Aan de andere kant van de schutting

Transcriptie

1 Participatiesamenleving Aan de andere kant van de schutting Decentralisatie sociaal beleid Doel: betaalde hulp terugdringen Door: meer vrijwillige inzet Ellen Grootegoed, Anja Machielse Evelien Tonkens Sanne Wouters, Laurine Blonk Vrijwilligerswerk: definitie Waarde van vrijwilligerswerk Werk dat in enig georganiseerd verband onverplicht en onbetaald wordt verricht ten behoeve van anderen of de samenleving. (Dekker & De Hart, 2009) Maatschappelijk belang (economisch) Voor vrijwilligers zelf Voor hulpvragers 1

2 Vrijwilligersorganisaties Vrijwillig Dichtbij -programma Toenemende vraag Meer complexe vragen Andere positie en rol in het lokaal sociaal domein 14 vrijwilligersorganisaties (m.n. zorg en welzijn) Betere toerusting van organisaties voor rol in lokaal sociaal domein Onderzoek UvH De onderzoekers Vragenlijsten en expertpanels Ronde 1: coördinatoren en bestuurders (592) Ronde 2: uitvoerende vrijwilligers (5264) 2

3 Coördinatoren en bestuurders Toenemende druk Meer hulpvragen Meer complexe hulpvragen (multiproblematiek) Vragen die voorheen door professionals werden gedaan Bevindingen Vrijwilligersorganisaties Te weinig menskracht door: minder langdurig commitment, gebrek aan tijd, ouderen zelf hulpbehoevend Deskundigheid vrijwilligers is géén probleem (84% coördinatoren) Veel aandacht voor opleiding/training 3

4 Samenwerking Zichtbaarheid Meer samenwerking met andere (vrijwilligers)organisaties Meer zicht op werk van andere vrijwilligersorganisaties Verbeteren concurrentiepositie (aanbestedingen) Vindbaar zijn voor hulpvragers Rechtvaardige verdeling vrijwillige inzet (niet alleen assertieve hulpvragers) Vrijwilligers Ervaringen sinds 2015 Meer tijd aan vrijwilligerswerk (door druk van de organisatie of eigen wens) Meer complexe hulpvragen (psychiatrische problematiek, acute problematiek, oudere doelgroep) 4

5 Ervaren druk Extra taken (N=5264)? 25% voelt druk om extra taken op zich te nemen Druk van: Coördinatoren (32%) Hulpvragers (30%) 27% gaat naar de coördinator 16% verwijst naar anderen (mantelzorgers, professionals) 18% neemt de taken op zich 9% Anders 31% niet van toepassing Frontlinievrijwilligers (1) Frontlinievrijiwilligers (2) Sterk verbonden met organisatie (werken langer en meer uren voor organisatie) Vaak 1-op-1 hulp bij mensen thuis, persoonlijke verzorging, verpleegkundige hulp, belangenbehartiging, fondsenwerving In alle organisaties aanwezig Geneigd extra taken op zich te nemen Oprekken functionele grenzen Oprekken eigen draagkracht Risico's nemen 5

6 Vrijwilligerswerk of niet? Emotiewerk Intensieve medische, psychische en/of lichamelijke zorg (404 x) Privacygevoelig papierwerk (192 x) Coördinatie van hulp of zorg (195 x) Huishoudelijke klussen (60 x) Andere voorbeelden (> 200) Grenzen bewaken of oprekken Worstelingen met emoties als empathie, medelijden, schuld, stress, angst Risico s om emotionele kosten te vermijden Welzijn van hulpvragers voorop (i.p.v. regels) Conclusie Vraag naar vrijwillige inzet Te veel, te zwaar Maar: vrijwilligers(organisaties) nemen de extra taken wel op zich Reden: hoge nood van hulpvragers 6

7 Motivatie vrijwilligers Betaald-onbetaald Aanvullende hulp bieden Doen wat nodig is Aandacht geven Tijd nemen Vrijwilligers vangen gaten in het formele hulpaanbod op Verschuiving betaald-onbetaald werk Geen vaste grenzen/afbakening Grenzen Vrijwilligersklem (Tonkens et al., 2008) Vrijwilligers zijn gedreven en gemotiveerd Maar: Hoge morele en emotionele kosten Grenzen aan draagkracht Stille worsteling Morele druk hulpvrager (niet stoppen) Grens eigen draagkracht (niet doorgaan) 7

8 Waardering en miskenning Veel waardering en erkenning van hulpvragers Wel waardering van betaalde krachten/ organisatie Weinig erkenning in organisaties Geen maatschappelijke erkenning (geen echt werk) Aanbevelingen 8

9 Vrijwilligersorganisaties Lokale overheid Aandacht voor morele dilemma s Beschermen tegen overbelasting Oog voor verschillende belangen organisatie en vrijwilligers Stemmen vrijwilligers horen Bijscholing (behoefte vrijwilligers) Vrijwilligers(organisaties) erkennen als gesprekpartner Overvraging voorkomen Sociale kaart (voor hulpvragers en vrijwilligers) Dank voor jullie aandacht! 9