Het post-2015 ontwikkelingskader: Inzet, uitdagingen en kansen. ATELIER 1 Naar een gemeenschappelijk kader voor MDG s en SDG s?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Het post-2015 ontwikkelingskader: Inzet, uitdagingen en kansen. ATELIER 1 Naar een gemeenschappelijk kader voor MDG s en SDG s?"

Transcriptie

1 BRUSSEL / / 6 DE EDITIE ACHTERGRONDNOTA Het post-2015 ontwikkelingskader: Inzet, uitdagingen en kansen ATELIER 1 Naar een gemeenschappelijk kader voor MDG s en SDG s? Anna Knoll (ECDPM) Abstract De internationale gemeenschap heeft het proces in gang gezet voor de ontwikkeling van een nieuw post ontwikkelingskader in het kader van de blijvende uitdagingen voor de Millenniumdoelstellingen (MDG s) en van een toenemende bewustzijn om ook aandacht te besteden aan belangrijke kwesties naast de MDG s, zoals ongelijkheid, vrede, veiligheid en milieu. Binnen de lopende algemene discussies over een post-2015 ontwikkelingskader, volgt de VN twee afzonderlijke sporen: (i) de herziening van de MDG s en de vormgeving van nieuwe post-2015 doelen en (ii) de onderhandelingen over duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG s) als opvolging van Rio+20. Deze nota bespreekt de risico s en de kansen als de post-mdg doelen samen worden gebracht met de SDG s. Ook worden er voorstellen gepresenteerd om in het nieuwe kader conceptueel verschillende doelen te integreren die betrekking hebben op armoedebestrijding en duurzame ontwikkeling. 1. De MDG s en de duurzame ontwikkelingsagenda: onderling verbonden doelstellingen? Er is een aanzienlijke vooruitgang geboekt bij het terugdringen van armoede, honger, moeder- en kindersterfte en bij de uitbreiding van de toegang tot onderwijs, water en sanitaire voorzieningen sinds de MDG s in 2001 werden aangenomen. Toch blijft de armoede nog op diverse wijzen aanwezig in vele delen van de wereld en er is nog steeds dringende behoefte om de klus af te maken en de MDG s te bereiken. Tegelijkertijd is er een toenemende erkenning om de MDG s uit te breiden en dieper te gaan denken over de onderliggende oorzaken van armoede. In dezelfde geest is er ook een toenemende bezorgdheid over het gebrek aan vooruitgang in verband met de doelstelling betreffende het zorgen voor een duurzaam milieu MDG7. Er is weinig actie ondernomen om het verlies van natuurlijke bronnen om te keren en om de snelheid van het verlies aan biodiversiteit te verminderen (ERD, 2013). MDG7 is verder bekritiseerd voor de onvoldoende integratie met de andere doelstellingen, en ook voor de 1

2 ontbrekende meetsystemen en tastbare resultaten. Ook de focus van MDG7 werd als te beperkt beschouwd (IISD, 2013). Naast het kader van de MDG s is er een andere agenda die zich steeds meer bezig houdt met de duurzaamheidsproblematiek die belangrijk is om ontwikkelingsdoelstellingen te bereiken. De agenda voor duurzame ontwikkeling is ontstaan tijdens de VN-conferentie in 1972 inzake het Menselijk Leefmilieu. Dit werd een heersende stroming tijdens de eerste Earth Summit in Rio in 1992, toen het begrip duurzame ontwikkeling werd ingevoerd met haar drie pijlers de economische, sociale en ecologische pijler. In de 20 jaren na Rio 92 werden geen concrete oplossingen gevonden om de groeiende ecologische en economische uitdagingen aan te gaan. De Rio+20-conferentie van 2012 heeft ook geen doorbraak bereikt in het definiëren van het concept groene economie en in de creatie van sterkere politieke verbintenissen. Vele spelers hebben hun teleurstelling verwoord terwijl anderen de indruk hadden dat de overeenkomst en de herbevestiging van vorige principes al een opmerkelijke prestatie was en dat dit het maximum is dat Rio+20 zou kunnen leveren in de huidige mondiale context. Bovendien besloot men om het institutionele kader voor duurzame ontwikkeling te versterken en werd er een mandaat gegeven om een open werkgroep voor duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDG s) op te zetten onder de Algemene Vergadering van de VN, met het doel om SDG s te ontwerpen voor de komende jaren (Khor, 2012). Deze initiatieven zijn genomen tegen een achtergrond van grote milieubedreigingen waarmee de mensheid vandaag geconfronteerd wordt. Er is een groeiende biodiversiteitscrisis, problemen rond voedsel- en watervoorziening en een toenemende bezorgdheid over de ergst mogelijke scenario s met betrekking tot klimaatverandering. Er is ook sprake van een wereldwijd tekort aan natuurlijke hulpbronnen zoals water, energie, zuivere lucht, of bossen, die allemaal tot meer concurrentie en geopolitieke spanningen kunnen leiden. Binnen de lopende mondiale discussie over een post-2015 ontwikkelingskader, zijn er twee parallelle maar gecoördineerde processen ontstaan om aan al deze uitdagingen het hoofd te bieden. De eerste komt tot uiting in het werk van de VN om tot een nieuw post-2015 kader te komen, voortbouwend aan de MDG s. Het VN System Task Team rond het post-2015 kader en het High Level Panel of Eminent Persons maken hier onderdeel van. De tweede kwam voort uit de RIO+20 conclusies, met als resultaat de hierboven vermelde VN Algemene Vergadering van de open werkgroep over duurzame ontwikkeling (SDG s). Hoewel deze nog steeds gescheiden zijn, hebben beide processen de onderlinge verwevenheid van armoedebestrijding en duurzame ontwikkeling erkend. De SDG open werkgroep volgt de Rio+20 conclusies die het uitroeien van armoede, het veranderen van onduurzame en het stimuleren van duurzame consumptie- en productiepatronen, en het beschermen en beheren van de natuurlijke hulpbronnen als basis voor economische en sociale ontwikkeling als centrale doelstellingen herkennen. Het document benadrukt verder nog de noodzaak om rekening te houden met gelijkheid tussen de generaties in de toegang tot de natuurlijke hulpbronnen; beslissingen van vandaag mogen de toekomstige generaties dus niet beschadigen. Het High Level Panel of Eminent Persons benadrukte in haar recente Bali-communiqué dat een post-2015 ontwikkelingsagenda zowel mens-gecentreerd als planeet-gevoelig moet zijn. Volgens hun mandaten, gaan beide aan een post-2015 mondiale ontwikkelingsagenda bijdragen. Er zijn herhaalde oproepen om de twee processen samen te voegen en om één enkel proces en één enkele ontwikkelingsagenda te creëren. De literatuur heeft op een aantal verbanden gewezen tussen ecologische, sociale en economische ontwikkelingsfactoren. Het eerste verband betreft het milieu als centrale basis voor een gewaarborgde en duurzame armoedebestrijding. Natuurlijke ecosystemen zoals oceanen, bossen, meren en rivieren voorzien miljarden mensen van voedsel, grondstoffen en bestaansmiddelen (Boltz et Al, 2013); zuiver 2

3 drinkwater is essentieel voor positieve gezondheidsresultaten, en de achteruitgang van deze systemen heeft de neiging om de armsten als eersten en ook het hardst te treffen. Het tweede verband betreft de gevolgen van onze huidige economische ontwikkelingspatronen, de consumptieniveaus en de afvalproductie die het milieu steeds meer belast. De wijze waarop we de post-2015 doelen nastreven zal dus op lange termijn de vooruitzichten bepalen voor het behoud van de menselijke bestaansmiddelen (ibid.). 2. Is het mogelijk en wenselijk om duurzaamheid en armoede te combineren in een post-2015 kader? Tegen deze achtergrond kan de vraag worden gesteld hoe kwesties van menselijke ontwikkeling en het milieu op de meest zinvolle manier gecombineerd kunnen worden in een overkoepelende post-2015 agenda. Hiervoor moeten verschillende kwesties in aanmerking worden genomen. Ondanks het onderlinge verband tussen armoedebestrijding en de milieuproblematiek, kan de aard van de aan te pakken problemen verschillen. De MDG s en eventuele opvolgende doelstellingen om armoede uit te roeien, verwezen naar menselijke ontwikkelingsdoelstellingen die op micro-niveau meetbaar zijn zoals onderwijs, gezondheid, toegang tot voedsel en water. Hoewel de SDG s ook dergelijke doelstellingen omvatten (bv. zuiver water en zuivere lucht) die de MDG s kunnen aanvullen, kunnen die ook doelen omhelzen die gedefinieerd kunnen worden als mondiaal publieke goederen, zoals het beperken van klimaatverandering en de negatieve gevolgen ervan. Deze zijn eerder voorwaarden voor specifieke menselijke ontwikkelingsuitkomsten. In het kader van de post-2015 discussies zijn er andere soortgelijke voorwaarden opgedoken zoals vrede en veiligheid. Men kan zich de vraag stellen of de opvolger van de MDG s zich met dergelijke mondiale publieke goederen bezig moet houden of conceptueel verschillende doelen apart aangepakt moeten worden. De sterkte van de MDG s ligt immers in hun duidelijkheid, beknoptheid en meetbaarheid, wat doorslaggevend was om een stimulerende en mobiliserende kracht te hebben. Er is betoogd dat deze aspecten behouden moeten worden en dat moeilijk meetbare doelen niet in een post-2015 kader ingevoerd moeten worden (Vandemoortele, 2012). Anderen pleiten er in tegendeel voor om op een geïntegreerde manier om te gaan met sociale rechtvaardigheid, economische groei en milieubescherming en om de synergie te versterken. Opdat dit op een zinvolle manier kan gebeuren, is het noodzakelijk om een beter inzicht te hebben over de aard van deze verbanden en de mogelijke compromissen. Het risico, dat in het verleden al verwoord werd door de ontwikkelingslanden, is dat de milieuagenda voorrang krijgt op de doelstelling van armoedebestrijding. Terwijl de MDG agenda donorgestuurd was, en (met uitzondering van MDG8) vooral gericht was op arme landen, wordt de SDG agenda op alle landen wereldwijd gericht. Dit spoort aan tot de vraag van de universaliteit van de doelstellingen en van de gemeenschappelijke maar uiteenlopende verantwoordelijkheden die in het verleden tot controversiële onderhandelingen hebben geleid. Een andere uitdaging is om een post-2015 agenda te ontwerpen die mondiale en universele doelen omvat die van toepassing zijn op alle landen via nationale of regionale context-specifieke doelen. Bovendien zou men moeten kijken naar het niveau waarop verbeteringen gemeten kunnen worden. De meeste MDGachtige doelen kunnen gemeten worden op nationaal, subnationaal en mondiaal niveau, terwijl doelen die mondiale publieke goederen en voorwaarden van ontwikkeling beschrijven, alleen op mondiaal niveau gemeten kunnen worden (Loewe, 2012). 3

4 Tot slot moet, op een meer politiek niveau, de relatie tussen de open werkgroep van de Algemene Vergadering van de VN over de SDG s en het post-mdg proces van het High Level Panel en het System Task Team van de VN verduidelijkt worden. Het mandaat van de OWG stelt duidelijk dat SDGdoelstellingen coherent moeten zijn met en geïntegreerd moeten zijn in de ontwikkelingsagenda van de Verenigde Naties na 2015, terwijl het de aandacht niet mag afleiden en de inspanning niet mag inperken van het bereiken van de MDG s (UN, 2012, p.47). Veel van de bijdragen van landen aan de eerste sessie van de open werkgroep van de SDG s pleiten voor de integratie van beide sporen qua proces en inhoud en willen dat de SDG s verder bouwen op de MDG-ervaring. Bovendien willen ze ook dat er rekening wordt gehouden met het werk van het High Level Panel of Eminent Persons. Hoewel er een brede consensus lijkt te heersen over een algemeen post-2015 ontwikkelingskader, is de kwestie van hoe de SDG s en de post-mdg voorstellen verzoend kunnen worden nog steeds onduidelijk. 3. Mogelijke opties voor de post-2015 agenda Om een aantal van deze problemen op te lossen werden verschillende suggesties geformuleerd over hoe de SDG s en MDG s in één agenda bij elkaar gebracht kunnen worden. De eerste suggestie is om de MDG-agenda niet te overladen met teveel doelstellingen en zich meer te richten op duidelijke, objectief meetbare en definieerbare resultaten of uitkomsten in plaats van nauwkeurige middelen of strategieën te definiëren. De grondgedachte is om de sterkte van de MDG s te houden als een krachtig mobiliserend instrument. Hoewel menselijke armoede en duurzame ontwikkeling complexe en verbonden uitdagingen zijn, moet de post-2015 agenda vervolgens eenvoudig en beknopt zijn en slechts een beperkte reeks doelstellingen omvatten om succesvol te zijn (Vandemoortele, 2012). Dit voorstel vormt echter een contrast met het standpunt van de Europese Commissie en van het VN Task Team over de post-2015 periode aangezien zij een fundamenteel verband tussen de mondiale milieuduurzaamheid en armoedebestrijding zien en zij stellen dat het niet mogelijk zal zijn om armoede te bestrijden (...) zonder tegelijkertijd mondiale milieuduurzaamheid, en andersom aan te pakken (COM, 2103). De EU Commissie is echter nog niet duidelijk geweest over hoe dit omgezet kan worden naar de doelstelling om zich enkel te richten op een beperkt aantal doelpunten. Het VN System Task Team over duurzame ontwikkeling van de post-2015 agenda benadrukt eveneens dat een realistische ontwikkelingsagenda (...) een geïntegreerde beleidsvorming zal vereisen, waar sociale rechtvaardigheid, economische groei en ecologische bescherming samen benaderd woden (ECE et al, 2012). Er zijn verschillende opties van hoe zowel duurzaamheid als armoedebestrijding samen aangepakt kunnen worden onder een post-2015 kader. Een van de voorstellen is om twee afzonderlijke maar onderling versterkende agenda s te creëren - eén die zich concentreert op menselijke ontwikkeling, de andere op mondiaal publieke goederen aangezien veel van de MDG s en SDG s conceptueel verschillend zijn (Loewe, 2012). Een agenda over menselijke ontwikkeling zou MDG-achtige doelstellingen kunnen bevatten die aangevuld worden door factoren zoals goed bestuur en veerkracht (resilience) of zuiver water en zuivere lucht. De tweede agenda zou zich dan kunnen richten op mondiaal publieke goederen als katalysatoren. Dit houdt de twee agenda s gescheiden maar onder één en hetzelfde overkoepelende post-2015 kader. Een andere reeks voorstellen wil de doelstellingen voor ecologische, economische en sociale duurzaamheid combineren met armoedebestrijding in eenzelfde agenda. 4

5 Een van de opties zou kunnen zijn om een lijst op te stellen met daarin bijgewerkte MDG s die kunnen worden aangevuld met doelstellingen of richtlijnen die de drie duurzaamheidsaspecten weerspiegelen economische, sociale en ecologische en die van essentieel belang zijn voor het behalen van deze doelstellingen op lange termijn. Een doelstelling over universele toegang tot energie kan bijvoorbeeld gecompenseerd worden door een andere doelstelling die schone en hernieuwbare energie en energieefficiëntie bevordert (cfr. het Duurzame energie voor iedereen -initiatief). Een mondiale doelstelling om hongersnood de wereld uit te helpen, zou voedselveiligheid, efficiënt gebruik van water en land alsook een verminderde aantasting van het milieu als subdoelen kunnen hebben (ECE et Al, 2012; UN, 2012). Naast deze overkoepelende benaderingen, zijn er ook alleenstaande doelstellingen voorgesteld om de duurzaamheid van de vooruitgang te waarborgen. Een van de voorstellen rond milieuduurzaamheid is om een overkoepelende, alleenstaande doelstelling te creëren betreffende het duurzaam beheer van natuurlijke hulpbronnen (ECE et Al, 2012). Beide benaderingen sluiten elkaar niet uit en kunnen gecombineerd worden in één en dezelfde agenda. Deze opties kunnen ingedeeld worden in drie categorieën van doelstellingen, die betrekking hebben op de verschillende uitdagingen die aangegaan moeten worden in verband met armoede en duurzaamheid (Melamed and Ladd, 2013). De eerste categorie van doelstellingen komt het dichtst bij de MDG s en zou zich vooral richten op het voldoen aan de onmiddellijke behoeften van de armsten in de wereld. Er kan voldaan worden aan meerdere van deze doelstellingen zonder dat dit nadelige gevolgen heeft voor de milieuduurzaamheid, onderwijs, het recht op sociale bescherming, gezondheidszorg, politieke vrijheden, de gendergelijkheid enz. Deze doelen zouden bijvoorbeeld gehaald kunnen worden door programma s op te zetten voor sociale bescherming, die mensenrechten, minimumstandaarden en rechtvaardige ontwikkelingsresultaten bevorderen. De tweede categorie van doelstellingen omvat doelen die een sterkere invloed kunnen hebben op de milieuduurzaamheid, zoals het bovenstaande voorbeeld betreffende voedselzekerheid. In dit geval zouden duurzaamheidsaspecten de doelstellingen kunnen aanvullen met streefdoelen of subdoelen, gericht op het behalen van de objectieven op een duurzame manier. Het derde type doelstellingen zou betrekking hebben op de bevordering van mondiale collectieve goederen, met alleenstaande doelstellingen. Dit zou bijvoorbeeld betrekking hebben op het beheer van de belangrijkste mondiale hulpbronnen en het aanpakken van klimaatverandering, waarvan de vooruitgang op lange termijn en de welvaart afhangen. Het zou ook betekenen dat de nadruk gelegd wordt op een mondiale collectieve actie die vrede en veiligheid (ibid.) of financiële stabiliteit moet waarborgen. Of en in hoeverre een dergelijke integratie van doelstellingen en agenda s plaats zal vinden, zal bepaald worden op politiek niveau. Om deze vraagstukken succesvol te kunnen combineren, moeten we onze zuilenmentaliteit te boven komen ten opzichte van de twee agenda s armoedebestrijding en duurzame ontwikkeling en benaderingen creëren gebaseerd op een whole-of-government-aanpak. Vragen voor het debat 1) Hoe uitgebreid moeten de doelen in een post-2015 agenda zijn? Moeten de sterke punten van een beperkte, duidelijke en beknopte MDG-agenda behouden worden of moeten de doelstellingen uitgebreid worden tot mondiaal economische, ecologische en sociaal duurzame ontwikkelingsdoelstellingen? 2) Hoe kunnen we de doelstellingen van armoedebestrijding en duurzame ontwikkeling combineren binnen een kader met de nodige trekkracht? 5

6 3) Wat zijn de expliciete verbanden tussen de duurzaamheidsagenda (ecologisch, economisch en sociaal) en de armoedebestrijding die door post-2015 doelstellingen moeten worden aangepakt? 4) Hoe kunnen we mogelijke risico s in het onderhandelingsproces anticiperen en voorkomen bij het combineren van de twee agenda s? Noot: Dit document weerspiegelt de persoonlijke opvattingen van de auteur en niet noodzakelijkerwijs de standpunten van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking of de minister voor Ontwikkelingssamenwerking. Bronnen Boltz, F., Turner, W. Wugt Larsen, F, Scholz, I. and Guarin, A. (2013) Post 2015: Reconsidering Sustainable Development Goals: Is the Environment Merely a Dimension?, DIE Briefing Paper 4/2013. Bonn: DIE ECE, ESCAP,UNDESA,UNEP, UNFCCC (2012) Building on the MDGs to bring sustainable development to the post-2015 development agenda. UN System Task Team on the post-2015 UN Development Agenda Thematic Think Piece. New York: UN. European Report on Development (2013) Post 2015: Global Action for an Inclusive and Sustainable Future, Overseas Development Institute (ODI), German Development Institute/Deutsches Institut für Entwicklungspolitik (DIE), European Centre for Development Policy Management (ECDPM), Brussels: Khor, M. (2012) Rio+20 was not all in vain. IDN-InDepth News Analysis. Loewe, M. (2012): Post 2015: How to Reconcile the Millennium Development Goals (MDGs) and the Sustainable Development Goals (SDGs)?, DIE Briefing Paper 18/2012. Bonn: DIE Melamed, C. and Ladd, P. (2013) How to build sustainable development goals: integrating human development and environmental sustainability in a new global agenda. London: ODI. Vandemoortele, J. (2012): Advancing the UN development agenda post-2015: some practical suggestions, Report submitted to the UN Task Force regarding the post-2015 framework for development. Rockström, J. and Sachs, J. (2013) Sustainable Development and Planetary Boundaries, Background paper for the High-Level Panel of Eminent Persons on the post-2015 Development Agenda. UN (2012) The future we want for all. Resolution adopted by the General Assembly, A//RES/66/288. New York: UN. 6

Sustainable development goals

Sustainable development goals Sustainable development goals The road to dignity by 2030 Ending Poverty, Transforming all Lives and Protecting the Planet = De weg naar waardigheid, Armoede beëindigen, alle levens veranderen en de aarde

Nadere informatie

Openingstekst VN-Resolutie: 2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling. Resolutie goedgekeurd door de Algemene Vergadering op 25 september 2015

Openingstekst VN-Resolutie: 2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling. Resolutie goedgekeurd door de Algemene Vergadering op 25 september 2015 Openingstekst VN-Resolutie: 2030 Agenda voor Duurzame Ontwikkeling Verenigde Naties A/RES/70/1 Algemene Vergadering Distr.: Algemeen 21 oktober 2015 Zeventigste zitting Agendapunten 15 en 116 Resolutie

Nadere informatie

10997/19 DAU/cg 1 RELEX.1.B

10997/19 DAU/cg 1 RELEX.1.B Raad van de Europese Unie Brussel, 8 juli 2019 (OR. en) 10997/19 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 8 juli 2019 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties nr. vorig doc.: 9233/19 Betreft:

Nadere informatie

Het post-2015 ontwikkelingskader: Inzet, uitdagingen en kansen

Het post-2015 ontwikkelingskader: Inzet, uitdagingen en kansen BRUSSEL / 07.05 2013 / 6 DE EDITIE ACHTERGRONDNOTA Het post-2015 ontwikkelingskader: Inzet, uitdagingen en kansen HIGH-LEVEL SESSIE Amina J. Mohammed (Speciaal Adviseur van de Secretaris-generaal van de

Nadere informatie

Zittingsdocument ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van verklaringen van de Raad en de Commissie

Zittingsdocument ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van verklaringen van de Raad en de Commissie Europees Parlement 2014-2019 Zittingsdocument B8-0587/2016 9.5.2016 ONTWERPRESOLUTIE naar aanleiding van verklaringen van de Raad en de Commissie ingediend overeenkomstig artikel 123, lid 2, van het Reglement

Nadere informatie

Raad van de Europese Unie Brussel, 10 februari 2017 (OR. en)

Raad van de Europese Unie Brussel, 10 februari 2017 (OR. en) Raad van de Europese Unie Brussel, 10 februari 2017 (OR. en) 6082/17 ENV 111 DEVGEN 19 ONU 24 RELEX 109 FIN 89 NOTA van: aan: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad het Comité van permanente vertegenwoordigers/de

Nadere informatie

1. GEEN ARMOEDE 2. GEEN HONGER. Armoede uitroeien, in al zijn vormen en overal. Honger beëindigen, betere voeding en duurzame landbouw promoten

1. GEEN ARMOEDE 2. GEEN HONGER. Armoede uitroeien, in al zijn vormen en overal. Honger beëindigen, betere voeding en duurzame landbouw promoten 1. GEEN ARMOEDE Armoede uitroeien, in al zijn vormen en overal Ondanks de halvering van de extreme armoede in de wereld tijdens de afgelopen decennia, leeft nog steeds 1,3 miljard mensen in extreme armoede.

Nadere informatie

UNESCO Masterclass Waarom deze masterclass? 2. Samenwerking 3. Aandacht voor actie tegen armoede en honger en voor duurzame ontwikkeling

UNESCO Masterclass Waarom deze masterclass? 2. Samenwerking 3. Aandacht voor actie tegen armoede en honger en voor duurzame ontwikkeling UNESCO Masterclass 2016 1. Waarom deze masterclass? 2. Samenwerking 3. Aandacht voor actie tegen armoede en honger en voor duurzame ontwikkeling UNESCO Masterclass 2016 - inhoud 1. De SDG s: een vernieuwde

Nadere informatie

C O N C E P T BELEIDSPLAN MOS/MEERSSEN EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING

C O N C E P T BELEIDSPLAN MOS/MEERSSEN EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING C O N C E P T BELEIDSPLAN MOS/MEERSSEN EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING 2019-2021 Ondersteuning bij het behalen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG Sustainable Development Goals/Global Goals) Achtergrond

Nadere informatie

De Bilt, 7 februari 2019

De Bilt, 7 februari 2019 De Bilt, 7 februari 2019 De Global Goals (1) Wereldwijde agenda met 17 doelen voor duurzame ontwikkeling: Sustainable Development Goals Duurzaamheid in de breedste zin In 2015 vastgesteld door VN Te realiseren

Nadere informatie

2 jaar SDGs: waar liggen de grootste uitdagingen voor België?

2 jaar SDGs: waar liggen de grootste uitdagingen voor België? 2 jaar SDGs: waar liggen de grootste uitdagingen voor België? Auteur: Jules De Winter, stafmedewerker VVSG Internationaal Inhoud 1 Inleiding... 1 2 De mondiale duurzame ontwikkelingsdoelstellingen concretiseren.

Nadere informatie

Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010

Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010 Boodschap uit Gent voor Biodiversiteit na 2010 Belgisch voorzitterschap van de Europese Unie: Conferentie over Biodiversiteit in een veranderende wereld 8-9 september 2010 Internationaal Conventiecentrum

Nadere informatie

Aanvraagformulier voor stedelijke subsidiëring van publieksgerichte activiteiten van Turnhoutse verenigingen ikv ontwikkelingssamenwerking

Aanvraagformulier voor stedelijke subsidiëring van publieksgerichte activiteiten van Turnhoutse verenigingen ikv ontwikkelingssamenwerking Turnhout, de././.. Aanvraagformulier voor stedelijke subsidiëring van publieksgerichte activiteiten van Turnhoutse verenigingen ikv ontwikkelingssamenwerking De aanvrager verklaart dat: - de vereniging,

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Contactpersoon Anne Poorta T +31-70-3485428

Nadere informatie

De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen: Een globale visie voor lokaal beleid en actie

De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen: Een globale visie voor lokaal beleid en actie De Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen: Een globale visie voor lokaal beleid en actie Jan Beyne Programme Manager CIFAL Flanders Bovenlokaal Bibliotheekbeleid Brussel, 17 0 2018 1. CIFAL FLANDERS UNITAR

Nadere informatie

8361/17 asd/jel/sl 1 DG B 2B

8361/17 asd/jel/sl 1 DG B 2B Raad van de Europese Unie Brussel, 25 april 2017 (OR. en) 8361/17 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 25 april 2017 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties nr. vorig doc.: 7783/17 + ADD

Nadere informatie

Sustainable Development Goals (SDGs)

Sustainable Development Goals (SDGs) Lesmodule 2: Sustainable Development Goals (SDGs) duurzame ontwikkelingsdoelen MATERIAAL Projector + computer Invulbladen voor leerlingen Strookjes of tabel met kritiek op MDGs/SDGs LESVERLOOP Inleiding

Nadere informatie

VIMG 13 NOV 2015 (070)

VIMG 13 NOV 2015 (070) Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad 13 NOV 2015 VIMG Vereniging van Nederlandse Gemeenten informatiecentrum tel. uw kenmerk bijlage(n) (070) 373 8393 betreft ons kenmerk datum VNG activiteiten

Nadere informatie

6981/17 ASS/sl 1 DG C 1

6981/17 ASS/sl 1 DG C 1 Raad van de Europese Unie Brussel, 6 maart 2017 (OR. en) 6981/17 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 6 maart 2017 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties nr. vorig doc.: 6626/17 Betreft:

Nadere informatie

Datum 13 november 2013 Betreft Motie Sjoerdsma (33625, nr. 8) inzet private sector bij klimaatfinanciering

Datum 13 november 2013 Betreft Motie Sjoerdsma (33625, nr. 8) inzet private sector bij klimaatfinanciering Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 13 november 2013 Betreft Motie Sjoerdsma

Nadere informatie

Formulier aanvraag subsidie 4 de pijler Project in een Laag of Middeninkomensland (DAC-lijst)

Formulier aanvraag subsidie 4 de pijler Project in een Laag of Middeninkomensland (DAC-lijst) Terugsturen naar Mondiale Raad tav Leen Van den Putte Campus Blairon 200 2300 Turnhout noordzuid@turnhout.be Formulier aanvraag subsidie 4 de pijler Project in een Laag of Middeninkomensland (DAC-lijst)

Nadere informatie

Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp (DGD) DGD EN DE ONTWIKKELINGSACTOREN

Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp (DGD) DGD EN DE ONTWIKKELINGSACTOREN Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp (DGD) DGD EN DE ONTWIKKELINGSACTOREN STRUCTUUR VAN DE PRESENTATIE: 1. DIVERSITEIT EN DIFFERENTIATIE VAN DE ONTWIKKELINGSACTOREN Actoren van

Nadere informatie

Speel en bouw aan de toekomst

Speel en bouw aan de toekomst Speel en bouw aan de toekomst www.go-goals.org Beste vrienden! Het doel van dit spel is om je bewust te maken van de rol die je als verantwoordelijke wereldburger kan spelen voor de toekomst van onze planeet.

Nadere informatie

Aanvraagformulier voor stedelijke subsidiëring van activiteiten van Turnhoutse scholen met betrekking tot mondiale vorming

Aanvraagformulier voor stedelijke subsidiëring van activiteiten van Turnhoutse scholen met betrekking tot mondiale vorming Turnhout, de././ Aanvraagformulier voor stedelijke subsidiëring van activiteiten van Turnhoutse scholen met betrekking tot mondiale vorming De aanvrager verklaart dat er binnen de 2 maanden na het afsluiten

Nadere informatie

Rheden, 6 april 2017

Rheden, 6 april 2017 Rheden, 6 april 2017 Historie: Hoe tot stand gekomen? Iedereen mocht erover meepraten. Via de online enquête konden burgers stemmen op thema s die zij belangrijk vinden. 7,8 miljoen mensen gestemd op

Nadere informatie

betreffende de voortgangsbewaking van de post-2015 ontwikkelingsagenda

betreffende de voortgangsbewaking van de post-2015 ontwikkelingsagenda stuk ingediend op 158 (2014-2015) Nr. 1 7 november 2014 (2014-2015) Voorstel van resolutie van de dames Sabine de Bethune en Ingeborg De Meulemeester en de heren Rik Daems, Karl Vanlouwe, Johan Verstreken

Nadere informatie

Subsidiereglement voor mondiale activiteiten in Brugge

Subsidiereglement voor mondiale activiteiten in Brugge Stad Brugge Noord-Zuiddienst Subsidiereglement voor mondiale activiteiten in Brugge Zetel: Stadhuis, 8000 Brugge Correspondentieadres: Noord-Zuiddienst Hoogstraat 9 8000 Brugge t 050 44 82 44 noordzuiddienst@brugge.be

Nadere informatie

TNAV 21 februari 2017

TNAV 21 februari 2017 www.protos.ngo TNAV 2 februari 207 2 januari 207 . Protos? 2. Recht op water MDG s SDG s 3. Mondiale wateruitdagingen 4. SDG 6: specifiek over water TNAV 2 februari 207 . Protos, wie zijn wij? Protos Voorstelling

Nadere informatie

Armoede en ongelijkheid in de wereld. Inleiding tot een eenvoudig én complex onderwerp Francine Mestrum, 27 maart 2016

Armoede en ongelijkheid in de wereld. Inleiding tot een eenvoudig én complex onderwerp Francine Mestrum, 27 maart 2016 Armoede en ongelijkheid in de wereld Inleiding tot een eenvoudig én complex onderwerp Francine Mestrum, 27 maart 2016 Wat gaan we bestuderen? Wanneer en hoe zijn armoede en ongelijkheid op de agenda van

Nadere informatie

AANGENOMEN TEKSTEN. Follow-up en stand van zaken van de Agenda 2030 en de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling

AANGENOMEN TEKSTEN. Follow-up en stand van zaken van de Agenda 2030 en de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling Europees Parlement 2014-2019 AANGENOMEN TEKSTEN P8_TA(2016)0224 Follow-up en stand van zaken van de Agenda 2030 en de doelstellingen inzake duurzame ontwikkeling Resolutie van het Europees Parlement van

Nadere informatie

Sommige doelen zijn universeel en van alle tijden

Sommige doelen zijn universeel en van alle tijden Sommige doelen zijn universeel en van alle tijden Een voorstel voor Provinciale Staten van Gelderland en de Raden van de Gelderse gemeenten 7 juli 2015 Ramon Barends http://www.psp92.nl/gelderland/ Deze

Nadere informatie

Gezamenlijk voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD

Gezamenlijk voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE HOGE VERTEGENWOORDIGER VAN DE UNIE VOOR BUITENLANDSE ZAKEN EN VEILIGHEIDSBELEID Brussel, 21.4.2017 JOIN(2017) 14 final 2017/0084 (NLE) Gezamenlijk voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD

Nadere informatie

BELEIDSPLAN MEERSSEN EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING

BELEIDSPLAN MEERSSEN EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING BELEIDSPLAN MEERSSEN EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING 2016-2018 Ondersteuning bij het behalen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG Sustainable Development Goals/Global Goals) Millenniumgemeente: Armoede

Nadere informatie

e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board n.v.t.

e) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board n.v.t. Fiche 6: Mededeling Nieuwe EU Consensus on Development 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social

Nadere informatie

SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. Watercircle 19/02/ 19

SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS. Watercircle 19/02/ 19 SUSTAINABLE DEVELOPMENT GOALS Watercircle 19/02/ 19 2 4 IN Organisatie OUT Maatschappij 2030 2019 AMS, Uantwerpen, Louvain School of Management, SDG Barometer (2018) Mensen (people) Fundamentele mensenrechten

Nadere informatie

A D V I E S Nr. 1.941 ------------------------------- Zitting van dinsdag 26 mei 2015 ----------------------------------------------

A D V I E S Nr. 1.941 ------------------------------- Zitting van dinsdag 26 mei 2015 ---------------------------------------------- A D V I E S Nr. 1.941 ------------------------------- Zitting van dinsdag 26 mei 2015 ---------------------------------------------- IAO Proces post-2015 x x x 2.762-1 Blijde Inkomstlaan, 17-21 - 1040

Nadere informatie

Hendrik Segers Nationaal Knooppunt Biodiversiteit Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen

Hendrik Segers Nationaal Knooppunt Biodiversiteit Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Hendrik Segers Nationaal Knooppunt Biodiversiteit Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen Verband met andere Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen Internationale context: 7 biodiversiteit-gerelateerde

Nadere informatie

Met Saved by the bell werken wij enkel met de vierde doelstelling: Kwaliteitsonderwijs.

Met Saved by the bell werken wij enkel met de vierde doelstelling: Kwaliteitsonderwijs. In deze korte kwis met 10 vragen raken we enkele onderwerpen aan bij het thema Kwaliteitsonderwijs. De leerlingen zullen even moeten nadenken over de antwoorden. Ze kunnen ook in kleinere groepjes samen

Nadere informatie

Voorontwerp van decreet tot wijziging en optimalisatie van diverse bepalingen van het kaderdecreet van 22 juni 2007 inzake ontwikkelingssamenwerking

Voorontwerp van decreet tot wijziging en optimalisatie van diverse bepalingen van het kaderdecreet van 22 juni 2007 inzake ontwikkelingssamenwerking Voorontwerp van decreet tot wijziging en optimalisatie van diverse bepalingen van het kaderdecreet van 22 juni 2007 inzake ontwikkelingssamenwerking DE VLAAMSE REGERING, Op voorstel van de minister-president

Nadere informatie

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 2.3.2016 COM(2016) 62 final 2016/0036 (NLE) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD betreffende de ondertekening, namens de Europese Unie, van de Overeenkomst van Parijs, die

Nadere informatie

EU-ontwikkelingsbeleid Onze wereld, onze toekomst, onze waarden

EU-ontwikkelingsbeleid Onze wereld, onze toekomst, onze waarden EU-ontwikkelingsbeleid Onze wereld, onze toekomst, onze waarden NL We leven in tijden van ingrijpende veranderingen die vragen om een aangepast EU-ontwikkelingsbeleid. De Global Development Framework after

Nadere informatie

Commissie ontwikkelingssamenwerking ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag met verzoek om mondeling antwoord B8-0000/2016

Commissie ontwikkelingssamenwerking ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag met verzoek om mondeling antwoord B8-0000/2016 Europees Parlement 2014-2019 Commissie ontwikkelingssamenwerking 2016/2885(RSP) 27.9.2016 ONTWERPRESOLUTIE naar aanleiding van vraag met verzoek om mondeling antwoord B8-0000/2016 ingediend overeenkomstig

Nadere informatie

De Voorzitter van de Adviesraad Internationale Vraagstukken De heer Mr. F. Korthals Altes Postbus 20061 2500 EB Den Haag. Den Haag, november 2004

De Voorzitter van de Adviesraad Internationale Vraagstukken De heer Mr. F. Korthals Altes Postbus 20061 2500 EB Den Haag. Den Haag, november 2004 De Voorzitter van de Adviesraad Internationale Vraagstukken De heer Mr. F. Korthals Altes Postbus 20061 2500 EB Den Haag Den Haag, november 2004 Hierbij dank ik u mede namens de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking

Nadere informatie

Buitenlandse handel. Europese Schoolagenda De volgende pagina s zijn afkomstig uit de Europese Schoolagenda 2009/2010.

Buitenlandse handel. Europese Schoolagenda De volgende pagina s zijn afkomstig uit de Europese Schoolagenda 2009/2010. Buitenlandse handel Europese Schoolagenda De volgende pagina s zijn afkomstig uit de Europese Schoolagenda 2009/2010. Link naar editie 2008/2009 van de Europese Schoolagenda: www.ec.europa.eu/consumers/empowerment/cons_education_en.htm#diary

Nadere informatie

Nederlanders over de nieuwe internationale agenda voor armoedebestrijding

Nederlanders over de nieuwe internationale agenda voor armoedebestrijding Nederlanders over de nieuwe internationale agenda voor armoedebestrijding onderzoeksreeks 18 NCDO is het Nederlandse kennis- en adviescentrum voor burgerschap en internationale samenwerking. NCDO voert

Nadere informatie

Praat mee over de nieuwe Millennium doelen!

Praat mee over de nieuwe Millennium doelen! Praat mee over de nieuwe Millennium doelen! Millennium Gemeente Langedijk 9 november 2015 Programma Presentatie Workshop Toelichten resultaten uit de workshop Borrel en napraten Inleiding In 1999 stelt

Nadere informatie

Vlaams beleid en SDG s. Ilse Dries Team Duurzame Ontwikkeling Departement Kanselarij en Bestuur

Vlaams beleid en SDG s. Ilse Dries Team Duurzame Ontwikkeling Departement Kanselarij en Bestuur Vlaams beleid en SDG s Ilse Dries Team Duurzame Ontwikkeling Departement Kanselarij en Bestuur Resolutie Verenigde Naties : 17 sustainable development goals (SDG s) die de wereld tegen 2030 moet behalen.

Nadere informatie

Het thema water in de MDG s en SDG s

Het thema water in de MDG s en SDG s Millenniumdoelstellingen (MDG s) 1) Tijdens de Algemene Vergadering van de VN in september 2000, namen 191 regeringsleiders in de Millenniumverklaring officieel de verbintenis op om de strijd aan te gaan

Nadere informatie

7775/17 van/ons/ev 1 DG C 2B

7775/17 van/ons/ev 1 DG C 2B Raad van de Europese Unie Luxemburg, 3 april 2017 (OR. en) 7775/17 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 3 april 2017 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties COHOM 44 CFSP/PESC 300 DEVGEN

Nadere informatie

Zittingsdocument 17.12.2013 B7-0000/2013 ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B7-0000/2013

Zittingsdocument 17.12.2013 B7-0000/2013 ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B7-0000/2013 EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Zittingsdocument 17.12.2013 B7-0000/2013 ONTWERPRESOLUTIE naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B7-0000/2013 ingediend overeenkomstig artikel 115, lid 5, van het

Nadere informatie

VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER

VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER VERKLARING OMTRENT MENSENRECHTENBELEID VAN UNILEVER Wij zijn ervan overtuigd dat bedrijven alleen succesvol kunnen zijn in maatschappijen waarin mensenrechten beschermd en gerespecteerd worden. Wij erkennen

Nadere informatie

EUROPEES PARLEMENT. Zittingsdocument 11.1.2006 B6-0038/2006 ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B6-0345/2005

EUROPEES PARLEMENT. Zittingsdocument 11.1.2006 B6-0038/2006 ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B6-0345/2005 EUROPEES PARLEMENT 2004 Zittingsdocument 2009 11.1.2006 B6-0038/2006 ONTWERPRESOLUTIE naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B6-0345/2005 ingediend overeenkomstig artikel 108, lid 5 van het

Nadere informatie

Dinsdag 22 maart 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR

Dinsdag 22 maart 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Dinsdag 22 maart 2011 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Wereldwaterdag Vlaams Partnerschap Water voor Ontwikkeling Gent, Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening

Nadere informatie

ONTWERPVERSLAG. NL In verscheidenheid verenigd NL 0000/0000(INI)

ONTWERPVERSLAG. NL In verscheidenheid verenigd NL 0000/0000(INI) EUROPEES PARLEMENT 2014-2019 Commissie ontwikkelingssamenwerking 1.10.2014 0000/0000(INI) ONTWERPVERSLAG over de EU en het mondiaal ontwikkelingskader voor de periode na 2015 (0000/0000(INI)) Commissie

Nadere informatie

het financieren van ontwikkeling. Eind 2015 is natuurlijk ook het Klimaat Akkoord van Parijs tot stand gekomen.

het financieren van ontwikkeling. Eind 2015 is natuurlijk ook het Klimaat Akkoord van Parijs tot stand gekomen. Eerst wil ik Professor Coolsaet feliciteren en hem veel geluk wensen voor een nieuwe hoofdstuk in zijn leven. We kennen elkaar sinds een aantal jaren en global governance hebben we vaak samen besproken.

Nadere informatie

Raadsvoorstel Inleiding: Feitelijke informatie: Afweging:

Raadsvoorstel Inleiding: Feitelijke informatie: Afweging: College V200801012 Onderwerp: Millennium gemeente Raadsvoorstel Inleiding: In september 2000 kwamen de wereldleiders in VN-verband bij elkaar voor de Millenniumtop. Er werd afgesproken om gezamenlijk te

Nadere informatie

ADVIES VIZIER 2030 DOELSTELLINGENKADER VLAANDEREN

ADVIES VIZIER 2030 DOELSTELLINGENKADER VLAANDEREN ADVIES VIZIER 2030 DOELSTELLINGENKADER VLAANDEREN Advies 2018-09 / 26.03.2018 www.vlaamsewoonraad.be INHOUD 1 Situering... 3 2 Beknopte inhoud... 3 3 Bespreking... 4 3.1 Algemeen 4 3.2 Langetermijnbeleidsplannen

Nadere informatie

Eerste krachtlijnen. Het Post-2015 doelstellingenkader. Coördinatie Ontwerp Standpuntbepaling. voor de Vlaamse Regering

Eerste krachtlijnen. Het Post-2015 doelstellingenkader. Coördinatie Ontwerp Standpuntbepaling. voor de Vlaamse Regering Het Post-2015 doelstellingenkader Coördinatie Ontwerp Standpuntbepaling voor de Vlaamse Regering Eerste krachtlijnen VI E Staten-generaal van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking I. INLEIDING: HET WAAROM

Nadere informatie

Internationaal Jaar van de Jeugd 12 augustus augustus 2011

Internationaal Jaar van de Jeugd 12 augustus augustus 2011 Internationaal Jaar van de Jeugd 12 augustus 2010 11 augustus 2011 Dialoog en Wederzijds Begrip Verenigde Naties De jeugd verdient onze volledige toewijding volledige toegang tot onderwijs, adequate gezondheidszorg,

Nadere informatie

Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen en de stad

Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen en de stad Duurzame ontwikkelingsdoelstellingen en de stad Waarom lokale besturen een rol spelen Kortrijk, 30 mei 2017 Karlien Gorissen, Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten SDG's Waarom zijn steden en gemeenten

Nadere informatie

Zoals gezegd kent de monetaire manier van armoedemeting conceptuele en methodologische bezwaren en is de ontwikkeling van multidimensionele

Zoals gezegd kent de monetaire manier van armoedemeting conceptuele en methodologische bezwaren en is de ontwikkeling van multidimensionele 1 Samenvatting Kinderarmoede is een ongewenst, en voor velen, onaanvaardbaar fenomeen. De redenen hiervoor zijn enerzijds gerelateerd aan het intrinsieke belang van welzijn voor kinderen in het hier en

Nadere informatie

UN CITY HALL TALK #6 HASSELT

UN CITY HALL TALK #6 HASSELT UN CITY HALL TALK #6 HASSELT DE 17 DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN: VAN MONDIALE VISIE NAAR LOKAAL DUURZAAMHEIDSBELEID 18 APRIL 2017, STADHUIS HASSELT PROGRAMMA 17u00 Welkomstwoord Nadja Vananroye,

Nadere informatie

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 29.5.2017 COM(2017) 267 final 2017/0106 (NLE) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD tot vaststelling van het namens de Europese Unie in het kader van de betrokken comités van

Nadere informatie

EUROPEES PARLEMENT. Commissie internationale handel PE v01-00

EUROPEES PARLEMENT. Commissie internationale handel PE v01-00 EUROPEES PARLEMENT 2004 ««««««««««««Commissie internationale handel 2009 20.9.2005 PE 362.727v01-00 AMENDEMENTEN 1-17 Ontwerpadvies Johan Van Hecke Een ontwikkelingsstrategie voor Afrika (2005/2142(INI))

Nadere informatie

VVSG spelborden duurzame ontwikkelingsdoelstellingen handleiding

VVSG spelborden duurzame ontwikkelingsdoelstellingen handleiding VVSG spelborden duurzame ontwikkelingsdoelstellingen handleiding Hoe kan ik mijn collega s overtuigen van het belang van de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen (SDGs)? Hoe kan ik de verschillende diensten

Nadere informatie

De Drievoudige Bottom Line, een noodzakelijke economische innovatie

De Drievoudige Bottom Line, een noodzakelijke economische innovatie De Drievoudige Bottom Line, een noodzakelijke economische innovatie Feike Sijbesma, CEO Royal DSM In de loop der tijd is het effect van bedrijven op de maatschappij enorm veranderd. Vijftig tot honderd

Nadere informatie

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage. Geachte Voorzitter,

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage. Geachte Voorzitter, Directie Internationale Zaken De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum IZ. 2007/1133 31 mei 2007 onderwerp doorkiesnummer

Nadere informatie

Boodschap aan de vijfde Top Europese Unie Latijns-Amerika en het Caribisch gebied op 16 en 17 mei 2008 in Lima

Boodschap aan de vijfde Top Europese Unie Latijns-Amerika en het Caribisch gebied op 16 en 17 mei 2008 in Lima EURO-LATIJNS-AMERIKAANSE PARLEMENTAIRE VERGADERING Boodschap aan de vijfde Top Europese Unie Latijns-Amerika en het Caribisch gebied op 16 en 17 mei 2008 in Lima donderdag 1 mei 2008 Lima (Peru) DV\721105.doc

Nadere informatie

RAAD VA DE EUROPESE U IE. Brussel, 19 januari 2009 (20.01) (OR. en) 5365/09 DEVGE 9 RELEX 36 ACP 14 AGRI 16 ALIM 1 PROBA 2 FAO 1

RAAD VA DE EUROPESE U IE. Brussel, 19 januari 2009 (20.01) (OR. en) 5365/09 DEVGE 9 RELEX 36 ACP 14 AGRI 16 ALIM 1 PROBA 2 FAO 1 RAAD VA DE EUROPESE U IE Brussel, 19 januari 2009 (20.01) (OR. en) 5365/09 DEVGE 9 RELEX 36 ACP 14 AGRI 16 ALIM 1 PROBA 2 FAO 1 OTA I/A-PU T van: de Groep ontwikkelingssamenwerking aan: het COREPER/de

Nadere informatie

Duurzaam beleggen Beleggen voor verandering

Duurzaam beleggen Beleggen voor verandering ING Investment Office Publicatiedatum: 28 oktober 2016, 16:00 uur Duurzaam beleggen Beleggen voor verandering.. U heeft als belegger een belangrijke rol. U kunt namelijk beïnvloeden of bedrijven toegang

Nadere informatie

HELMOND MONDIAAL. Het organiseren van samenwerking met andere wereldburgers. in de periode 2014 tot en met 2018

HELMOND MONDIAAL. Het organiseren van samenwerking met andere wereldburgers. in de periode 2014 tot en met 2018 HELMOND MONDIAAL Het organiseren van samenwerking met andere wereldburgers in de periode 2014 tot en met 2018 Helmond Mondiaal 1 Inleiding Recente besluitvorming in de raad van Helmond leidt tot een andere

Nadere informatie

België en de Verenigde Naties

België en de Verenigde Naties België en de Verenigde Naties Consensus smeden Bouwen aan vrede KONINKRIJK BELGIË Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking in dienst van de internationale

Nadere informatie

DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN

DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN EEN LOKALE VERTALING HOOGSTRATEN 2 FEBRUARI 2017 DE DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN MONDIALE PERSPECTIEVEN DE DUURZAME ONTWIKKELINGSDOELSTELLINGEN MONDIALE PERSPECTIEVEN

Nadere informatie

Het belang van sterke lokale besturen door processen van bestuursversterking. Planningsdagen VVSG Vaalbeek, 3 mei 2013 Jean Bossuyt (ECDPM)

Het belang van sterke lokale besturen door processen van bestuursversterking. Planningsdagen VVSG Vaalbeek, 3 mei 2013 Jean Bossuyt (ECDPM) Het belang van sterke lokale besturen door processen van bestuursversterking Planningsdagen VVSG Vaalbeek, 3 mei 2013 Jean Bossuyt (ECDPM) Toenemende verwachtingen in lokale besturen Bestuur dicht bij

Nadere informatie

PARITAIRE PARLEMENTAIRE VERGADERING ACS-EU

PARITAIRE PARLEMENTAIRE VERGADERING ACS-EU PARITAIRE PARLEMENTAIRE VERGADERING ACS-EU Commissie sociale zaken en milieu 19 september 2003 APP 3590/1-16 AMENDEMENTEN 1-16 Ontwerpverslag (APP 3590) Joaquim Miranda en Gado Boureïma (Niger) over duurzaam

Nadere informatie

Overzicht van de multilaterale prioriteiten 1ste e semester van 2018 CCIM Stakeholder Dialogue 25 januari 2018

Overzicht van de multilaterale prioriteiten 1ste e semester van 2018 CCIM Stakeholder Dialogue 25 januari 2018 Overzicht van de multilaterale prioriteiten 1ste e semester van 2018 CCIM Stakeholder Dialogue 25 januari 2018 Annemarie Van der Avort FOD BuZa (MD8) Multilaterale kalender 1ste semester - Klimaat - UNFCCC

Nadere informatie

ADVIES. NL In verscheidenheid verenigd NL 2012/2029(INI) 30.3.2012. van de Commissie ontwikkelingssamenwerking

ADVIES. NL In verscheidenheid verenigd NL 2012/2029(INI) 30.3.2012. van de Commissie ontwikkelingssamenwerking EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Commissie ontwikkelingssamenwerking 30.3.2012 2012/2029(INI) ADVIES van de Commissie ontwikkelingssamenwerking aan de Commissie industrie, onderzoek en energie inzake het energiebeleid

Nadere informatie

1. Inleiding 2. Coherentiemonitor

1. Inleiding 2. Coherentiemonitor 1. Inleiding Hoe ontwikkelingslanden groeien wordt door veel meer dan alleen ontwikkelingshulp beinvloed. Handelsverdragen, hoe landen verdienen aan hun grondstoffen en hoe ze belastinginkomsten verwerven

Nadere informatie

CYCLUS 1 (JANUARI/FEBRUARI 2016)

CYCLUS 1 (JANUARI/FEBRUARI 2016) ALGEMENE INFORMATIECYCLUS PROGRAMMA CYCLUS 1 (JANUARI/FEBRUARI 2016) DEEL I: VORMING WEEKEND 1 VAN ZATERDAG 09/01/2016 OM 08u30 TOT ZONDAG 10/01/2016 OM 18u00 WEEKEND 2 VAN ZATERDAG 23/01/2016 OM 09u00

Nadere informatie

Samenvatting. 1. Wat houdt het begrip internationale samenwerking in?

Samenvatting. 1. Wat houdt het begrip internationale samenwerking in? Aanleiding voor het onderzoek Samenvatting In de 21 ste eeuw is de invloed van ruimtevaartactiviteiten op de wereldgemeenschap, economie, cultuur, milieu, etcetera steeds groter geworden. Ieder land dient

Nadere informatie

ILO-VERKLARING BETREFFENDE DE FUNDAMENTELE PRINCIPES EN RECHTEN OP HET WERK

ILO-VERKLARING BETREFFENDE DE FUNDAMENTELE PRINCIPES EN RECHTEN OP HET WERK Toelichting In het onderstaande zijn de afzonderlijke elementen van het normatieve kader integraal opgenomen en worden ze nader toegelicht en beschreven. Daarbij wordt aandacht besteed aan de volgende

Nadere informatie

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 2.2.2017 COM(2017) 51 final 2017/0016 (NLE) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD betreffende de sluiting van de in Kigali goedgekeurde overeenkomst tot wijziging van het Protocol

Nadere informatie

N Mensenrechten A Brussel, 15 december 2015 MH/JC/AS ADVIES. over HET VOORONTWERP VAN NATIONAAL ACTIEPLAN BEDRIJVEN EN MENSENRECHTEN

N Mensenrechten A Brussel, 15 december 2015 MH/JC/AS ADVIES. over HET VOORONTWERP VAN NATIONAAL ACTIEPLAN BEDRIJVEN EN MENSENRECHTEN N Mensenrechten A Brussel, 15 december 2015 MH/JC/AS 740-2015 ADVIES over HET VOORONTWERP VAN NATIONAAL ACTIEPLAN BEDRIJVEN EN MENSENRECHTEN Hoge Raad voor de Zelfstandigen en de KMO WTC III (17 e verd.)

Nadere informatie

EUROPEES PARLEMENT Zittingsdocument B8-0000/2014 ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B8-0000/2014

EUROPEES PARLEMENT Zittingsdocument B8-0000/2014 ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B8-0000/2014 EUROPEES PARLEMENT 2014-2019 Zittingsdocument 17.9.2014 B8-0000/2014 ONTWERPRESOLUTIE naar aanleiding van vraag voor mondeling antwoord B8-0000/2014 ingediend overeenkomstig artikel 128, lid 5, van het

Nadere informatie

Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen

Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties. Beleid voor verantwoord beleggen Stichting Pensioenfonds voor de Woningcorporaties Beleid voor verantwoord beleggen Inhoudsopgave 1. Doel van verantwoord beleggen... 3 2. De pijlers van het beleid voor verantwoord beleggen... 3 3. Integratie

Nadere informatie

... /... van de voorwaarden voor vraag en aanbod ; hij is voorts van mening

... /... van de voorwaarden voor vraag en aanbod ; hij is voorts van mening EUROPESE RAAD, DUBLIN, 3-4 DECEMBER 1984 CONCLUSJ.ES Economische en sociale situatie De Europese Raad juicht de voorrang toe die in het onlangs gepubliceerde economische jaarverslag van de Commissie aan

Nadere informatie

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S

MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S EUROPESE COMMISSIE Brussel, 27.2.2013 COM(2013) 92 final MEDEDELING VAN DE COMMISSIE AAN HET EUROPEES PARLEMENT, DE RAAD, HET EUROPEES ECONOMISCH EN SOCIAAL COMITÉ EN HET COMITÉ VAN DE REGIO'S EEN WAARDIG

Nadere informatie

Vrije tijd en de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen. Brussel, 26 juni 2018

Vrije tijd en de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen. Brussel, 26 juni 2018 Vrije tijd en de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen Brussel, 26 juni 2018 Agenda Timing 10u 10u15 10u35 11u10 11u30 11u45 12u35 12u50 Agenda Rondje van tafel + inleiding op overleg Algemene introductie

Nadere informatie

12950/17 van/asd/dp 1 DG B 2B

12950/17 van/asd/dp 1 DG B 2B Raad van de Europese Unie Brussel, 9 oktober 2017 (OR. en) 12950/17 AGRI 530 FAO 41 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 9 oktober 2017 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties nr. vorig doc.:

Nadere informatie

Commissie ontwikkelingssamenwerking ONTWERPVERSLAG

Commissie ontwikkelingssamenwerking ONTWERPVERSLAG EUROPEES PARLEMENT 2009-2014 Commissie ontwikkelingssamenwerking 27.2.2013 2012/2289(INI) ONTWERPVERSLAG inzake de millenniumdoelstellingen voor ontwikkeling vaststelling van het kader voor de periode

Nadere informatie

SPORT IN EEN GEMEENTE die het verschil wil maken

SPORT IN EEN GEMEENTE die het verschil wil maken 1 2 3 4 SPORT IN EEN GEMEENTE die het verschil wil maken Wat is de kracht van lokaal? Op welke manier kan je lokaal sportbeleid bijdragen aan de duurzame ontwikkelingsdoelstellingen? 5 6 7 8 9 DUURZAME

Nadere informatie

Nieuwe strategieën voor mondiale biodiversiteit. Prof. dr. Maarten Hajer

Nieuwe strategieën voor mondiale biodiversiteit. Prof. dr. Maarten Hajer Nieuwe strategieën voor mondiale biodiversiteit Prof. dr. Maarten Hajer Waarom deze studie? 2 Convention on Biological Diversity (CBD) Rio de Janeiro 1992 193 landen, 3 doelen 18-29 oktober 2010: COP10

Nadere informatie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie

de heer Jordi AYET PUIGARNAU, directeur, namens de secretarisgeneraal van de Europese Commissie Raad van de Europese Unie Brussel, 29 november 2016 (OR. en) Interinstitutioneel dossier: 2016/0367 (NLE) 14996/16 VOORSTEL van: ingekomen: 28 november 2016 aan: Nr. Comdoc.: Betreft: COASI 218 ASIE 88

Nadere informatie

Strategy: a perspective

Strategy: a perspective 1 The Belgian National Climate Change Adaptation Strategy: a perspective CLIMAR Workshop, 25 mei 2011 Yannick Ghelen FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu Dienst Klimaatverandering

Nadere informatie

9916/17 cle/van/oms/sv 1 DG D 2B

9916/17 cle/van/oms/sv 1 DG D 2B Raad van de Europese Unie Brussel, 7 juni 2017 (OR. en) 9916/17 NOTA I/A-PUNT van: aan: nr. vorig doc.: 7923/2/17 REV 2 Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad CYBER 91 RELEX 482 POLMIL 58 CFSP/PESC

Nadere informatie

betreffende de conferentie Rio+20 van de Verenigde Naties over duurzame ontwikkeling

betreffende de conferentie Rio+20 van de Verenigde Naties over duurzame ontwikkeling stuk ingediend op 1620 (2011-2012) Nr. 1 15 mei 2012 (2011-2012) Voorstel van resolutie van de heren Hermes Sanctorum, Dirk Peeters en Filip Watteeuw betreffende de conferentie Rio+20 van de Verenigde

Nadere informatie

EIR 2019: Selectie van de belangrijkste feiten over de stand van de uitvoering van de milieuwetgeving in Europa

EIR 2019: Selectie van de belangrijkste feiten over de stand van de uitvoering van de milieuwetgeving in Europa EIR 2019: Selectie van de belangrijkste feiten over de stand van de uitvoering van de milieuwetgeving in Europa DEFINITIE, DOELSTELLINGEN EN VOORDELEN VAN EIR De Evaluatie uitvoering milieubeleid (EIR)

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 31 maart 2016 Betreft Vervolg Wetgevingsoverleg

Nadere informatie

Achtergrondinformatie rondetafelgesprek IMVO-convenanten 13 februari

Achtergrondinformatie rondetafelgesprek IMVO-convenanten 13 februari 9 februari 2017 Achtergrondinformatie rondetafelgesprek IMVO-convenanten 13 februari 1. Inleiding De globalisering heeft het mogelijk gemaakt dat de productie van onze spijkerbroeken en smartphones niet

Nadere informatie

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD

Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD EUROPESE COMMISSIE Brussel, 10.6.2016 COM(2016) 395 final 2016/0184 (NLE) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD betreffende de sluiting, namens de Europese Unie, van de Overeenkomst van Parijs, die is

Nadere informatie