aandacht voor type 1 diabetes

Transcriptie

1 aandacht voor type 1 diabetes

2 Type 1 diabetes, wat is dat? Bij type 1 diabetes maakt het lichaam geen insuline meer aan. Dat brengt de glucosebalans (glucose = suiker) uit evenwicht. Als je type 1 diabetes hebt ontwikkeld is dat misschien omdat je genetisch meer kans had om diabetes te krijgen en omdat er in jouw lichaam iets is gebeurd ( een trigger zoals een infectie,...) waardoor je lichaam de cellen, die normaal insuline aanmaken, als lichaamsvreemd is gaan beschouwen en ze daarom wil vernietigen (auto-immuunrespons). Dat je type 1 diabetes hebt is niemands schuld. Het gebeurt gewoon bij sommige mensen. Je krijgt geen type 1 diabetes omdat je teveel snoept of chocolade eet, en ook niet omdat je iets fout deed. Je krijgt de ziekte ook niet van iemand anders en je kunt ze ook niet doorgeven. INSULINE, WAT DOET DAT? Glucose komt voort uit de vertering van koolhydraten. Om de glucose uit je voeding om te zetten in energie voor je lichaam, heb je insuline nodig. Insuline wordt gemaakt in de pancreas (alvleesklier) en zorgt ervoor dat de glucose uit je bloed naar je lichaamscellen wordt gebracht om je energie te geven. Zonder insuline blijft de glucose in je bloedbaan en krijgt jouw lichaam dus niet de nodige energie.

3 insuline VOEDSEL MAAG GLUCOSE IN BLOEDVAT VRIJGEKOMEN INSULINE BRENGT GLUCOSE NAAR SPIER SPIER BIJ EEN PERSOON ZONDER DIABETES HANGT DE HOEVEELHEID VRIJGEGEVEN INSULINE AF VAN DE HOEVEELHEID GLUCOSE DIE IN DE DARM UIT HET VOEDSEL GEABSORBEERD WORDT EN VAN DE ENERGIE DIE VERBRUIKT WORDT EN NODIG IS. DE BLOEDSUIKERSPIEGEL (GLYCEMIE) SCHOMMELT NORMAAL TUSSEN 65 MG/DL EN 126 MG/DL OMDAT DE INSULINE DIE VRIJKOMT TOENEEMT ALS REACTIE OP DE STIJGING VAN DE GLUCOSESPIEGEL IN HET BLOED NA DE VERTERING VAN VOEDSEL DOOR HET LICHAAM.

4 WAT GEBEURT ER ALS ER ONVOLDOENDE INSULINE IS? Wanneer de pancreas geen insuline meer aanmaakt, blijft de glucose in de bloedbaan en de glucosespiegel stijgt. Dit kan geleidelijk optreden, maar op een bepaald moment is de suikerspiegel in het bloed zo hoog, dat de glucose ontsnapt via de nieren en in de urine. De nieren reageren op die hoge glucosewaarden door de aanmaak van extra urine die vocht aan het lichaam onttrekt; dat veroorzaakt dorst en overmatig drinken omdat je lichaam de glucose wil wegspoelen. En wanneer de glucose in jouw bloed niet kan worden gebruikt voor energie, moet je lichaam die energie elders halen. Om de energie op peil te houden gaat het lichaam zijn vetvoorraad aanspreken. Er ontstaan dan afvalproducten, de zogenaamde ketonen. Hoge bloedsuikerwaarden en ketonen kunnen ervoor zorgen dat je je heel slecht gaat voelen. TYPE 1 DIABETES (JOUW TYPE DIABETES) De meerderheid van alle kinderen en jongvolwassenen met diabetes hebben dit type diabetes. Dat betekent dat die mensen zichzelf insuline moeten toedienen via een pen of een pomp, precies zoals jij. In België worden ongeveer 2900 kinderen behandeld voor Type 1 Diabetes. K. Doggen et al., Initiative pour la Promotion de la Qualité et Epidémiologie chez les Enfants et les Adolescents atteints du Diabète sucré (IPQE-EAD); Résultats 2011 (Institut Scientifique de Santé Publique)

5 TYPE 2 DIABETES De meeste mensen met dit type diabetes zijn oudere volwassenen, maar soms krijgen ook kinderen en jongvolwassenen dit soort diabetes. Ze kunnen hun diabetes vaak onder controle houden door gezonder te eten en/of pilletjes in te nemen. Sommige mensen, die al lang type 2 diabetes hebben, moeten uiteindelijk ook insuline krijgen. Bij type 2 diabetes maakt het lichaam wel nog insuline aan. Het lichaam produceert dan onvoldoende insuline of de insuline werkt niet goed. Het kan ook een combinatie van beiden zijn. Dit zorgt ervoor dat de bloedsuikerwaarden stijgen.

6 Een goede controle, wat betekent dat precies? Wanneer jouw diabetes goed onder controle is, voel je je goed, groei je goed en kan je dezelfde dingen doen als je leeftijdsgenoten. Met goede controle bedoelen we eigenlijk dat het glucoseniveau in jouw bloed en in jouw urine ongeveer hetzelfde is als bij mensen die geen diabetes hebben. GLUCOSE IN DE URINE GLUCOSE IN HET BLOED (NUCHTER) (NA MAALTIJD) MENSEN ZONDER DIABETES NEGATIEF MG/DL MG/DL MENSEN MET DIABETES NEGATIEF MG/DL MG/DL HbA1c <6,5% < 7.5% Rewers MJ et al., Pediatric Diabetes 2014: 15(Suppl. 20): NOTE: les valeurs cibles sont définies par le médecin traitant et peuvent varier de celles-ci Als je diabetes hebt en je glycemiewaarden schommelen rond de waarden in deze tabel zal je soms een hypo hebben of het gevoel hebben een hypo te hebben. Dit leert jezelf en ons dat je diabetes redelijk goed gecontroleerd is. Dit kan een probleem worden als je vaak hypo s hebt of regelmatig hulp nodig hebt van derden om je hypo te behandelen of nachtelijke hypo s. Spreek erover met je arts als dit vaak voorkomt.

7 Insuline opslaan & naaldjes wegdoen Het insulinepatroon of de wegwerppen die je gebruikt kan je tot 28 dagen buiten de koelkast bewaren, op voorwaarde dat de houdbaarheidsdatum niet is verstreken en dat insuline niet te warm of te koud geworden is (na het eerste gebruik mag het beneden + 30 C). Je insulinevoorraad bewaar je in de koelkast tot de houdbaarheidsdatum. De koelkast moet natuurlijk goed werken niet te koud, maar wel voldoende koud (2 C - 8 C). Naaldjes gebruik je maar één keer anders worden ze bot, kunnen ze jouw huid beschadigen en kan je mogelijk een infectie oplopen. Zorg ervoor dat je de prikplekken regelmatig wisselt (roteren). Als je te lang op eenzelfde plek prikt kunnen er vetkussentjes (lipodystrofie) ontstaan die de absorptie van de insuline verstoren. De insuline werkt dan minder goed en je bloedglucosewaarden gaan stijgen. Je wil natuurlijk niet dat iemand zich prikt aan jouw naaldjes. Zorg er goed voor dat je de naaldjes keurig weggooit. Je gebruikt hiervoor een speciale naaldcontainer, die je kan verkrijgen in een apotheek. HOE DAN OOK, JIJ BENT ZELF VERANTWOORDELIJK VOOR JE EIGEN NAALDJES. ZORG ER DUS VOOR DAT JE ZE VEILIG WEGGOOIT!

8 Nuttige informatie: Diabetoloog (stempel): Diabetesverpleegkundige (stempel): Deze brochure werd geschreven door the Royal College of nursing, Children and Young People Diabetes Community, Verenigd Koninkrijk en gevalideerd voor gebruik in België. De adviezen die hierin zijn opgenomen kunnen in het algemeen worden toegepast. Ze zijn niet noodzakelijk op elke patiënt individueel van toepassing. Alleen uw behandelende arts heeft de verantwoordelijkheid om u te helpen bij de opvolging van uw diabetes. Overleg daarom steeds met hem of haar. Gedaan met taboes Alcohol, sport, liefde, seks, gezondheid, reizen, insuline De 11 Streetwise infoboekjes beantwoorden al je vragen. Je vindt ze hier en bij je arts. jaarlijkse controle voor jongeren met diabetes met diabetes Seks & zwangerschap bij diabetes Emotioneel in balans met diabetes insulinepompen bij diabetes E. R. : ELB Markiesstraat Brussel Tel : Fax : ELB/DBT/Dec/2014/ JANUARY 2015