JAARVERSLAG COÖPERATIE DOC KAAS U.A.

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2019

2

3 JAARVERSLAG COÖPERATIE DOC KAAS U.A Hoogeveen, 30 juni 2020

4

5 JAARVERSLAG DOC KAAS U.A Profiel 06 Bestuursverslag 12 Duurzaamheidsverslag 16 Ledenraad 20 Jongerencommissie FINANCIEEL 24 Balans DOC Kaas U.A. 26 Exploitatierekening DOC Kaas U.A. 27 Liquiditeitsoverzicht 28 Grondslagen van waardering en resultaatbepaling 29 Toelichting op de balans 31 Toelichting op de exploitatierekening 32 Overige gegevens 34 Bestuurlijke organen 36 Adresgegevens JAARVERSLAG 2019 DOC KAAS U.A. 03

6 PROFIEL PROFIEL DOC Kaas U.A. is een Nederlandse zuivelcoöperatie, opgericht in Van de melk die de leden-melkveehouders produceren, worden kaas en andere zuivelproducten gemaakt die wereldwijd worden afgezet. Uitgangspunt bij onze activiteiten is een duurzame bedrijfsvoering die rekening houdt met mens, dier en omgeving. DOC Kaas is op 1 april 2016 gefuseerd met de Duitse zuivelonderneming DMK Group. Daarmee is de onderneming DOC Kaas B.V. een dochteronderneming geworden van DMK GmbH en is de coöperatie DOC Kaas U.A. mede-eigenaar van DMK GmbH. DOELSTELLINGEN DOC KAAS U.A. Een concurrerende, stabiele melkprijs voor de leden-melkveehouders Continuïteit voor zowel de leden-melkveehouders als de coöperatie Afnamegarantie voor de leden-melkveehouders 04

7 PRODUCTIELOC ATIE S DMK GROUP Nordhackstedt Strückhausen Edewecht Neubörger Hoogeveen Holdorf Emmen Beesten Kaatsheuvel Dargun Hohenwestedt Hamburg Altentreptow Zeven Bremen Seckenhausen Waren Prenzlau Moskau Georgsmarienhütte Everswinkel Waldfeucht-Haaren Woronesch Erfurt Zuivelproducten/melk Mannheim Waghäusel Mailand Casorate Primo (PV) Kaas IJs Baby Diervoeders Hoofdkantoor J A A RV E R S L AG 2019 D O C K A A S U. A. 05

8 BESTUURSVERSLAG

9 MEDE DOORDAT DE TOTALE MELKAANVOER WERELDWIJD ONGEVEER GELIJK BLEEF AAN 2018 WAS DE INTERNATIONALE ZUIVELMARKT IN 2019 REDELIJK STABIEL TE NOEMEN. OOK DE MELKPRIJS VAN DOC KAAS WAS OPVALLEND STABIEL, MAAR LAG NIET OP HET GEWENSTE NIVEAU. DE VERWACHTE ONTWIKKELING VAN DE MELKPRIJS VOOR DE KOMENDE JAREN IS ECHTER POSITIEF. DE HERSTRUCTURERING VAN DE DMK GROUP IS AFGEROND, DMK HEEFT FORSE, MAAR NOODZAKELIJKE INVESTERINGEN GEDAAN EN MET VISION 2030 HEEFT DE ONDERNEMING EEN DUIDELIJKE KOERS UITGESTIPPELD DIE RICHTING GEEFT EN FOCUS BIEDT. SAMEN OP KOERS De melkproductie is in Nederland ten opzichte van 2018 licht gedaald, met 0,7 procent, naar 13,8 miljard kilo. Belangrijkste oorzaken hiervan waren de droge zomer en de effecten van de fosfaatrechten die per 1 januari 2018 zijn ingevoerd waardoor de melkveestapel is begrensd. Europa toonde een lichte stijging van de melkaanvoer die merendeels is toe te schrijven aan de stijging van het melkvolume in Ierland, het Verenigd Koninkrijk en Polen. De totale melkaanvoer wereldwijd bleef in 2019 ongeveer gelijk aan De laatste voorraad magere melkpoeder die nog in interventie lag, is in de eerste helft van 2019 verkocht. Hiermee is de interventievoorraad ( ton) die de Europese Commissie tussen 2015 en 2017 had aangekocht, volledig afgebouwd. Melkprijs De melkprijs van de coöperaties DMK eg en DOC Kaas U.A. was in 2019 zeer stabiel met een lichte stijging aan het eind van het jaar. De melkprijs had echter nog niet het gewenste niveau. Belangrijkste oorzaak hiervoor zijn de hoge investeringen en de eenmalige kosten die in 2019 genomen moesten worden. De verwachte melkprijsontwikkeling voor de komende jaren is positief. De grote investeringen zijn goeddeels afgerond en daarmee zijn de belangrijkste kosten genomen. Door de herstructurering die in 2017 is ingezet kan de onderneming sneller reageren op veranderingen in de markt zowel de volatiele zuivelmarkt als de veeleisende consumentenmarkt. De DMK Group heeft in 2019 flinke stappen gezet in de ontwikkeling van producent van standaard zuivelproducten naar aanbieder van voedingsmiddelen met toegevoegde waarde. Het productaanbod is afgestemd op de behoeften van de consument in elke levensfase van babyvoeding naar de dagelijkse beker yoghurt tot voedzame seniorenvoeding. Resultaatsontwikkeling Door de droge zomer en het ledenverloop begin 2019 is het melkvolume van DOC Kaas U.A. gedaald. Hierdoor is de omzet van DOC Kaas U.A. afgenomen van 276 miljoen euro in 2018 naar 211 miljoen euro in De opzeggingen hebben effect gehad op de opbouw van het ledenbestand. Hierdoor is er een beperkte onbalans tussen de uitbetaalde toeslagen en de ontvangen coöperatieve inhoudingen. Dit resulteert in een licht negatief resultaat over het boekjaar Ontwikkeling DMK Group De DMK Group heeft met Vision 2030 een duidelijke koers uitgestippeld die richting geeft en focus biedt. In Vision 2030 ligt de nadruk op producten met toegevoegde waarde en een zeer markt- en consumentengerichte aanpak. Hoewel het investeringsvolume bij de DMK Group de afgelopen jaren is teruggedraaid, is er in 2019 toch het nodige geïnvesteerd. Een voorbeeld hiervan is JAARVERSLAG 2019 DOC KAAS U.A. 07

10 BESTUURSVERSLAG de oplevering en opstart van de babyvoedingsfabriek in Strückhausen. DMK investeerde een bedrag van ca. 145 miljoen euro in een ultramoderne productielocatie als nieuwe thuisbasis voor Humana, het premiummerk voor babyvoeding. Inmiddels is de productielocatie ook gecertificeerd door China. Ook is de productielocatie in Nordhackstedt voor meer dan 15 miljoen euro omgebouwd waarbij de capaciteit verdubbeld is naar ton mozzarella. De helft daarvan betreft productie voor Arla Foods die daarvoor ook de melk levert. De wei die daarbij vrijkomt, wordt verwaard in de weispecialiteitenfabriek van de joint venture ArNoCo van DMK en Arla Foods. Daarnaast is in 2019 de bouw van een poedertoren voor DP Supply in Beesten afgerond en waren er eenmalige kosten voor de sluiting en verkoop van een wat kleinere kaasmakerij in Rügen. Dit zijn voor de toekomst van de DMK Group belangrijke projecten en hier gaan de kosten voor de baten uit. De fase van hoge investeringen is voorlopig voorbij. Voor 2020 wordt het investeringsvolume verder verlaagd ten opzichte van fabriekssluitingen en loonwerkmodellen. Tegelijkertijd heeft DMK van het lagere melkvolume gebruik gemaakt om de bezetting te optimaliseren en producten met minder toegevoegde waarde niet meer te produceren. De markt voor babyvoeding is voor DMK van groot belang. Ter versterking van de Business Unit Baby heeft DMK in 2019 de merken en distributie overgenomen van Alete GmbH en German Baby Food GmbH. Daarmee krijgt DMK toegang tot andere segmenten zodat de groeistrategie voor deze markt verder kan worden versterkt. De integratie van Alete en German Baby Food is inmiddels voltooid. Uniekaas heeft in 2019 is een nieuwe receptuur ontwikkeld samen met het R&D team in Hoogeveen. De oude verpakkingen zijn vervangen door een fris nieuw design, waarbij ook de hoeveelheid plastic is verminderd. Ook is het assortiment uitgebreid. Voor de introductie is er een nieuwe TV commercial ontwikkeld en een outdoor campagne met posters van Uniekaas op abri s. Ook internationaal wordt er met een speciaal exportassortiment aan de weg getimmerd om het oudste kaasmerk van Nederland weer op de kaart te zetten. In 2019 waren er eenmalige kosten voor organisatorische aanpassingen als gevolg van een lager melkvolume. Begin 2019 had DMK ongeveer 1 miljard kilo minder melk door ledenverloop. Dit stelde het bedrijf voor een flinke uitdaging en had impact op veel onderdelen binnen het bedrijf. DMK is erin geslaagd het lagere melkvolume op te vangen met efficiencymaatregelen, Door lokale aanwezigheid versterkt DMK zijn positie in andere landen. Zo ook op de Russische markt waar in Brobov begonnen is met de bouw van een kaasspecialiteitenfabriek die gericht zal inspelen op consumentenbehoeften uit de internationale markten. Uitbreiding van de productie in Rusland is een belangrijke stap om vaart te zetten achter Vision

11 De DMK Group heeft de joint venture DVNutrition in 2020 volledig overgenomen. DVN was een joint venture tussen DOC Kaas B.V. en het Britse Volac. DVN is evenals DOC Kaas gevestigd op het Zuivelpark in Hoogeveen en de weiactiviteiten worden geïntegreerd in de BU Industrie waar ook DOC Kaas B.V. onder valt. DMK-dochter DP Supply uit Emmen zal op termijn verhuizen naar het kantoor van DOC Kaas in Hoogeveen. DP Supply ontwikkelt, produceert en vermarkt zogeheten functionele ingrediënten voor o.a. producenten van bakkerswaar, soepen, sauzen, ijs, desserts en warme dranken voor automaten zoals cappuccino. Mede vanwege deze plannen is er op het Zuivelpark in Hoogeveen een nieuw laboratorium gebouwd waar zowel DOC Kaas B.V. als DP Supply gebruik van gaan maken. DOC Kaas B.V. heeft het nieuwe laboratorium inmiddels in gebruik genomen. De ijsactiviteiten van DMK zijn in 2019 geconsolideerd. De fabriek in Waldfeucht-Haaren wordt in 2020 verkocht en de productiecapaciteit in Everswinkel wordt met 65 miljoen liter ijs verhoogd tot 100 miljoen liter ijs in de toekomst. Daarmee produceert DMK dezelfde hoeveelheid ijs op twee in plaats van drie locaties. Duurzaamheid In overleg met de ledenraad en na goede discussies met leden in rayonvergaderingen heeft het bestuur in 2019 besloten om niet met een aparte melkstroom voor het keurmerk On the way to PlanetProof te beginnen. De discussie hierover was in 2018 in gang gezet. Vanuit de leden was er weinig animo, waardoor het beschikbare volume melk onvoldoende bleek voor een rendabele melkstroom. Bij de fusie is afgesproken om de leveringsvoorwaarden van de coöperaties Deutsches Milchkontor eg en DOC Kaas U.A. zoveel mogelijk met elkaar in lijn te brengen. Mede daarom is besloten om de duurzaamheidsprogramma s MELKKompas van DOC Kaas en Milkmaster van DMK te integreren tot één programma dat in 2020 van kracht is geworden. Meer eenheid in duurzaamheidsaanpak biedt de commerciële mensen bij DMK bovendien meer handvatten in hun gesprekken met klanten. Milkmaster maakt de activiteiten van leden op het gebied van duurzaamheid inzichtelijk en geeft op praktische wijze invulling aan de vraag vanuit de maatschappij om de melkveehouderij verder te verduurzamen. Want om de license to produce te behouden, moeten we stappen vooruit blijven zetten. De thema s en systematiek zijn voor beide coöperaties vergelijkbaar. Wel zijn er landspecifieke verschillen. Organisatie en structuur Eind 2019 is Ben Volker teruggetreden als bestuurslid van de coöperatie DOC Kaas. Hij was niet meer herkiesbaar. Ben Volker was vice-voorzitter en secretaris van het bestuur. Het bestuur is hem zeer erkentelijk voor zijn inzet in ledenraad en bestuur van DOC Kaas U.A. en na de fusie ook in de bestuurlijke organen van DMK. Ben Volker heeft naast zijn reguliere drie termijnen van vier jaar ook nog een extra termijn van vier jaar vervuld in het bestuur van DOC Kaas. Hiertoe heeft het bestuur destijds besloten gelet op de fusie met DMK. Na een interne evaluatie heeft het bestuur besloten dat de vrijkomende functie niet wordt ingevuld, maar dat zijn taken worden overgenomen door de overige vijf bestuursleden. Vooruitlopend hierop heeft bestuurslid Rieneke Koopmans - van Dalen de taken van Ben Volker als secretaris van het bestuur in 2019 al overgenomen. Guus Mensink neemt de rol van vice-voorzitter over en Gerbrand van t Klooster neemt de taken van Ben Volker over als vertegenwoordiger namens DOC Kaas U.A. in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (Gesellschafterversammlung) van DMK. Per 1 oktober 2019 is algemeen directeur Bert Bonestroo van DOC Kaas B.V. vertrokken. Het bestuur is hem zeer erkentelijk voor zijn inzet en bijdrage. Marcel Bruins, de financieel directeur van DMK-dochter DP Supply in Emmen heeft de financiële en algemene taken overgenomen. Hij en Leo Heymann, de directeur Operations van DOC Kaas B.V., zijn nu de statutair eindverantwoordelijken van DOC Kaas B.V. Daarmee is er een striktere scheiding gekomen tussen de coöperatie en DOC Kaas B.V. Het bestuur zal voortaan de informatievoorziening naar de leden over ontwikkelingen bij de DMK Group tijdens de rayonbijeenkomsten zelf ter hand nemen. Ook is het bestuur niet meer direct belast met taken t.a.v. DOC Kaas B.V. De coöperatieve taken en verantwoordelijkheden van Bert Bonestroo zijn overgedragen aan Geert Hartlief, Manager Coöperatieve Zaken en Melktransport. Hij rap porteert aan Klaus Hein, directeur Landwirtschaft van DMK. Het bestuur heeft in 2019 een gecombineerde presen tatie-/mediatraining gevolgd. Vertegenwoordiging in DMK GmbH Sinds de fusie in 2016 zijn drie van de zes bestuursleden van coöperatie DOC Kaas direct vertegenwoordigd JAARVERSLAG 2019 DOC KAAS U.A. 09

12 BESTUURSVERSLAG in de bestuurlijke organen van DMK GmbH. De bestuursvoorzitter is lid van de raad van commissarissen van DMK GmbH (de Aufsichtsrat) en de twee bestuursleden Ben Volker en Guus Mensink maakten deel uit van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. Na het vertrek van Ben Volker neemt bestuurslid Gerbrand van t Klooster per 1 januari 2020 de vertegenwoordiging in de AvA over. Verder waren de bestuursleden alsmede de algemeen directeur van DOC Kaas B.V. en de Manager Coöperatieve Zaken aanwezig bij de bijeenkomsten van de ledenraad van DMK eg (de Vertretersversammlung) en van de Adviesraad (de Beirat) van DMK eg. Er waren ook drie ledenraadsleden aanwezig bij bijeenkomsten van de Adviesraad. Leveringsvoorwaarden Het bestuur heeft in overleg met de ledenraad en DMK besloten om ook de Nederlandse leden in 2019 de mogelijkheid te bieden gmo-vrije melk (melk vrij van genetisch gemodificeerde organismen) te leveren. De Duitse leden hadden sinds begin 2018 al de mogelijkheid om melk volgens VLOG-standaard te leveren. VLOG staat voor Verband Lebensmittel Ohne Gentechnik en betekent dat er melk wordt geproduceerd zonder het gebruik van gmo. De instapmomenten voor de Nederlandse leden waren 1 maart en 1 juni Ruim de helft van de Nederlandse leden levert inmiddels gmo-vrije melk en krijgt hiervoor een toeslag van e 1 euro per 100 kg/melk. Met ingang van 1 januari 2020 is KoeMonitor geïntroduceerd, een nieuwe systematiek om de diergezondheid, dierenwelzijn en de voedselveiligheid in de melkveehouderij te borgen. Bestaande management- en borgingssystemen zijn in KoeMonitor ondergebracht zodat de overlap vervalt. In 2017 zijn er door een aantal oud-leden twee rechtszaken aangespannen met als doel de ingehouden uittredingsvergoeding en het voorschot op de transactiesom terug te vorderen. Deze rechtszaken lopen nog. Statutenwijziging De ledenraad heeft in december besloten tot een statutenwijziging van de coöperatie. Een belangrijke wijziging hierin is het vervallen van de mogelijkheid tot opzegging met een opzegtermijn van 3 maanden voor einde boekjaar met uittreedvergoeding. Hier is in 2019 geen gebruik van gemaakt en het bestuur wil de opzegmogelijkheden zoveel mogelijk gelijktrekken met die van DMK eg. Een andere belangrijke wijziging betreft de coöperatievorm. Die is gewijzigd van B.A. (Beperkte Aansprakelijkheid) naar U.A. (Uitgesloten Aansprakelijkheid). De aansprakelijkheid van leden bij een eventuele ontbinding van de coöperatie was e per lid en is nu nihil. Wijziging huishoudelijk reglement Een van de wijzigingen vanaf 1 januari 2020 betreft de systematiek van het ledengeld. De ledenrekening was voor een toenemend aantal leden volgestort. Dit kwam enerzijds doordat de inleg de afgelopen jaren is verlaagd naar e 0,58 per 100 kg, anderzijds door de afname van de hoeveelheid melk van leden, onder meer als gevolg van de fosfaatmaatregelen. Leden met een overschot op de ledenrekening hebben dat in februari 2020 in een keer uitbetaald gekregen op basis van levering in Verder blijft de systematiek van de ledenrekening en de inleg van e 0,58 per 100 kg melk ongewijzigd. De rentevergoeding op de ledenrekening over 2019 is door het bestuur vastgesteld op 4%. Vanaf 2020 is het rentepercentage op de ledenrekening van DOC Kaas U.A. gelijk aan het dividendpercentage van DMK eg en wordt het achteraf vastgesteld. Ook de terugkeerregeling van oud-leden is aangepast. Oud-leden die binnen een termijn van 10 jaar als lid bij DOC Kaas U.A. willen terugkeren, moeten gedurende het eerste jaar na terugkeer een dubbele opbouw van de ledenrekening aanhouden. Daarnaast moeten zij zich committeren aan een ledenovereenkomst van minimaal drie jaar. Aanpassing inhouding coöperatieve regelingen 2019 Met ingang van de melkgeldafrekening over januari 2019 is de inhouding voor de coöperatieve regelingen aangepast van e 1,90 naar e 1,95 per 100 kg melk. De inhouding is bedoeld om de kwantumtoeslag, de duurzaamheidstoeslag en de weidetoeslag uit te kunnen betalen. Communicatie Op 4 april vond in de IJsselhallen in Zwolle een ledenbijeenkomst met DMK plaats. Deze bijeenkomst verving de reguliere voorjaarsvergaderingen van DOC Kaas. Namens DMK gaven Ingo Müller (CEO) en Heinz Korte (voorzitter Raad van Commissarissen DMK GmbH) een presentatie over de melkprijsontwikkeling, de herstructurering van DMK en marktontwikkelingen. De najaarsvergaderingen met de leden zijn wel doorgegaan. Naast de reguliere schriftelijke communicatiemiddelen 10

13 overheid opgelegde lock-down. De DMK Group en DOC Kaas reageerden snel en namen voorzorgsmaatregelen om verspreiding tegen te gaan. In Bremen (D), maar ook in Hoogeveen werd een crisisteam geïnstalleerd die de situatie continu bewaakt, evalueert en waar nodig maatregelen in gang zet. Er is contact met autoriteiten, brancheverenigingen maar ook met leveranciers en dienstverleners om te zorgen dat de leveringsketen gewaarborgd blijft. Consumenten vertrouwen erop dat voedingsmiddelen, waaronder zuivelproducten, beschikbaar blijven en de retail en andere handelspartners dat ze tijdig worden bevoorraad. Ondanks de impact van het coronavirus op de markten en daarmee ook op de melkprijzen, wordt er geen negatieve impact verwacht op de (financiële) resultaten van DOC Kaas U.A. in van DOC Kaas (DOCumentje en Voor Elkaar), hebben de leden ook een vertaalde versie van het DMK jaarverslag 2018 en het ondernemingsverslag van de DMK Group toegestuurd gekregen. Daarnaast ontvingen de leden een speciale vertaalde editie van het DMK magazine Milchwelt met daarin o.a. informatie over Vision 2030, de strategische koers van DMK. Het bestuur van DMK eg heeft in het najaar samen met het bestuur van DOC Kaas U.A. vergaderd in museum de Goudse Waag in Gouda sinds 2008 in beheer van Uniekaas en heeft daarna een bezoek gebracht aan de melkveehouderij van de bestuursvoorzitter in Linschoten. In de tweede helft van 2019 zijn er op diverse plaatsen in het land boerendemonstraties geweest. Directe aanleiding was de discussie rondom de aangescherpte regelgeving voor stikstof en de dreigende politieke uitspraken over halvering van de Nederlandse veestapel. De boeren vroegen met de protestacties aandacht voor hun positie in de maatschappij, de continu toenemende regelgeving en het algemeen gebrek aan begrip en respect voor het boerenwerk. Om de leden-melkveehouders en andere boeren een hart onder de riem te steken, voorzag DOC Kaas alle RMO s van de tekst Wij zijn trots op onze boeren. Coronavirus In maart 2020 werden ook Nederland en Duitsland getroffen door het coronavirus en volgde er een door de Op koers De DMK Group heeft dit jaar goede stappen voorwaarts gezet om de resultaten te verbeteren. De herstructurering die in 2017 in gang is gezet, is afgerond en de gepresenteerde strategie Vision 2030 geeft richting en focus. De fase van hoge investeringen is voorlopig voorbij. Het fundament staat. Als bestuur onderschrijven we Vision Het consequent uitvoeren van deze visie en strategie zal leiden tot een verdere verbetering van het concurrentievermogen van de onderneming, het resultaat en de melkprijs. Uitgangspunt van de fusie was het borgen van de ledenbelangen door het realiseren van een concurrerende melkprijs, continuïteit voor de leden en de coöperatie, en afnamegarantie. Wij hebben als bestuur het volste vertrouwen dat we met de DMK Group een uitstekende uitgangspositie hebben om deze doelen te realiseren. De Algemene Vergadering van Aandeelhouders van DMK GmbH heeft op 18 juni 2020 de jaarcijfers van DMK eg en DMK GmbH over 2019 vastgesteld. Vervolgens heeft de ledenraad van DOC Kaas U.A. op 30 juni 2020 de jaarrekening van de coöperatie DOC Kaas U.A. besproken en heeft deze conform het voorstel vastgesteld. De jaarrekening is door Verstegen accountants en adviseurs B.V. gecontroleerd en van een controleverklaring voorzien. De ledenraad heeft de door het bestuur opgestelde jaarrekening vastgesteld en decharge verleend aan het bestuur voor het gevoerde beleid. Arjan Schimmel Voorzitter bestuur coöperatie DOC Kaas U.A. JAARVERSLAG 2019 DOC KAAS U.A. 11

14 DUURZAAMHEIDSVERSLAG

15 2019 WAS EEN VEELBEWOGEN JAAR. DE ZOMER WAS DROOG, WAARDOOR ER PROBLEMEN ONTSTONDEN OM GOEDE EN VOLDOENDE GEWASSEN VAN HET LAND TE HALEN. ONBEGRIP EN BOOSHEID BIJ BOEREN OVER DE MATE WAARIN DE AGRARISCHE SECTOR WERD BESTEMPELD ALS BELANGRIJKE OORZAAK VAN DE STIKSTOFCRISIS ÉN HET HEERSENDE NEGATIEVE BEELD OVER HET BOERENBEDRIJF, LEIDDEN TOT GROTE PROTESTACTIES IN DEN HAAG. DAARNAAST WERDEN IN 2019 DE DUURZAAMHEIDSPROGRAMMA S VAN DOC KAAS EN DMK GEÏNTEGREERD EN WERKTEN DE LEDEN-MELKVEEHOUDERS AAN DE VERDERE VERDUURZAMING VAN HUN MELKVEEBEDRIJF. WANT DE DRUK OM ALS SECTOR TE VERDUURZAMEN, BLIJFT HOOG. WIJ ZIJN TROTS OP ONZE BOEREN Hoewel de stikstofcrisis de directe aanleiding was, zijn de protestacties van de agrarische sector ook een uiting van frustratie door het gebrek aan begrip en waardering, het negatieve beeld over het boerenbedrijf en de toenemende regelgeving. Zonder boeren geen voedsel; 24 uur per dag, 7 dagen in de week, staan veehouders klaar voor hun vee. Met veel passie en inzet om het familiebedrijf door te geven aan hun kinderen de volgende generatie. Dat is duurzaamheid in de puurste vorm. Iets waar wij als DOC Kaas trots op zijn en daarom staat er op alle in Nederland rijdende RMO s de tekst Wij zijn trots op onze boeren. Dat onze leden op hun melkveebedrijven duurzaam bezig zijn, met oog voor mens, dier en omgeving, zien wij terug in de resultaten van ons duurzaamheidsprogramma. Jaarlijks stijgen de scores. het onderwerp Eiwit van eigen land, waarbij de focus lag op eiwitbenutting in het rantsoen. Het onderwerp vloeit voort uit de visie op de toekomst van de commissie Grondgebondenheid, die in 2018 is gepresenteerd. Een van de pijlers van die visie is: Minimaal 65% van het eiwit in het rantsoen van de koe moet afkomstig zijn van eigen grond of de directe omgeving van de melkveehouder. Dat betekent dus dat elk melkveebedrijf grotendeels moet kunnen voorzien in zijn eigen eiwitbehoefte. De workshop werd op 17 locaties door verschillende deskundigen gegeven. Met de KringloopWijzer bij de hand werd gekeken naar opbrengsten van het land en de benutting daarvan in de koe. Het gastbedrijf werd als voorbeeld genomen om zo praktisch de opgedane kennis door te nemen. Resultaten MELKKompas 2019 Eiwit van eigen land Als onderdeel van het duurzaamheidsprogramma MELK- Kompas organiseert DOC Kaas jaarlijks kennisbijeenkomsten voor haar leden-melkveehouders. Dit jaar was Maatschappelijke betrokkenheid Letterlijk de staldeuren openen en mensen rondleiden op het melkveebedrijf is de beste manier om mensen buiten de sector te laten zien hoe melkveehouders werken aan een verdere verduurzaming van de melkveehouderij. Het leidt tot meer kennis over het reilen en zeilen van JAARVERSLAG 2019 DOC KAAS U.A. 13

16 DUURZAAMHEIDSVERSLAG versiteitsbijdragen kunnen verhogen. De conclusie over 2019 beschrijft CLM als volgt: Over de gehele linie zijn de biodiversiteitsscores in 2019 hoger dan in 2017 en Bij de deelnemende bedrijven valt op dat zij bij de helft van de soortgroepen 1 punt hoger scoren in Er wordt dus een grotere bijdrage geleverd aan variatie in bodemfauna, bosflora en weidevogels en vee, ras en gewas. Het aandeel percelen met beheersovereenkomsten is de afgelopen drie jaar ook gestegen. Dit geeft kansen voor biodiversiteit. een melkveebedrijf en het vakmanschap van de veehouder. En tot meer begrip en waardering. Veel DOC Kaas veehouders nodigden dan ook (groepen) burgers en kinderen uit op hun bedrijven. Zo liep in Groningen een wandelroute letterlijk door een stal en zijn er diverse veehouders die ruimte bieden aan schoolkinderen voor boerderij educatie. Ook werden buurtverenigingen uitgenodigd op de melkveebedrijven en zijn er open dagen als de koeien in het voorjaar weer naar buiten gaan. Al deze voorbeelden dragen bij aan een beter beeld van de melkveehouderij en meer waardering voor het werk en het vakmanschap van melkveehouders. DOC Kaas stelt voor deze bijeenkomsten speciale pakketten ter beschikking met daarin natuurlijk een stukje kaas om te proeven. Biodiversiteit Al enkele jaren maakt DOC Kaas gebruik van de Gaia biodiversiteitsmeetlat van CLM om de biodiversiteit en de inspanning van de melkveehouders zichtbaar te maken. De Gaia biodiversiteitsmeetlat geeft individuele melkveehouders inzicht in biodiversiteit op hun bedrijf. Na het invullen van de online meetlat kan de melkveehouder direct zien hoe zijn bedrijf scoort. Een gevarieerde grasmat, diversiteit in gewassen, weidevogelbeheer, geïntegreerde gewasbescherming en natuurgericht slootkantenbeheer dragen bij aan biodiversiteit. Melkveehouders krijgen tijdens het beantwoorden van de online vragen ideeën aangedragen hoe zij hun biodi- Vrijwillige deelname KoeKompas De deelname aan KoeKompas, een managementinstrument dat de risico s op het gebied van diergezondheid en dierwelzijn in kaart brengt en monitort, was altijd al hoog bij DOC Kaas. Waar in % van de deelnemers al vrijwillig deelnam aan het programma, is dat percentage in 2019 gestegen tot bijna 90%. Het programma stelt veehouders in staat om samen met een dierenarts kritisch te kijken naar onderwerpen als huisvesting, voeding en water, jongvee opfok, dierziekte incidentie, het melken, werkroutines en het dierwelzijn. Het continue verbeterprincipe is de kern van KoeKompas. Overige duurzaamheidsinitiatieven Weidegang Springende en blije koeien. Dat is het beeld als de koeien in het voorjaar naar buiten gaan. Een prachtig gezicht dat jaarlijks in toenemende mate voor mooie video s en foto s op o.a. social media zorgt. Zo ook in Toch was het geen ideaal jaar om de koeien te weiden. Het jaar 2019 gaat de boeken in als een extreem droog jaar en veel melkveehouders hadden hier last van. Ondanks deze droogte hebben toch ook in 2019 meer leden van DOC Kaas hun koeien geweid dan in Iets wat grote vakmanschap vraagt met deze weersomstandigheden. DOC Kaas is dan ook trots op dit resultaat en op de inspanning van deze melkveehouders. Vlog Vanaf 2019 is DOC Kaas gestart met het werven van leden om GMO-vrije melk volgens de VLOG-standaard te produceren. VLOG staat voor Verband Lebensmitteln Ohne Gentechnik. VLOG is een vereniging, gevestigd in Duitsland, die het VLOG-gepruft en het Ohne Gentechnik label certificeert en uitgeeft. De producten die onder dit label vallen, worden geproduceerd met grondstoffen/ producten die niet genetisch gemodificeerd zijn. In het 14

17 geval van zuivel gaat het met name om het onderdeel veevoer. Zo bevat het veevoer bijvoorbeeld geen GMO soja. Het label is vooral populair onder Duitse consumenten. In de schappen in Duitsland liggen dan ook vele zuivelproducten met het Ohne Gentechnik label. Aangezien Nederlandse kazen ook in Duitsland erg populair zijn, ontstond zo de vraag naar deze melkstroom. Alle leden van DOC Kaas kregen begin 2019 de mogelijkheid om zich aan te melden voor deze melkstroom. Tijdens informatiebijeenkomsten kregen veehouders een toelichting en vervolgens konden ze zich aanmelden. Ruim de helft van de Nederlandse leden levert inmiddels GMO-vrije melk en krijgt hiervoor een toeslag van 1 euro per 100 kg melk. Bouwen aan de toekomst Uitgangspunt bij de fusie was om de leveringsvoorwaarden van beide coöperaties zoveel mogelijk gelijk te trekken. Dit geldt ook voor het onderwerp duurzaamheid. Van daaruit ontstond het idee een gemeenschappelijk duurzaamheidsprogramma voor beide coöperaties te ontwikkelen om klanten producten te kunnen bieden die vanuit dezelfde duurzaamheidsvisie zijn geproduceerd. Een werkgroep bestaande uit vertegenwoordigers van de bestuurlijke organen van DOC Kaas en DMK, en medewerkers van beide organisaties heeft een vernieuwd duurzaamheidsprogramma ontwikkeld genaamd Milkmaster. Bij de opzet van het duurzaamheidsprogramma is voor de systematiek van DOC Kaas gekozen. De naam Milkmaster komt vanuit DMK. Het programma omvat de thema s: Diergezondheid & Dierwelzijn Energie & Klimaat Biodiversiteit & Milieu Maatschappelijke betrokkenheid In het programma is rekening gehouden met landspecifieke verschillen om alle leden in Nederland en Duitsland van DOC Kaas en DMK te kunnen laten deelnemen. Het duurzaamheidsprogramma Milkmaster is vanaf 1 januari 2020 voor beide coöperaties van kracht geworden. Kwaliteit van de geleverde veehoudersmelk Totaal kwaliteit aangevoerde melk % monsters zonder kwaliteitskorting 97,1 98,3 97,8 97,7 Kiemgetal 99,2 99,3 99,1 99,0 Celgetal 99,3 99,7 99,7 99,7 Boterzuur 92,9 95,0 93,3 92,3 Reinheid 99,2 99,7 99,8 99,5 Zuurtegraad vet 99,5 99,7 99,7 99,9 Vriespunt 99,9 99,8 99,9 99,9 Groeiremming (% monsters met korting) 0,02 0,03 0,02 0,02 JAARVERSLAG 2019 DOC KAAS U.A. 15

18 DE LEDENRAAD BESTUURLIJKE ORGANEN DOC KAAS EN DMK DOC KAAS U.A. DMK eg Leden DOC Kaas U.A. Ledenraad Leden DMK eg Ledenraad kiezen Adviesraad * * incl. 9 personen DOC Kaas: 5 bestuursleden 3 ledenraadsleden 1 MT lid Raad van Commissarissen Adviesraad draagt kandidaten voor Bestuur U.A. Bestuur eg DMK GmbH 2 personen Algemene Vergadering van Aandeelhouders 1 persoon Raad van Commissarissen Directie 16

19 DE LEDENRAAD IN 2019 OGEN EN OREN VAN HET BESTUUR De ledenraad van DOC Kaas U.A. bestaat uit 19 ledenmelkveehouders. Ledenraadsleden worden benoemd door de rayonvergadering. DOC Kaas heeft 8 rayons. De rayonvergaderingen hebben ieder het recht uit haar midden een of meer, maximaal 4, leden als ledenraadslid te kiezen. Het aantal ledenraadsleden binnen een rayon wordt bepaald door de hoeveelheid melk die de leden van het rayon in het laatste volle boekjaar aan de coöperatie hebben geleverd: per rayon één lid en voor elke volle 50 miljoen kilogram melk één ledenraadslid extra. Ieder ledenraadslid wordt benoemd voor een termijn van drie jaar en kan twee maal worden herbenoemd. De ledenraad wordt volgens de statuten jaarlijks tenminste eenmaal bijeen geroepen. In de praktijk is dat frequenter: in 2019 kwam de ledenraad vier maal bijeen. Tijdens de bijeenkomsten van de ledenraad worden alle belangrijke onderwerpen besproken die binnen de coöperatie DOC Kaas U.A., bij DMK Group en de zuivelsector spelen. De ledenraadleden zijn tevens de spreekwoordelijke oren en ogen voor het bestuur. De ledenraad heeft een aantal formele bevoegdheden. Zo worden de leden van het bestuur op voordracht van het bestuur benoemd door de ledenraad. Ook stelt de ledenraad de jaarcijfers van de coöperatie vast en keurt het (wijzigingen op) statuten en het huishoudelijk reglement goed. In de ledenraadsvergadering heeft ieder ledenraadslid één stem. Sinds de fusie van 1 april 2016 met DMK is coöperatie DOC Kaas U.A. in meerdere bestuurlijke organen van DMK vertegenwoordigd. Zo nemen er drie ledenraadsleden van DOC Kaas U.A. deel aan de bijeenkomsten van de Adviesraad (Beirat) van DMK. Zij hebben daar geen stemrecht. De ledenraadsleden Egbert Jansen Holleboom (rayon 46) en Frits Verhoef (rayon 49) zijn aftredend en niet meer hernoembaar. In dit hoofdstuk De ledenraad blikken zij terug op hun periode als ledenraadslid in zijn algemeenheid en specifiek op het jaar JAARVERSLAG 2019 DOC KAAS U.A. 17

20 DE LEDENRAAD IN GESPREK MET: EGBERT JANSEN HOLLEBOOM LID LEDENRAAD DOC KAAS U.A. RUNT BEDRIJF MET VROUW JEANET, HEBBEN 2 ZONEN MELKVEEBEDRIJF IN HAARLE: 135 MELKKOEIEN 80 STUKS JONGVEE Ik ben in 2011 benoemd als ledenraadslid en mijn drie termijnen zitten er dus bijna op. Best jammer. Ik vind het prettig om mij naast het werk op en om de boerderij verder te ontwikkelen en andere inzichten te krijgen. En als ledenraadslid ben je ook betrokken bij de besluitvorming. En wel van de coöperatie waar ik mijn melk aan lever en die daarmee bepalend is voor mijn inkomsten. DOC Kaas is heel open, ook naar de leden. Je wordt niet alleen gehoord, er wordt ook naar je geluisterd. De lijnen zijn kort en de informatievoorziening gelaagd. Als ledenraadslid hoor je meer dan een gemiddeld lid en daardoor ben ik wel anders tegen zaken aan gaan kijken. Ik oordeel wat minder snel en benader zaken anders. Het is allemaal niet zo simpel als het op het eerste gezicht lijkt. Voordat een onderwerp in de rayonvergaderingen wordt besproken, is er al een heel proces van nadenken, afwegen en discussiëren aan vooraf gegaan. Binnen de ledenraad heeft ieder zijn eigen inbreng en die wordt gewaardeerd. We zijn een afspiegeling van het ledenbestand dus de diversiteit is groot: van muggenzifters tot de wat meer beschouwende leden. We zijn klankbord voor het bestuur en vertegenwoordigen de leden. Wij geven weer wat er leeft onder de boeren en toetsen de voorstellen zodat er beter onderbouwde besluiten komen die gedragen worden door de leden. 18 Het hoogtepunt in die 9 jaar als ledenraadslid was de fusie met DMK, omdat die heel bepalend is voor de toekomst. Ik was net benoemd als ledenraadslid toen de eerste fusiepoging met DMK in 2012 werd aangekondigd. Die werd onvoldoende gedragen door de leden en weggestemd. Toen in 2015 opnieuw een fusievoorstel met DMK op tafel lag, dacht ik eerst nee hè, daar gaan we weer. Ik was zelf voorstander van de fusie meer inzetten op toegevoegde waarde en minder op commodities en wist dat we dit keer nut en noodzaak veel beter moesten uitdragen. Dat is gelukt. En het is goed om te zien dat de fusie zich nu begint uit te betalen In 2019 hebben we als ledenraad een aantal interessante onderwerpen besproken. De ontwikkelingen bij Uniekaas, de nieuwe koers van de DMK Group, de aankoop van DVN, het in elkaar schuiven van de duurzaamheidsprogramma s van DMK en DOC Kaas en we hebben kennisgemaakt met de nieuwe CFO van DMK, Frank Claassen. Daarnaast hebben we een aantal pittige discussies gehad, onder meer over Planet Proof. De vraag lag voor of we ons er als DOC Kaas aan wilden verbinden. Er zou maar een kleine groep leden aan die strenge eisen kunnen voldoen, dus hoe rendabel is het dan? Wat is het verdienmodel en zijn er alternatieven? Enfin, het werd niet gedragen door de ledenraad en ging niet door. Dit soort processen en de onderlinge contacten ga ik missen.

21 IN GESPREK MET: FRITS VERHOEF LID LEDENRAAD DOC KAAS U.A. MAATSCHAP MET BROER JOS VERHOEF, VRIENDIN WERKT MEE IN RECREATIE, 2 DOCHTERS EN 1 ZOON MELKVEEBEDRIJF IN DEN HOUT: 90 MELKKOEIEN 40 STUKS JONGVEE NEVENACTIVITEITEN: RECREATIE EN 15 HA AKKERBOUW Ik werd in 2011 benaderd om ledenraadslid te worden en heb ingestemd omdat ik het niet eens was met de strategie van kostprijsleiderschap en de focus op foliekaas kaas met weinig toegevoegde waarde. Als ledenraadslid toets je of de visie en strategie van directie en bestuur tot de gewenste resultaten leidt en in het belang is van de leden. Je kunt weliswaar in beperkte mate sturend zijn door mee te denken en kritisch te zijn. Ik was net geïnstalleerd als ledenraadslid toen in 2012 het fusievoorstel met DMK werd aangekondigd. Het zou in mijn ogen de eerste jaren niet leiden tot een betere melkprijs. Humana en Nordmilch waren net zelf gefuseerd tot DMK en moesten nog geïntegreerd worden. Dus toen er door de leden werd tegengestemd, vond ik dat niet erg. De ingeslagen weg daarna leidde evenmin tot een betere melkprijs dus toen begin 2015 na een aantal verkennende gesprekken met andere zuivelondernemingen een voorgenomen fusie met DMK werd voorgelegd, dacht ik als het nu niet gebeurt, zinkt het schip. DMK had een veel breder productportfolio en merken, dus meer risicospreiding. Ik wilde die fusie laten slagen. Er is toen vanuit de ledenraad sterk ingezet op goede voorwaarden voor de leden. We zijn nu vijf jaar verder en ik zie dat de strategie van differentiatie en focus op toegevoegde waarde en West-Europa als thuismarkt werkt. Ja, DMK moest nog stevig investeren en is geherstructureerd, maar ik verwacht dat de stappen die zijn gezet een positieve invloed op de melkprijs zullen hebben In 2019 hebben we als ledenraad een aantal keren gesproken over het in elkaar schuiven van de duurzaamheidsprogramma s MELKKompas en Milkmaster. Het toekennen van punten, onder meer bij excursies op het melkveebedrijf, was daarbij een belangrijk onderwerp. Dat vonden de leden ook, bleek tijdens de rayonbijeenkomsten. Goed dus dat die puntentoekenning is aangepast in het uiteindelijke programma. Ook hebben we flink gediscussieerd over Planet Proof. Dat zag ik niet zitten er kon maar een beperkt aantal leden aan de eisen voldoen dus wegen de kosten niet op tegen de baten. Bovendien moet je naar mijn mening eerder streven naar minder dan meer verschillende melkstromen. Als ledenraad zijn wij een verlengstuk van de leden. Er wordt van mij verwacht dat ik meedenk en kritisch ben. Dus geef ik mijn visie en uit mijn bezorgdheid en dat doen we allemaal. Over grote en kleine dingen van het bestickeren van RMO s met het Uniekaaslogo tot leveringsvoorwaarden en een fusie. Mijn termijn als ledenraadslid zit er bijna op, ik ben niet meer herbenoembaar. Ja jammer, want het is mooi om met elkaar iets voor elkaar te krijgen. JAARVERSLAG 2019 DOC KAAS U.A. 19

22 JONGERENCOMMISSIE PAULA GROEN: WE HEBBEN EEN STEM EN DIE MOETEN WE LATEN HOREN DE JONGERENCOMMISSIE De jongerencommissie bestaat uit 8 jongeren. Het doel van de commissie is het verstevigen van het contact tussen de coöperatie en jongeren. Door het uitdenken en organiseren van activiteiten voor de jongeren van DOC Kaas doen de leden de nodige kennis en ervaring op. Ze krijgen mogelijkheden zich verder te ontwikkelen, door bijvoorbeeld opleidingen. Daarnaast doen ze bestuurlijke ervaring op en gaan ze geregeld op werk bezoek bij andere coöperaties en organisaties. Daarmee wordt een kweekvijver gecreëerd voor mogelijke toekomstige bestuurders. 20

23 DE MELKVEEHOUDERIJ IS BIJ UITSTEK EEN SECTOR WAAR BEDRIJVEN OVERGAAN VAN GENERATIE OP GENERATIE. OOK BIJ DOC KAAS. DE JONGEREN VAN NU, ZIJN DE LEDEN-MELKVEEHOUDERS VAN DE TOEKOMST EN DAARMEE VAN GROOT BELANG VOOR DE CONTINUÏTEIT VAN DE COÖPERATIE. DE JONGERENCOMMISSIE VAN DOC KAAS SPEELT EEN BELANGRIJKE ROL IN HET BETREKKEN VAN JONGEREN BIJ DE COÖPERATIE. EN DOET DAARBIJ ZELF DE NODIGE BESTUURLIJKE ERVARING EN KENNIS OP. DE JONGERENCOMMISSIE IN 2019 Het betrekken van jongeren bij de coöperatie en het geven van een frisse kijk op onderwerpen die binnen en buiten de coöperatie spelen. Dat is volgens Paula Groen (24) de belangrijkste rol van de jongerencommissie (JC). De jongeren van nu zijn de volgende generatie leden. Besluiten die nu worden genomen, hebben consequenties voor ons. We hebben een stem en die moeten we laten horen. Ook de groep jongeren die wat meer op afstand staat dus moeten we ze meer betrekken. Coöpereren doe je samen Paula Groen is sinds najaar 2018 lid van de jongerencommissie. Waarom is zij lid geworden? DOC Kaas is onze inkomstenbron. Ik wilde meer weten over het reilen en zeilen binnen de coöperatie en over de onderwerpen die spelen. Coöpereren doe je samen. Als lid van DOC Kaas krijg je al veel informatie, maar als lid van de jongerencommissie krijg je een kijkje achter de schermen, meer toelichting op de besluitvorming en er wordt om je mening gevraagd. Als jongerencommissie hebben we het melkveebedrijf en DOC Kaas gemeenschappelijk, maar verder zijn er veel verschillen. Omdat we onderling veel uitwisselen, leren we ook weer van elkaar. Begin 2019 begon de jongerencommissie met de jaaropdracht die zij vanuit het bestuur kregen. De vraag vanuit het bestuur was hoe we de binding tussen de leden en de coöperatie kunnen verbeteren/optimaliseren. We hebben deze hoofdvraag onderverdeeld in subvragen en daarover samen gebrainstormd. Maar we hebben er ook thuis en met andere leden over gesproken. Het bleek best lastig. Natuurlijk vinden leden een goede melkprijs belangrijk, maar dat is niet het enige. Mensen verschillen onderling alleen nogal, dus het valt niet mee om de juiste knoppen te vinden om aan te draaien. DOC Kaas doet al veel, maar daar ben je je als lid niet altijd van bewust. Een van onze aanbevelingen was meer trots creëren met bijvoorbeeld Uniekaas. We zijn niet meer dat anonieme kaasblok onderin het schap maar hebben een eigen merk. Daar moeten we meer mee doen. Dat er ook nog werk te verrichten is in het betrekken van jongeren bleek uit de belronde die nodig was om de bus vol te krijgen voor de jaarlijkse excursie van de jongerencommissie, vertelt Paula. Er was eerst onvoldoende animo. Bij het bellen bleek dat sommigen het niet wisten en dat anderen het wat spannend vonden om mee te gaan, omdat ze niemand kenden. Dat laatste begrijp ik, maar qua communicatie hebben we nog wel wat te doen als jongerencommissie. Misschien een flyer hangen in het tanklokaal met de activiteiten van de jongerencommissie. De excursie is bedoeld om andere inzichten te krijgen het moet dus leerzaam zijn, maar ook leuk. En dat was het. Het bezoek aan de proefboerderij in Zegveld was daarnaast ook prikkelend, vooral de presentatie en rondleiding over kruidenrijk grasland leidde tot discussies. En het bezoek aan Boska leverancier van kaasgereedschap aan particulieren, cateraars en horeca liet zien wat de toegevoegde waarde kan zijn van zorgvuldig uitgedachte en uitgevoerde marketing. Coöperatiespel We hebben in 2019 ook een vergadering van de jongerencommissie van DMK bijgewoond. De opzet van hun JC is anders daar worden de jongeren met name bijgepraat over ontwikkelingen bij DMK. Ook zijn we naar een bijeenkomst van de NCR geweest die ging over ledenbinding dus dat sloot aan bij de jaaropdracht. Verder hebben we als JC onder begeleiding van de NCR het coöperatiespel gedaan. We moesten een coöperatie oprichten en uitbreiden op basis van een visie en strategie. Mijn groep bakte er helemaal niets van het runnen van een coöperatie blijkt lastiger dan gedacht. JAARVERSLAG 2019 DOC KAAS U.A. 21

24

25 JAARREKENING 2019

26 FINANCIËLE JAARREKENING 2019 BALANS DOC KAAS U.A. PER 31 DECEMBER 2019 (na voorstel bestemming exploitatiesaldo) In duizenden euro s ACTIVA VASTE ACTIVA Financiële vaste activa Deelnemingen (1) Vorderingen Vordering op deelnemingen Belastingvorderingen (2) Overige vorderingen Liquide middelen TOTAAL ACTIVA

27 In duizenden euro s PASSIVA Eigen vermogen (3) Algemene reserve Langlopende schulden Ledenrekening (4) Kortlopende schulden Melkleveranciers (5) Schulden aan deelnemingen Overige schulden (6) Overlopende passiva (7) TOTAAL PASSIVA JAARVERSLAG 2019 DOC KAAS U.A. 25

28 FINANCIËLE JAARREKENING 2019 EXPLOITATIEREKENING DOC KAAS U.A. OVER HET BOEKJAAR 2019 In duizenden euro s NETTO-OMZET Overige bedrijfsopbrengsten Som van de bedrijfsopbrengsten Overige bedrijfskosten (8) Som van de bedrijfslasten Aandeel in resultaat deelnemingen Financiële baten en lasten Beschikbaar voor melkgelden Melkgelden Resultaat voor belastingen Vennootschapsbelasting 0-7 Saldo Bestemming saldo Algemene reserve

29 LIQUIDITEITSOVERZICHT 2019 In duizenden euro s Saldo exploitatierekening Aandeel in resultaat deelnemingen Financiële baten en lasten Kasstroom op winstbasis Mutatie in vorderingen Mutatie kortlopende schulden Mutaties in werkkapitaal Kasstroom uit bedrijfsoperaties Saldo betaalde en ontvangen interest Kasstroom uit operationele activiteiten Desinvesteringen in materiële vaste activa Overige mutaties in financiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten Mutatie ledenrekening Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie geldmiddelen JAARVERSLAG 2019 DOC KAAS U.A. 27

30 FINANCIËLE JAARREKENING 2019 GRONDSLAGEN VAN WAARDERING EN RESULTAATBEPALING Algemeen De coöperatie heeft de jaarrekening opgesteld volgens de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 Burgerlijk Wetboek. Structuur en corporate governance Op 1 april 2016 fuseerden DOC Kaas B.V. en DMK GmbH. Daarmee werd de onderneming DOC Kaas B.V. een dochteronderneming van DMK GmbH en de coöperatie DOC Kaas U.A. mede-eigenaar van DMK GmbH. De coöperatie DOC Kaas U.A. heeft 10% in handen van DMK GmbH. Financiële vaste activa Deelnemingen waarin de coöperatie invloed van betekenis uitoefent op het zakelijke en financiële beleid worden tegen de vermogensmutatiemethode gewaardeerd. Overeenkomstig deze methode worden de deelnemingen in de balans opgenomen tegen het aandeel van de coöperatie in de nettovermogenswaarde vermeerderd met haar aandeel in de resultaten van de deelnemingen vanaf het moment van verwerving, bepaald volgens de grondslagen zoals vermeld in deze jaarrekening. In de exploitatierekening wordt het aandeel van de coöperatie in het resultaat van de deelnemingen opgenomen. Indien en voor zover de coöperatie niet zonder beperking uitkering van de resultaten aan haar kan bewerkstelligen, worden de resultaten in een wettelijke reserve opgenomen. Deelnemingen waarin de coöperatie geen invloed van betekenis op het financiële en zakelijke beleid uitoefent, worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs dan wel de lagere realiseerbare waarde. In de exploitatierekening wordt het dividend als opbrengst uit deelneming verantwoord. Vorderingen De vorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid. Belastingen De vennootschapsbelasting wordt berekend tegen het geldende tarief over het resultaat van het boekjaar, waarbij rekening wordt gehouden met permanente verschillen tussen de winstberekening volgens de jaarrekening en de fiscale winstberekening. Grondslagen voor resultaatbepaling Onder netto-omzet wordt verstaan de opbrengst uit levering van goederen en diensten aan derden onder aftrek van kortingen en dergelijke en van over de omzet geheven belastingen. De kosten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor reeds vermelde grondslagen voor waardering en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Winsten worden verantwoord in het jaar waarin de goederen zijn geleverd c.q. de diensten zijn verricht. Verliezen worden in aanmerking genomen in het jaar waarin deze voorzienbaar zijn. Grondslagen voor het liquiditeitsoverzicht Het liquiditeitsoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het liquiditeitsoverzicht bestaan uit de liquide middelen. 28

31 TOELICHTING OP DE BALANS PER 31 DECEMBER 2019 In duizenden euro s FINANCIËLE VASTE ACTIVA PASSIVA DMK Deutsches Milchkontor GmbH Op 1 april 2016 heeft DOC Kaas U.A. een kapitaalbelang van 10% verkregen in DMK Deutsches Milchkontor GmbH te Zeven. DOC Kaas Milchprodukte GmbH DOC Kaas U.A. heeft op 30 maart 2017 een kapitaalbelang van 100% verkregen in DOC Kaas Milchprodukte GmbH. De deelneming is vanwege ondergeschikt belang niet meegeconsolideerd. VERLOOPOVERZICHT Totaal DEELNEMINGEN (1) Stand per 1 januari Resultaat 6 Verkrijging - Stand per 31 december EIGEN VERMOGEN (3) Stand per 1 januari 2019 Resultaat 2019 Stand 31 december 2019 Ledenrekening (4) Algemene reserve Met ingang van 2009 is de ledenrekening gevormd. De vaststelling van het aan te houden bedrag op de ledenrekening geschiedt op basis van de door het betrokken lid in het laatst verstreken boekjaar aan de coöperatie geleverde hoeveelheid melk vermenigvuldigd met het aantal jaren lidmaatschap, met een maximum van tien en vermenigvuldigd met een door de ledenraad vast te stellen bedrag per honderd kilogram van die geleverde melk (lid 3 van artikel 29 van de statuten). BELASTINGVORDERINGEN (2) Stand per 1 januari 2019 Mutaties BTW Mutaties VPB Stand per 31 december Het vastgestelde bedrag per honderd kilogram is voor het jaar 2019 e 0,58 (2018 e 0,58). De maximale toename op de ledenrekening per jaar is bepaald op de over het afgelopen boekjaar geleverde hoeveelheid melk vermenigvuldigd met het voor het jaar vast te stellen bedrag per honderd kilogram melk. De door het bestuur vastgestelde rentevergoeding bedraagt voor ,0% (2018: 4,0%). JAARVERSLAG 2019 DOC KAAS U.A. 29

32 FINANCIËLE JAARREKENING 2019 MELKLEVERANCIERS (5) Met ingang van 2018 wordt het voorschot betaald op het eind van de maand. OVERIGE SCHULDEN (6) Dit betreft de schuldpositie aan DOC Kaas B.V. en de BTW verplichting. TOELICHTING OP DE EXPLOITATIE REKENING OVERIGE BEDRIJFSKOSTEN (8) Dit betreft met name de kosten van de melkgeld - administratie, kwaliteitskosten, ledenbijeenkomsten, ledendienst en de bestuurdersbeloningen. OVERLOPENDE PASSIVA (7) De post overlopende passiva betreft het saldo te betalen rente ledenrekening. De bezoldiging van het bestuur is e (2018: e ). Het bedrag ex. art 2:382a BW bedraagt e (2018: e ). NIET IN DE BALANS OPGENOMEN RECHTEN EN VERPLICHTINGEN DOC Kaas U.A. heeft zich verplicht tot afname van de door leden aangeboden veehoudersmelk. PERSONEEL In 2019 heeft DOC Kaas U.A. (evenals in 2018) geen personeel in dienst. Per 31 december 2019 heeft DOC Kaas U.A. een voorwaardelijk recht op verliescompensatie van circa e Voorstel bestemming exploitatiesaldo Het bestuur stelt voor, onder goedkeuring van de ledenraad, het saldo ten laste te brengen van de algemene reserve. 30

33 TOELICHTING OP DE EXPLOITATIEREKENING OVER HET BOEKJAAR 2019 In duizenden euro s MELKGELDEN Betalingen aan melkleveranciers Per 100 kg ledenmelk bedraagt de melkprijs: Melkprijs (vet- & eiwitwaarde) Kwantumtoeslag Duurzaamheidstoeslag Ledentoeslag 30,88 1,06 1,98 0,58 31,65 1,07 1,43 0,58 Melkprijs (exclusief btw) 34,50 34,73 kg kg Rechtstreeks van veehouders ontvangen Gemiddelde jaarleverantie per veehouder De gemiddelde vet- en eiwitgehaltes waren: % % Vetgehalte Eiwitgehalte 4,38% 3,56% 4,29% 3,53% Hoogeveen, 30 juni 2020 Bestuur van de coöperatie DOC Kaas U.A. A.D. Schimmel G.M. Mensink R.T. Koopmans-van Dalen G.C. van t Klooster P.J.B. Schut JAARVERSLAG 2019 DOC KAAS U.A. 31

34 FINANCIËLE JAARREKENING 2019 OVERIGE GEGEVENS BESTEMMING SALDO De statutaire bepalingen met betrekking tot de bestemming van saldo zijn opgenomen in artikel 31 van de statuten. Artikel 31 bepaalt: Lid 8. Omtrent bestemming van een positief saldo van de exploitatierekening dat blijkt uit de vastgestelde jaarrekening besluit de ledenraad op voorstel van het bestuur. AANSPRAKELIJKHEID Artikel 40. De leden zijn voor de tekorten van de coöperatie uitdrukkelijk niet aansprakelijk. CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT AAN: DE LEDEN VAN DRENTS OVERIJSSELSE COÖPERATIE KAAS U.A. A. VERKLARING OVER DE IN HET JAAR VERSLAG OPGENOMEN JAARREKENING 2019 Wij zijn onafhankelijk van Drents Overijsselse Coöperatie Kaas U.A. zoals vereist in de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta), de Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance opdrachten (ViO) en andere voor de opdracht relevante onafhankelijkheidsregels in Nederland. Verder hebben wij voldaan aan de Verordening gedrags en beroepsregels accountants (VGBA). Wij vinden dat de door ons verkregen controle informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. B. VERKLARING OVER DE IN HET JAAR VERSLAG OPGENOMEN ANDERE INFORMATIE Naast de jaarrekening en onze controleverklaring daarbij, omvat het jaarverslag andere informatie, die bestaat uit: het bestuursverslag; de overige gegevens. Op grond van onderstaande werkzaamheden zijn wij van mening dat de andere informatie: met de jaarrekening verenigbaar is en geen materiële afwijkingen bevat; alle informatie bevat die op grond van Titel 9 Boek 2 BW vereist is. Ons oordeel Wij hebben de jaarrekening 2019 van Drents Overijsselse Coöperatie Kaas U.A. te Hoogeveen gecontroleerd. Naar ons oordeel geeft de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Drents Overijsselse Coöperatie Kaas U.A. per 31 december 2019 en van het resultaat over 2019 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Wij hebben de andere informatie gelezen en hebben op basis van onze kennis en ons begrip, verkregen vanuit de jaarrekeningcontrole of anderszins, overwogen of de andere informatie materiële afwijkingen bevat. Met onze werkzaamheden hebben wij voldaan aan de vereisten in Titel 9 Boek 2 BW en de Nederlandse Standaard 720. Deze werkzaamheden hebben niet dezelfde diepgang als onze controlewerkzaamheden bij de jaarrekening. De jaarrekening bestaat uit: de balans per 31 december 2019; de exploitatierekening over 2019; en de toelichting met een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. De basis voor ons oordeel Wij hebben onze controle uitgevoerd volgens het Nederlands recht, waaronder ook de Nederlandse controlestandaarden vallen. Onze verantwoordelijkheden op grond hiervan zijn beschreven in de sectie Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening. Het bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van het bestuursverslag en de overige gegevens in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. C. BESCHRIJVING VAN VERANTWOORDELIJK HEDEN MET BETREKKING TOT DE JAARREKENING Verantwoordelijkheden van het bestuur voor de jaarrekening Het bestuur is verantwoordelijk voor het opmaken en getrouw weergeven van de jaarrekening in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. In dit kader is het bestuur 32

35 verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing die het bestuur noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fouten of fraude. Bij het opmaken van de jaarrekening moet het bestuur afwegen of de onderneming in staat is om haar werkzaamheden in continuïteit voort te zetten. Op grond van genoemd verslaggevingsstelsel moet het bestuur de jaarrekening opmaken op basis van de continuïteitsveronderstelling, tenzij het bestuur het voornemen heeft om de coöperatie te liquideren of de bedrijfsactiviteiten te beëindigen of als beëindiging het enige realistische alternatief is. Het bestuur moet gebeurtenissen en omstandigheden waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de onderneming haar bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten, toelichten in de jaarrekening. Onze verantwoordelijkheden voor de controle van de jaarrekening Onze verantwoordelijkheid is het zodanig plannen en uitvoeren van een controleopdracht dat wij daarmee voldoende en geschikte controle informatie verkrijgen voor het door ons af te geven oordeel. Onze controle is uitgevoerd met een hoge mate maar geen absolute mate van zekerheid waardoor het mogelijk is dat wij tijdens onze controle niet alle materiële fouten en fraude ontdekken. Afwijkingen kunnen ontstaan als gevolg van fraude of fouten en zijn materieel indien redelijkerwijs kan worden verwacht dat deze, afzonderlijk of gezamenlijk, van invloed kunnen zijn op de economische beslissingen die gebruikers op basis van deze jaarrekening nemen. De materialiteit beïnvloedt de aard, timing en omvang van onze controlewerkzaamheden en de evaluatie van het effect van onderkende afwijkingen op ons oordeel. Wij hebben deze accountantscontrole professioneel kritisch uitgevoerd en hebben waar relevant professionele oordeelsvorming toegepast in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden, ethische voorschriften en de onafhankelijkheidseisen. Onze controle bestond onder andere uit: het identificeren en inschatten van de risico s dat de jaarrekening afwijkingen van materieel belang bevat als gevolg van fouten of fraude, het in reactie op deze risico s bepalen en uitvoeren van controlewerkzaamheden en het verkrijgen van controle informatie die voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Bij fraude is het risico dat een afwijking van materieel belang niet ontdekt wordt groter dan bij fouten. Bij fraude kan sprake zijn van samenspanning, valsheid in geschrifte, het opzettelijk nalaten transacties vast te leggen, het opzettelijk verkeerd voorstellen van zaken of het doorbreken van de interne beheersing; het verkrijgen van inzicht in de interne beheersing die relevant is voor de controle met als doel controlewerkzaamheden te selecteren die passend zijn in de omstandigheden. Deze werkzaamheden hebben niet als doel om een oordeel uit te spreken over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit; het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en het evalueren van de redelijkheid van schattingen door het bestuur en de toelichtingen die daarover in de jaarrekening staan; het vaststellen dat de door het bestuur gehanteerde continuïteitsveronderstelling aanvaardbaar is. Tevens het op basis van de verkregen controle informatie vaststellen of er gebeurtenissen en omstandigheden zijn waardoor gerede twijfel zou kunnen bestaan of de onderneming haar bedrijfsactiviteiten in continuïteit kan voortzetten. Als wij concluderen dat er een onzekerheid van materieel belang bestaat, zijn wij verplicht om aandacht in onze controleverklaring te vestigen op de relevante gerelateerde toelichtingen in de jaarrekening. Als de toelichtingen inadequaat zijn, moeten wij onze verklaring aanpassen. Onze conclusies zijn gebaseerd op de controle informatie die verkregen is tot de datum van onze controleverklaring. Toekomstige gebeurtenissen of omstandigheden kunnen er echter toe leiden dat een onderneming haar continuïteit niet langer kan handhaven; het evalueren van de presentatie, structuur en inhoud van de jaarrekening en de daarin opgenomen toelichtingen; en het evalueren of de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de onderliggende transacties en gebeurtenissen. Wij communiceren met de met governance belaste per sonen onder andere over de geplande reikwijdte en timing van de controle en over de significante bevindingen die uit onze controle naar voren zijn gekomen, waaronder eventuele significante tekortkomingen in de interne beheersing. Dordrecht, 30 juni 2020 Verstegen accountants en adviseurs B.V. w.g. drs. E.D. van den Berg RA JAARVERSLAG 2019 DOC KAAS U.A. 33

36 FINANCIËLE JAARREKENING 2019 BESTUURLIJKE ORGANEN

37 BESTUUR VAN DE COÖPERATIE DOC KAAS U.A. De samenstelling van het bestuur van de coöperatie DOC Kaas is per 1 januari 2020 als volgt: Naam Jaar van aftreden Herkiesbaar Functie Dhr. A.D. Schimmel Voorzitter, melkveehouder Dhr. G.M. Mensink Vice-voorzitter, melkveehouder Mevr. R.T. Koopmans-van Dalen x Secretaris, melkveehouder Dhr. G.C. van t Klooster x Lid, melkveehouder Dhr. P.J.B. Schut x Lid, melkveehouder In 2020 is mevrouw Koopmans aftredend en herbenoembaar. LEDENRAAD De ledenraadsleden Arkink, Bonnen, Netjes, Donker, Jansens, Koopman en Schennink zijn aftredend en herkiesbaar in De heren Jansen Holleboom en Verhoef zijn aftredend en niet meer hernoembaar. Rayon Naam Jaar van Herkies- Woonplaats aftreden baar 41 Rayon 41 Dhr. J.Z. van der Weerd Tijnje Noord Nederland Dhr. H. Lenes Vegelinsoord 43 Rayon 43 Dhr. H. Netjes x Kampen De Vier Proviciën Dhr. E. Donker x Spanga 44 Rayon 44 Mevr. C. Arkink x Emmer Compascuum Drenthe Dhr. D. Vogelzang x Zuidwolde Dhr. L. Jansens x Witteveen 45 Rayon 45 Mevr. W. Bonnen x Kerkenveld Reest-Regge-Vecht Dhr. A. Fokkert Holthone Dhr. B. Reuvekamp x Dalfsen 46 Rayon 46 Dhr. N. Koopman x Vasse Oost-Nederland Dhr. M. Schennink x Wehl Dhr. E.J. Jansen Holleboom Haarle (gem. Hellendoorn) 48 Rayon 48 Dhr. G. van Zoelen Ommeren Midden- en West-Nederland 49 Rayon 49 Dhr. F. Verhoef Den Hout (NB) Brabant Dhr. C. Mooren x Haps DE Rayon Duitsland Dhr. M. Linger x Bawinkel Dhr. A. Schulte x Oldendorp Dhr. H. Thijssen x Emmerich am Rhein JAARVERSLAG 2019 DOC KAAS U.A. 35

38 ADRESGEGEVENS DOC Kaas U.A. Buitenvaart TC Hoogeveen Postbus AA Hoogeveen T +31 (0) F +31 (0) info@dockaas.nl KvK-nummer