geleden plaatsgevonden en daarom richt de vierde doelstelling zich op het borgen van het Gouvernement als belangrijke EUlocatie. Deze doelstelling hangt nauw samen met het voorgaande over internationale positionering. Mede door de bekendheid van het Gouvernement aan de Maas als de ondertekeninglocatie van het Verdrag van Maastricht is de locatie aantrekkelijk voor het Deze ambitie hangt sterk samen met de associatie van de naam Maastricht met Europa in binnen- en buitenland en de internationale media. Hoe verschillend er ook gedacht wordt over de EU, het is wél het Verdrag van Maastricht dat hieraan ten grondslag ligt en de ondertekening van het Verdrag is ook met grote afstand dé gebeurtenis die Maastricht en de regio internationaal op de kaart heeft gezet. Tot op de dag van vandaag worden hier de (economische) vruchten van geplukt. Deze positionering vraagt echter permanent onderhoud om niet in vergetelheid te raken. Het 25-jarig bestaan van het houden van (internationale) bijeenkomsten met een Europese en/of grensoverschrijdende component. Daarnaast vinden in het Gouvernement ook rondleidingen in georganiseerd verband plaats, waarbij jaarlijks duizenden bezoekers een bezoek brengen aan de speciale expositieruimte over het Verdrag van Maastricht en de zalen die bij die gelegenheid werden gebruikt. De achtergronden, de politiek-bestuurlijke voorbereidingen, de onderhandelingen en persoonlijke ervaringen van direct betrokkenen geven bezoekers meer inzicht in de totstandkoming en het belang van het Verdrag van Maastricht. Verdrag is dan ook een uitgelezen moment om de internationale profilering van stad en regio kracht bij te zetten. 17

20 3.2 AANPAK Gestart is vanuit een gezamenlijke stuurgroep, bestaande uit gouverneur Bovens en burgemeester Penn-Te Strake. Vervolgens is door de Provincie Limburg en de gemeente Maastricht de geschetste doelstelling nader uitgewerkt, in samenwerking met uiteenlopende externe partijen (waaronder Universiteit Maastricht, Hogeschool Zuyd, Connect Limburg en Maastricht Convention Bureau). De programmatische invulling van de in de vorige paragraaf beschreven doelstellingen was geen blauwdruk, om zo ruimte te bieden voor onder meer inbreng van partners vanuit stad en (Eu)regio. Bij de start is als basis dan ook een niet-limitatieve lijst opgesteld met potentiële evenementen. De bedoeling was om deze gaandeweg concreter te maken en uit te breiden, mede aan de hand van initiatieven van derden. De programmaonderdelen zijn als gevolg daarvan ook zeer divers van aard geworden. De gemeenschappelijke noemer was nadrukkelijk de positionering van Limburg in internationaal opzicht, evenals het positioneren van de hoofdstad Maastricht als de plaats waar de basis van het hedendaagse Europa mede werd gelegd en ook nu nog continu wordt verbeterd. Om de brede dialoog over Europa op gang te brengen, hebben Provincie en gemeente bij aanvang van het programma besloten enkele activiteiten zelf te initiëren, voor te bereiden en uit te voeren, waaronder drie majeure evenementen op of rond historische EU-data. 18 PROGRAMMA EUROPE CALLING! TERUGBLIK EN EVALUATIE

21 Op 9 december 1991 vond in het MECC de Topconferentie plaats die de basis legde voor het Verdrag van Maastricht. De EU&ME Topconferentie op 9 december 2016 is bedoeld als moment om met politici van vroeger en vandaag, en met wetenschappers te reflecteren op het Verdrag. Op 7 februari 1992 werd het verdrag getekend in het Gouvernement. Er wordt stilgestaan bij deze datum door te debatteren met Generation Maastricht : jongeren die na 1992 geboren zijn. Wat zijn hun dromen en verwachtingen bij Europa, wat gaat er goed en fout? In het Topevent YO!Fest op 7 februari 2017 wordt met de jongere generatie Europeanen uit alle EU-lidstaten naar de toekomst gekeken. De verdere invulling van het programma Europe Calling! is voor het overgrote deel gevormd met door derden georganiseerde evenementen op verschillende locaties in Maastricht en omgeving. Voor alle activiteiten die door derden zijn georganiseerd, gold het principe van gedeeld eigenaarschap. Hierbij is gefaciliteerd vanuit de Provincie Limburg en de gemeente Maastricht door locaties beschikbaar te stellen en/of als gastheer op te treden, door mee te denken over de inhoud en te ondersteunen bij communicatie en promotie. 9 mei is de Dag van Europa. Op de Europe Calling! Burgertop op 6 mei 2017 werd aan alle burgers uit de Euregio de gelegenheid geboden om in gesprek te gaan over de toekomst van Europa en kritisch te kijken naar de betekenis van Europa voor het dagelijkse wonen, werken en leven in Limburg en de Euregio. Een conferentie, voorafgegaan door regiotafels en een studententafel, maakten deze gesprekken mogelijk. 19

22 Communicatie Een gezamenlijk communicatieteam van de Provincie, gemeente Maastricht en Connect Limburg stond aan de lat voor de communicatieve aanpak voor de drie evenementen die zelf zijn geïnitieerd. Voor de evenementen van derden geldt dat de organiserende partijen zelf verantwoordelijk waren voor de communicatie. Zij werden daarbij wel ondersteund door het Europe Calling! Communicatieteam, dat de rode draad in de communicatie bewaakte. Het communicatieteam faciliteerde deze organisaties met kennis/expertise (bijvoorbeeld op het gebied van persbenadering en fotografen) en concrete, ondersteunende communicatiemiddelen (zoals een webportal, foto s, infographics, banners, vlaggen en gadgets). Vanuit communicatieperspectief is ter gelegenheid van 25 jaar Verdrag gekozen voor het op de kaart zetten van Maastricht en Limburg als de plek waar terug-, maar ook vooral vooruitgekeken wordt op Europa, met een zo inclusief mogelijke dialoog over Europa. Naast de inspanningen om media-aandacht te genereren, was de communicatie gericht op het ontsluiten van programma-activiteiten, maar ook van informatie over het verdrag zelf. Het laatste is gebeurd in de vorm van open source. De informatie is samengebracht op de website van Europe Calling! en beschikbaar gesteld. Dit open source-kanaal diende als informatiebank voor alle partijen die iets wilden doen met het Verdrag. Ook de media hebben deze bronnen goed gebruikt voor informatie en inspiratie. Deze open source heeft zelfs geleid tot een documentaire en een boek over het Verdrag. Publieksevenementen Ten slotte was voorzien in een veelzijdig aanbod van publieksevenementen. Maastricht is met 151 nationaliteiten en de vele internationale instituten en -instellingen natuurlijk al een internationale stad, met internationale publieksevenementen. Tijdens het programma Europe Calling! was de uitdaging om deze evenementen inhoudelijk te verbinden aan de boodschap van Europe Calling! en in het programma uit te lichten. De programmaorganisatie heeft daartoe een aantal initiatiefnemers zelf actief benaderd in de stad, maar heeft ook verzoeken ontvangen van partijen in stad en Euregio om het gedachtegoed van Europe Calling! te mogen adopteren en in te passen in de hun eigen publieksevenementen. Het programma kan dus gezien worden als een groeimodel dat vanaf de start steeds verder werd uitgebreid met nieuwe lokale en regionale initiatieven. 20 PROGRAMMA EUROPE CALLING! TERUGBLIK EN EVALUATIE

23 21

24 22

25 4 ANDERHALF JAAR EUROPE CALLING! 23

26 4.1 INLEIDING Dit hoofdstuk blikt terug op anderhalf jaar Europe Calling!. Paragraaf 4.2. geeft allereerst een overzicht van de partners en thema s. Vervolgens wordt ingegaan op diverse evenementen aan de hand van de programmadoelstellingen. Daarbij zoomt paragraaf 4.3. allereerst in op de kritische dialoog over Europa met stad en regio. Paragraaf 4.4. richt zich vervolgens op de grensoverschrijdende samenwerking en paragraaf 4.5. gaat ten slotte in op de Europese profilering van de stad Maastricht en van het Gouvernement als historische EU-locatie. 130 EVENEMENTEN EVENEMENTEN OP HISTORISCHE DATA PUBLIEKSEVENEMENTEN CONGRESSEN EN CONFERENTIES KOFFIETRUCK MET 17 STOPS CENTRUM VAN DIALOOG GOUVERNEMENT ALS HISTORISCHE LOCATIE WERKPLAATS VAN EUROPA maastricht STAD EN REGIO 1/3 2/3 AANTAL EVENEMENTEN DOOR: PROVINCIE GEMEENTE PARTNERS 24 PROGRAMMA EUROPE CALLING! TERUGBLIK EN EVALUATIE

27 4.2 EUROPE CALLING!: EEN OVERZICHT VAN PARTNERS EN THEMA S De in de naam Europe Calling! besloten liggende oproep is niet onopgemerkt en onbeantwoord gebleven. Er is een betekenisvolle beweging op gang gekomen rondom het thema Europa, met als tussenstand per 1 september 2017 maar liefst 130 evenementen met duizenden deelnemers vanuit stad, (Eu)regio en overige delen van Europa (zie bijlage 1 voor de volledige lijst met activiteiten). Uiteindelijk hebben in de stad, (Eu)regio, Nederland en Europa meer dan 70 partners Europe Calling! omarmd en een dialoog over een breed scala aan thema s en onderwerpen mogelijk gemaakt. De evenementen die door de Provincie en de gemeente Maastricht zelf zijn geïnitieerd hebben goed gewerkt als vliegwiel voor vervolgbijeenkomsten. De aard van de partners was zeer divers. De Europese Commissie, Europees Parlement, Ministerie van Financiën, Ministerie van Buitenlandse zaken, EPC en Universiteit Maastricht waren betrokken bij de voorbereiding van de EU&ME Topconferentie. EMR, de European Cultural Foundation, de Koning Boudewijn Stichting en de Bertelsmann Stiftung hebben samen aan de Burgertop gewerkt. Het European Youth Forum heeft samen met 45 lokale en internationale partners vormgegeven aan het Topevent YOFest! Vertegenwoordigd waren ook internationale instituten zoals ITEM, UNU-Merit, EIPA en AMIBM. Onderwijsinstellingen, zoals Hogeschool Zuyd, Universiteit Maastricht Open universiteit, University College, United World College en Leeuwenborgh hebben bijeenkomsten georganiseerd en/of kennis, debatleiders en sprekers geleverd voor andere activiteiten binnen het programma. Europe Calling! is daarmee een verbindende factor geweest tussen de diverse organisaties onderling, maar ook tussen deze organisaties en de burgers die Europa en de grensregio in haar positieve en mindere positieve kanten elke dag beleven. TOPEVENEMENTEN ALS VLIEGWIEL De President van het Comité van de Regio s heeft op basis van de Topconferentie EU&ME van 9 december 2016 besloten om een sideevent aan te bieden tijdens YO!Fest op 7 februari In het gouvernement is op 7 februari het 25-jarig bestaan van het Verdrag herdacht in aanwezigheid van het Comité (dat immers in datzelfde Verdrag 25 jaar geleden was opgericht). Aansluitend heeft het Comité een seminar georganiseerd in het Sphinxkwartier waar YO!Fest geconcentreerd was. Op 9 februari heeft het Comité van de Regio s vervolgens in plenaire zitting in het Europees Parlement een Resolutie aangenomen over de toekomst van Europa in de aanloop naar 60 jaar Verdrag van Rome. Door middel van een tweetal amendementen is hierin een verwijzing opgenomen naar het Verdrag van Maastricht en de oproep om de Europese jeugd veel sterker bij het Europa van de toekomst te betrekken. Dit laatste amendement is ter plekke ingebracht door studenten van de Europese jeugdorganisaties die bij YO!Fest in Maastricht aanwezig waren. Tijdens de behandeling van de Resolutie zijn videobeelden van Maastricht op 7 februari getoond. De relatie tussen het Verdrag van Rome en het Verdrag van Maastricht werd onderstreept door een brochure die in samenwerking met het Comité van de Regio s is uitgebracht. Tenslotte heeft het EPC als deel van haar opdracht op 8 maart 2017 een vervolgseminar in Brussel georganiseerd voor (ruim 100) Brusselse stakeholders. Tijdens het seminar werd andermaal de relatie besproken tussen de conferentie van 9 december en het debat over Europa in de aanloop naar 60 jaar Verdrag van Rome. 25

28 Zo heeft Douzelage, een vereniging die ontmoetingen wil bevorderen tussen gewone burgers uit de verschillende landen van de Europese Unie, een symposium gehouden waarin een wetenschappelijk onderbouwd beeld geschetst is van de totstandkoming van het Verdrag van Maastricht en de huidige staat van de EU. De ruim zeventig deelnemers hebben middels workshops de mogelijkheid gehad om ideeën uit te wisselen over hoe zij denken dat de problematiek binnen de EU op te lossen is. De Burgerinitiatiefgroep Waar een wil is, is geen grens heeft in samenwerking met Europe Direct Maastricht en deskundigen van de Open Universiteit, de Universiteit Maastricht (ITEM) en de Universiteit Utrecht (BEUcitizen) de burgerbijeenkomst Europa is er vóór de burgers, de Euregio is ván de burgers georganiseerd. Er is kritisch gediscussieerd over de verdragsteksten. Hierbij stond de vraag Hoe kan de werking van Europa voor het dagelijks leven en werken in de Euregio verbeterd worden? centraal. Op 8 december 2016 heeft de Europese Commissie in samenwerking met University College Maastricht (UCM) en medewerking van UM-hoogleraar Mathieu Segers, een Citizens Dialogue georganiseerd met de vicevoorzitter van de Europese Commissie Frans Timmermans. Dit was een dialoog over het verleden, maar ook bedoeld om samen met het publiek vooruit te kijken. Er is gesproken over het nut van grenzen en het gevaar van muren. Solidariteit, verbinding en vertrouwen stonden centraal. Hoe kunnen we dit soort thema s in Europa goed met elkaar regelen? De dialoog maakte onderdeel uit van een serie die de Europese Commissie organiseert in alle landen van de Europese Unie. Er zijn veel initiatieven georganiseerd door en voor de Generation Maastricht, met als meest pregnant initiatief YO!Fest. Andere voorbeelden zijn: De jaarlijks internationale themaweek van studenten van de Faculty of International Business and Communication van Zuyd University of Applied Sciences had dit jaar als thema (ont)grenzen. De International Peace Conference werd georganiseerd door het United World College Maastricht, waarbij jongeren samen met prominente sprekers in gesprek zijn gegaan over vrede. Model European Parliament (MEP) is een simulatie van het Europees Parlement voor Europese scholieren uit de hoogste klassen van het voortgezet onderwijs. In de rol van Europarlementariërs maken de jongeren kennis met het complexe proces van Europese besluitvorming, kunnen ze ervaring opdoen met het bedenken van oplossingen voor grensoverschrijdende problemen binnen de Europese Unie en krijgen ze inzicht in het belang van de samenwerking tussen de verschillende EU-lidstaten. Op weg naar Het Lagerhuis is de grootste debatwedstrijd van Nederland waar jaarlijks bijna 200 scholen aan meedoen. Dit jaar is er door middel van stellingen speciale aandacht besteed aan het 25-jarig bestaan van het Verdrag. Europese en grensoverschrijdende thema s (zie hiervoor ook paragraaf 4.4.) zijn ook vanuit een bestuurlijke invalshoek aan de orde gekomen. Voorbeelden zijn: De Miniconferentie Justitie (Tri-nationaal overleg EMR/RMN), met ministers van België, Nederland en Noordrijn-Westfalen, stond in het teken van de formele start van het EU-project gezamenlijke strafvoering. Een werkconferentie over de aanpak van criminaliteit door motorbendes in het kader van de gemeenschappelijke activiteiten van de Euregio Maas-Rijn, de Benelux en het ministerie van Veiligheid en Justitie. 26 PROGRAMMA EUROPE CALLING! TERUGBLIK EN EVALUATIE

29 e bijeenkomst van de denktank van Europese steden over migratieproblematiek ELAINE (European Local Authorities Integration Network) is specifiek ingegaan op gezondheidsaspecten en integratie. Ook politieke partijen en organisaties met een politiek achtergrond hebben het 25-jarig Verdrag van Maastricht aangegrepen om, op de plek waar het verdrag tot stand is gekomen, in dialoog te gaan over Europa. De European People s Party EPP (de Europese groep voor Christendemocratische partijen in Europa) heeft op 20 oktober 2016 in het Gouvernement het partijcongres gehouden. Aanwezig waren: bondskanselier van Duitsland Angela Merkel, de Hongaarse premier Viktor Orbán, EU-leiders Jean-Claude Juncker (voorzitter van de Europese Commissie) en Donald Tusk (voorzitter Europese Raad), zeven regeringsleiders van EUlidstaten, circa 40 regeringsleiders van niet-euleden en talloze andere hooggeplaatste gasten. De Konrad-Adenauer-Stiftung heeft op 28 september 2017 de bijeenkomst gehouden Thinking Europe Forward met als sprekers Federica Mogherini (hoge vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid, en vicepresident van de Europese commissie) en Hans-Gert Pöttering (voormalig president van het Europese Parlement). De Alliantie van Liberalen en Democraten heeft in het Gouvernement een discussie georganiseerd over de toekomst van Europa. De SP organiseerde een internationale bijeenkomst. Liberale jongerenorganisaties organiseerden een Euregiocongres. Er is ten slotte ook in cultureel opzicht stilgestaan bij Europa. Zo zijn er meerdere tentoonstellingen georganiseerd. De tentoonstelling Painted Bird ging over de opkomst en het verval van Europa. Onder de titel Vastgelegd & Getekend, lieten de exposities Scherts, Vrijmoedig en Ontgrensd cartoons en foto s zien die op verschillende manieren het veranderende Europa als onderwerp hadden. Er werden cartoons getoond uit de internationale pers met een kritische blik vanaf de aanloop van het Verdrag van Maastricht tot de recente gevolgen. En er was een tentoonstelling met oude en recente archieffoto s van grenzen in vooral Zuid-Limburg. Daarnaast was er ook ruimte voor muzikale beschouwingen met bijvoorbeeld de wereldpremière van een opdrachtcompositie van de jonge Koerdische-Nederlandse componist Hawar Tawfiq. Hierin kwamen Koerdische klanken en westerse wegen samen in een visie op het Europa van vandaag. Over grenzen is het thema van het bijzondere theaterconcert dat verbindingen legt tussen het Euregionale muzikale erfgoed en de betekenis van grenzen in de Euregio in heden en verleden. In de volgende paragrafen wordt verder ingegaan op diverse evenementen aan de hand van de programmadoelstellingen. Foto: Europabüro Konrad-Adenauer-Stiftung 27

30 4.3. KRITISCHE DIALOOG IN BETROKKENHEID VAN STAD EN REGIO Er kan onderscheid gemaakt worden tussen enerzijds conferenties en evenementen over Europa waar mensen uit de (Eu)regio bij werden betrokken ( de mensen naar Europa halen, paragraaf ) en anderzijds reguliere activiteiten en publieksevenementen in de stad waar een Europese stempel aan werd gegeven ( Europa naar de mensen brengen, paragraaf ) De mensen naar Europa halen In het kader van de mensen naar Europa halen zoomen we nader in op het Yo!Fest op 7 februari 2017, de Burgertop op 9 mei 2017 en de EU&ME Topconferentie op 9 december YO!Fest Yo!Fest, het Youth Opinion Festival, wordt ieder jaar georganiseerd door het European Youth Forum, een platform voor jonge mensen om zich te engageren voor het Europese project. Normaliter in Brussel of Straatsburg, maar ter gelegenheid van 25 jaar Verdrag van Maastricht vond de editie van 2017 op 7 februari, de dag waarop het Verdrag daadwerkelijk ondertekend werd, plaats in het Sphinxkwartier in Maastricht. Er was bewust gekozen voor deze locatie, omdat dit opkomende, creatieve stadsdeel het podium biedt voor een aantrekkelijk en innovatief festival dat discussies over de toekomst van Europa combineert met een festivalsfeer. Er hebben zich in totaal meer dan 3000 jongeren ingeschreven voor het YO!Fest. Uiteindelijk hebben ca jongeren daadwerkelijk deelgenomen. Daarmee is het YO!Fest de drukstbezochte Europe Calling! activiteit. Het betrof hoofdzakelijk jongeren in de leeftijd van 18 t/m 25 jaar: de zogenoemde Generation Maastricht. Voor jongeren die geboren zijn na 1992 is de Europese Unie een gegeven, iets dat er altijd is geweest. Zij twijfelen daardoor minder aan het belang, nut en noodzaak van de Europese Unie. Natuurlijk zien zij ook uitdagingen, maar die moet je samen oplossen. De deelnemers waren afkomstig uit de hele EU. In verhouding waren er veel deelnemers uit Maastricht zelf. De deelnemers uit Maastricht zijn niet per definitie Nederlands. Maastricht is immers een internationale stad met een internationale universiteit en hogeschool (ca. 45 % van studenten is internationaal). Het aantal deelnemers dat speciaal voor het YO!Fest naar Maastricht is gekomen, bleef beperkt tot ca. 250 deelnemers. De deelnemers waren niet alleen divers qua nationaliteit, maar ook qua opleidingsniveau en afstand tot de EU. In samenwerking met de Nationale Jeugdraad (project Jong in Europa op mbo-scholen in Nederland) en mbo-scholen uit de regio (Leeuwenborgh, Citaverde en Arcus) alsook maatschappelijke organisaties zoals Trajekt en De Jongerenraad zijn ca. 400 jongeren gemobiliseerd die een afstand hebben tot de EU en dit type bijeenkomsten. Dit is nog steeds een minderheid, maar de impact van het festival op deze jongeren is groot. Dat blijkt uit de evaluaties met de mbo-scholen en de maatschappelijke organisaties. Om deze impact zo groot mogelijk te maken zijn deelnamecertificaten gemaakt en is een gastles georganiseerd. Dit is volgens professionals nodig om deze doelgroep betrokken te houden. In het voortraject bleek eveneens dat veel energie en extra aandacht nodig is om deze doelgroep voor een dergelijk evenement als het YO!Fest te mobiliseren. De docenten van de mboscholen en de jongerenwerkers hebben dan ook veel inspanningen geleverd om dit mogelijk te maken. In dat kader is het bovengenoemd aantal een mooi resultaat. De kracht van het YO!Fest zit in het feit dat de inhoud en opzet van het festival volledig is bepaald door de doelgroep zelf. 45 lokale en Europese jongerenorganisaties hebben eigenaarschap ontwikkeld over het festival en de toekomst van Europa. Deze betrokkenheid werd geborgd door het European Youth Forum (dé Europese koepelorganisatie voor nongouvernementele internationale jeugdorganisaties en nationale jeugdraden uit heel Europa) de opdracht te geven om het Generation Maastricht YO!Fest in partnerschap met de gemeente Maastricht te organiseren. Het was voor de Europe Calling! organisatie een absolute voorwaarde dat de Generation 28 PROGRAMMA EUROPE CALLING! TERUGBLIK EN EVALUATIE

31 Maastricht in al hun diversiteit van onderop vormgaf aan het YO!Fest. Deze bottom-up werkwijze van organiseren was inclusief, participatief en youth-led. Dit heeft concreet geresulteerd in een groot aantal (150+) activiteiten en een grote diversiteit in type activiteiten (van debat en skatebaan tot film), onderwerpen en wijze van participatie. Deze activiteiten zijn geprogrammeerd onder zes uiteenlopende thema s die door de deelnemers zelf zijn aangedragen: Peace, Health, Inclusion, Rights, Sustainability and Participation. Deze thema s bestonden weer uit diverse subthema s. De activiteiten van het YO!Fest waren kwalitatief aan de maat, omdat het werd vormgegeven door jongeren die hulp kregen van Europese maatschappelijke organisaties, lokale onderwijsinstellingen (UM, Zuyd, Leeuwenborgh) en internationale instituten (o.a. Ecdpm, UNU-MERIT). Deze instellingen leverden ook debatleiders en sprekers. Tot slot zijn de jongeren in een aantal debatten (o.a. debat Jong in Europa, YouthUP plenary: Future of Europe ) rechtstreeks in gesprek gegaan met lokale en Europese bestuurders en dat heeft indruk op hen gemaakt. 29

32 YO-Fest PEACE RIGHTS INCLUSION CENTRALE THEMA S: SUSTAINABILITY HEALTH PARTICIPATION 3000 AANMELDINGEN 1500 DEELNEMERS 150 ACTIVITEITEN 45 LOKALE EN INTERNATIONALE PARTNERS ALS KEYPARTNER 30 PROGRAMMA EUROPE CALLING! TERUGBLIK EN EVALUATIE

33 Lesson learned Jongeren en jongerenorganisaties tonen eigenaarschap in het debat over de toekomst van Europa Bottom-up werkwijze is zeer effectief gebleken, leidt tot een omvangrijk en gevarieerd programma, kwalitatief aan de maat en betekenisvol De formule van inhoudelijk en politiek debat in een aantrekkelijke festivalsetting met ruimte voor kunst en cultuur werkt Het is veel lastiger gebleken dan aanvankelijk gedacht om jongeren van buiten de regio speciaal voor het Yo!Fest naar Maastricht te laten komen Het is lastig gebleken om jongeren met afstand tot Europa vanuit de eigen regio in het Yo!Fest te interesseren, dit is echter wel gelukt in samenwerking met onderwijsinstellingen Aan de voorkant had beter nagedacht moeten worden over hoe het opgebouwde netwerk aan jongeren (de Generation Maastricht) ook in het vervolg een plek te geven. Inhoudelijke opbrengst YO!FEST Jonge mensen debatteerden over hún visie op de toekomst van Europa volgens een zorgvuldig opgezette methodiek en met ervaren discussieleiders. Aansluitend spraken zij met zes high-level beleidsmakers waaronder dr. Alaa Murabit, de hoge Vertegenwoordiger van de Verenigde Naties voor gezondheid en ambassadeur voor duurzame ontwikkeling. De belangrijkste aanbevelingen, neergelegd in een (ontwerp) Youth vision for the future of Europe : Mensenrechten opnemen in het onderwijs. Educatie voor burgers (verhoog het kritisch vermogen). Meer geld voor integratie van vluchtelingen. Incentives (belastingreductie) voor groene maatregelen door bedrijven. Anti-discriminatie in personeelsbeleid van organisaties. Autoloze steden, meer OV en fietsen. 31

34 Burgertop De Burgertop vond plaats in het Gouvernement op 6 mei 2017, rondom de Dag van Europa die op 9 mei gevierd wordt, en was specifiek gericht op het vergroten van de betrokkenheid van burgers bij Europa. Tijdens de Burgertop waren inwoners aanwezig uit de regio Aken, de Duitstalige gemeenschap van België, de provincies Luik en Belgisch en Nederlands Limburg. De Euregionale Burgertop is georganiseerd in samenwerking met de Euregio Maas-Rijn, de European Cultural Foundation en de Koning Boudewijn Stichting. Centrale vragen waren: Wat vinden de burgers uit de Euregio van de EU en de Europese samenwerking en hoe kijken zij aan tegen de Euregio Maas-Rijn? Uit de evaluatie-enquêtes blijkt belangstelling voor deze vorm van dialoog. Dit is onder meer af te leiden uit de vragen naar het vervolg. Ook wordt de wens geuit om dit soort bijeenkomsten in de toekomst te blijven organiseren. Een wens die tijdens de discussies bij de regionale tafels breed werd gedeeld. Aandachtspunt is een betere spreiding bij de deelnemers qua leeftijd en opleiding. Voorafgaand aan de Burgertop werden er in verschillende regio s van de Euregio Maas-Rijn discussiesessies gehouden. De regionale sessies vonden plaats in Luik (4 februari 2017), Maastricht (11 februari 2017), Aken (18 februari 2017) en Genk (18 februari 2017). Daarnaast was er op 21 januari 2017 een bijeenkomst speciaal voor studenten. Aan de daadwerkelijke Burgertop op 6 mei 2017 namen 120 mensen deel. Samen met de voorafgaande regiotafels en studentendebat werden ca. 450 burgers uit de Euregio bereikt. De European Cultural Foundation heeft een digitale survey uitgebracht waarin burgers hun mening konden geven over Europa en de Euregio. De survey werd door ruim 500 mensen ingevuld. De meerderheid van de respondenten gaf aan achter Europa te staan. Je vrij kunnen bewegen in Europa (vrij verkeer van personen) wordt als een van de grootste verworvenheden van de Europese Unie gezien. Kritiek is er op de afgenomen veiligheid (vooral aan de buitengrenzen), de Brusselse bureaucratie en de afstand tot de burger. Met betrekking tot het leven in de Euregio wordt het ontbreken van goed grensoverschrijdend openbaar vervoer als grootste gemis gezien. 32 PROGRAMMA EUROPE CALLING! TERUGBLIK EN EVALUATIE

35 Burgertop en regiotafels CENTRALE THEMA S: DE TOEKOMST VAN DE EUROPESE UNIE Wat heeft 60 jaar Europese samen werking opgeleverd? Hoe kan de Europese samenwerking verder gaan? Stemming over verschillende stellingen. DE TOEKOMST VAN DE EUREGIO Een terugblik op de regiotafels: in debat met het publiek. BURGERS AAN HET WOORD LATEN OVER HOE EUROPA DOOR MOET GAAN Lesson learned De omvang van de groepen en het format, met het stellen van concrete vragen, stimuleert een actieve deelname van de aanwezigen. Door voorafgaand regionale tafels (en een studententafel) te organiseren, werd veel informatie vergaard die behulpzaam was bij het inhoudelijk vormgeven van de burgertop op 6 mei. Euregionale burgerbijeenkomsten zijn zeldzaam: 6 mei was een mooie kans om burgers uit de verschillende partnerregio s van de euregio om elkaar te ontmoeten. Het bereiken van mensen die niet per definitie in Europa/Euregio geïnteresseerd zijn, vergt creatieve oplossingen. Je moet ook naar de mensen toe. Bij het werven van deelnemers werkt inzet van social media beter dan advertenties in de krant 255 AANMELDINGEN BURGERTOP 120 DEELNEMERS BURGERTOP 212 AANMELDINGEN 5 REGIOTAFELS 122 DEELNEMERS REGIOTAFELS 33

37 Inhoudelijke opbrengst Burgertop Hoogleraar Europese geschiedenis Mathieu Segers plaatste het Europese integratieproces in historische context tijdens zijn inleiding. De Europese integratie is tot stand gekomen met horten en stoten: grote stappen voorwaarts, maar ook existentiële crises. Het is een revolutionair en uniek fenomeen in de geschiedenis van de internationale betrekkingen. Dat betekent ook dat er geen voorbeeld is: noch het concept natiestaat, noch het begrip federatie voldoen om de realiteit van de Europese Unie te beschrijven. Dit maakt het integratieproces flexibel en vernieuwend, maar ook onduidelijk en moeilijk afgrensbaar. De Europese integratie is vanuit historisch perspectief bovendien nog een jong proces. Dit alles maakt het kwetsbaar in tijden van toenemende onzekerheid. Toch is het werken aan Europese eenheid geen gril van de geschiedenis, integendeel. De EU van vandaag heeft diepe wortels in de Europese ideeëngeschiedenis en cultuurhistorische ontwikkeling. Daarin vormt de schoonheid en tragiek van de (grens)regio veelal de maat der dingen. Het Europa van de Europese integratie dat we nu hebben is een geschenk van de naoorlogse geschiedenis dat het verdient gekoesterd te worden door middel van dagelijks onderhoud in woord, daad en denken. Tijdens de Burgertop konden de 120 deelnemers door middel van stemkastjes hun mening kenbaar maken over vragen over de Europese Unie en de Euregio Maas- Rijn en discussiëren over de gegeven antwoorden. Over Europa begon het debat bij de basale vraag: Wilt u dat uw land in de Europese unie blijft? Vervolgens werd ingezoomd op lastige onderwerpen zoals vluchtelingen, grenscontroles, arbeidsmigratie uit Oost- Europa, de euro en het sociale gezicht van Europa. Over de Euregio Maas-Rijn was de beginvraag Heeft het leven in deze Euregio voor u een positieve waarde? Vervolgens werd doorgevraagd over onderwerpen zoals grensoverschrijdend werken, verschillen in belasting en sociale zekerheid, culturele verschillen, het wel of niet accepteren van nationale grenzen die ons hinderen, het openbaar vervoer in de Euregio, het ontbreken van stemrecht als je in een ander land in de Euregio bent gaan wonen of werken en de Duitse tol. De burgers die deelnamen aan het studentendebat, de regionale debatten en de Euregionale Burgertop op 6 mei staan in overgrote meerderheid positief tegenover de samenwerking in Europa en in de Euregio. De meeste deelnemers willen die Europese en Euregionale samenwerking zelfs uitbouwen. Veel problemen kunnen effectiever worden aangepakt indien grensoverschrijdend wordt samengewerkt. De voordelen die samenwerking biedt, worden in hun ogen nog onvoldoende benut. In het Europese debat over de toekomst van de EU nemen zij daarmee een duidelijke positie in: ze wensen een krachtigere EU. Dit alles wil niet zeggen dat het functioneren van de huidige EU en de huidige Euregio niet kritisch wordt bezien, integendeel. Er valt veel te verbeteren. Vooral in een grensregio als de Euregio Maas-Rijn lopen burgers nog te vaak tegen hindernissen aan die worden opgeworpen door de nationale grenzen. Zij ondervinden problemen door de verschillen in wetgeving, vooral bij het wonen in het ene en het werken in het andere land. De wetgeving met betrekking tot bijvoorbeeld belastingen, sociale zekerheid en pensioenen zouden beter op elkaar moeten worden afgesteld. Ook het openbaar vervoer moet grensoverschrijdend beter gecoördineerd worden. De deelnemers aan de debatten gaven aan graag meer betrokken te willen worden, zowel bij de EU als bij de Euregio. Deze wens tot meer betrokkenheid uitte zich op twee manieren: (1) burgers willen beter geïnformeerd worden over de ontwikkelingen in Europa en de Euregio Maas-Rijn en (2) er bestaat behoefte aan een meer regelmatige burgerdialoog en Euregio-burgerdagen. 35

38 EU&ME Topconferentie Het doel van de EU&ME Topconferentie op 9 december 2016 was het organiseren van een grote interactieve bijeenkomst met bestuurders uit zowel 1992 als 2017 en wetenschappers. Samen stonden zij op passende doch kritische wijze stil bij het 25-jarig bestaan van het Verdrag van Maastricht. Hieraan is invulling gegeven door een kritisch debat over de werking van de Europese Unie, terugkijkend naar de afgelopen 25 jaar, reflecterend op de huidige politieke, maatschappelijke en economische context en vooruitkijkend naar de toekomst. Er waren twee panels met autoriteiten uit de politiek en wetenschap uit meerdere Europese landen: Gordon Bajnai (voormalig premier van Hongarije), Janis Emmanouilidis (directeur van het European Policy Centre), Paul de Grauwe (econoom, the London School of Economics and Political Science), Klaas Knot (directeur De Nederlandsche Bank), George Papaconstantinou (voormalig minister van Financiën Griekenland), Maria João Rodrigues (hoogleraar politieke economie aan de Universiteit Lissabon), Mathieu Segers (hoogleraar hedendaagse Europese geschiedenis en Europese Integratie) en Bruno de Witte (hoogleraar Europees recht aan de Universiteit Maastricht). Er werden ook interviews gehouden met Markku Markkula, voorzitter van het Comité van de Regio s en Vytautas Landsbergis, voormalig staatshoofd van Litouwen. De deelname van de president van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker, Martin Schulz, Jeroen Dijsselbloem en Herman Van Rompuy als keynote sprekers was een belangwekkend teken van support van Europese- en nationale beleidsmakers voor de conferentie en het programma als geheel. Belangrijk was ook de aanwezigheid van de voormalige ministers van Buitenlandse Zaken en Financiën afkomstig uit 6 (van de 12) landen die in 1991/1992 het Verdrag gesloten hebben: Jorge Braga de Macedo (Portugal), Gerard Collins (Ierland), Uffe Ellemann- Jensen (Denemarken), Mark Eyskens (België), Lord Maude (Groot-Brittannië) en Jacques Poos (Luxemburg). Er was veel interactie met de zaal doordat de aanwezige gasten met een app op hun smartphone konden stemmen op een zestal stellingen over de werking van de Europese Unie. De uitkomsten van de stellingen waren direct zichtbaar op het scherm en zijn in de paneldebatten besproken. De aanwezige studenten (ruim 100 studenten van UM en Zuyd Hogeschool) hebben vragen gesteld aan de keynote sprekers. Hun inbreng, waarbij ze hun visies en ambities deelden met nationale en Europese beleidsmakers, maakte de conferentie compleet. In de praktijk blijkt dat dit type conferenties echter door omvang en setting minder geschikt zijn voor een levendig debat met het publiek. Uit de evaluatie blijkt dat de opkomst van de Topconferentie aan de verwachtingen voldaan heeft en dat het debat zeer waardevol is gebleken door de combinatie van studenten en talrijke ambassadeurs van EU-landen en provinciale- en gemeentelijke bestuurders. Er waren ruim 500 gasten, waaronder ambassadeurs van EU-landen, staatssecretaris Eumann van Noordrijn-Westfalen, talrijke provinciale en gemeentelijke bestuurders uit heel Nederland en hoge vertegenwoordigers van nationale adviesraden. 36 PROGRAMMA EUROPE CALLING! TERUGBLIK EN EVALUATIE

39 EU&ME TOPCONFERENTIE 9 december Een kritisch debat over de werking van de Europese Unie, terugkijkend naar de afgelopen 25 jaar en vooruitkijkend. Invalshoek: reflectie door wetenschappers en politici van destijds en nu. 600 AANMELDINGEN 540 DEELNEMERS 12 KEYNOTE SPREAKERS 70 GEACCREDITEERDE MEDIA Lesson learned Actieve betrokkenheid van studenten en andere stakeholders is waardevol voor het Europese debat, dat vaak alleen binnen het Europese establishment gevoerd wordt; Interessante input voor vervolgdebat door in de voorbereiding sprekers en panelleden expliciet uit te nodigen tot kritische reflectie op 25 jaar Verdrag van Maastricht en over hoe verder. Het voeren van het debat buiten de gebruikelijke locaties en het inbrengen van een lokaal en regionaal perspectief werkt verrijkend voor de discussie. Omvang en setting van conferenties van dit type zijn minder geschikt voor een levendig debat met het publiek Bij grootschalige evenementen werkt georganiseerde interactiviteit (stemmen via app en smartphone) beter dan spontane interactiviteit( mogelijkheid tot vragen). Zorg bij een programma van lange duur voor genoeg afwisseling en intermezzo s. De twee paneldebatten hebben voor inhoudelijke verdieping gezorgd, maar wellicht kreeg het tweede paneldebat niet meer de volle aandacht van het publiek 37

41 Inhoudelijke opbrengst EU&ME Topconferentie Studenten van het Maastrichtse United World College interviewden zes voormalige ministers die er in 1992 bij waren. Dit leverde mooie statements op. Uffe Ellemann- hoe zit het met de bescherming van de buitengrenzen? Aan de ander kant: getuigt het niet van politieke moed van de Europese leiders om die sprong voorwaarts te nemen? En waar zouden we nu gestaan hebben als deze besluiten niet genomen waren? Jensen: After the cold war we reunited Europe. Gerard Collins: People don t understand Europe anymore. EU with 28 member states makes it all extremely difficult. Meerdere sprekers stellen de vraag of Europa niet te veel het Europa van het kapitaal is geworden? Waar is het sociale Europa gebleven? Gordon Bajnaj: De Er waren keynote speeches van de voorzitter van de Europese Commissie Jean-Claude Juncker, de voorzitter van het Europees Parlement Martin Schulz, Europese Unie is at risk als Europa er niet in slaagt om voor brede lagen van de bevolking bescherming en inkomen te bieden. de voormalige president van de Europese Raad Herman Van Rompuy en de voorzitter van de Eurogroep tevens minister van Financiën van Nederland Jeroen Dijsselbloem. Twee panels met economen, Europakenners, de voorzitter van de Nederlandse Bank e.a. werden stevig aan de tand gevoeld door moderator Jacky Davis. De grote uitdaging waar Europa voor staat is volgens Herman Van Rompuy een samenleving te creëren die open is (politiek, economisch, cultureel) en tegelijkertijd bescherming biedt voor haar inwoners. Martin Schulz doet een emotionele oproep om te stoppen met Europa-bashing. Jeroen Dijsselbloem wijst erop dat er ondanks de enorme kosten (honderden miljarden Wat overheerste waren twee gevoelens: trots op wat bereikt is en kritiek over de vele halfbakken oplossingen en zaken die zijn blijven liggen. euro s betaald door de Europese belastingbetaler) die gemaakt zijn om de Europese banken te redden - nu toch stapje voor stapje verbeteringen (Banking Union) worden gemaakt: De Europese samenwerking loont. Men is trots op Europa als vredesproject, het verenigen van Oost- en West-Europa, de Europese waarden Jean-Claude Juncker: Als landen apart zijn we nergens. Alleen als Europa staan we sterk. waardoor Europa nog steeds een shining continent is in een steeds harder wordende wereld. Europa is de op een na grootste interne markt van de wereld. Het aanwezige publiek kon zijn stem laten horen door te stemmen op een zestal stellingen. Een meerderheid ziet de vele crises en bedreigingen van buitenaf ook weer Er was ook ruimte voor een kritisch debat. De uitbreiding van de Unie met landen uit Oost-Europa en de invoering van de euro waren grote politieke beslissingen in het Europese integratieproces. Waren deze wel goed doordacht? Waren de als kans om een nieuwe impuls aan Europa te geven. Dan is er wel een gemeenschappelijke visie op Europa nodig en politici die in eigen land doen wat nodig is. Een minderheid van 15% denkt dat Europa weleens uit elkaar zou kunnen vallen. randvoorwaarden wel goed ingevuld? Het lijkt erop van niet. De noodzakelijke uitvoeringskaders, instituties en administraties om van deze besluiten een succes te maken, ontbraken. De bestuurbaarheid en slagvaardigheid van een Unie van 28 Lidstaten was (en is nog altijd) niet op orde. Hoe kan de euro als gemeenschappelijke munt functioneren als de financiële discipline en een gemeenschappelijk beleid op financieeleconomisch gebied tussen de lidstaten ontbreekt? En 39

43 4.3.2 Europa naar de mensen brengen Onder deze noemer vallen de inspanningen om Europa onder de aandacht te brengen van de mensen en de dialoog over Europa te voeren. Hierbij wordt toenadering gezocht via initiatieven die niet primair een Europees of grensoverschrijdende thema hebben, zoals de koffietruck en de diverse publieksevenementen. Koffietruck Eén van de activiteiten waarmee tijdens het programma Europe Calling! is geprobeerd om Europa naar de mensen te brengen, was de Koffietruck. Deze stond gedurende het jaar op 17 plekken in Maastricht. Tijdens publieksevenementen, maar ook op gewone zaterdagen vlakbij de plaatselijke supermarkt. Leden van de jongerenraad van Maastricht zijn bij deze Koffietruck met passanten in gesprek gegaan over het hedendaagse Europa aan de hand van een enquête én een bekertje koffie. Wat merkt de Maastrichtenaar in het dagelijks leven van Europa? En voelt men zich naast Maastrichtenaar ook Europeaan? De Koffietruck bleek een goede manier om laagdrempelig met mensen in gesprek te gaan over Europa en de betekenis hiervan voor hen persoonlijk. Juist omdat de Koffietruck naar de mensen kwam in plaats van andersom was deze manier om dialoog te entameren zeer effectief. Uit de ingevulde enquêtes blijkt dat Europa ook onder de bevolking leeft, maar dat een actievere rol van inwoners wellicht gewenst is. De locatie van de Koffietruck was hierbij ook van belang. Tijdens YO!Fest in het Sphinxkwartier was de doelgroep breder dan op locatie in sommige wijken. Publieksevenementen Het aanbod van publieksevenementen is heel divers geweest. Zo hebben een aantal internationale sportevenementen in Maastricht zich verbonden aan Europe Calling! Bijvoorbeeld de Saurus roeiregatta, de Royals Cup, maar ook de Ironman. Culturele instellingen in Maastricht hebben het thema eveneens overgenomen in vooral tentoonstellingen en concerten. De publieksevenementen, georganiseerd door partners en gericht op het bredere publiek, tonen ook aan dat Europa leeft. Deze partners hebben er zelf voor gekozen om het thema Europe Calling! te adopteren en in hun eigen publieksevenementen op te nemen. Hieruit blijkt dat het eigenaarschap voor het thema Europa en het belang van dialoog hierover breder wordt gevoeld dan alleen door de Provincie, de gemeente Maastricht en soortgelijke organisaties. In de week van YO!Fest zijn in overleg met de organiserende partijen veel publieksevenementen geprogrammeerd. Hierdoor werd niet alleen de boodschap krachtiger. Ook konden Europese jongeren hun verblijf in Maastricht verlengen door het uitgebreide randprogramma. 41

44 4.4 GRENSOVERSCHRIJDENDE SAMENWERKING Verschillende internationale (kennis)instituten hebben met hun activiteiten en initiatieven de programmering rond grensoverschrijdende thema s verrijkt en er zijn een dertigtal evenementen binnen deze programmalijn georganiseerd. Er is getracht een bijdrage te leveren aan de versterking van grensoverschrijdende samenwerking door: grensoverschrijdende thema s te agenderen, te verduidelijken en te bespreken; een podium te creëren voor initiatieven en organisaties die op dit gebied bezig zijn; als ontmoetingsplek te fungeren voor de organisaties onderling, maar ook tussen deze organisaties en belangstellende burgers, die vanuit hun dagelijkse ervaring met het leven in de grensregio s concrete casussen kunnen aanleveren als het gaat om de verbetering van grensoverschrijdende samenwerking. Rond grensoverschrijdende samenwerking is een brede scala aan onderwerpen belicht en besproken. De thematiek varieert van onderwerpen die het dagelijks leven van de burgers in de grensregio raken, zoals werken, wonen en studeren in grensregio s, tot onderwerpen die meer op bestuurlijk niveau spelen, zoals de eerder vermelde Miniconferentie Justitie (Trinationaal overleg EMR/RMN) en de werkconferentie over de aanpak van de criminaliteit door motorbendes. Voorbeelden van evenementen met onderwerpen die de burger raken: De jaarlijkse conferentie van ITEM heeft ingezoomd op Europa onder druk: effecten voor grensregio s - 25 jaar na het verdrag van Maastricht. Tijdens de conferentie is de Grenseffecten-rapportage 2016 gepresenteerd. Hieruit blijkt dat ondanks de onderhandelingen over een Europa zonder grenzen, 25 jaar geleden in Maastricht, er nog veel obstakels zijn in het grensoverschrijdend samenwerken. Vrij verkeer van personen, goederen, diensten en kapitaal worden belemmerd door de manier waarop lidstaten het EU-recht hebben geïmplementeerd, door de kwaliteit van het nationale recht en door de uitvoering in de praktijk. Het ITEM-seminar over diploma-erkenning ging ook in op een hardnekkig knelpunt dat het grensoverschrijdend werken bemoeilijkt. Een onderwerp waarover al 30 jaar gepraat wordt. Rover Reizigersorganisaties uit Nederland, België en Duitsland hebben gepraat over grensoverschrijdend openbaar vervoer (infrastructuur, ticketing, tarifering) in de Euregio Maas-Rijn en de Euregio Rijn-Maas-Noord rond Limburg. Vooraanstaande sprekers uit de drie landen gaven hun visie over de mogelijkheden en onmogelijkheden van kort, grensoverschrijdend vervoer. Het jaarlijkse Wittemer Gespräch 2016 (lezing georganiseerd door de Deutsch-Niederländische Gesellschaft zu Aachen in samenwerking met de Vrouwen in de Euregio Maas-Rijn en de Nederlandse FNV-Parkstad) heeft ter gelegenheid van 25 jaar verdrag van Maastricht gekozen voor het thema Sociale dimensie van Europa. 42 PROGRAMMA EUROPE CALLING! TERUGBLIK EN EVALUATIE

45 Er is een podium geboden aan concrete initiatieven voor het verder versterken van de grensregio zoals: De eerste CityDeal Eurolab Grensoverschrijdend werken, ondernemen en innoveren (CityDeal Zuid-Limburg). Een Eurolab is een werkplaats waar Nederlandse, Duitse en Belgische bedrijven, organisaties, kennis- en maatschappelijke instellingen samen met het Rijk, de Provincie en gemeenten grensoverschrijdend samenwerken op het gebied van werken, leren en ondernemen. In de werkplaats worden concrete problemen opgelost die ondernemers en instellingen ondervinden op dit gebied. Het gaat daarbij om een transitie naar een Euregionaal verbonden onderwijsen kennislandschap dat vooral aansluit bij de groeisectoren in de Euregio Maas-Rijn, om het stimuleren van grensarbeid daar waar tekorten op de arbeidsmarkt ontstaan, om het aantrekken en vasthouden van toptalent waar dat niet in de Euregio Maas-Rijn beschikbaar is en om het beter benutten van het innovatieve vermogen van het midden- en kleinbedrijf (MKB) aan beide zijden van de grens. De opening van het Maastricht International Centre, met het Grensinfopunt Maastricht (GIP), Holland Expat Center South (HECS) en Institute for Transnational and Euregional cross border cooperation and Mobility (ITEM). Het centrum bezorgt internationals een zachte landing in onze regio, bindt hen aan de regio en pakt de knelpunten bij grensoverschrijdende mobiliteit en samenwerking duurzaam aan. 43

47 4.5 INTERNATIONALE POSITIONERING VAN MAASTRICHT EN HET GOUVERNEMENT De 25ste verjaardag van het Verdrag van Maastricht, met het programma Europe Calling! is aanleiding voor de internationale instituten in Maastricht om op dit thema geënte conferenties in Maastricht te organiseren: het European Institute of Public Administration (EURO Forum, 10 november 2016), de European Association of Distant Teaching Universities (Maastricht Innovation in Higher Education Days, 31 januari en 1 februari 2017), Centre for European Research in Maastricht (EU agencies event: The Role of EU agencies in the Future Europe, 7 december 2017). Maar ook elders gevestigde organisaties kozen voor Maastricht als vergader- of conferentieplaats naar aanleiding van Europe Calling!: de Assembly of European Regions, het European Youth Parliament, Op weg naar het Lagerhuis, Model European Parliament International, EPP, de CEMR, het Benelux-Parlement. En er waren meerdaagse Europese congressen zoals rondom archeologie (EAA) en mobiliteit (ECOMM). Naast de door de Provincie en gemeente Maastricht zelf georganiseerde EU&ME-top, YO!Fest en Burgertop, hebben deze bijeenkomsten - o.a. door de aanwezigheid bij sommige evenementen van hoogwaardigheidsbekleders - bijgedragen aan de positionering en profilering van Maastricht als internationale congresstad. en zelfs daarbuiten. De belangstelling voor het houden van congressen, conferenties en werkbijeenkomsten in het Gouvernement is ter gelegenheid van het 25-jarig Verdrag dan ook groot geweest. Maar liefst 74 van de activiteiten die georganiseerd zijn in de context van het programma Europe Calling!, hebben plaatsgevonden in het Maastrichtse Gouvernement of brachten er een bezoek aan. Het aantal Europese bijeenkomsten in het Gouvernement heeft een flinke vlucht genomen ten opzichte van vóór het programma. Hierdoor kan geconcludeerd worden dat het operationele doel dat gesteld was - het versterken van de positie van het Gouvernement als belangrijke EU-locatie - overtuigend behaald is. Het jubileumjaar heeft de mogelijkheid gegeven om de locatie en het complexe proces van de totstandkoming van het Verdrag extra onder de aandacht van deze bezoekers te brengen. Dat geldt ook voor de bezoekers in het kader van georganiseerde rondleidingen in het Gouvernement. Sinds de start van het programma tot 1 september hebben, afzonderlijk van bijeenkomsten, ruim 4000 bezoekers hieraan deelgenomen. Profilering Gouvernement De aandacht die het historisch gegeven van het Verdrag van Maastricht genereert voor het Gouvernement is onmiskenbaar. Al sinds 1991 vinden in het Gouvernement internationale congressen, symposia, vergaderingen en meertalige rondleidingen plaats. Op momenten waarop in het publiek debat Europa of het Verdrag onderdeel van discussie zijn, worden de schijnwerpers dan ook vaak op het Gouvernement gericht. Ook in dit jubileumjaar zijn vele verzoeken geweest. Bijvoorbeeld voor het nemen van foto s van het Verdrag door (internationale) persfotografen, journalisten, maar veelal ook door bezoekers uit diverse Europese landen 45

48 Voordracht voor Europese Erfgoedlabel De historische waarde van het Verdrag en de ambities van de Provincie, gemeente Maastricht en aangesloten partners om het Verdrag levend te houden, hebben begin 2017 geleid tot de kandidaatstelling van het Verdrag van Maastricht voor een Europees Erfgoedlabel. Na een positief advies van de Raad van Cultuur is de voordracht door de ministerraad bij de Europese Commissie in Brussel voor deze Europese titel een feit en een waardevolle erkenning. De voordracht van het kabinet sluit aan op de activiteiten rondom het programma Europe Calling! Maastricht Treaty 25th Anniversary. De Europese Commissie zal begin 2018 beslissen over de toekenning van het Europese Erfgoedlabel. De kandidatuur impliceert ook een ambitie naar de toekomst. Het Verdrag wordt gezien als uitgangspunt om de komende jaren steeds weer het verleden en de toekomst van Europa onderwerp van debat, reflectie en onderzoek te laten zijn. Rianne Letschert, Rector Magnificus van de Universiteit Maastricht, Annemarie Penn-te Strake, burgemeester van Maastricht, en Theo Bovens, gouverneur van de Provincie Limburg, hebben de ambitie van de stad Maastricht als plek van het debat over Europa omarmd en hun volledige steun aan het Europees Erfgoed Label toegezegd. Daaraan gekoppeld is de instelling van de Euro Chair 25 jaar verdrag van Maastricht door de UM en de gemeente Maastricht, met de inhoudelijke betrokkenheid van diverse partners waaronder de Provincie Limburg. Het betreft onder meer de instelling van een interdisciplinaire wisselleerstoel onder leiding van curator professor Mathieu Segers. Deze leerstoel beoogt enerzijds kennisvalorisatie en anderzijds het aanjagen van het debat met burgers, beleidsmakers en politiek over Europa. Media-aandacht Belangrijk voor de internationale positionering van Maastricht is de media-aandacht van de Europe Calling!-activiteiten, zoals de drie grote evenementen, waarvan twee op de historische data 9 december en 7 februari (de EU&ME Topconferentie en YO!Fest) en de Burgertop op 6 mei. Mede dankzij de aanwezigheid van hoogwaardigheidsbekleders zijn deze evenementen goed gevolgd door de (internationale) pers. Zo was bijvoorbeeld de EU&ME Topconferentie live te volgen via drie televisiekanalen en online via de website. Dat anno 2016/2017 het sprookje van de Europese Unie onder druk is komen te staan, heeft bijgedragen aan de aandacht voor het Europe Calling!-programma. De financiële crisis, vluchtelingenproblematiek, aanslagen, Brexit en lidstaten die openlijk twijfelen aan het belang van solidariteit. Dit zijn onderwerpen die al werden opgetekend in de media en die de dialoog hebben gevoed. Het open source-kanaal als informatiebank voor alle partijen die iets willen doen met het Verdrag van Maastricht, heeft gewerkt. Media hebben daadwerkelijk, aan de vooravond van de Topconferentie deze bronnen gebruikt voor informatie en inspiratie. Teksten uit de open source waren, rond de Topconferentie, letterlijk terug te lezen in onder andere het Financieel Dagblad en Dagblad Trouw. Ook heeft L1 beelden gebruikt in reportages over het Verdrag. 46 PROGRAMMA EUROPE CALLING! TERUGBLIK EN EVALUATIE

49 De communicatie is verder versterkt door de volgende middelen.: Het Verdrag van Maastricht zelf, dat bij alle activiteiten prominent aanwezig was, was een hit op social media (selfies met het Verdrag) Het Tekenboek Europe Calling! is bij alle activiteiten door de aanwezige gasten getekend. Van burgers tot regeringsleiders (van inwoner van Madrid tot Angela Merkel). De Koffietruck Europe Calling! die bij diverse publieksevenementen in Maastricht is ingezet. De Koffietruck trok door diverse wijken van de stad. Leden van de jongerenraad van Maastricht gingen vanuit de Koffietruck met passanten in gesprek over het hedendaagse Europa. Zij stelden de vraag: Wat merkt u in uw dagelijks leven van Europa en voelt u zich wel Europeaan? Tentoonstellingen op drie locaties in Maastricht. Onder de titel Vastgelegd & Getekend, lieten de exposities Scherts, Vrijmoedig en Ontgrensd cartoons en foto s zien die op verschillende manieren het veranderende Europa als onderwerp hadden. De drie tentoonstellingen vonden plaats van 2 december 2016 tot en met 24 februari Open dag in het Gouvernement aan de Maas aan de vooravond van de historische datum 7 februari voor alle inwoners van de regio. Speciaal gecomponeerd concert door Philharmonie Zuid-Nederland (9de van Schubert). Première van een documentaire over het 25-jarige Verdrag van Maastricht waarbij heel nadrukkelijk campagne is gevoerd om ook inwoners en studenten de kans te geven hier bij aanwezig te zijn (tevens uitgezonden op L1 en npo.nl). Persreis voor internationale media op 8 en 9 oktober Acht buitenlandse journalisten hebben hieraan deelgenomen en kennisgenomen van het programma rondom het 25-jarig bestaan. Inclusief ontmoetingen met de Gouverneur en burgemeester. Gedurende het hele jubileumjaar zijn de speeches van Gouverneur en Burgemeester voorzien van Europe Calling!-accenten. 47

50 Facts en figures 9 december 2016 EU&ME Top 70 verschillende geaccrediteerde media (kranten, televisie, radio, persbureaus en fotografen uit alle uithoeken van Europa, zoals Persbureaus uit Nederland, Spanje, Frankrijk en Duitsland, NOS, EenVandaag, Financieel Dagblad, NRC, Telegraaf, Trouw, AD, Elsevier, Al Jazeera, Radio Romania en Swiss TV). Live uitzending op Tv-kanalen NPO24, L1 en Euronews. 6 mei 2017 Europe Calling! Burgertop Communicatie was vooral gericht op het werven van deelnemers. De werving voor de Euregiotafels over de grens ging moeizaam. Hieruit blijkt dat verder geïnvesteerd moet worden in de kennis van media over de grens voor een gerichtere inzet. De werving van de afsluitende Burgertop was heel gericht op jong publiek en geografische doelgroepen via een social mediacampagne en deze werkte wel (regio s Aken, Luik, Belgisch Limburg, Nederlands Limburg). Live stream op Nadrukkelijke inzet Social Media: #europecalling op de dag zelf trending topic op Twitter, Facebook op het hoogtepunt van EU&ME Top een bereik van personen. 7 februari 2017 Generation Maastricht YO!Fest Communicatie was in eerste instantie gericht op het linken van Europe Calling! en Generation Maastricht aan YO!Fest. In een later stadium werd ingezet op de werving van internationale jongeren, omdat de aanmeldingen vanuit het European Youth Forum achterbleven. Het resultaat was een toename van het aantal deelnemers door een uitgebreide social mediacampagne en advertentiecampagne. Aankleding van de stad Maastricht met vlaggen en banieren. Internationale media-aandacht door het bezoek van de Duitse president Gauck en President van Europees Comité van de Regio s Markku Markkula. 48 PROGRAMMA EUROPE CALLING! TERUGBLIK EN EVALUATIE

51 De afgelopen periode hebben wereldwijd het Verdrag van Maastricht en verschillende onderdelen van het Europe Calling! programma in de picture gestaan. Een kleine greep uit de (inter)nationale artikelen: op_pad_met_jeroen_dijsselbloem onderwerpen/ limburg-wil-25-jaar-na-hetverdrag-van-maastricht-weer-de-pitsstop-vaneuropa-worden anni-dopo htmlhttp://nos.nl/nieuwsuur/ artikel/ maastricht-is-kiem-van-huidigeproblemen-eu.html?title=maastricht-is-kiem-vanhuidige-problemen-eu divisions-around-maastricht-treaty-carry-ominousparallels-mrs/ Weg_naar_euro_liep_langs_langoustines_en_ fazant art?ckc=1&ts= juncker-sieht-keine-zukunft-fuer-eu-in-heutigerform jaar-verdrag-van-maastricht-valt-er-iets-te-vieren niederlande-vor-der-wahl-einsam-in-der-stadt-dereinigung-a html politica/2017/03/12/holanda-eleccionesmaastricht/ region/was-der-maastrichter-vertrag-fuer- Inmaastricht-bedeutet ?redir=checkmobile 49

53 5 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN 51

Nog meer weergeven