Grootste examentrainer en huiswerkbegeleider van Nederland. Natuurkunde. Trainingsmateriaal. De slimste bijbaan van Nederland! lyceo.

Transcriptie

1 Grootste examentrainer en huiswerkbegeleider van Nederland Natuurkunde Trainingsmateriaal De slimste bijbaan van Nederland! lyceo.nl

2 Traininingsmateriaal Natuurkunde Lyceo-trainingsdag 2015 Jij staat op het punt je eerste examentraining in het vak natuurkunde te geven en bent daarom van harte uitgenodigd op de Lyceo-trainingsdag. Ter voorbereiding op deze dag vragen wij jou bijgaand trainingsmateriaal zorgvuldig door te nemen. - Het Lyceo-stappenplan - Een theoriepresentatie - Een drietal opdrachten Wij willen je vragen de onderdelen van het trainingsmateriaal goed voor te bereiden zodat we er tijdens de trainingsdag direct mee aan de slag kunnen gaan. Zo haal je het beste uit jouw trainingsdag! Het Lyceo-stappenplan Lyceo heeft een eigen stappenplan ontwikkeld. Het Lyceo-stappenplan vind je in het trainingsmateriaal. Met het stappenplan kunnen leerlingen gemakkelijk en gestructureerd een examenopgave aanpakken en zo het maximale aantal punten scoren. Zorg ervoor dat jij het stappenplan kent en gebruik het stappenplan bij het maken en uitleggen van de opdrachten. Een theoriepresentatie Een Lyceo-examentraining is opgebouwd uit blokken van twee uur. Een blok begint met een presentatie door de trainer over de theorie van een domein (onderwerp van de examenstof). Om je kennis te laten maken met de examenstof hebben we in dit trainingsmateriaal een theoriepresentatie van een domein opgenomen. De theoriepresentatie zal tijdens de trainingsdag aan bod komen. Bereid de presentatie daarom goed voor door per slide te bedenken wat je vertelt aan de examenleerlingen. Uit de presentatie moet blijken dat je de theorie beheerst en de stof gestructureerd kan overbrengen. Maak de presentatie interessant, wees helder en geef goede voorbeelden. Drie opdrachten In het trainingsmateriaal zijn drie verschillende opdrachten uit de Lyceo-examenbundel opgenomen. De opdrachten komen elk uit een ander domein (onderwerp van de examenstof). Maak de drie examenopdrachten volgens het Lyceo-stappenplan en neem jouw uitwerkingen mee naar de trainingsdag. Wij wensen je heel veel succes met de voorbereidingen en zien je graag op de trainingsdag! 1

3 Inhoudsopgave Lyceo-stappenplan 3 Theoriepresentatie 4 Opdrachten 13 2

4 Lyceo-stappenplan Met het Lyceo-stappenplan beantwoord je stap voor stap iedere examenvraag. De stappen helpen je gestructureerd een examenopgave aan te pakken en zorgen ervoor dat je het maximale aantal punten scoort voor een vraag. Het stappenplan is makkelijk te onthouden omdat de stappen samen het woord G O B E T A vormen. G oed lezen O vernemen B egrijp de vraag E xtra hulpmiddelen T oepassen A ntwoord controleren G oed lezen Lees de opgave goed door, onderstreep belangrijke informatie en bekijk hoeveel punten de opgave waard is. O vernemen Neem belangrijke informatie over. Schrijf alle gegevens (waarden, formules, figuren etc.) op met het goede symbool en zet deze meteen om naar SI-eenheden. Overschrijven van de juiste informatie levert je al punten op. B egrijp de vraag Begrijp de vraag door deze in jouw eigen woorden te formuleren en vast te stellen over welk domein/onderwerp het gaat. Let hierbij op signaalwoorden en bepaal de stappenplannen en/of formules die je bij de vraag gebruikt. E xtra hulpmiddelen Bedenk of je extra hulpmiddelen nodig hebt. Zijn er nog extra formules of waarden uit de binas of van het formuleblad te halen? Overschrijven van juiste waarden en formules levert je al punten op. T oepassen Pas toe door de gevonden formules, figuren of vergelijkingen uit te werken. Schrijf alle denkstappen op en kom tot een antwoord. A ntwoord controleren Controleer of het antwoord juist en realistisch is door de vraag nog eens te lezen. Kloppen jouw berekeningen? Heb je de juiste eenheid gebruikt en het getal goed afgerond (decimalen)? Tip: Rekenmachine Een rekenmachine helpt je om het juiste antwoord te berekenen maar vergeet niet al jouw denkstappen op te schrijven. 3

5 4

6 5

7 6

8 7

9 8

10 9

11 10

12 11

13 12

14 1. Eindexamen 10II Bij een buitenlandse kliniek voor radiotherapie bij kinderen behandelt men tumoren die vlak onder de huid zitten. Daarvoor gebruikt men protonen met veel minder energie. De kliniek beschikt over een protonenversneller die protonen levert met een snelheid van 9, m s -1. De protonen worden vanuit stilstand versneld in een elektrisch veld. a. (4p) Bereken de grootte van de spanning, waarmee deze protonen versneld worden. b. (1p) Hoe groot is de energie in MeV waarmee de protonen de versneller verlaten. figuur 1 Op weg van de protonenversneller naar de behandelkamer worden de protonen afgebogen. Zie figuur 1. Daarvoor zijn sterke afbuigmagneten nodig. 13

15 figuur 2 We beschouwen protonen die daarbij een deel van een cirkelbaan doorlopen waarvan de straal 3,0 m bedraagt. Zie figuur 2. c. (3p) Bepaal in figuur 2 de richting van het magnetisch veld in de afbuigmagneten. Geef daartoe eerst de richting van de stroomsterkte van de lorentzkracht aan. d. (4p) Bereken de sterkte van het magnetisch veld die nodig is om deze protonen deze baan te laten doorlopen. 14

16 2. Eindexamen 07I In attractiepark Walibi World bevindt zich een achtbaan, de Goliath. Een trein met passagiers beweegt met een constante snelheid van 5,0 km h 1 langs een rechte helling omhoog. De top van de helling ligt 46 m hoger dan het startpunt. Over deze helling doet de trein 51 s. a. (3p) Bereken de hellingshoek van deze helling. Het midden van de trein passeert de top van de eerste helling met figuur 1 verwaarloosbare snelheid. De trein begint vervolgens aan een zeer steile afdaling. Zie figuur 1. Bij die afdaling bedraagt het hoogteverschil ook 46 m. Onderaan is de snelheid opgelopen tot 106 km h 1. De massa van de trein met passagiers bedraagt kg. Neem aan dat de trein eenparig versneld daalt. De lengte van de afdaling bedraagt 49 m. b. (4p) Bereken de versnelling tijdens het dalen. Voordat de trein weer het station binnenrijdt, wordt de snelheid eenparig vertraagd teruggebracht van 15,2 m s 1 naar 0,3 m s 1. Bij het remmen van de trein mag de remkracht op een persoon niet groter zijn dan de helft van de zwaartekracht. c. (3p) Bereken de minimale remtijd. 3. Eindexamen 10I Tijdens een lerarendemonstratie maakte Joke een foto van minister Plasterk. Zie figuur 1. figuur 1 Je ziet op de foto het gezicht van minister Plasterk twee keer: één keer rechtstreeks en één keer via het brillenglas van de man ervoor. Joke vraagt zich af of het brillenglas een positieve lens kan zijn. Om dat na te gaan maakt zij enkele schematische tekeningen over de beeldvorming bij een positieve lens. Figuur 1 en figuur 2 zijn een deel van deze tekeningen. a. (5p) Voer de volgende opdrachten uit: 15

17 figuur 2 Construeer in figuur 2 het beeld van het gegeven voorwerp. (In deze situatie geldt: v > f.) Construeer in figuur 3 het beeld van het gegeven voorwerp. (In deze situatie geldt: v < f.) Leg voor beide constructies apart uit dat het brillenglas niet positief kan zijn. figuur 3 Het brillenglas is dus een negatieve lens. b. (1p) Geef aan of de brildrager oudziend, verziend of bijziend is. Joke meet in de foto de grootte van het beeld van het hoofd dat ze in het brillenglas ziet, zonder dat ze last heeft van beeldvervorming. Zij deelt deze waarde door de grootte van het beeld van het hoofd van de minister dat rechtstreeks op de foto staat. 16