Gemeente Deventer. Waterhuishouding Spijkvoorderenk. Witteveen+Bos. van Twickelostraat 2. postbus AE Deventer. telefoon

Transcriptie

1 Gemeente Deventer Waterhuishouding Spijkvoorderenk van Twickelostraat 2 postbus AE Deventer telefoon telefax

2 Gemeente Deventer Waterhuishouding Spijkvoorderenk referentie projectcode status DV definitief 02 projectleider projectdirecteur datum ir. J.D. Klein prof.dr.ir. F.H.L.R. Clemens 20 november 2008 autorisatie naam paraaf goedgekeurd ir. J.D. Klein van Twickelostraat 2 Het kwaliteitsmanagementsysteem van is gecertificeerd volgens ISO 9001 : 2000 postbus AE Deventer telefoon telefax Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande toestemming van Raadgevende ingenieurs B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd.

3 INHOUDSOPGAVE blz. 1. INLEIDING 1 2. HUIDIGE SITUATIE Bodemopbouw Grondwater Oppervlaktewater 4 3. TOEKOMSTIGE SITUATIE WATERHUISHOUDING Toekomstige maaiveldhoogte Benodigde waterberging Wijze van hemelwaterafvoer Alternatief 1: oppervlakkig afvoeren naar oppervlaktewater Alternatief 2: oppervlakkige afvoer naar groene berging in oostelijke groenzone Alternatief 3: oppervlakkig afvoeren naar wadi s Alternatief 4: afvoeren via waterpasserende bestrating Alternatief 5: afvoeren via infiltratieriool Alternatief 6: afvoeren via een verbeterd gescheiden rioolstelsel Voorstel hemelwaterafvoer Wadi s Toets verhang en afvoercapaciteit wadi Oerdijk Aandachtspunten hemelwaterafvoer Alternatief Invloed infiltratie op de grondwaterstand REFERENTIES 12 laatste bladzijde 12 DV Waterhuishouding Spijkvoorderenk definitief 02 d.d. 20 november 2008

4 1. INLEIDING In 2001 heeft het Waterplan opgesteld voor de uitbreidingen t Fetlaer en Spijkvoorderenk. De wijk t Fetlaer is inmiddels gerealiseerd. Voor Spijkvoorderenk is besloten de stedenbouwkundige opzet te wijzigen. Door Waterschap Groot Salland is aangegeven dat er gestreefd moet worden naar het 100% infiltreren en bergen van hemelwater (per brief d.d. 11 oktober 2000). De waterhuishouding zal daarom ook gewijzigd worden. heeft opdracht gekregen van de Gemeente Deventer voor het opstellen van een aangepast waterhuishoudingsplan op hoofdlijnen voor de Spijkvoorderenk. In een later stadium zal dit plan meer in detail moeten worden uitgewerkt, bijvoorbeeld in een rioleringsplan. Naar aanleiding van het overleg op 20 oktober 2008 met de gemeente en waterschap Groot Salland over het waterhuishoudkundig rapport d.d. 14 juli 2008, zijn enkele aanpassingen en aanvullingen uitgevoerd: - toets van de ledigingstijd van de wadi's; - toets verhang en afvoercapaciteit in de wadi langs de noordkant van het gebied; - principe ontwerp van de wadi's en goten (dwarsdoorsnede met kenmerkende afmetingen en hoogten); - invoegen laatste stedenbouwkundige schets (ten tijde van het opstellen van dit rapport was de versie van 6 juni 2008 beschikbaar); - ingaan op beheersing grondwaterstanden; - de afvoer van het zuidelijke deelgebied vindt plaats naar het bestaande oppervlaktewater; waterberging voor de deelgebieden moet in evenwicht zijn; - terugvaloptie opnemen indien oppervlakkige afwatering niet mogelijk is. De belangrijkste gegevens uit voorgaande onderzoeken ten aanzien van de bodemopbouw, geohydrologie, grondwater en oppervlaktewater in het plangebied Spijkvoorderenk worden weergegeven in hoofdstuk 2. Tevens worden deze gegevens aangevuld met de meest recente gegevens en uitgangspunten. In hoofdstuk 3 worden verschillende alternatieven beschreven voor de toekomstige structuur van de waterhuishouding. Tevens wordt er een voorstel gedaan voor een van deze alternatieven. DV Waterhuishouding Spijkvoorderenk definitief 02 d.d. 5 november

5 2. HUIDIGE SITUATIE De Spijkvoorderenk is gelegen ten oosten van de wijk t Fetlaer en omvat ongeveer 24,6 hectare. De maaiveldhoogte varieert van NAP+5,9 meter in de zuidwestpunt tot NAP+6,5 meter in het noordoosten met uitschieters tot NAP+7,0 meter in het oosten Bodemopbouw Volgens de bodemkaart van Nederland komen voornamelijk lemige, leemarme en zwaklemige veldpodzolgronden (Hn23 en Hn21) en lemige beekeerdgronden (Zg23) voor. Ten zuiden van het gebied komen hogere gelegen zwarte enkeerdgronden gelegen op dekzandruggen voor. Uit veldonderzoek in 1994 en 2001 door volgt dat de ondiepe bodem (tot 2 m diepte) bestaat uit fijn zand met enkele klei en leemlaagjes. Tabel 2.1. Geohydrologische opbouw pakket diepte m geologische formaties geohydrologische parameter * (t.o.v. NAP) eerste watervoerend pakket ca. +6 tot 3 Twente en Kreftenheye kd = 300 m 2 /d scheidende laag (kan ca. 3 tot 5 Eem c = 10 tot 500 d plaatselijk ontbreken) tweede watervoerend pakket ca. 5 tot 35 Kreftenheye k = 2000 m 2 /d geohydrologische basis ca. 35 tot 75 Drente c> 1000 d *c = weerstand verticale grondwaterstroming en kd = doorlaatvermogen Voor Spijkvoorderenk is een matige doorlatendheid van 0,44 tot 1,47 m/dag afgeleid uit omgekeerde Hooghoudtmetingen. Voor de eventuele toepassing van infiltratievoorzieningen zal veiligheidshalve gerekend worden met een doorlatendheid van 0,5 m/dag Grondwater Volgens de bodemkaart worden ter plaatse van de veldpodzolgronden grondwatertrappen V en VI aangetroffen (tabel 2.2.). Ter plaatse van de beekeerdgronden in het oosten van de Spijkvoorderenk komt grondwatertrap III voor. De grondwaterstroming in Spijkvoorderenk is noordwestelijk gericht. Tabel 2.2. Grondwatertrappen grondwatertrap III V VI GHG cm mv <40 < GLG cm mv >120 >120 In de gemeentelijke peilbuizen in de buurt van Spijkvoorderenk is de grondwaterstand gemeten in de periode , zie afbeelding

6 Afbeelding 2.1. Ligging Spijkvoorderenk en de peilbuizen In afbeelding 2.2 zijn de hoogste en laagste grondwaterstanden over deze periode gegeven. De laagste grondwaterstanden in de drie putten verschillen niet veel van elkaar. Langs de Gooikersdijk, ten zuiden van het plangebied, zijn de hoogste grondwaterstanden hoger (meer dan 100 cm) dan langs het Overijssels kanaal en langs de Oerdijk in het studiegebied. De hoogst waargenomen grondwaterstand blijkt sinds 2001 alleen veranderd in peilbuis 48 (Gooikersdijk) van NAP+6,75 meter (1998) naar NAP+6,93 meter (2002). In de putten 36 en 37 is in de afgelopen 25 jaar slechts zeven keer een hogere grondwaterstand dan 5,50 m waargenomen. Afbeelding 2.2. Hoogste en laagste grondwaterstanden t.o.v. NAP in periode in de omgeving van Spijkvoorderenk Grondwaterstand (m+nap) laagste gt hoogste gt 0 feb-85 okt-98 feb-85 okt-98 feb-85 dec-86 feb-85 mei-83 feb Douwelerweg/Kanaaldijk oost 38 Oerdijk 46 Nieuwedijk laag 47 Nieuwedijk hoog jan Gooikersdijk 3

7 In de studie Hydrologisch onderzoek Linderveld is met behulp van MODFLOW de grondwaterhuishouding van een groter gebied rond de Vijfhoek in kaart gebracht. De berekende grondwaterstanden in Fetlaer / Spijkvoorderenk lopen van NAP+5 meter langs het Overijssels Kanaal tot NAP+5,25 meter in het oostelijk deel [ref.3]. Deze waarden komen goed overeen met de grondwaterstanden uit de gemeentelijke peilbuizen. In die studie is ook het effect van het uitbaggeren van het Overijssels Kanaal op de lokale grondwaterstanden onderzocht. Dit is gedaan voor een deel van het Overijssels Kanaal dat ten noorden van de Vijfhoek ligt. Daar wordt een verhoging van de grondwaterstand van 10 cm nabij het kanaal en van 5 cm op 500 m vanaf het kanaal voorspeld. De verwachting is dat ook in Spijkvoorderenk het effect in dezelfde orde van grootte zal liggen Oppervlaktewater In de huidige situatie watert Spijkvoorderenk af richting de Zandwetering [ref. 2 en 3], zie afbeelding 2.1. Het theoretische zomerpeil in de Zandwetering is NAP+5,70 meter in het oosten en NAP+5,0 meter in het westen. Ter hoogte van Spijkvoorderenk is het theoretische zomerpeil NAP+5,0 meter. Het oppervlaktewaterpeil in Spijkvoorderenk ligt op NAP+5,1 tot +5,2 meter. Ten westen van Spijkvoorderenk ligt het Overijssels kanaal. Het zomer en winterpeil ligt hier op NAP+5,80 meter. 4

8 3. TOEKOMSTIGE SITUATIE WATERHUISHOUDING Het landbouwgebied Spijkvoorderenk wordt bestemd voor woningbouw. De geschatte oppervlakten voor de toekomstige indeling zijn geschat uit het stedenbouwkundig plan (9 juni 2008). Het totale oppervlak is ongeveer 24,6 hectare waarvan ongeveer 50% bestaat uit verhard oppervlak (12,5 ha) Toekomstige maaiveldhoogte Om grondwateroverlast in de toekomst te voorkomen geldt voor de aanleg van wegen een ontwateringseis van 0,8 meter beneden het wegpeil. De ontwateringsdiepte is het verschil tussen de maximale grondwaterstand en de maaiveldhoogte. Over het algemeen wordt geëist dat de grondwaterstand maximaal eenmaal per jaar de ontwateringsdiepte bereikt. Het wegpeil wordt zodoende geadviseerd op NAP+6,3 meter. Het vloerpeil van woningen met kruipruimte wordt bij voorkeur 20 cm boven het wegpeil aangelegd (NAP+6,5 meter). De huidige maaiveldhoogte varieert van ongeveer NAP+5,9 meter in het zuidwesten tot NAP+6,5 meter in het noorden en noordoosten van het gebied met enkele uitschieters naar NAP+7,0 meter. Afbeelding 3.1. Schematische weergave grondwaterstand, oppervlaktewaterpeil en draindieptes 6,3 m adviespeil bouwrijpmaken 6,1 m huidige gemiddelde maaiveldhoogte drooglegging 5,5 m huidige gemiddelde maximale grondwaterstand 5,1 m oppervlaktewater Wij adviseren het huidige maaiveld ter plaatse van toekomstige woningen en wegen waar nodig op te hogen tot NAP+6,3 tot +6,5 meter. Voor groenstroken en tuinen is een maaiveldniveau van NAP+6,0 meter voldoende. Vrijkomende grond uit wegcunetten, wadi s en greppels kan daarvoor gebruikt worden Benodigde waterberging Omdat de huidige landbouwgrond wordt omgevormd tot woningbouw neemt het percentage verhard oppervlak toe. Berging moet gerealiseerd worden om de neerslag die op het verharde oppervlak valt op te kunnen vangen. In het oorspronkelijke plan [ref. 2] is er uitgegaan van een verbeterd gescheiden stelsel en het afkoppelen van 57% van de woningen. Het systeem is gedimensioneerd op standaard regenbuien met een herhalingstijd van 2 en 10 jaar. In dit plan wordt 100% van het verhard oppervlak afgekoppeld om te voldoen aan de huidige uitgangspunten van Waterschap Groot Salland. De benodigde waterberging is indicatief berekend met een standaardbui met een herhalingstijd van 2, 10 en ook van 100 jaar (nieuw uitgangspunt). Bij de indicatieve berekening is uitgegaan van: - een initiële berging van 2 mm; - 10% extra neerslag als gevolg klimaatverandering; - afvoer uit het plangebied 1,1 l/s/ha; In de aan te leggen voorzieningen is de benodigde berging voor een bui met een herhalingstijd van 2 jaar m 3, voor een bui met een herhalingstijd van 10 jaar m 3 en voor een bui met een herhalingstijd van 100 jaar m 3. 5

9 3.3. Wijze van hemelwaterafvoer Er zijn verschillende mogelijkheden voor de hemelwaterafvoer in het plangebied. In het oorspronkelijke plan [ref. 2] zou een deel van het gebied via een verbeterd gescheiden stelsel afwateren en een deel via molgoten en greppels naar een wadi in het noorden en naar een infiltratieriool in het zuiden. Een verbeterd gescheiden stelsel past niet binnen het huidige inzicht van het waterschap. Het nieuwe stedenbouwkundig plan wordt aangegrepen voor het opstellen van een duurzame waterhuishouding voor de Spijkvoorderenk. Hieronder worden enkele alternatieven voor de hemelwaterafvoer en hun voor- en nadelen aangegeven volgens de nieuwste uitgangspunten Alternatief 1: oppervlakkig afvoeren naar oppervlaktewater Het hemelwater wordt via goten afgevoerd naar oppervlaktewater. Bij een bui met herhalingstijd van 100 jaar mag het waterpeil stijgen tot aan het maaiveld. Dit betekent dat het waterpeil maximaal 1,2 meter mag stijgen. Om m 3 te kunnen bergen is er dan m 2 oppervlaktewater benodigd. Voordelen De zichtbaarheid van de neerslagafvoer van de daken naar de straten en de aanwezigheid van oppervlaktewater biedt stedenbouwkundige en ecologische meerwaarde. Nadelen Er moet ruimte gereserveerd worden voor het oppervlaktewater en er is maximaal 0,3 meter extra ophoging nodig (gerekend met afschot 1:300) voor het verhang in de goten, welke maximaal 100 meter lang zullen zijn. Uit de grondbalans moet blijken of bijleveren van grond hiervoor noodzakelijk is. Stilstaand water en doodlopende watergangen moeten voorkomen worden om een goede waterkwaliteit te behouden. De aanleg van oppervlaktewater kan verdroging van het gebied veroorzaken Alternatief 2: oppervlakkige afvoer naar groene berging in oostelijke groenzone Het hemelwater wordt afgevoerd via goten en wadi s naar een extra berging en infiltratie voorziening in de groenzone in het oostelijke deel van het gebied (circa m 2 ), zodat er geen afvoer (0 l/s/ha) plaatsvindt vanuit het plangebied in tijden van hevige neerslag. Er is dan in totaal m 3 berging benodigd voor een neerslagbui met een herhalingstijd van 100 jaar. In de wadi s kan circa m 3 berging plaatsvinden. En in de oostelijke groenzone kan nog eens m 3 geborgen worden bij een waterdiepte van 0,30 meter. Voordelen Er is geen afvoer van hemelwater uit het gebied en dus wordt het water maximaal vastgehouden. Hemelwater wordt geïnfiltreerd in de bodem wat verdroging van het gebied tegengaat. Nadelen Er is veel ruimte nodig om deze voorziening te realiseren. Een deel van de oostelijke groenzone blijft in particulier eigendom en wellicht is het daarom niet mogelijk de gehele groene zone als groene waterberging te gebruiken Alternatief 3: oppervlakkig afvoeren naar wadi s Het hemelwater voert via goten in de straten (lengte 50 tot 120 meter) af naar wadi s, die langs de groenstroken worden aangelegd. Hierin wordt de neerslag geborgen, geïnfiltreerd in de bodem en afgevoerd, zie afbeelding 3.2. Een wadi langs de Oerdijk heeft een overloop richting de wadi van t Fetlaer en in het zuidelijke deel wordt een overloop naar de wijk Stijnvoorde (onder de Leonard Springerlaan door) gerealiseerd. Technisch is het ook mogelijk dat de wadi langs de Oerdijk aangesloten worden op de Zandwetering (onder de Nieuwdijk door). Dit is echter ongewenst in verband met waterkwaliteit en ecologie in de Zandwetering en daarom geen optie. In de wadi s kan tijdens de bui T= m 3 water infiltreren, zodat er nog m 3 berging in de wadi s benodigd is. De wadi s (totale lengte circa 2600 meter) kunnen in totaal m 3 water bergen. 6

10 Wanneer de wadi vol is (tot 0,4 meter), zal deze door infiltratie in de wanden na 38 uur leeg zijn. Hierbij is uitgegaan van een doorlatendheid van 1 m/dag door bodemverbetering ter plaatse van de wadi s (tot aan de GHG). Na toepassen van een veiligheidsfactor 0,5 is gerekend met een doorlatendheid van 0,5 m/dag en uitgegaan van infiltratie door de wanden van de wadi. Afbeelding 3.2. Schematische dwarsdoorsnede wadi 0,5 m talud 1:4 Infiltratie 0,40 m waterdiepte bodemverbetering 5 m 9 m Voordelen Door oppervlakkige afvoer van de daken naar de wadi s is het water zichtbaar in de wijk, wat een stedenbouwkundige meerwaarde biedt. Dit alternatief sluit aan bij het watersysteem in de naastgelegen wijk t Fetlaer. Wadi s infiltreren hemelwater bovendien in de bodem en voeren geen grondwater af zodat er geen verdroging van het gebied wordt veroorzaakt. Nadelen Het straatprofiel moet aangepast worden en bij hevige neerslag kan er water op straat komen te staan. Er moet ruimte gereserveerd worden voor de wadi s en er is maximaal 0,3 meter extra ophoging nodig (gerekend met afschot 1:300) voor voldoende verhang in de goten, welke bij voorkeur 100 meter en maximaal 150 meter lang zullen zijn. Uit de grondbalans moet blijken of bijleveren van grond hiervoor noodzakelijk is. Om de infiltrerende werking van wadi s te waarborgen is onderhoud nodig Alternatief 4: afvoeren via waterpasserende bestrating Het hemelwater voert oppervlakkig af naar waterpasserende bestrating waaronder het water geborgen wordt. Het water kan ook infiltreren in de bodem. De berging onder de straat heeft een (nood)overloop naar greppels en uiteindelijk voeren deze greppels af richting een wadi langs de Oerdijk of richting oppervlaktewater in de zuidelijk gelegen wijken (onder de Leonard Springerlaan door). Waterpasserende bestrating kan ongeveer 0,14 m 3 /m 2 bergen. Indicatief betekent dit dat er in het plangebied m 3 water onder de straten (circa 3 hectare) geborgen kan worden. Dit betekent dat nog m 3 aanvullende berging nodig is. Voordelen Er is geen extra ophoging nodig. Ook is er geen extra ruimtebeslag doordat berging en infiltratie van water onder de straten plaatsvindt. Nadelen De keuze in verhardingsmaterialen is redelijk beperkt, al nemen de keuzemogelijkheden de laatste jaren sterk toe. Dichtslibben van de verharding moet voorkomen worden (vooral in de bouwrijp fase) door de straten in een latere fase aan te leggen. Te overwegen is om de bouwweg is asfalt uit te voeren, zodat de fundering van de waterpasserende bestrating wordt beschermd. De huidige en toekomstige bewoners moeten zich bewust zijn en geïnformeerd worden van het watersysteem in hun wijk. Aandacht voor kabels en leidingen. Omdat de berging bij waterpasserende bestrating in dit gebied onvoldoende is, is er nog een andere vorm van berging nodig Alternatief 5: afvoeren via infiltratieriool De neerslag wordt afgevoerd via een infiltratieriool. Dit infiltratieriool wordt aangesloten op het infiltratieriool van t Fetlaer. Ook kan het Infiltratieriool via het zuiden van het plangebied naar oppervlaktewater 7

11 in de naastgelegen wijken (onder de Leonard Springerlaan door) en eventueel naar een wadi langs de Oerdijk afvoeren. In het Infiltratieriool is beperkte ruimte voor berging aanwezig. In het infiltratieriool kan tijdens een bui T=100 circa m 3 geïnfiltreerd worden en 505 m 3 geborgen worden uitgaande van een diameter van 400 mm, totale lengte circa 4000 meter en een doorlatendheid van 1 m/dag (bij plaatselijke bodemverbetering, excl veiligheidsfactor 0,5). Dit betekent er nog m 3 aanvullende bergingsvoorzieningen nodig zijn in de vorm van een wadi of oppervlaktewater. Voordelen Er is geen extra ophoging nodig en ook geen extra ruimtebeslag. Er zijn geen consequenties voor het straatprofiel. Hemelwater infiltreert in de bodem en draagt bij aan het voorkomen van verdroging in en om het plangebied. Nadelen De afvoer van het hemelwater is niet zichtbaar en biedt zodoende geen stedenbouwkundige meerwaarde. Omdat de berging in het Infiltratieriool beperkt is, is er nog een aanvullende vorm van berging nodig Alternatief 6: afvoeren via een verbeterd gescheiden rioolstelsel Het hemelwater wordt afgevoerd via een verbeterd gescheiden stelsel naar wadi s en greppels of oppervlaktewater. Voordelen Er is geen aangepast straatprofiel en ophoging nodig. Nadelen Er wordt veel hemelwater naar de RWZI afgevoerd en er is een beperkte berging aanwezig in het rioolstelsel. Omdat er beperkte berging aanwezig is, moet er aanvullende berging gerealiseerd worden. Er is geen stedenbouwkundige meerwaarde en beleving van water aanwezig Voorstel hemelwaterafvoer Gezien de benodigde berging en de voor en nadelen van de verschillende alternatieven wordt alternatief 3 geadviseerd. Dit alternatief is inpasbaar, sluit aan bij het watersysteem in t Fetlaer en draagt bij aan de beleving van water binnen de wijk. Via molgoten in het midden van de woonstraten voert het water af naar wadi s, waar het water infiltreert in de bodem. Het gebied wordt opgedeeld in drie deelgebieden oerdijk, zuid en oost, zie afbeelding 3.4. Het overtollige water uiteindelijk in noordelijke richting de wadi in t Fetlaer en in zuidelijke richting naar het oppervlaktewatersysteem in Stijnvoorde (onder de Leonard Springerweg door). Er is maximaal 0,3 meter ophoging nodig om in voldoende afschot (1:300) van de goten te voorzien. Deze goten zijn bij voorkeur 100 meter en maximaal 150 meter lang. De beschikbare berging in dit alternatief is als volgt: Tabel 3.1. Benodigde en beschikbare berging per deelgebied Deel- totaal oppervlak verhard T=10 (incl T=100 (incl lengte berging in berging gebied (ha) oppervlak (ha) infiltratie) (m 3 ) infiltratie) (m 3 ) wadi (m) wadi (m 3 ) (mm) oerdijk 10,1 6, zuid 3,4 2, oost 7,4 (+3,7 groenzone) 3, totaal 24,6 12, (infiltratie 1.065) (infiltratie 1.810) 8

12 afbeelding 3.3 Voorstel waterhuishouding Spijkvoorderenk (schematisch) DV Waterhuishouding Spijkvoorderenk definitief 02 d.d. 5 november

13 De totale beschikbare berging van m 3 is ruim voldoende om aan de benodigde berging van m 3 (inclusief infiltratie m 3 ) te kunnen voldoen en 100% van het verhard oppervlak af te kunnen koppelen Wadi s De afmetingen van de wadi s zijn als volgt (zie ook afbeelding 3.3): Tabel 3.2. Kenmerken wadi s kenmerken wadi s bodembreedte 5 m talud 1: 4 waterdiepte 0,4 m diepte wadi 0,5 m breedte op insteek 9 m breedte waterpeil 8,2 m benodigde ruimte (totale lengte 2550 m) m 2 Indien de wadi vol staat met water (tot 0,4 meter) zal het 38 uur duren voordat al het water in de bodem is geïnfiltreerd. Hierbij is uitgegaan van een bodemverbetering tot de GHG (NAP+ 5,5 meter) met een doorlatendheid van 1 m/dag (excl veiligheidsfactor 0,5). Afbeelding 3.4. Dwarsdoorsnede wadi s NAP +6,6 m 0,5 m NAP +6,3 m talud 1:4 Infiltratie 5 m 9 m 0,40 m waterdiepte bodemverbetering drain NAP +5,8 m NAP +5,5 m Toets verhang en afvoercapaciteit wadi Oerdijk De uitgangspunten voor de toetsing zijn als volgt: - totale lengte wadi 675 meter; - geen afvoer naar de Zandwetering toegestaan; - afvoer (indien waterdiepte > 0,4 m) richting de wadi in de wijk t Fetlaer met 1,1 l/s/ha; - maximale stroomsnelheid 20 cm/s; - afvoerend oppervlak 10,1 ha. In tabel 3.3 is de afvoercapaciteit en het verhang van de wadi langs de Oerdijk berekend. Over 675 meter is 0,6 cm verval benodigd om maatgevende omstandigheden te voldoen. DV Waterhuishouding Spijkvoorderenk definitief 02 d.d. 5 november

14 Tabel 3.3. afmetingen en afvoercapaciteit wadi langs de Oerdijk Afmetingen wadi oerdijk Afvoercapaciteit en verhang wadi Oerdijk bodembreedte 5 m afvoer indien berging vol is: 1,1 l/s/ha talud 1:00 4 v max 0,2 m/s lengte 675 m total oppv 10,1 ha waterdiepte 0,4 m afvoerend verh oppv 6,2 ha diepte wadi 0,5 m Q 0,011 m 3 /s berging 1900 m 3 A ben 0,056 m 2 kruinbreedte 9 m A beschikbaar (boven max berging) 0,860 m 2 voldoende benodigde ruimte 6075 m 2 afvoer boven bergin 0,1 m formule van Manning Q=A*R 2/3 *Km*S 1/2 breedte waterpeil 8,2 m Manning coëfficiënt (Km) 20 m 1/3 /s S verhang 0, cm Aandachtspunten hemelwaterafvoer Een aantal aandachtpunten zijn van belang ten behoeve van een goede realisatie van de hemelwaterafvoer: - de afvoer van de achterkant van de huizen richting de straat; hiermee moet met het ontwerp van de daken rekening gehouden worden. - de goten in de straten zijn bij voorkeur 100 meter lang (in verband met het verhang) en maximaal 150 meter, - een ophoging van maximaal 30 cm is benodigd bij oppervlakkige afvoer via goten om voldoende verhang (1:300) te realiseren. - de huidige en toekomstige bewoners moeten zich bewust zijn van en geïnformeerd worden over het watersysteem in de woonomgeving om vervuiling en verontreiniging voorkomen Alternatief Een alternatief is het toepassen van infiltratieriolen (alternatief 5). Het water is dan minder zichtbaar in de wijk. Het voordeel is dat het aantal randvoorwaarden voor de inrichting van de openbare ruimte afneemt (geen verhang nodig, geen inpassing van goten en greppels). In het infiltratieriool kan tijdens een bui T=100 circa m 3 geïnfiltreerd worden en 505 m 3 geborgen worden uitgaande van een diameter van 400 mm, totale lengte circa 4000 meter en een doorlatendheid van 1 m/dag (bij plaatselijke bodemverbetering, met veiligheidsfactor 0,5). Dit betekent er nog m 3 aanvullende bergingsvoorzieningen nodig zijn in de vorm van een wadi of oppervlaktewater Invloed infiltratie op de grondwaterstand In de huidige situatie bestaat het plangebied uit gras- en akkerbouwland. Hemelwater infiltreert rechtstreeks de bodem in. In de toekomstige situatie wordt het hemelwater oppervlakkig afgevoerd en geïnfiltreerd door middel van wadi s. Er wordt daarom geen verandering verwacht van de grondwaterstand als gevolg van deze infiltratie. Eventueel kan veiligheidshalve onder de wadi een drain aangebracht worden, zodat de grondwaterstand niet hoger kan stijgen dan de GHG (NAP+5,5 meter). 11

15 4. REFERENTIES 1. W+B (1994), Geohydrologisch onderzoek de Vijfhoek i.o.v. Gemeente Deventer 2. W+B (2001), Technische uitwerking waterplan Fetlaer/Spijkvoorderenk i.o.v. Apeldoornse Ontwikkelings Maatschappij 3. W+B (2001), Hydrologisch onderzoek Linderveld i.o.v. Gemeente Deventer 4. W+B (2002), Toetsing en controle afwatering t Fetlaer i.o.v. O Nijko DV Waterhuishouding Spijkvoorderenk definitief 02 d.d. 20 november