Boekverslag Nederlands Is er hoop door Renate Dorrestein

Transcriptie

1 Boekverslag Nederlands Is er hoop door Renate Dorrestein Boekverslag door Cees 4794 woorden 11 jaar geleden 7,1 55 keer beoordeeld Auteur Genre Renate Dorrestein Psychologische roman Eerste uitgave 2009 Vak Nederlands Feitelijke gegevens over het boek Gebruikte druk: 1e Verschijningsdatum 1e druk: 16 april 2009 Aantal bladzijden: 287 Uitgegeven door: Uitgeverij Contact Beschrijving van de cover Op de kaft staat de afbeelding van een baby die met zijn hoofd naar onderen ligt. Het zal een foto zijn van de baby Babette (ook wel Bobbie in de roman genoemd) Opdracht De opdracht luidt: Voor Mizzi, die iedereen in leven houdt. Genreaanduiding van het boek Je kunt deze roman het beste een psychologische roman noemen. Eigenlijk is het boek een vervolg op een eerdere roman van Renate Dorrestein over de verdwenen baby Babette in de roman Zolang er leven is. Met de titel van dit tweede deel maakt ze de uitdrukking compleet. De uitdrukking luidt immers Zolang er leven is, is er hoop De flaptekst Igor heeft een overzichtelijk leven. Overdag monteert hij stacaravans op de sociale werkplaats. s Middags komt hij thuis bij zijn oma Nettie, en eet hij taart die ze voor hem heeft gemaakt. Daar wordt hij rustig van. s Avonds kijken ze op de bank televisie totdat ze naar bed gaan. Al heeft Igor niet het verstand van een Nobelprijswinnaar, zelf vindt hij dat hij het veel beter heeft getroffen dan de meeste andere mensen. Er bestaan wel honderd verschillende ziektes en hij heeft ze geen van alle. Sommige mensen zijn kaal, maar hij niet. En stel dat er een aardbeving komt en het licht uitvalt, nou, dan heeft hij altijd nog zijn zaklantaarn. Alles verandert als hij het dakloze meisje Lisa ontmoet, en ze samen een baby vinden om wie niemand zich lijkt te bekommeren. Oma Nettie neemt het meisje en de baby liefdevol onder haar vleugels, zonder te Pagina 1 van 9

2 beseffen wat er aan de hand is. Hoe lang zal dit ongewone huishouden een gelukkig leven beschoren zijn? is er hoop gaat over de bedrieglijke sensatie dat de geschiedenis zich herhaalt, over de goede bedoelingen van imperfecte mensen, en over onalledaagse liefde. Motto Er is geen motto. Structuur en/of verhaalopbouw De roman is opgebouwd uit vier delen. Deel I is onderverdeeld in 5 hoofdstukken die alle de titel van ingrediënten van een gerecht hebben.: bijvoorbeeld 5 dl. Melk, 1 t theelepel kaneel In deel 2 zijn dat 8 hoofdstukken met dezelfde soort titels. In deel 3zijn dat 9 hoofdstukken. In deel 4 zijn dat 10 hoofdstukken met titels die allemaal een eetinstrument of -vorm aangeven: een vork, een sauspannetje, een mes, een puddingschaal Niet in alle gevallen valt de titel van een hoofdstuk in de verhaalinhoud van dat hoofdstuk terug te vinden. Deel I speelt 8 jaar eerder dan de andere 3 delen. De roman is eigenlijk een soort vervolg op de eerder verschenen roman Zolang er leven is Daarin verdwijnt een baby op onverklaarbare wijze. Niettemin kan deze roman is er hoop ook gelezen worden zonder de voorkennis van de eerste roman. Scholieren die deze eerste roman niet willen lezen, kunnen voor de voorkennis naar het uittreksel dat op onze site is verschenen. Gebruikt perspectief Er zijn twee personale vertellers: de minder intelligent bedeelde Igor en zijn oma Nettie die voor hem zorgt sinds zijn moeder uit de ouderlijke macht ontzet is. Herhaaldelijk wisselt het perspectief tussen deze twee vertellers. De tijd van het verhaal Tussen deel 1 en de andere delen zit een overgang van 8 jaar. Verder worden er geen concrete data en jaartallen in de roman genoemd. Wel valt uit de tekst en uit het eerste deel Zolang er leven is op te maken dat de delen 2-4 in de 21e eeuw spelen. Dat houdt dan in dat het eerste deel nog aan het einde van de negentiger jaren van de vorige eeuw speelt. De plaats van handeling Igor woont met zijn oma Nettie in Amsterdam. Daar speelt het verhaal zich dan ook af. Samenvatting van de inhoud Deel Oma Nettie is blij dat haar kleinzoon Igor (16 jaar) is toegelaten tot de sociale werkplaats. Hij wordt min of meer beschreven als een tevreden mongool die eigenlijk een overzichtelijk leven leidt. Oma Nettie is nog maar 48 jaar want de geschiedenis van haar eigen jeugd heeft zich herhaald. Zowel zij als haar dochter Jolie zijn zwanger geraakt op hun zestiende jaar. Nettie heeft een hippie verleden, leefde in een commune en weet door de wisselende contacten die ze daar had niet wie de biologische vader van Lisa is geweest. Ze is nu toiletjuffrouw dank zij haar vriendin Fenny. Het is natuurlijk geen inspirerend werk maar ze kan zich zo in leven houden en ook voor Igor zorgen. Niettemin is ze blij dat hij in de werkplaats mag komen werken Tragikomisch is dat Igor op de eerste dag op het busje staat te wachten dat hem moet komen afhalen. Maar de chauffeur is hem gewoon vergeten. Hij staat de hele dag te wachten, ook in de regen. Nettie is boos, maar haar Surinaamse vriend Stanley die een eettokootje runt, probeert haar te kalmeren. Ze krijgt Pagina 2 van 9

3 ook nog altijd andere gratis adviezen van vriendin Fenny. Het eerste werk dat Igor mag doen, is stickers op verzendingen plakken. Hij wil eigenlijk wel alles doen behalve op de poppenafdeling werken. Op zijn werk ontmoet hij andere zwakbegaafden. Op een ervan (Bobbie) wordt hij verliefd. Igor wordt beschreven als een simpele, maar aardige jongen die ook zijn seksuele gevoelens kent (hij speelt vaak met zijn piemel en masturbeert erop los) Soms kan hij om een opmerking heel boos worden en dan timmert hij er op los. Dat moet niet te vaak gebeuren, anders moet hij verdwijnen. Oma Nettie is altijd in de weer met gerechten maken: o.a. taarten maken is haar specialiteit. Bobbie verdwijnt uit het leven van Igor omdat ze bij de familie in Bij de Sluis voor de kinderen gaat zorgen. De manier waarop Dorrestein een overgang maakt van deel 1 naar deel 2 is als volgt : (blz. 67) Nadat hij zijn helft van de appeltaart heeft opgegeten, gaat hij voor de televisie zitten. Haast zonder het te merken zucht hij een paar miljoen keer diep, en daardoor verstrijken er acht jaar. Deel 2 We leven dus acht jaar later: met Igor gaat het goed. Hij is dertig kilo zwaarder geworden en hij werkt nu op de afdeling caravans. Hij ziet een meisje bij Albert Hein dat met de daklozenkrant staat. Deze Lisa zoekt contact met hem: ze was eerst kraamverzorgster, totdat ze een ongeluk kreeg en hersenletsel opliep. Daardoor werd ze ontslagen en is ze dakloos geworden. Nettie zoekt weer contact met Stanley van de eettoko: eigenlijk zou ze wel een relatie met hem willen en in ieder geval een keer met hem uitgaan. Wanneer ze hem een keer helpt, wordt ze overvallen door een junk, maar gelukkig loopt het met een sisser af. Nettie wil bovendien op zoek naar haar dochter Jolie met wie ze gebroken heeft sinds ze de zorg voor Igor op zich heeft genomen. Nettie denkt na in een flashback over de hippietijd waarin Jolie is geboren: ze weet niet wie de biologische vader van Jolie is. Igor heeft nog steeds in zijn hoofd zitten dat hij een keer zijn oude vriendin Bobbie wil opzoeken in het dorp Bij de Sluis. Hij gaat er zonder een afspraak te maken samen met Lisa heen. Maar Bobbie is niet thuis en dan zien ze opeens op een grasveldje een onbeheerd achtergebleven baby. Ze nemen de baby (het meisje Babette uit de roman Zolang er leven is ) mee en ze noemen het meisje Bobbie. Ze hebben het kindje eerlijk gevonden. Deel 3 Igor en Lisa trekken nu samen met baby Bobbie bij Nettie in. Die laatste weet niet beter dan dat Bobbie het kind van Lisa is. Er zijn nu twee zwakbegaafde mensen die voor een kleine baby van enkele maanden moeten zorgen. In de media verschijnen berichten over de verdwijning van een meisje Babette, maar niemand legt de relatie tussen de verdwijning van Babette en de verschijning van Bobbie. Het zijn twee kinderen die voor een kind moeten zorgen. Een komische passage is dat Lisa gaatjes in haar oren wil laten prikken. Als ze oorbellen krijgt van Igor, stelt ze hem lekkere seks in het vooruitzicht. Dan wil Igor wel toehappen. Thuis willen ze zelf de gaatjes in de oorbellen maken: het wordt een pijnlijke toestand en later loopt Lia ook nog een soort bloedvergiftiging op. Lisa zorgt wel het beste voor Bobbie: ze is ook gaan werken in de toko van Stanley, want er moet wel wat geld binnenkomen. Wanneer Igor een keer boodschappen doet bij Albert Hein, ziet hij op het mededelingenbord een oproep van Lisa s ouders die het contact met haar willen herstellen. Hij neemt de advertentie weg en zegt niets tegen Lisa.Hij snapt dat er dan een einde aan zijn gelukkige toestand komt. Stanley komt een keer naar de baby kijken en bediscussieert met Nettie en Lisa het feit dat de laatste met Pagina 3 van 9

4 haar ouders contact moet opnemen. Nettie wordt boos op Stanley. Igors werk verandert: er komt een nieuw soort model caravan waar hij het niet mee eens is. Elke verandering is voor hem moeilijk te aanvaarden. Hij gaat vanuit zijn werk drinken en wordt heel erg dronken en bovendien is de rekening erg hoog, want hij geeft steeds rondjes. De bardames kleden hem uit. Lisa is erg boos wanneer hij dronken thuiskomt: ze vindt het briefje van haar ouders in Igors zak en ze besluit weg te gaan. Van de één op de andere dag is ze vertrokken en ze heeft de baby bij Igor achtergelaten. Die weet niet wat hij met Bobbie moet doen. Deel 4 Nettie merkt dat Lisa en Bobbie verdwenen zijn zonder afscheid te nemen. Dat maakt ook haar verlangen om in contact te komen met Jolie weer groter. In een flashback vertelt ze hoe het misgegaan is met Jolie: op de middelbare school kreeg ze verkeerde vrienden en ze ging daardoor aan de drugs. Ze ging ook stelen om aan geld te komen en er kwam een verwijdering tussen Jolie en Nettie. Op het werk waar Igor het dus niet meer zo naar zijn zin heeft, mept hij erop los. Dat komt hem weer op een waarschuwing te staan. Ze begrijpen wel dat Igor problemen heeft met zijn verdwenen vriendin en ze praten hem bij over zijn seksuele behoeften. Je kunt immers ook naar de hoeren gaan en vanaf dat moment wordt Igor een bijna dagelijkse hoerenloper. Hij gebruikt om de seks te betalen zijn oma s pinpas. Die gaat hem een keer achterna en ze weet nu ook dat hij naar de hoeren gaat. Ze vindt het gênant. Intussen weet ze ook dat Jolie in en ander deel van Amsterdam de daklozenkrant verkoopt. Via de redactie wil ze bereiken dat ze haar kan zien. Ze wil van Stanley gedaan krijgen dat hij haar vergezelt naar de ontmoeting. Intussen is in de landelijke pers bekend geworden dat de baby Babette (Bobbie dus) weer op dezelfde plaats teruggevonden is als ze verdwenen was. Niemand weet waar het kind al die maanden gebleven is. Nettie heeft een schuldgevoel overgehouden aan de verdwijning van Jolie. Samen met Igor gaat ze naar een afspraak met Jolie. Het is december: bij Albert Hein staat een oudere vrouw (zo afgetakeld is Jolie) Wanneer ze Nettie ziet, begint ze te schreeuwen dat die haar kind heeft afgenomen. Eigenlijk is ze helemaal loco. In een nieuwe flashback wordt beschreven hoe de rechtbank Igor aan de zorgen van Nettie heeft toevertrouwd. Jolie was het daar helemaal niet mee eens. Igor is van slag: hij breekt in het weekend in bij de sociale werkplaats en is dus voor zijn oma Nettie van het toneel verdwenen. Zij zoekt contact met Stanley. Die komt naar haar toe om te vertellen dat hij met Igor de baby naar de vindplaats heeft teruggebracht. Nettie is boos op Stanley dat hij dat niet eerder heeft verteld. Maar Stanley zegt dat dit de enig juiste oplossing was, anders had Igor misschien wel in de cel moeten plaatsnemen. Op maandag belt de directeur van de sociale werkplaats Jack naar Nettie om te vertellen dat Igor daar aangetroffen is: hij heeft heel veel cornetto s gegeten en de flipperkast waarop hij zo goed kon spelen, vernield. Hij wil niet meer dat Igor er blijft werken. Igor vindt alles best. Die heeft nog maar één wens: teruggaan naar zijn oude liefde Bobbie die Bij de Sluis woont. Ook Nettie vindt dat ze toe is aan een nieuw leven. Maar tegelijkertijd wil ze Igor wel onder haar hoede houden. Zolang er leven is, is er hoop. Interview met de schrijfster over deze roman Bron : eigen website schrijfster Pagina 4 van 9

5 Schuldgevoel is een bron van schrijversgeluk door Fleur Speet In is er hoop, de nieuwe roman van Renate Dorrestein, ontvoert een jongen met een laag IQ samen met zijn vriendinnetje een baby. Eerlijk gevonden, denken ze. De oma van de jongen ontvangt hen met open armen en dan wordt het pas echt gezellig. Tot het vriendinnetje, dat weggelopen is, besluit huiswaarts te keren en de baby achter laat. Verwaarloosde kinderen, dat zijn de personages bij uitstek van Renate Dorrestein. Is de roman een vervolg op Zolang er leven is uit 2005? Een vervolg schrijven zou nooit in mijn hoofd opkomen, dan zouden mensen eerst het ene deel moeten lezen voor ze het andere konden begrijpen. Maar het boek borduurt er wel op voort. In Zolang er leven is wilde ik de onzekerheid onderzoeken die ouders overvalt wanneer hun baby opeens verdwenen is. In die roman wordt de baby weer teruggevonden, maar de ouders blijven in het ongewisse over wat er in de tussentijd gebeurd is. Juist de ontreddering boeide me, niet wat er met de baby was gebeurd. Maar duizenden lezers lieten me weten dat ze daar zo nieuwsgierig naar waren. Ik ben mijn lezers graag ter wille. Ik heb zulke lieve, trouwe lezers en ze komen steeds met die baby aanzetten. Ik vond een manier om er een op zichzelf staand boek van te maken waarin ik het antwoord geef, als ode aan mijn lezers. En om de lezers te eren, verlootte de uitgeverij via internet 45 kaarten voor de presentatie in Amsterdam. Daar kregen zij, als cadeau, dit boek eerder in handen dan de media, want voor de lezers is het geschreven. Was het schrijfproces nu anders? Ja, beslist. Het was wonderlijk om al een paar ankers uit het verhaal te kennen. Normaal werk ik rommelig en intuïtief, nu wist ik dat er een baby moest worden gestolen en die moest weer terug ook. Ik verbleef op Terschelling en zat op de kade in de haven waar een jonge vrouw met het syndroom van Down, rond de twintig, liep te paraderen met een kinderwagen. Daarin lag het baby tje van haar zus. Ik dacht twee dingen. Ten eerste dat dit meisje nooit een kindje zou krijgen, dat zou haar omgeving te allen tijde voorkomen. Wat betekent dat voor haar? En ik dacht aan Bobbie uit Zolang er leven is, die met al haar verstandelijke beperkingen trots rondliep met de baby Babette. Opeens wist ik wat er met Babette was gebeurd. Toen ging ik meteen schrijven. Dat vergt discipline. Nou nee, eigenlijk helemaal niet. Ik ben gewoon net zo nieuwsgierig als de lezer en wil weten hoe het verder gaat. Dat is zo n geweldige motor, ik ga nooit met tegenzin naar m n werk. Ik heb een ontzettend leuk jaar gehad met Igor, zijn oma Nettie, hun vriend Stanley en het vriendinnetje van Igor, Lisa. Ze zijn allemaal zo aandoenlijk en van goede wil. Ik vind het ook leuk om weer een alternatief van een gewoon gezin te laten zien, zoals Igor, Nettie en Lisa samen met Babette op het hoogtepunt van de roman een warme familie vormen. Er zaten veel elementen aan die me heel dierbaar zijn, daarvan ga je misschien ook harder werken. Het boek is heel verontrustend. Ja, comfortabel zullen mijn romans nooit worden, al had dit boek veel erger kunnen aflopen. De dochter van Nettie is drugsverslaafd, daarom zorgt Nettie voor Igor, haar kleinzoon. Nettie zit gevangen in een martelgang; als een hete aardappel wordt ze van het ene naar het andere loket geschoven met een agressief en onberekenbaar kind waar niemand zijn vingers aan wil branden. Wat dat betreft is het boek een eerbetoon aan de mantelzorg. Nettie schrobt de plees om Igor te kunnen verzorgen en daarmee haar denkbeeldige schuld ten opzichte van haar dochter in te lossen. Nettie heeft nogal een rommelig leven achter de rug en ze heeft nooit geweten wie de vader van haar dochter was. Dat is natuurlijk niet in de Pagina 5 van 9

6 haak, maar ze denkt meteen dat daarom álles haar schuld is. Ze dicht zichzelf een grotere rol toe dan haar toekomt. Lisa, het vriendinnetje van Igor, richt met het stelen van de baby wel degelijk iets aan. Wat is daarmee vergeleken de schuld van Nettie nog? Het leven gaat niet zoals je het droomt, het is niet rechtvaardig. Misschien schuilt de rechtvaardigheid wel in het feit dat je als moeder helemaal niet verantwoordelijk bent voor de ontsporing van je kind. Want het falen van ouders is onontkoombaar. Schuldgevoel is een bron van veel schrijversgeluk, omdat het bijna altijd onterecht is. Toch spreekt u met veel vrolijkheid over de roman. Wat ik zo opwekkend vind is dat Igor met al zijn beperkingen de wereld totaal unverfroren tegemoet treedt en zijn rol met veel verve vervult. Zonder hem kan niemand bestaan, denkt hij. Zijn levensovertuiging is buitengewoon solide. Hij is gelukkig en stapt vrolijk voort. Er zit geen draad kwaad aan die jongen. Hij ziet van alles de zonzijde, daarin is hij een lichtend voorbeeld voor ons allen. Titelverklaring De titel is er hoop verwijst natuurlijk ook naar de eerste titel over de verdwenen baby Babette. De gehele uitdrukking luidt namelijk: Zolang er leven is, is er hoop. Daarmee geeft de schrijfster al aan dat het eigenlijk een vervolg is op dat eerder verschenen boek. Thematiek en interpretatie Is er hoop gaat opnieuw over intermenselijke relaties. Het is een boek over schuldgevoelens. Nettie (de oma van Igor) kampt met schuldgevoelens naar aanleiding van het feit dat zij niet eens weet wie de vader van haar kind Jolie is geweest. Ze leefde destijds in het hippietijdperk in een commune en deelde dus de lichamelijke liefde met verschillende mannen. Ze vraagt zich af of dit gevolgen heeft gehad voor de opvoeding van Jolie. Het is misgegaan tijdens de middelbare schoolleeftijd van Jolie. Die is ook al op haar zestiende zwanger geraakt. Door haar drugsverslaving was ze niet in staat om voor Igor ( die het syndroom van Down) heeft te zorgen. Nettie neemt door middel van een gerechtelijke procedure de zorg voor Igor over, maar het is voor haar niet zeker of ze er goed aan heeft gedaan. Ze blijft op zoek naar de verdwenen Jolie, maar in tegenstelling tot Lisa die wel naar haar ouders terug wil, zit Jolie nog vol wrok. Dat komt niet meer goed tussen die twee. Is er hoop is ook een boek met de vaag of mensen met een laag IQ recht hebben op de verzorging van een kind. Een actuele vraag op dit moment in de samenleving. Je vraagt je af wat het standpunt van de schrijfster in dezen is. Lisa en Igor krijgen in ieder geval niet op de gewone manier de beschikking over een baby. Ze vinden het kind en in hun eenvoudige hersens is iets wat je gevonden hebt, iets wat je mag houden. Maar Lisa laat het kind net zo gemakkelijk weer in de steek, wanneer ze naar haar ouders teruggaat en Igor is eenvoudigweg niet in staat om voor Bobbie te zorgen. Via Stanley wordt dan voor een goedkope oplossing gezorgd. De baby wordt weer teruggelegd op de oude plek waar zij was gevonden. Is er hoop is daarnaast een boek over hoop. Er zijn diverse personages die hoop kunnen koesteren: Igor die in de sociale werkplaats mag werken, Lisa die Igor als nieuwe liefde ontmoet, Lisa die naar haar ouders teruggaat, de ouders van Babette die de baby terug hebben gekregen,. Nettie die eerst hoop heeftop een relatie met Stanley, maar aan het einde toch weer nieuwe hoop aan de horizon ziet, net als Igor die hoop op een hernieuwde kennismaking met zijn vriendin uit de werkplaats Bobbie blijft houden. Daarmee blijft het motto van Dorrestein in de twee gelieerde romans. Zolang er leven is, is er hoop. Enkele motieven in de roman: - Zwakbegaafdheid - Het recht op seksualiteit Pagina 6 van 9

7 - Moeder-dochterverhouding - Een onmogelijke liefde (tussen Lisa en Igor) - De hippietijd - Illusies en desillusies - Het zoeken naar een verdwenen kind - Drugsverslaving - Schuldgevoelens Beoordeling scholieren.com De roman kan weliswaar zonder de eerste parallelroman Zolang er leven is (uit 2004) worden gelezen, maar er zijn natuurlijk wel directe verbanden tussen beide romans aan te wijzen. Dorrestein heeft in het hierboven afgedrukte interview aangegeven dat ze tegemoet wilde komen aan de wensen van haar lezers die graag wilden weten waar de baby Babette in de tussentijd was gebleven. Ik ben van mening dat ze er niet zo goed aan heeft gedaan om aan de wensen tegemoet te komen. Is er hoop is in mijn ogen een beetje een richtingloze roman. De gewenste effecten om emoties op te roepen bij de lezers zijn bij mij in ieder geval niet overgekomen. Ik vond het eigenlijk een vlees-nochvisroman met een nogal vreemde aanduiding in hoofdstukken die erg gezocht vond. Uiteindelijk blijken allle titels van de hoofdstukken te leiden naar het slothoofdstuk, want daarin maakt oma een plumpudding voor haar kleinzoon. De ingrediënten daarvoor zijan alle hoofdstuktitels. De inhoud heeft mij niet kunnen boeien, terwijl ik vroeger zeker een fan van de schrijfster was. Ik vind de amusementswaarde voor leerlingen dan ook niet zo hoog: een 6. De roman is echter niet moeilijk te lezen en is wel geschikt voor een plaats op de literatuurlijst van havo en vwo. De literaire waarde voor de lijst geef ik twee punten. Relevante recensies Op 9 mei 2009 bespreekt Jeroen Vulling in Vrij Nederland de roman. Hij is niet erg positief in zijn oordeel. We zijn weer thuis, in Dorresteinland, al gaat het er vetter dan vet aan toe - en smakelozer dan ooit. De roman is blijkens de indeling opgezet als het recept van een gerecht, hetgeen, afgezet tegen de parade van leed die binnen de hoofdstukken voorbijtrekt, de suggestie draagt: het gaat in het leven om overleven. Eten en koken zijn immers toekomstgericht. En hoop doet leven, weet je. Tot zover de thematiek.[..] Maar met is er hoop glijdt ze af naar een Jerry Springer-show, en dat vat mijn ongemak wel samen. Het is alsof je al die kleine berichtjes in De Telegraaf over moorden leest, waarbij je een ranzige smaak in de mond krijgt. Niet omdat dat onderwerp onwaar of taboe zou zijn, maar door de bedoeling daarachter: rauwe emoties laten oplaaien, zonder een constructieve gedachte aan te reiken. Spelen met andermans gevoel, geen middel of schokeffect onbeproefd laten, in de jacht op succes. Cynisch gedacht: na haar romaneske exploitatie van vaginale droogte en andere overgangsperikelen richt Dorrestein zich nu op een verse zwaar beproefde doelgroep: dierbaren van mongolen, weglopertjes, daklozenkrantverkopers, Surinaamse weduwnaars en andere schepselen Gods. [ ]Anderzijds laat Dorrestein zien dat Igors junkiemoeder nog meer naar de ratsmodee ging sinds Igor van haar afgenomen is. Doffe ellende alom, nergens een oplossing. We kijken er niet van op. Zoals we ook niet opzien van Dorresteins windmolengevecht tegen de seksuele verdwazing - in haar optiek seksueel misbruik - in de jaren zestig. Dat weet toch iedereen al? Ze rijgt cliché aan cliché en laat het daarbij. Van Surinamer Stanley die in zijn telefoon brult, tot de mongool die zijn kwaliteitskledij bij de firma Zeeman betrekt. Gelukkig zijn er meer ochtendkranten. Pagina 7 van 9

8 Over de schrijfster en eerder gepubliceerde werk Bron: website schrijfster Haar leven Renate Dorrestein werd op 25 januari 1954 in Amsterdam geboren. Ze groeide op in een rooms-katholiek gezin. Haar vader was advocaat, haar moeder voor haar huwelijk onderwijzeres. Al op de lagere school begon ze met schrijven. In 1972 behaalde Renate haar gymnasiumdiploma aan het Keizer Karel College in Amstelveen, waarna ze besloot niet te gaan studeren, maar te gaan werken. Ze werd verslaggeefster bij het weekblad Panorama en reisde daarvoor de hele wereld af. In 1977 verliet ze dit tijdschrift en werkte in de daaropvolgende jaren voor verschillende andere bladen, waaronder Opzij, Viva en De Tijd. In deze periode was de Tweede Feministische Golf in Nederland op z n hoogtepunt. Met haar columns en artikelen beoogde Dorrestein de wereld wakker te schudden en te provoceren. Ook hielp zij in 1986 de Anna Bijns Stichting op te richten, die elke twee jaar een speciale prijs uitlooft voor de vrouwelijke stem in de letteren. De zelfmoord van haar zusje in 1979 heeft op haar persoonlijkheid en haar schrijverschap een enorme invloed gehad, net als later de ziekte ME, die haar ruim tien jaar lang het leven moeilijk maakte. Haar werk Hoewel ze zich aanvankelijk vooral op journalistiek gebied liet gelden, wilde Renate Dorrestein het liefst romans schrijven. Nadat ze jaren tevergeefs had geprobeerd haar boeken gepubliceerd te krijgen, ontdekte een uitgeverij in 1983 eindelijk haar talent en verscheen haar debuutroman Buitenstaanders. Deze roman werd een succes en haar naam als schrijfster was gevestigd. Dorrestein deinst er niet voor terug om in haar romans over maatschappelijke kwesties te schrijven en dit maakt haar werk vrij uniek. Mede daardoor vinden haar romans een steeds groter publiek en staan ze steeds langer op de bestsellerslijsten. Ook in het buitenland is Dorrestein populair. De roman Een hart van steen kwam in het nieuws door de grote internationale belangstelling. De vertaalrechten van dit boek werden verkocht aan meer dan tien verschillende landen. Ook andere titels werden en worden veelvuldig aan het buitenland verkocht. In 2000 gaf ze met Het geheim van de schrijver fans en beginnende schrijvers een kijkje in de keuken van het schrijverschap. Ze baseerde dat boek ondermeer op haar ervaringen als schrijfdocente. Van was zij als writer-in-residence verbonden aan de University of Michigan in Ann Arbor (VS), en sedertdien geeft ze nog altijd regelmatig masterclasses op universiteiten in Europa en de Verenigde Staten. Stijlkenmerken en thematiek Al in de jaren tachtig wees Hella S. Haasse er op dat Dorresteins romans veel kenmerken vertonen van het genre dat 'gothic novel' (gotieke roman) of ook wel 'female gothic' (vrouwelijke gotiek) wordt genoemd. Dit genre is in de achttiende eeuw in Engeland ontstaan, toen veel vrouwen ontevreden waren over hun rol in de maatschappij, maar daar nog niet openlijk over konden schrijven. Dorrestein is de eerste Nederlandse auteur die in deze traditie te plaatsen is en die er een moderne draai aan heeft gegeven. Ook bij haar komen typisch gotische thema s en kenmerken voor, zoals verdrongen herinneringen, familiegeheimen, geestverschijningen en bloedstollende gewelddadigheden (of de dreiging daarvan). Haar verhalen spelen zich vaak op geïsoleerde plaatsen af die veiligheid lijken te bieden, maar ook voor een verstikkende atmosfeer zorgen. Waan en werkelijkheid lopen soms naadloos in elkaar over. Daarnaast laat Dorrestein als geen ander zien dat het kwaad zich meestal dicht bij huis bevindt, ook in Pagina 8 van 9

9 ogenschijnlijk doodgewone en vertrouwde omstandigheden. De machtsverhoudingen binnen het gezin en de wijze waarop kinderen zijn overgeleverd aan hun ouders, behoren tot haar favoriete thema s. Er zijn weinig auteurs die zich zo goed in kinderen kunnen verplaatsen als zij en die er zo levensecht over schrijven. Tot slot is (misplaatst) schuldgevoel een vaak voorkomend thema in Dorresteins werk. Haar personages achten zich schuldig aan bepaalde fatale gebeurtenissen, waardoor ze niet zelden volkomen op drift raken. Het is eten of gegeten worden, zeggen de zusters Ange en Irthe in de roman Het Hemelse Gerecht, en die waarheid is zelden ver te zoeken in al Dorresteins boeken. Al zijn haar onderwerpen meestal aangrijpend, Renate Dorrestein schrijft er opvallend lichtvoetig over. Een van haar meest uitgesproken stijlkenmerken is haar humor. Ze gaat absurditeiten niet uit de weg en bedient zich van ironie. De daarbij behorende elementen als overdrijvingen, tegenstrijdigheden en paradoxen zijn volop aanwijsbaar in de meeste van haar werken. Opvallend in veel van haar boeken is ook het suggereren van gebeurtenissen. Deze worden niet expliciet genoemd, maar er worden voldoende aanwijzingen gegeven om de lezer zijn of haar eigen conclusies te laten trekken. Dat maakt Dorresteins werk bijzonder spannend. Pagina 9 van 9