Copyright Shaker Media 2009

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Copyright Shaker Media 2009"

Transcriptie

1

2 Copyright Shaker Media 2009 Alle rechten voorbehouden (*). Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm, zonder schriftelijke toestemming van de uitgever. (*) Dit voorbehoud is niet van toepassing voor de illustraties onder GFDL-licentie, illustraties overgenomen van NASA, illustraties die vallen onder PD, en illustraties onder Creative ommons Atribution Share-Alike 2.5 licentie (p. 254 en vlg.). ISBN Shaker Media St. Maartenslaan AX Maastricht Tel.: Fax:

3

4 Mijn hongaarse kinderen Máriusz-August en Marc-Filip Opgedragen aan mijn kinderen en aan alle kinderen, huidige en toekomstige, ongeacht ras, kleur, filosofische of godsdienstige overtuiging, geboren in deze wereld van waanzinnige haat en blind geweld. Mogen zij uiteindelijk tot het inzicht komen dat in naam van om het even welke God, ideologie of belang niet geweld en haat gepredikt wordt dan wel vrede. Mijn bijzondere dank gaat uit naar mijn oud-klasgenoten (retorica 1959) Frans Carsau, advocaat, en Stan Van De Wouwer, leraar geschiedenis, voor het nalezen van het manuscript. Hun kritische opmerkingen, suggesties en commentaar waren niet alleen een bevestiging van mijn ideeën, maar ze waren tevens een aansporing om de zaken ook vanuit andere standpunten te benaderen.

5 I inhoud Voorwoord... V DEEL 1. UNIVERSUM AETERNUM... 1 Onoverkomelijke hinderpalen... 3 Basisprincipes... 5 Big Bang, een eindeloze cyclus... 6 Big Bang, universeel of galactisch?... 8 Open of gesloten Universum? Zwart Gat: atoomkern? De Big Bang Besluiten Eerste bewijs? DEEL 2. DE BRON I. Filosofie: de bron Het weten - Het niet-weten II. Filosofisch denken van het verste verleden tot nu Periode vóór de uitvinding van het schrift Grottekeningen Het beeldend schrift Het alfabetisch schrift III. De Griekse filosofen Orfeus Pythagoras Sokrates Plato Aristoteles IV. Van Alexander de Grote tot het Romeinse Rijk Cynisme Scepticisme Epicurisme Stoïcisme V. De Romeinse periode Cicero Lucretius Seneca Plotinos VI. Het Christendom Wortels van de Christelijke filosofie... 39

6 II Oude religieuze filosofieën De Joodse Religie Opkomst van het Christendom VII. De Christelijke filosofen Origenes Athanasius Augustinus Benedictus Gregorius de Grote Johannes Scotus Anselmus van Canterbury Petrus Abelardus Van Petrus Abelardus tot Thomas van Aquino Thomas van Aquino Roger Bacon Johannes Duns Scotus William van Occam VIII. Keerpunt in het Westers filosofisch denken Vóór de 14-e eeuw Het keerpunt - Wycliffe Machiavelli Erasmus Thomas More Luther en Calvijn Sint Ignatius van Loyola IX. De nieuwe, moderne filosofie De moderne filosofen Francis Bacon Hobbes Descartes Spinoza Leibniz Locke Berkeley Hume Rousseau Kant Jeremy Bentham Hegel Byron Schopenhauer Karl Marx William James Friedrich Nietzsche Edmund Husserl... 88

7 III Bergson John Dewey Jean-Paul Sartre Postmoderne filosofie X. De Islam Mohammed Het geloof De vijf pijlers van het geloof De moskee Voorschriften en wetgeving Overzicht van de geschiedenis Kunst en cultuur - Avicenna - Averroës Strekkingen binnen de Islam XI. De Oosterse filosofieën Hindoeïsme Boeddhisme Confucianisme Taoïsme XII. De wereldfilosofie in een notedop DEEL 3. HOMO AETERNUS I. God, mythe of werkelijkheid? Terugblik in de geschiedenis Geen concrete bewijzen Wel onmiskenbare aanwijzingen De enige mogelijke besluiten II. De mens als individu De materiële verschijning De persoonlijkheid Predestinatie of predeterminatie? Rechten en plichten van het individu III. De mens als deel van de mensheid Recht en plicht in de samenleving Het verhaal van het Duivelseiland Het verhaal van het Paradijseiland IV. De gemeenschappen Het gezin De school Dorp - Stad - Staat De Staat - de staatsvorm Dictatuur...153

8 IV Democratie Ware democratie De wereld: ons huis Mens en wet Mens en religie Mens en Kerk Mens en natuur Mens in de massa V. Menselijke dilemmas Abortus Anticonceptie Euthanasie Celibaat Homoseksualiteit Doodstraf VI. Nawoord DEEL 4. APPENDIX DEEL 5. LEXICON DEEL 6. PERSOONLIJKE AANMERKINGEN Aanbevolen lektuur Illustraties

Inhoud. 1. Protagoras Gorgias Thrasymachus, Callicles en Hippias 13

Inhoud. 1. Protagoras Gorgias Thrasymachus, Callicles en Hippias 13 Voorwoord XIII Deel 1 Oudheid Historische situering 1 I. De natuurfilosofen of presocratici Inleiding 3 Het veranderlijke en het blijvende 5 II. De sofisten en Socrates Inleiding 9 A. De sofisten 10 1.

Nadere informatie

Geloven en redeneren. Religie en filosofie

Geloven en redeneren. Religie en filosofie Geloven en redeneren Religie en filosofie Historisch overzicht Pantheïsme en polytheïsme De spiltijd Het oosten Boeddhisme Confucianisme Taoïsme Het westen Jodendom, christendom, islam Filosofie Het begin

Nadere informatie

INLEIDING Over verwondering, contingentie en denken-als-ordenen 13

INLEIDING Over verwondering, contingentie en denken-als-ordenen 13 INHOUD VOORWOORD 11 INLEIDING Over verwondering, contingentie en denken-als-ordenen 13 HOOFDSTUK 1. Op zoek naar een stabiele werkelijkheid. De Oudheid (6 de eeuw v.c. 6 de eeuw n.c.) 25 1. Het ontstaan

Nadere informatie

Descartes schreef dat er geen ander land was "où l'on puisse jouir d'une liberté si entière" (waar men een zo volledige vrijheid kan genieten)

Descartes schreef dat er geen ander land was où l'on puisse jouir d'une liberté si entière (waar men een zo volledige vrijheid kan genieten) Verslag 25 mei 2018, Salon der Verdieping: Spinoza s politieke filosofie De bespreking van de politieke filosofie doe ik aan de hand van zijn belangrijkste politieke werk, te weten het Theologisch-politiek

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 7 [5]

Inhoud. Inleiding 7 [5] Inhoud Inleiding 7 Plato (ca. 429 - ca. 347 v. Chr.) 11 Diogenes van Sinope (404-323 v. Chr.) 13 Aristoteles (384-322 v. Chr.) 17 Epicurus (341-270 v. Chr.) 19 Seneca (ca. 1 v. Chr. - 65 n. Chr.) 21 Plotinus

Nadere informatie

Spinoza s Visie. Dag 1. Wie is Spinoza en wat is ware kennis?

Spinoza s Visie. Dag 1. Wie is Spinoza en wat is ware kennis? Spinoza s Visie Dag 1 Wie is Spinoza en wat is ware kennis? Opzet cursus Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Over God Over de mens Over het geluk Inleiding Hoe zit de wereld in elkaar? Hoe verhoudt de mens zich tot

Nadere informatie

Ter inleiding (tot een inleiding)

Ter inleiding (tot een inleiding) Inhoud Voorwoord 3 Aanvullende lectuur 4 Ter inleiding (tot een inleiding) 1. Wijsbegeerte, haar begin(sel) en doelstelling 5 2. Waarom filosofie altijd een inleiding blijft 7 3. Waarom een historische

Nadere informatie

Spinoza s Visie. Dag 1. Wie is Spinoza en wat is ware kennis?

Spinoza s Visie. Dag 1. Wie is Spinoza en wat is ware kennis? Spinoza s Visie Dag 1 Wie is Spinoza en wat is ware kennis? Opzet cursus Dag 1 Dag 2 Dag 3 Dag 4 Over God Over de mens Over het geluk Inleiding Hoe zit de wereld in elkaar? Hoe verhoudt de mens zich tot

Nadere informatie

Geluk & wijsheid voor beginners

Geluk & wijsheid voor beginners Geluk & wijsheid voor beginners Inleiding in de kunst van het filosoferen Jos Kessels Uitgeverij Boom 2012 Oorspronkelijk verschenen in 1999 Herziene editie, 2012 Uitgeverij Boom, Amsterdam 2012 Jos Kessels,

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf Inleiding 15

Inhoud. Woord vooraf Inleiding 15 Inhoud Woord vooraf 11 1. Inleiding 15 2. De Verlichting 19 2.1. Voorlopers van de Verlichting: de humanisten 19 2.1.1 Inleiding 19 2.1.2 Michel Eyquem de Montaigne (1533-592) 20 2.1.3 Desiderius Erasmus

Nadere informatie

Mediasociologie Hoorcollege Iedereen is vrij! Theo Ploeg

Mediasociologie Hoorcollege Iedereen is vrij! Theo Ploeg Mediasociologie Hoorcollege Iedereen is vrij! Theo Ploeg 1 2 wat ga ik behandelen? wat is mediasociologie bij CMDA/IAM? wat gaan we doen en hoe doen we dat? wat is sociologie eigenlijk en hoe zien wij

Nadere informatie

INLEIDING Plato's grot Filosofie en ideologie De hermeneutische cirkel DEEL 1. DE LOTGEVALLEN VAN DE FILOSOFISCHE RATIONALITEIT

INLEIDING Plato's grot Filosofie en ideologie De hermeneutische cirkel DEEL 1. DE LOTGEVALLEN VAN DE FILOSOFISCHE RATIONALITEIT INLEIDING Plato's grot Filosofie en ideologie De hermeneutische cirkel DEEL 1. DE LOTGEVALLEN VAN DE FILOSOFISCHE RATIONALITEIT HOOFDSTUK 1. Wijsbegeerte binnen de antieke bestaanshorizon: zijn en worden

Nadere informatie

Geloven en redeneren. Samenvatting

Geloven en redeneren. Samenvatting Geloven en redeneren Samenvatting Historisch overzicht Pantheïsme en polytheïsme De spiltijd Het oosten Boeddhisme Confucianisme Taoïsme Het westen Jodendom, christendom, islam Filosofie Ontwikkelingen

Nadere informatie

Tijd van pruiken en revoluties 1700 1800

Tijd van pruiken en revoluties 1700 1800 Onderzoeksvraag: Op welke gebieden wilden de Verlichtingsfilosofen de bestaande maatschappij veranderen? Rationalisme = het gebruiken van gezond verstand (rede/ratio) waarbij kennis gaat boven tradities

Nadere informatie

Zin in filosofie. Ludo Abicht en Hendrik Opdebeeck. Acco Leuven / Den Haag

Zin in filosofie. Ludo Abicht en Hendrik Opdebeeck. Acco Leuven / Den Haag Zin in filosofie Ludo Abicht en Hendrik Opdebeeck Acco Leuven / Den Haag Inhoud Inleiding 11 1 Zin, in- en uitzicht 13 1.1 De filosofische vragen 15 1.2 Filosofie en mythologie 16 1.3 Filosofie en godsdienst

Nadere informatie

Levenskunst en ethiek 13 Bouwstenen voor iedereen 14 Zestien filosofen 14 De hoofdstukken 15

Levenskunst en ethiek 13 Bouwstenen voor iedereen 14 Zestien filosofen 14 De hoofdstukken 15 Inleiding 13 Levenskunst en ethiek 13 Bouwstenen voor iedereen 14 Zestien filosofen 14 De hoofdstukken 15 1 Plato: rechtvaardigheid als harmonie 19 Wat is rechtvaardigheid? 20 De rechtvaardige staat 25

Nadere informatie

God wil oorlog. Voordracht Thijmgenootschap, bisschoppelijk paleis, Parade 11, Den Bosch, 13 oktober 2017, uur.

God wil oorlog. Voordracht Thijmgenootschap, bisschoppelijk paleis, Parade 11, Den Bosch, 13 oktober 2017, uur. God wil oorlog Voordracht Thijmgenootschap, bisschoppelijk paleis, Parade 11, Den Bosch, 13 oktober 2017, 14.00 uur door Paul Cliteur 1 Hoe weet je wat God wil? Houdt God van vrijzinnigheid of juist niet?

Nadere informatie

HET DUBBEL SPIRAAL VAN DE MENSELIJKE M O R A A L. Paul Schure

HET DUBBEL SPIRAAL VAN DE MENSELIJKE M O R A A L. Paul Schure HET DUBBEL SPIRAAL VAN DE MENSELIJKE M O R A A L Paul Schure Copyright Shaker Media 2012 Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand,

Nadere informatie

Werk en bijstand. Arbeidsmarktstrategieën van gemeenten

Werk en bijstand. Arbeidsmarktstrategieën van gemeenten Werk en bijstand Arbeidsmarktstrategieën van gemeenten i Dit onderzoek is mede mogelijk gemaakt door NICIS Institute in Den Haag Omslagontwerp, vormgeving en typografie: Marc Setz Copyright Shaker Publishing

Nadere informatie

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 11, De ontdekking van de mens en de wereld

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 11, De ontdekking van de mens en de wereld Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 11, De ontdekking van de mens en de wereld Samenvatting door een scholier 2396 woorden 9 december 2003 6,6 38 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sfinx Samenvatting.

Nadere informatie

11 De ontdekking van de mens en de wereld - internet oefentoets

11 De ontdekking van de mens en de wereld - internet oefentoets 11 De ontdekking van de mens en de wereld - internet oefentoets Opdracht 1 Wat is de Sokratische methode? Opdracht 2 Waarom werd Sokrates gedwongen de gifbeker te drinken? Opdracht 3 Waarom zijn onze zintuigen

Nadere informatie

cultuur & media hoorcollege moderniteit en postmoderniteit theo ploeg

cultuur & media hoorcollege moderniteit en postmoderniteit theo ploeg cultuur & media hoorcollege moderniteit en postmoderniteit theo ploeg 1 Wat ga ik behandelen? moderniteit versus postmoderniteit korte geschiedenis verlichting en romantiek modernisme postmodernisme postmoderniteit

Nadere informatie

INLEIDING Bij deze uitgave 21 Vier zelfkritische opmerkingen vooraf 21 Het object van de filosofie 24 Enkele kernvragen 27

INLEIDING Bij deze uitgave 21 Vier zelfkritische opmerkingen vooraf 21 Het object van de filosofie 24 Enkele kernvragen 27 INLEIDING Bij deze uitgave 21 Vier zelfkritische opmerkingen vooraf 21 Het object van de filosofie 24 Enkele kernvragen 27 DEEL EEN/DE WIJSHEID VAN HET OOSTEN I. DE FILOSOFIE VAN HET OUDE INDIA 31 i. Het

Nadere informatie

Samenvatting Filosofie Wegen naar wijsheid, hoofdstuk 4 en 5

Samenvatting Filosofie Wegen naar wijsheid, hoofdstuk 4 en 5 Samenvatting Filosofie Wegen naar wijsheid, hoofdstuk 4 en 5 Samenvatting door een scholier 1742 woorden 4 juli 2010 4,3 21 keer beoordeeld Vak Filosofie Hoofdstuk 4 Denken over de mens Filosofische vragen

Nadere informatie

Augustinus. Utrecht verhaalt: ( ) bladzijden uit het boek Doornburgh verhaalt. Doornburgh/ Dames en heren (bewoners)/

Augustinus. Utrecht verhaalt: ( ) bladzijden uit het boek Doornburgh verhaalt. Doornburgh/ Dames en heren (bewoners)/ Utrecht verhaalt: Augustinus (354 430) bladzijden uit het boek Doornburgh verhaalt Augustinus (354 430) Zr.Mirjam, Priorij Emmaus te Maarssen 2015 Utrecht verhaalt is een concept van ar-gitect Bij gebruik

Nadere informatie

INLEIDING TOT DE VERWONDERING

INLEIDING TOT DE VERWONDERING opm. inl verwondering 04-02-1999 11:19 Pagina 3 INLEIDING TOT DE VERWONDERING Cornelis Verhoeven DAMON Cornelis Verhoeven Inleiding tot de verwondering Isbn 978 94 6036 050 3 Nur 730 Trefw.: filosofie

Nadere informatie

Max van den Broek ALLEDAAGSE PARADOXEN ISVW UITGEVERS

Max van den Broek ALLEDAAGSE PARADOXEN ISVW UITGEVERS Max van den Broek ALLEDAAGSE PARADOXEN ISVW UITGEVERS INHOUD Voorwoord Daan Roovers 7 Inleiding 9 I Vroeger uit bed 13 II Stoppen met roken 19 III Fear of missing out (F.O.M.O.) 27 IV Het geheim van afvallen

Nadere informatie

SHARIA ISLAM TUSSEN RECHT EN MAURITS BERGER

SHARIA ISLAM TUSSEN RECHT EN MAURITS BERGER SHARIA ISLAM TUSSEN RECHT EN POLITIEK MAURITS BERGER Boom Juridische uitgevers Den Haag 2006 INHOUD HOOFDSTUK 1 - DE REGELS VAN EEN IDEAAL 1 Deel I Sharia als oud recht 9 HOOFDSTUK 2 - DE KORAN ALS GRONDWET

Nadere informatie

Filosofische temperamenten

Filosofische temperamenten Peter Sloterdijk Filosofische temperamenten Van Plato tot Foucault Vertaald door Mark Wildschut boom amsterdam inhoud Woord vooraf [7] Plato [13] Aristoteles [37] Augustinus [43] Bruno [53] Descartes [57]

Nadere informatie

Kinderevangelisatiemethode. bij. dehand TOERUSTING. deel 1-4

Kinderevangelisatiemethode. bij. dehand TOERUSTING. deel 1-4 Kinderevangelisatiemethode bij dehand TOERUSTING deel 1-4 KINDEREVANGELISATIEMETHODE BIJ DE HAND Toerustingsdeel 1 t/m 4 T01 - De Bijbelse basis T02 - Hoe organiseer ik een kinderclub? T03 - Hoe leid ik

Nadere informatie

6,9. Praktische-opdracht door een scholier 2093 woorden 6 april keer beoordeeld. Geschiedenis. De Stoa

6,9. Praktische-opdracht door een scholier 2093 woorden 6 april keer beoordeeld. Geschiedenis. De Stoa Praktische-opdracht door een scholier 2093 woorden 6 april 2005 6,9 51 keer beoordeeld Vak Geschiedenis De Stoa De Stoa is een filosofische stroming die ontstaan is rond 300 v. Chr. in Athene. De grondlegger

Nadere informatie

Geluk. Extra informatie over Spinoza

Geluk. Extra informatie over Spinoza Geluk Extra informatie over Spinoza Lezen in gewone taal Doe meer met Leeslicht! Bij een aantal boeken in de serie Leeslicht kunt u een gratis lesbrief downloaden van www.eenvoudigcommuniceren.nl. In deze

Nadere informatie

geloof in de toekomst

geloof in de toekomst geloof in de toekomst copyright 2019 geloof in de toekomst een terugblik met het oog op morgen Meint Smit Buijten & Schipperheijn Motief - Amsterdam copyright 2019 1 e druk januari 2019 Copyright 2018

Nadere informatie

Samenvatting Filosofie Emoties

Samenvatting Filosofie Emoties Samenvatting Filosofie Emoties Samenvatting door een scholier 1030 woorden 28 mei 2013 3,2 2 keer beoordeeld Vak Methode Filosofie Cogito Filosofie samenvatting Emoties (theorie en primaire teksten) THEORIE

Nadere informatie

Politieke filosofie van de christen-democratie

Politieke filosofie van de christen-democratie opm politieke filo cda 03-11-2003 15:42 Pagina 3 Politieke filosofie van de christen-democratie H.E.S. Woldring DAMON opm politieke filo cda 03-11-2003 15:42 Pagina 4 Politieke filosofie van de christen-democratie

Nadere informatie

BRIEVEN AAN K. EPICURISTISCHE VERKENNINGEN DOOR CLEMENS JANZING

BRIEVEN AAN K. EPICURISTISCHE VERKENNINGEN DOOR CLEMENS JANZING BRIEVEN AAN K. EPICURISTISCHE VERKENNINGEN DOOR CLEMENS JANZING Copyright C. Janzing 2015 ISBN 97 8940 2138 092 2 Inhoud Inleiding 5 Brief 1. Narcisme 26 Brief 2. De economische crisis van 2008 36 Brief

Nadere informatie

2de bach TEW. Filosofie. Samenvatting boek aangevuld met lesnotities. uickprinter Koningstraat Antwerpen.

2de bach TEW. Filosofie. Samenvatting boek aangevuld met lesnotities. uickprinter Koningstraat Antwerpen. 2de bach TEW Filosofie Samenvatting boek aangevuld met lesnotities Q www.quickprinter.be uickprinter Koningstraat 13 2000 Antwerpen 149 3,50 Online samenvattingen kopen via www.quickprintershop.be Inhoudstafel

Nadere informatie

Vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg, editie 2011

Vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg, editie 2011 Vervoer van gevaarlijke stoffen over de weg, editie 2011 Joseph Van Olmen Training Manager, DGT (Dangerous Goods Training & Consultancy) AB DO 1008 VEIWET VB 1004 CODVGV DO 1004 ISB 978 90 4653 664 3 D/2011/2664/614

Nadere informatie

Voorwoord 7. Inleiding 9. Renaissance, humanisme, verlichting 13 Renaissance en humanisme 15 Verlichting 20

Voorwoord 7. Inleiding 9. Renaissance, humanisme, verlichting 13 Renaissance en humanisme 15 Verlichting 20 Inhoud Voorwoord 7 Inleiding 9 Renaissance, humanisme, verlichting 13 Renaissance en humanisme 15 Verlichting 20 David Hume 35 Hume en Kant 37 Het postume werk 45 Korte levensloop 49 James Boswell 59 Laatste

Nadere informatie

Leren Filosoferen. Tweede avond

Leren Filosoferen. Tweede avond Leren Filosoferen Tweede avond Website Alle presentaties zijn te vinden op mijn website: www.wijsgeer.nl Daar vind je ook mededelingen over de cursussen. Hou het in de gaten! Vragen n.a.v. vorige keer

Nadere informatie

Immanuel Kant Kritiek van het oordeelsvermogen

Immanuel Kant Kritiek van het oordeelsvermogen Ten geleide Kants derde Kritiek: hoe kan de vrijheid worden verwerkelijkt? 15 Geraadpleegde literatuur 46 Verantwoording bij de vertaling 49 Immanuel Kant aan Johann Friedrich Reichardt 51 Immanuel Kant

Nadere informatie

inhoud blz. 1. Een wereld vol cijfers 2. Een bot met streepjes 3. Tellen 4. Turven 5. Oude getallen 6. Onze cijfers 7. Tellen in drie talen

inhoud blz. 1. Een wereld vol cijfers 2. Een bot met streepjes 3. Tellen 4. Turven 5. Oude getallen 6. Onze cijfers 7. Tellen in drie talen Cijfers inhoud blz. 1. Een wereld vol cijfers 3 2. Een bot met streepjes 4 3. Tellen 5 4. Turven 6 5. Oude getallen 6 6. Onze cijfers 9 7. Tellen in drie talen 10 Pluskaarten 11 Bronnen en foto s 13 Colofon

Nadere informatie

Alle religies zijn hetzelfde? Evangelisatiegesprekken voeren met pluralisten

Alle religies zijn hetzelfde? Evangelisatiegesprekken voeren met pluralisten Alle religies zijn hetzelfde? Evangelisatiegesprekken voeren met pluralisten Blinde mannen en de olifant Christelijk zelfonderzoek Is ons christelijke wereldbeeld niet gewoon onze mening? Zijn christenen

Nadere informatie

Nieuw-Atlantis. Francis Bacon. Vertaald en ingeleid door: Thomas Heij

Nieuw-Atlantis. Francis Bacon. Vertaald en ingeleid door: Thomas Heij Nieuw-Atlantis Francis Bacon Vertaald en ingeleid door: Thomas Heij Inhoud Inleiding De kanselier die de wetenschap veranderde Bacons leven en oeuvre Inspiratie en invloeden Plato, Thomas More, Lucianus,

Nadere informatie

LEERSTOFAFBAKENING Wat moet ik kennen en kunnen voor mijn examen?

LEERSTOFAFBAKENING Wat moet ik kennen en kunnen voor mijn examen? LEERSTOFAFBAKENING Wat moet ik kennen en kunnen voor mijn examen? Vak: Godsdienst Klas(sen): 6la en 6lb Leerkracht(en): Mevr. Vandamme Semester: 2 Leerstof notities, handboek, werkboek. De cursus, verbetersleutels

Nadere informatie

Van Bethlehem tot Golgotha

Van Bethlehem tot Golgotha Van Bethlehem tot Golgotha Het Mysterie van Inwijding Esoterische Begrippen Elly Lichtenberg De Bijbel, een mystiek verhaal of..? Deel I De Bijbel: een mystiek verhaal of..? Is het evangelieverhaal juist?

Nadere informatie

Brunelleschi. De Dom van Florence

Brunelleschi. De Dom van Florence Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv, Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of

Nadere informatie

EEN PLEIDOOI VOOR VRIJHEID

EEN PLEIDOOI VOOR VRIJHEID EEN PLEIDOOI VOOR VRIJHEID EEN PLEIDOOI VOOR VRIJHEID LIBERTARISME IN T KORT GALE BOETTICHER Copyright 2016 Gale Boetticher Auteur: Gale Boetticher Eindredactie: Pim Pauwels Uitgever: Bert Boekenmans

Nadere informatie

Geen fabriekswerk. Roeien met de wind mee en de stroom tegen. Jac Willekens

Geen fabriekswerk. Roeien met de wind mee en de stroom tegen. Jac Willekens Copyright 2011 Uitgeverij Lambo bv Arnhem Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een automatisch gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of

Nadere informatie

Jezus, de gnosis en het dogma

Jezus, de gnosis en het dogma Jezus, de gnosis en het dogma Riemer Roukema Jezus, de gnosis en het dogma Uitgeverij Meinema, Zoetermeer www.uitgeverijmeinema.nl Ontwerp omslag: Studio Anton Sinke, Nieuwerkerk a/d IJssel Illustratie

Nadere informatie

Tegelzetter of Tovenaar? Jan Koster

Tegelzetter of Tovenaar? Jan Koster Tegelzetter of Tovenaar? Jan Koster 1 Overzicht inhoud 1. De tegelzetter en de tovenaar 2. De rol van het laat-middeleeuwse nominalisme 3. Nihilisme in de 20 e eeuw en de terugkeer van de metafysica 4.

Nadere informatie

Onderwerpen. Grens opgerekt door wetenschappelijk onderzoek naar invloed en de kracht van onze geest. Rattenexperiment en het intentie experiment.

Onderwerpen. Grens opgerekt door wetenschappelijk onderzoek naar invloed en de kracht van onze geest. Rattenexperiment en het intentie experiment. Onderwerpen Wat is filosofie? Betekenis van het woord filosofie. Filo Sofia. Streven naar wijsheid. Doel: Het krijgen van een beter begrip van de wijze waarop de mens zijn bestaan inricht. De dingen kunnen

Nadere informatie

Pleidooi voor Postmoderne devotie

Pleidooi voor Postmoderne devotie Pleidooi voor Postmoderne devotie Mink de Vries Pleidooi voor Postmoderne devotie Navolging vanuit vrijheid en gemeenschap Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer Bij de productie van dit boek is gebruikgemaakt

Nadere informatie

AFDELING FILOSOFIE CURSUSSEN ACADEMIEJAAR 2010 2011

AFDELING FILOSOFIE CURSUSSEN ACADEMIEJAAR 2010 2011 CURSUSSEN ACADEMIEJAAR 2010 2011 AFDELING FILOSOFIE METAFYSICA prof. Jean-Pierre De Rudder (code: F1-50,00) 1ste semester: maandag van 9.00 tot 10.50 uur De metafysica of zijnsleer beoogt de ultieme wijsgerige

Nadere informatie

https://reports1.enalyzer.com/root/surveymanagement/getblob.aspx?blobid=31bfe83be43e4bf b98809f0f

https://reports1.enalyzer.com/root/surveymanagement/getblob.aspx?blobid=31bfe83be43e4bf b98809f0f In welke leeftijdscategorie valt u? Number / Percentage Jonger dan 25 jaar; 6% 66 Tussen de 25 en 34 jaar; 120 Tussen de 35 en 44 jaar; 13% 145 Tussen de 45 en 54 jaar; 205 Tussen de 55 en 64 jaar; 28%

Nadere informatie

RECHT EN SAMENLEVING ANDERS BEKEKEN

RECHT EN SAMENLEVING ANDERS BEKEKEN Wim Weymans RECHT EN SAMENLEVING ANDERS BEKEKEN Filosofische perspectieven Recht en samenleving anders bekeken Filosofische perspectieven Wim Weymans Acco Leuven / Den Haag Verantwoording 13 Inleiding 17

Nadere informatie

Historische context. Verlich/ngsideeën en de democra/sche revolu/es

Historische context. Verlich/ngsideeën en de democra/sche revolu/es Historische context Verlich/ngsideeën en de democra/sche revolu/es 1650 1848 Kenmerkende aspecten 23. Het streven van vorsten naar absolute macht 26. Wetenschappelijke revolu/e 27. Ra/oneel op/misme en

Nadere informatie

Denken met het hart. Christelijke filosofie in de traditie van Augustinus en Calvijn. Bas Hengstmengel. Buijten & Schipperheijn Motief Amsterdam

Denken met het hart. Christelijke filosofie in de traditie van Augustinus en Calvijn. Bas Hengstmengel. Buijten & Schipperheijn Motief Amsterdam Denken met het hart Denken met het hart Christelijke filosofie in de traditie van Augustinus en Calvijn Bas Hengstmengel Buijten & Schipperheijn Motief Amsterdam Deze publicatie is mede mogelijk gemaakt

Nadere informatie

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen

Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag Geschiedenis Tijdvakkendossier tijdvak 2: tijd van Grieken en Romeinen Verslag door Lotte 1570 woorden 19 juni 2017 3 4 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Tijdvak: Tijd van Grieken

Nadere informatie

INHOUDSOPGAVE. Deel I. Algemene historische inleiding

INHOUDSOPGAVE. Deel I. Algemene historische inleiding INHOUDSOPGAVE Voorwoord... XI Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 Deel I. Algemene historische inleiding Het Christendom in het Oostelijke Middellandse Zeegebied tot aan het concilie van Chalcedon (451)... 3 J. Roldanus

Nadere informatie

Werkstuk Filosofie Wat is geluk?

Werkstuk Filosofie Wat is geluk? Werkstuk Filosofie Wat is geluk? Werkstuk door A. 2487 woorden 10 september 2012 5,3 88 keer beoordeeld Vak Filosofie Inleiding In dit werkstuk wil ik het hebben over geluk, de hoofdvraag die ik heb voor

Nadere informatie

UAV 2012 Toegelicht. Handleiding voor de praktijk. prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis. Eerste druk

UAV 2012 Toegelicht. Handleiding voor de praktijk. prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis. Eerste druk UAV 2012 Toegelicht Handleiding voor de praktijk prof. mr. dr. M.A.B. Chao-Duivis Eerste druk s-gravenhage - 2013 1 e druk ISBN 978-90-78066-67-5 NUR 822 2013, Stichting Instituut voor Bouwrecht, s-gravenhage

Nadere informatie

Francien Homan. Filosoferen maakt een eind aan al het gezeur. De woorden van Miriam van Reijen ISVW UITGEVERS

Francien Homan. Filosoferen maakt een eind aan al het gezeur. De woorden van Miriam van Reijen ISVW UITGEVERS Francien Homan Filosoferen maakt een eind aan al het gezeur De woorden van Miriam van Reijen ISVW UITGEVERS Voorwoord 5 I Filosofie is het verlangen de oorzaak van alles te kennen Alle negatieve emoties

Nadere informatie

Godsdienstkritiek, respect en actieve tolerantie

Godsdienstkritiek, respect en actieve tolerantie Godsdienstkritiek, respect en actieve tolerantie Feuerbach herlezen Jasper Schaaf DAMON bw Schaaf, Godsdienstkritiek.indd 3 11-5-10 11:35 Inhoudsopgave Voorwoord door Ronald van Raak 7 1 Inleiding 9 1.

Nadere informatie

Oud maar niet out. Denken en doen met de Oudheid vandaag. 95180_Oud maar niet out_vw.indd 1 13/03/12 10:24

Oud maar niet out. Denken en doen met de Oudheid vandaag. 95180_Oud maar niet out_vw.indd 1 13/03/12 10:24 Oud maar niet out Denken en doen met de Oudheid vandaag 95180_Oud maar niet out_vw.indd 1 13/03/12 10:24 95180_Oud maar niet out_vw.indd 2 13/03/12 10:24 Oud maar niet out Denken en doen met de oudheid

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Kennis en geloof

Hoofdstuk 2. Kennis en geloof Hoofdstuk 2 Kennis en geloof Kennis of dogma Is religieus geloof een vorm van kennis? Is het mogelijk een rationeel bewijs van het bestaan van God te geven? Is religieus taalgebruik betekenisvol? Vormen

Nadere informatie

Oosterse filosofie. China en het confucianisme

Oosterse filosofie. China en het confucianisme Oosterse filosofie China en het confucianisme Geschiedenis Opeenvolging van dynastieën Zhou dynastie (1046 256 v.chr) introductie van ijzer Ontstaan van moderne Chinese schrift Feodale heerschappij Perioden:

Nadere informatie

Boekverslag Overigetaal De wereld van Sofie door Jostein Gaarder

Boekverslag Overigetaal De wereld van Sofie door Jostein Gaarder Boekverslag Overigetaal De wereld van Sofie door Jostein Gaarder Boekverslag door een scholier 1287 woorden 20 maart 2006 7 16 keer beoordeeld Auteur Jostein Gaarder Eerste uitgave 1994 Vak Overigetaal

Nadere informatie

Rekenen Groep 7-2e helft schooljaar.

Rekenen Groep 7-2e helft schooljaar. Sweelinck & De Boer B.V., Den Haag 2016 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm

Nadere informatie

Van Rechtswege(n) Politìeke en rechtsfilosofische stromingen door de eeuwen heen & DIEDERIK VANDENDRIESSCHE ACADEMIA PRESS

Van Rechtswege(n) Politìeke en rechtsfilosofische stromingen door de eeuwen heen & DIEDERIK VANDENDRIESSCHE ACADEMIA PRESS Van Rechtswege(n) Politìeke en rechtsfilosofische stromingen door de eeuwen heen KOENRAES & DIEDERIK VANDENDRIESSCHE ACADEMIA PRESS Inhoudstafel Woord vooraf. Deell HlSTORISCH OVERZICHT VAN DE BELANGRIJKSTE

Nadere informatie

Hoofdstuk 3. Geloof, waarden, ervaringen

Hoofdstuk 3. Geloof, waarden, ervaringen Hoofdstuk 3 Geloof, waarden, ervaringen Kennis en geloof Kennis is descriptief Heeft betrekking op feiten Is te rechtvaardigen Geloof is normatief Heeft betrekking op voorschriften Is subjectief Geldt

Nadere informatie

OVERIGE METHODEN ETHIEK EN LEVENSBESCHOUWING MBO

OVERIGE METHODEN ETHIEK EN LEVENSBESCHOUWING MBO OVERIGE METHODEN ETHIEK EN LEVENSBESCHOUWING MBO Behalve de methoden, die elders in dit nummer worden gepresenteerd, is voor het mbo nog een aantal andere methoden beschikbaar. Deels gaat het hierbij om

Nadere informatie

COMPENDIUM VAN DE SOCIALE LEER VAN DE KERK

COMPENDIUM VAN DE SOCIALE LEER VAN DE KERK COMPENDIUM VAN DE SOCIALE LEER VAN DE KERK INHOUDSTAFEL INLEIDING Een integraal en solidair humanisme a) Bij het aanbreken van het derde millennium 1 b) De betekenis van dit document 3 c) Ten dienste van

Nadere informatie

Reis door de filosofie

Reis door de filosofie Cursusboek Reis door de filosofie Reis door de filosofie Beste cursist, Welkom bij de cursus Reis door de Filosofie. Mijn naam is John de Graaf en in deze cursus neem ik u mee op een thematische reis door

Nadere informatie

Verjaardags. kalender. Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge, T , F , E

Verjaardags. kalender. Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge, T , F , E ??????? Verjaardags kalender Kleine Pathoekeweg 3, 8000 Brugge, T 050 47 12 62, F 050 47 12 87, E educatief@diekeure.be, www.diekeure.be ? Meer info: janus.diekeure.be I have a dream Jeanne D Arc Nicolae

Nadere informatie

Kernregelingen voor de uitvoering van het sociaal domein. Januari 2019

Kernregelingen voor de uitvoering van het sociaal domein. Januari 2019 Kernregelingen voor de uitvoering van het sociaal domein Januari 2019 Kernregelingen voor de uitvoering van het sociaal domein Januari 2019 Redactie: Kees-Willem Bruggeman en Hans van Rooij 2019 Berghauser

Nadere informatie

Stoïcijnse levenskunst

Stoïcijnse levenskunst Stoïcijnse levenskunst Evenveel geluk als wijsheid Miriam van Reijen ISVW UITGEVERS INHOUD Voorwoord Hoofdstuk 1 Praktische filosofie 11 Geloven, filosoferen en weten 11 Praktische filosofie 13 Filosofen

Nadere informatie

5,6. Werkstuk door een scholier 1133 woorden 12 oktober keer beoordeeld. Levensbeschouwing. Inhoudsopgave:

5,6. Werkstuk door een scholier 1133 woorden 12 oktober keer beoordeeld. Levensbeschouwing. Inhoudsopgave: Werkstuk door een scholier 1133 woorden 12 oktober 2004 5,6 36 keer beoordeeld Vak Levensbeschouwing Inhoudsopgave: Voorwoord Het Christendom Het ontstaan van het Christendom Christelijke stromingen Video

Nadere informatie

De Verlichting. De Verlichting

De Verlichting. De Verlichting De Verlichting =18 de eeuwse filosofische stroming die de nadruk legt op rationaliteit (zelf nadenken), vrijheid en gelijkheid en dit toepast in alle maatschappelijke velden (politiek, economie, religie

Nadere informatie

INHOUD. Verkort aangehaalde literatuur. Afkortingen EERSTE BOEK INLEIDING De aanvang van de westerse staatsleer 3

INHOUD. Verkort aangehaalde literatuur. Afkortingen EERSTE BOEK INLEIDING De aanvang van de westerse staatsleer 3 Verkort aangehaalde literatuur Afkortingen XV XIX EERSTE BOEK INLEIDING 1 Afdeling I Van staatsleer tot staatstheorie 3 1. De aanvang van de westerse staatsleer 3 2. De onafhankelijke en soevereine staat

Nadere informatie

Democratie als cultus

Democratie als cultus SUB Hamburg A/570762 Marin Terpstra Democratie als cultus Over politiek en religie BOOM AMSTERDAM IN HOUD Voorwoord 9 Hoofdstuk 1 De democratie en het probleem van de theolo^ia politikê. Varro, Augustinus,

Nadere informatie

Struikelblokken op de weg naar restauratie

Struikelblokken op de weg naar restauratie Struikelblokken op de weg naar restauratie Het boek Zacharia als dramatische tekst Ron van den Hout Copyright Shaker Publishing 2009 Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd,

Nadere informatie

Aurelio Fernández GEBODEN EN DEUGDEN. Inleiding op de Toegepaste moraal

Aurelio Fernández GEBODEN EN DEUGDEN. Inleiding op de Toegepaste moraal Aurelio Fernández GEBODEN EN DEUGDEN Inleiding op de Toegepaste moraal 2019 INHOUDSOPGAVE Afkortingen... 11 Afkortingen van documenten van het leergezag van de Kerk... 11 Andere afkortingen... 12 Voorwoord...

Nadere informatie

Religie, christendom en politiek vanuit filosofisch perspectief

Religie, christendom en politiek vanuit filosofisch perspectief Religie, christendom en politiek vanuit filosofisch perspectief - Het christelijke belemmert de politiek niet, maar maakt haar juist mogelijk en waardevol - Pieter Jan Dijkman Vereniging voor Wijsbegeerte

Nadere informatie

Geschiedenis Tijdvak CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/101047

Geschiedenis Tijdvak CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/101047 Geschiedenis Tijdvak 02 01 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 10 mei 2017 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/101047 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs

Nadere informatie

Eindexamen filosofie havo I

Eindexamen filosofie havo I Opgave 2 Amerika als utopisch ideaal 7 maximumscore 2 Deweys kritiek op de christelijke toekomstverwachting 1 Deweys kritiek op de toekomstverwachting van Karl Marx 1 Dewey gelooft niet in een christelijk

Nadere informatie

Filosofie en actualiteit. Derde avond

Filosofie en actualiteit. Derde avond Filosofie en actualiteit Derde avond Godsdienstvrijheid Alle overtuigingen toestaan? Moet de staat een oordeel vellen over een geloof? Zijn er harde criteria? (boerkaverbod omdat dat het functioneren hindert)

Nadere informatie

lemniscaat levende filosofie

lemniscaat levende filosofie lemniscaat levende filosofie Lemniscaat Levende Filosofie wil stimuleren tot nadenken over onszelf en over de samenleving waarin we leven. De boeken uit deze reeks, geschreven door eigentijdse filosofen,

Nadere informatie

Eindexamen filosofie vwo I

Eindexamen filosofie vwo I Opgave 3 Ramadan in de post-seculiere samenleving 12 maximumscore 4 verlichtingsfundamentalisme: laïciteit: verbannen van religie uit openbaar onderwijs en politiek 1 verlichtingsvijandig multiculturalisme:

Nadere informatie

Filosofie en actualiteit. Vijfde avond

Filosofie en actualiteit. Vijfde avond Filosofie en actualiteit Vijfde avond Wittgenstein (1889 1951) Taalfilosofie W. 1: logica als beschrijvingstaal W. 2: meaning is use Voorgangers: Frege, (Leibniz) Zin & betekenis Opvolgers: Austin, Searle,

Nadere informatie

Absolutisme in Engeland

Absolutisme in Engeland 1 Absolutisme in Engeland 1534 > Hendrik VIII > stichting Anglicaanse kerk Voor opvolgers geldt: vorst bepaalt geloof! vb: Eduard VI (prot) vervolgt RK Mary Stuart (RK) vervolgt prot - gehuwd/gescheiden

Nadere informatie

HET ELEKTRONISCH MEDISCH DOSSIER

HET ELEKTRONISCH MEDISCH DOSSIER HET ELEKTRONISCH MEDISCH DOSSIER HET ELEKTRONISCH MEDISCH DOSSIER Praktische en juridische knelpunten Draaiboek EMED An Vijverman Antwerpen Cambridge Het elektronisch medisch dossier. Praktische en juridische

Nadere informatie

INHOUD. SCHEIDING VAN KERK EN STAAT OF ACTIEF PLURALISME? EEN ORIËNTERING VAN HET DEBAT PAUL DE HERT en KAREN MEERSCHAUT... 1

INHOUD. SCHEIDING VAN KERK EN STAAT OF ACTIEF PLURALISME? EEN ORIËNTERING VAN HET DEBAT PAUL DE HERT en KAREN MEERSCHAUT... 1 INHOUD VOORWOORD... v SCHEIDING VAN KERK EN STAAT OF ACTIEF PLURALISME? EEN ORIËNTERING VAN HET DEBAT PAUL DE HERT en KAREN MEERSCHAUT... 1 Maatschappelijke verschuivingen inzake levensbeschouwing en islamvooroordelen...

Nadere informatie

Het natuurlijke godsverlangen. een confrontatie tussen het denken van Thomas Van Aquino, Thomas Stearns Eliot en andere denkers

Het natuurlijke godsverlangen. een confrontatie tussen het denken van Thomas Van Aquino, Thomas Stearns Eliot en andere denkers Het natuurlijke godsverlangen een confrontatie tussen het denken van Thomas Van Aquino, Thomas Stearns Eliot en andere denkers Inhoud: 2 Voorwoord 3 ook. 4 56 Samenvatting van het artikel Amor intellectualis

Nadere informatie

Inhoud: Religie voor in bed, op het toilet of in bad

Inhoud: Religie voor in bed, op het toilet of in bad Inhoud: Religie voor in bed, op het toilet of in bad 1. Religie en spiritualiteit 11 Religie voor in bed, op het toilet of in bad 11 De twee hoofdaspecten van religie 11 De vorm en de inhoud 12 Weerstand

Nadere informatie

Sidi Mohamed Ghaneme

Sidi Mohamed Ghaneme Sidi Mohamed Ghaneme Islam voor Globale Pubers Uitgeverij U2pi Uitgeverij U2pi BV (www.jouwboek.nl), Voorburg 1e druk maart 2012 (isbn 978-90-8759-262-2) 1e ebookversie maart 2012 Titel: Islam voor globale

Nadere informatie

De Jefferson Bijbel. Thomas Jefferson

De Jefferson Bijbel. Thomas Jefferson De Jefferson Bijbel Thomas Jefferson Vertaald en ingeleid door: Sadije Bunjaku & Thomas Heij Inhoud Inleiding 1. De geheime Bijbel van Thomas Jefferson 2. De filosofische president Het leven van Thomas

Nadere informatie

De Christelijke wortels van de moderne natuurwetenschap

De Christelijke wortels van de moderne natuurwetenschap De Christelijke wortels van de moderne natuurwetenschap volgens Harry van den Bouwhuijsen F.H. van Lunteren Ontstaan natuurwetenschap Openbaringsmonotheïsme levert noodzakelijke voorwaarden voor dit proces

Nadere informatie

Les 3 Religie(s) in Nederland

Les 3 Religie(s) in Nederland Les 3 Religie(s) in Nederland? 16 Les 3 Religie(s) in Nederland 1. De spirituele supermarkt rooms-katholieke kerk islam boeddhisme meditatie U bent één van de sprekers op een cursusdag over religies en

Nadere informatie