Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Zelfstandig ondernemerschap Nr. 5 1 Samenstelling: Leden: Van der Vlies (SGP), Schreijer-Pierik (CDA), Vendrik (GroenLinks), Ten Hoopen (CDA), Roland Kortenhorst (CDA), Hessels (CDA), ondervoorzitter, Van der Ham (D66), Van Velzen (SP), Aptroot (VVD), Smeets (PvdA), Samsom (PvdA), Dezentjé Hamming- Bluemink (VVD), Kraneveldt-van der Veen (PvdA), voorzitter, Irrgang (SP), Jansen (SP), Biskop (CDA), Ortega-Martijn (ChristenUnie), Blanksma-van den Heuvel (CDA), Van der Burg (VVD), Graus (PVV), Zijlstra (VVD), Besselink (PvdA), Gesthuizen (SP), Ouwehand (PvdD) en Vos (PvdA). Plv. leden: Van der Staaij (SGP), Jan Jacob van Dijk (CDA), Duyvendak (GroenLinks), Aasted Madsen-van Stiphout (CDA), Van Gennip (CDA), De Rouwe (CDA), Koşer Kaya (D66), Ulenbelt (SP), Blok (VVD), Boelhouwer (PvdA), Kalma (PvdA), Weekers (VVD), Van Dam (PvdA), Karabulut (SP), Luijben (SP), De Nerée tot Babberich (CDA), Cramer (ChristenUnie), Atsma (CDA), De Krom (VVD), Madlener (PVV), Nicolaï (VVD), Blom (PvdA), Gerkens (SP), Thieme (PvdD) en Heerts (PvdA). 2 Samenstelling: Leden: Van der Vlies (SGP), Vendrik (Groen- Links), Blok (VVD), voorzitter, Ten Hoopen (CDA), ondervoorzitter, Weekers (VVD), Gerkens (SP), Van Haersma Buma (CDA), De Nerée tot Babberich (CDA), Haverkamp (CDA), Dezentjé Hamming-Bluemink (VVD), Omtzigt VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG Vastgesteld 4 juni 2008 De vaste commissie voor Economische Zaken 1, de vaste commissie voor Financiën 2 en de vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid 3 hebben op 15 mei 2008 vervolgoverleg gevoerd met staatssecretaris Heemskerk van Economische Zaken, staatssecretaris De Jager van Financiën en staatssecretaris Aboutaleb van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over: de kabinetsbrief over zelfstandig ondernemerschap (31 311, nr. 1); aanvullende informatie over zelfstandig ondernemerschap (31 311, nr. 2); de mededeling microkredieten (22 112, nr. 598, fiche nr. 7); stand van zaken uitwerking advies microfinanciering (31 311, nr. 3). Van dit overleg brengen de commissies bijgaand beknopt verslag uit. (CDA), Koşer Kaya (D66), Irrgang (SP), Luijben (SP), Kalma (PvdA), Blanksma-van den Heuvel (CDA), Cramer (ChristenUnie), Van der Burg (VVD), Tony van Dijck (PVV), Spekman (PvdA), Heerts (PvdA), Gesthuizen (SP), Ouwehand (PvdD), Tang (PvdA) en Vos (PvdA). Plv. leden: Van der Staaij (SGP), Halsema (GroenLinks), Remkes (VVD), Jonker (CDA), Aptroot (VVD), Van Gerven (SP), Jan de Vries (CDA), Van Hijum (CDA), Mastwijk (CDA), De Krom (VVD), De Pater-van der Meer (CDA), Pechtold (D66), Kant (SP), Ulenbelt (SP), Van der Veen (PvdA), Smilde (CDA), Anker (ChristenUnie), Nicolaï (VVD), De Roon (PVV), Van Dam (PvdA), Smeets (PvdA), Karabulut (SP), Thieme (PvdD), Heijnen (PvdA) en Roefs (PvdA). 3 Samenstelling: Leden: Van der Vlies (SGP), De Wit (SP), voorzitter, Van Gent (GroenLinks), Hamer (PvdA), Blok (VVD), Nicolaï (VVD), Jan Jacob van Dijk (CDA), Smeets (PvdA), Dezentjé Hamming- Bluemink (VVD), Omtzigt (CDA), Van Hijum (CDA), Timmer (PvdA), Koşer Kaya (D66), Jonker (CDA), ondervoorzitter, Luijben (SP), Ulenbelt (SP), Ortega-Martijn (ChristenUnie), Blanksma-van den Heuvel (CDA), Van der Burg (VVD), Koppejan (CDA), Tony van Dijck (PVV), Spekman (PvdA), Thieme (PvdD), Karabulut (SP) en Vos (PvdA). Plv. leden: Van der Staaij (SGP), Gerkens (SP), Vendrik (GroenLinks), Heerts (PvdA), De Krom (VVD), Weekers (VVD), Smilde (CDA), Depla (PvdA), Aptroot (VVD), Uitslag (CDA), Willemse-van der Ploeg (CDA), Dijsselbloem (PvdA), Pechtold (D66), Spies (CDA), Irrgang (SP), Lempens (SP), Cramer (ChristenUnie), Biskop (CDA), Kamp (VVD), Joldersma (CDA), Fritsma (PVV), Tang (PvdA), Ouwehand (PvdD), Gesthuizen (SP) en Heijnen (PvdA). KST tkkst ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2008 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 5 1

2 Vragen en opmerkingen uit de commissies Mevrouw Vos (PvdA) vraagt om de term «zzp» te veranderen in de krachtiger definitie «zo»: zelfstandig ondernemer. Helaas is er nog een lange weg te gaan tot een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering. Kan de staatssecretaris van Financiën berekenen wat de financiële gevolgen zijn van een verlenging van de aanmeldingsperiode tot één jaar voor de vrijwillige verzekering van starters? Wat is het gevaar dat alleen de slechte risico s zich verzekeren? Wat zou het betekenen voor de premiehoogte? Wat is de stand van zaken omtrent de vereenvoudiging van de bv-constructie? Wordt daarbij de definitie van een eenmanszaak en van een bv inderdaad meer op elkaar afgestemd? Kan voor de zomer een besluit worden genomen om de venstertijden voor het vracht- en het geldvervoer vrij te geven? Om schijnzelfstandigheid aan te pakken, is het belangrijk de motieven van zelfstandigen te kennen. Kan in het komende onderzoek bekeken worden waarom werkgevers hun werknemers ertoe verleiden zelfstandig te worden? Dit gebeurt zelfs bij de overheid en in het onderwijs en dat is een kwalijke zaak. In steeds meer sectoren werken vrijwel alleen nog maar zelfstandigen. Daar geldt het cao-instrument niet langer. Volgens de Wet op de collectieve arbeidsovereenkomst mag de cao wel van toepassing verklaard worden, maar de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) hanteert eigen definities voor zelfstandigen. Kunnen de gevolgen voor de Mededingingswet betrokken worden in een van de vele onderzoeken naar zelfstandigen? Wat bedoelt het kabinet met lokale organisaties voor microkredieten? Is de regeling alleen bedoeld voor starters of ook voor doorzetters, die willen groeien en personeel willen aannemen? Hoe worden zelfstandige ondernemers bereikt? Gaan de banken de regeling uitvoeren? Hoe wordt een goede uitvoering van de regeling voor microkredieten gewaarborgd? Kunnen de gemeentelijke kredietbanken ook een rol krijgen bij de uitvoering ervan? De heer Van der Ham (D66) vraagt om een onderzoek naar de mogelijkheid van een acceptatieplicht voor verzekeraars in combinatie met een basispakket voor de arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen. Het Platform Zelfstandige Ondernemers (PZO) heeft laten weten dat een mooie tussenweg te vinden. Wat zijn de consequenties voor de betaalbaarheid van de verzekering? Wat zijn de juridische haken en ogen? Hoe kunnen die worden opgelost? Het Verbond van Verzekeraars heeft zijn leden geadviseerd een aantal wijzigingen door te voeren: uitbreiding van de dekking voor gedeeltelijk arbeidsongeschiktheid, verkorting van de wachttijd tot één jaar en tijdelijke openstelling van de verbeterde vangnetvoorziening voor bestaande zelfstandigen. Wat wordt bedoeld met die vangnetvoorziening? Is dat een «generaal pardon» voor mensen die nog niets hebben gedaan? Is er voor spijtoptanten geen enkele weg terug naar enige vorm van verzekering? Wat is de stand van zaken met betrekking tot alle voorgestelde wijzigingen? Mevrouw Gesthuizen (SP) constateert dat huishoudens een dusdanig laag inkomen uit zelfstandig ondernemerschap hebben dat zij onder de armoedegrens zitten. Zelfstandigen houden niet altijd rekening met bijkomende kosten. De potjes voor later zijn vaak niet voldoende gevuld. Het bevorderen van het zelfstandig ondernemerschap moet daarom worden gecombineerd met de ontwikkeling van een solide sociaal vangnet, zodat de verzorgingsstaat niet wordt ondermijnd. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 5 2

3 De Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen (WAZ) is afgeschaft zonder een behoorlijke nieuwe regeling. Gelukkig bieden het PZO en de FNV betaalbare verzekeringen aan hun leden, maar ruim 50% van de zelfstandigen is niet verzekerd. Het SP-plan «Hart voor de zaak» uit 2006 bevat een acceptatieplicht voor verzekeraars in combinatie met een basispakket, wat inmiddels door de ondernemersorganisaties wordt onderschreven. Als zelfstandigen die zich verzekeren, verplicht het basispakket moeten afnemen, heeft dat veel voordelen: de voor verzekeringen benodigde solidariteit wordt gegarandeerd, er is zekerheid dat mensen worden geaccepteerd en er wordt gezorgd voor een acceptabele premie van zo n 800 per jaar. Onderzoek van MKB-Nederland wijst uit dat de helft van de ondernemers veel meer aan ziektekostenpremie betaalt dan enkele jaren geleden. Vooral freelancers en zzp ers worden gedupeerd. Kunnen kleine zelfstandigen met een laag inkomen worden gecompenseerd door de invoering van een premievrije voet voor de inkomensafhankelijke bijdrage (IAB)? Hoe worden de plannen tot verkorting van de doorbetaling bij ziekte gefinancierd? Kan wellicht een vast premiebedrag op de loonsom worden ingehouden? Als het ingehouden percentage overeenkomt met het gemiddeld ziekteverzuim, wordt het risico van langdurig zieke werknemers evenredig verspreid. Op die manier wordt de ondernemer na het eerste jaar van ziekte ontlast. Er bestaat geen sluitende definitie van het begrip «zzp er». Voordat het urencriterium wordt versoepeld, moet er echter duidelijkheid komen. Het is begrijpelijk dat zelfstandigen voorstander zijn van een flexibel systeem, maar er is een risico dat de arbeidsvoorwaarden van werknemers worden uitgehold. Wat gaat er gebeuren met de overeenkomst van opdracht? Wanneer is iemand zzp er? Hoe wordt in dezen de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) gehanteerd? Als het kabinet het eenvoudiger maakt om als zelfstandige aan de slag te gaan, moet ook uitholling van het arbeidsrecht worden voorkomen. Versoepeling van het ontslagrecht is niet langer nodig als toegestaan wordt dat werknemers worden ontslagen, die vervolgens binnen hetzelfde bedrijf als schijnzelfstandige werkzaam zijn. Er moet worden gezorgd voor een beter toegankelijke levensloopregeling, zodat ook mensen met lagere inkomens eraan deel kunnen nemen. De heer Aptroot (VVD) vindt de inhoud van de aanvullende brief ronduit teleurstellend. Deze bevat alleen maar de aankondiging van nieuwe onderzoeken, maar geen enkel concreet voorstel. Kan het kabinet binnen vier weken met concrete voorstellen komen, zodat er voor de zomer nog essentiële besluiten kunnen worden genomen? Kunnen die dan in de begroting 2009, in het Belastingplan 2009 en in andere wet- en regelgeving worden opgenomen, zodat de maatregelen per 1 januari 2009 in werking kunnen treden? De heer Aptroot doet de volgende voorstellen: 1. De VAR moet worden afgeschaft. Iemand die zich als ondernemer bij de Kamer van Koophandel inschrijft, krijgt op dat moment een lijstje met daarin zijn rechten en plichten. Het is vervolgens zijn eigen verantwoordelijkheid zich al dan niet te verzekeren. 2. Er moet één inspectie- en controledienst voor alle bedrijfstakken komen. In de horeca werkt dat al ontzettend goed. 3. Bedrijven met minder dan 25 werknemers hoeven maximaal één jaar loon door te betalen bij ziekte in plaats van gedurende twee jaar. Met name voor kleine bedrijven is het risico van doorbetaling gedurende twee jaar te groot. 4. Alle belastingen en heffingen moeten worden doorgelicht op ondernemerschap. 5. Er moet drastisch worden gesnoeid in alle tarieven, toeslagen, heffingen en regels. 6. De product- en bedrijfschappen moeten worden afgeschaft. Met name kleine ondernemers vinden ze overbodig en te duur. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 5 3

4 7. Het ontslagrecht voor bedrijven met maximaal 100 werknemers moet worden versoepeld. 8. Het urencriterium moet een glijdende schaal krijgen. De zelfstandigenaftrek en andere faciliteiten moeten worden verleend naar rato van het tijdsbeslag van het ondernemerschap. 9. Zelfstandigen moeten evenveel recht hebben op regelingen, zoals spaarloon, levensloop en kinderopvang, als werknemers. Een verplichte collectieve arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen is geen goed idee. Het kabinetsvoornemen om de overgangstermijn te verlengen voor iemand die werknemer was en zelfstandige wordt om te beslissen of hij zijn werknemersverzekering al dan niet wil voortzetten, ziet er goed uit; dit geldt ook voor het aanbod van het Verbond van Verzekeraars in deze kwestie. De motie-blok c.s. over de wettelijke afbakening van het begrip «zzp er» moet worden uitgevoerd. Kan het kabinet de voorstellen hiertoe uiterlijk in september aan de Kamer zenden, zodat er duidelijkheid komt voor 1 januari 2009? De positie van zzp ers in de thuiszorg is nijpend. Kan het kabinet uiterlijk 15 juni duidelijkheid verschaffen over de uitvoering van de motie-blok/ Vos? Voor mevrouw Van Gent (GroenLinks) betekent ondernemen doorpakken. Kan het kabinet binnen vier weken met concrete beleidsvoorstellen komen waarin haar eerder gedane voorstellen worden meegenomen? Hoe wordt de arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen aangepakt? Het PZO heeft laten weten dat het goed mogelijk is voor een relatief gering bedrag een basisverzekering af te sluiten, maar dat er wel degelijk problemen zijn bij de acceptatie van bepaalde groepen mensen. Er moet dus een acceptatieplicht komen. Er moet een onbeperkt vrijwillige voortzetting van het pensioen voor ex-werknemers komen. Dit is met name voor oudere zelfstandigen zeer belangrijk, omdat het voor hen lastig is een goed pensioen op te bouwen. Waarom wil de staatssecretaris van Financiën het amendement van de fracties van de VVD en GroenLinks over tien jaar fiscaal gefaciliteerde vrijwillige voortzetting niet overnemen? Kunnen zelfstandigen dezelfde mogelijkheid als werknemers krijgen om eens per vijf jaar 1800 te besteden aan hun werkruimte thuis? Dat kost maximaal 2,8 mln. per jaar en zou voor startende ondernemers een belangrijke steun in de rug betekenen. Mevrouw Blanksma-van den Heuvel (CDA) is blij dat in mensen als zelfstandig ondernemer aan de slag zijn gegaan, waarvan maar liefst 88% als zzp er. Helaas toont het kabinet weinig daadkracht. Kan het eens concrete voorstellen doen, zodat ondernemers het gevoel krijgen dat het serieus werk maakt van ondernemerschap in Nederland? Het is niet de bedoeling dat de WAZ wordt hersteld, maar het kabinet moet wel met de sector in overleg treden om een goede vangnetconstructie te regelen voor moeilijk verzekerbare zelfstandigen. Hoe hoog zouden de premies zijn? Zijn er nog categorieën die worden uitgesloten van verzekeringen? Is hiervoor iets geregeld met de private sector? Wat is de integrale kabinetsvisie op bevordering van het ondernemerschap via fiscaliteiten? Hoe denkt het kabinet over de glijdende schaal voor het urencriterium, over het stimuleren van doorgroeiers en over de motieven van het zelfstandig ondernemerschap? Hoe kan het kabinet verschillende tijdslijnen vastleggen zonder het zelfstandig ondernemerschap te hebben gedefinieerd? Kunnen concrete fiscale maatregelen niet worden opgenomen in aparte wetsvoorstellen in plaats van in het Belastingplan 2009? Kunnen deze wetsvoorstellen voor de zomer met de Kamer worden besproken? Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 5 4

5 Hoe is de positie van zzp ers in het buitenland geregeld? Worden er geen oneigenlijke relaties gelegd met zzp ers in de omringende landen? Wanneer komt de brief van het kabinet over dit onderwerp? Wanneer komt het kabinet met het tienpuntenplan om de administratieve lasten voor zelfstandige ondernemers te verlichten? Hoe staat het met overleg met de sector? Kunnen de procedures voor de voorlopige aanslagen worden vereenvoudigd, in combinatie met de heffingsrente? Kan de aanbestedingsprocedure worden vereenvoudigd, evenals de formulieren en procedures voor de digitale belastingaangifte? Kunnen zzp ers meer vrijheid krijgen in de aangiftetijdvakken voor btw en loonheffing? De heer Graus (PVV) vindt het prijzenswaardig dat het kabinet met een eerste integrale visie op het zelfstandig ondernemerschap komt. Helaas houdt deze geen enkele verandering in. Hij is geen voorstander van een verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering voor zelfstandigen. Ondernemers hebben een eigen verantwoordelijkheid om dergelijke keuzes te maken. Wel moet er een acceptatieplicht voor verzekeraars komen ten aanzien van een basisverzekering. De product- en bedrijfschappen kunnen worden afgeschaft en worden vervangen door bedrijfsclusters, zoals thans door de tuinbouwsector wordt voorgesteld. De schappen kosten alleen maar geld en hebben nauwelijks of geen toegevoegde waarde. Er moet een algehele belastingverlaging komen. Bovendien moet er een fiscale aftrek voor de werkruimte thuis komen; dat zal ook de mogelijkheden voor kinderopvang door zelfstandige ondernemers ten goede komen. Mevrouw Ortega-Martijn (ChristenUnie) vraagt wanneer de notities die in de brief van 31 maart worden aangekondigd, aan de Kamer worden gezonden. Deze zullen veel en zeer concrete voorstellen moeten bevatten. Het is een goede ontwikkeling dat het Verbond van Verzekeraars de voorwaarden voor de eigen vangnetvoorziening wil verruimen. Het tijdelijk openstellen van de verbeterde vangnetvoorziening en het toevoegen van een dekking voor gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid aan die voorziening vormen wezenlijke verbeteringen van de arbeidsomstandigheden van zelfstandigen. Hoe tijdelijk is deze regeling? Welke groepen kunnen er geen gebruik van maken? Wat wordt er gedaan voor mensen die vanuit een uitkeringssituatie als zelfstandig ondernemer aan de slag gaan? Wordt er geïnvesteerd in consulenten die deze mensen kunnen ondersteunen? Worden kwantitatieve doelen gesteld op het terrein van de aanbestedingsprocedures? De overheid heeft een voorbeeldfunctie, bijvoorbeeld op het gebied van contract compliance. Kan de staatssecretaris van Financiën alsnog duidelijk aangeven of hij bereid is de mogelijkheid te onderzoeken om de fiscale aftrek van de kosten voor kantoorruimte aan huis toegankelijker te maken voor startende ondernemers? Kan het zelfstandigheidscriterium worden geflexibiliseerd of desnoods helemaal worden afgeschaft? Kan alsnog worden onderzocht welk deel van de ontslagvergoeding fiscaal vrij kan worden ingezet als startkapitaal voor een zelfstandige onderneming? Bestaande constructies als een stamrecht-bv of een stamrechtverzekering zijn ontoereikend voor investeringen in een onderneming op korte termijn. Een bepaald deel van de ontslagvergoeding zou kunnen worden opgenomen als fiscale oudedagsreserve. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 5 5

6 Antwoord van de bewindslieden De staatssecretaris van Economische Zaken memoreert dat er ieder jaar steeds meer zelfstandige ondernemers bijkomen. Het PZO heeft aangegeven dat het kabinet goed bezig is. Niet alles dat het kabinet op het gebied van het zelfstandig ondernemerschap oppakt, kan dus fout zijn. Het kabinet wil alle belemmeringen voor zelfstandigen wegnemen. Het heeft de afgelopen tijd veel voorstellen gedaan om het zelfstandig ondernemerschap te stimuleren, bijvoorbeeld door middel van fiscale faciliteiten en microkredietverstrekking. Tegelijkertijd is er, terecht, veel wet- en regelgeving, zoals de Mededingingswet. In haar visiedocument over de tariefbepalingen van de cao heeft de NMa helder uiteengezet wanneer iemand zzp er is en wanneer de Mededingingswet specifiek van toepassing is. Deze wet biedt veel mogelijkheden voor zzp ers, zoals vormen van samenwerking onder de bagatelvrijstelling. De NMa doet alleen een specifieke beoordeling in individuele gevallen. Dit gebeurt volledig onafhankelijk; het kabinet hoeft op dit terrein dus geen eigen visie te ontwikkelen. Na overleg met de transportsector komt de commissie-noordzij op 11 juni aanstaande met een rapport over transportbelemmeringen door regelgeving. Venstertijden moeten regionaal goed op elkaar worden afgestemd, maar voor oude binnensteden met bruggen gelden nu eenmaal andere aanrijtijden en gewichtsbeperkingen dan in buitengebieden. Venstertijden voor het geldtransport horen thuis in de discussie over veiligheid voor alle ondernemers. Er zijn veel positieve ontwikkelingen op het terrein van microfinanciering, zoals het Ondernemershuis Amsterdam. Het gaat echter vaak om lokale initiatieven, hetgeen voor het kabinet aanleiding is geweest om kredietverlening via banken te vergemakkelijken. Hiervoor is een variant op het Besluit borgstelling MKB-kredieten bedacht. Ook wordt, in samenwerking met diverse organisaties, een vorm van coaching ontwikkeld. In het coalitieakkoord is een bedrag van 5 mln. gereserveerd voor het organiseren van microfinanciering, voor het opstellen van de borgstellingsregeling en voor databaseactiviteiten. Dit bedrag is een behoorlijke inspanning ten opzichte van het bedrag aan verleende microkredieten, dat wordt gekoppeld aan de borgstellingsregeling. Het is vrij moeilijk voor ondernemers om aan alle aanbestedingseisen van de overheid te voldoen. Er wordt een nieuwe AMvB voorbereid, met maatregelen om bijvoorbeeld disproportionele hoge eisen aan belangstellende bedrijven door aanbestedende diensten tegen te gaan. Onder leiding van de Inspectieraad worden in het kader van het project Eenduidig Toezicht controles en inspecties gestroomlijnd. Daarbij worden niet alle inspecties op één hoop geveegd, maar komt er één aanspreekpunt en wordt het aantal inspecties en controles per bedrijf zo veel mogelijk beperkt. De voortgangsrapportage Regeldruk Bedrijven wordt zeer binnenkort aan de Kamer gezonden; deze zal een update bevatten van Eenduidig Toezicht. De staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid benadrukt dat er van de zijde van het kabinet zeker geen onwil is om met samenhangende voorstellen omtrent het zelfstandig ondernemerschap te komen. Het Verbond van Verzekeraars heeft een behoorlijke stap in de goede richting gezet voor wat betreft de arbeidsongeschiktheidsverzekering. Er is nog ruimte voor overleg met het PZO over een verdere invulling van de macroafspraken. Vanaf het moment dat het Verbond en het PZO het met elkaar eens zijn over de precieze voorwaarden, krijgen zelfstandigen drie maanden de tijd zich alsnog aan te melden voor een verzekering. Verlenging van de aanmeldperiode is lastig, omdat mensen wellicht willen wachten tot zij een concrete reden hebben om zich aan te melden. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 5 6

7 Mensen die zich niet binnen drie maanden melden, maar op een later moment, kunnen geen gebruikmaken van de vangnetregeling. Natuurlijk blijft de regeling wel beschikbaar voor nieuwe gevallen. De tarieven voor de vangnetregeling worden vastgesteld door de marktpartijen. Zij denken aan een jaarpremie van 2000 tot 2500; de staatssecretaris kan geen enkele invloed uitoefenen op de hoogte hiervan. Hij is bereid een brief aan de Kamer te zenden zodra het eindresultaat van de gesprekken tussen de zelfstandigen en het Verbond duidelijk is. De aanmeldingsperiode voor vrijwillige aansluiting is verlengd van vier naar dertien weken. Een verdere verlenging ligt niet voor de hand, want dat zou calculerend gedrag in de hand kunnen werken. De staatssecretaris is echter wel bereid te kijken wat verlenging tot een jaar financieel zou inhouden. Als men geen verzekeringsplicht wil, wordt een acceptatieplicht heel lastig te organiseren. Die zaken zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De staatssecretaris is wel bereid het PZO in overweging te geven deze kwestie toch maar eens met het Verbond te bespreken, maar als kabinet noch Kamer van zins zijn een verzekeringsplicht in te voeren, valt de mogelijkheid van een acceptatieplicht weg en moet de kwestie aan de marktpartijen worden overgelaten. Indien een onderneming niet succesvol is, bestaat voor zzp ers voldoende vangnet in de vorm van de bijstand. Het is onwenselijk de loondoorbetalingsverplichting te halveren tot één jaar, omdat juist de huidige verplichting van twee jaar heeft aangetoond een perfect instrument te zijn voor de zorg van de werkgever en de plicht van de werknemer om te werken aan een vorm van vermijden van werkloosheid. Het ziekteverzuim is gemiddeld genomen aanzienlijk gedaald en de formule van de poortwachtercentra blijkt te werken. Ook het ministerie van SZW houdt zich bezig met de verstrekking van microkredieten om mensen met een uitkering als zelfstandig ondernemer weer aan de slag te krijgen. In drie gemeenten loopt een proef, welke met nog twee gemeenten wordt uitgebreid. Het beschikbare geld wordt volledig ingezet voor de verstrekking van kredieten via zowel banken als gemeentelijke kredietbanken. Er wordt bekeken of tussen banken en kredietbanken een bruggetje kan worden geslagen. Een probleem bij het aan het werk krijgen van mensen vanuit de bijstand via microkredieten is dat er maar een beperkt bedrag beschikbaar is voor begeleiding na de start van de onderneming. De staatssecretaris onderzoekt of er een relatie kan worden gelegd met de W-budgetten; als daartoe mogelijkheden bestaan, zal hij de Kamer informeren. Product- en bedrijfschappen bestaan bij de gratie van de corporatieve gedachte van sectoren. Zij kunnen zich bij de SER aanmelden om een schap op te richten of, als er geen behoefte aan bestaat, dit op te heffen. Een sector moet echter zelf de stap zetten om een schap te laten opheffen, waarna de benodigde wetgeving volgt. Het ligt niet voor de hand om de discussie over versoepeling van het ontslagrecht voor bedrijven met minder dan 100 werknemers te heropenen. De staatssecretaris stelt voor dat het kabinet de concrete voorstellen van de Kamer van commentaar voorziet en binnen vier weken een reactie aan de Kamer zendt. De staatssecretaris van Financiën legt uit dat de minister van Justitie een wijziging van het Burgerlijk Wetboek voorbereidt op het gebied van het bv-recht en binnenkort de nota naar aanleiding van het verslag aan de Kamer zal zenden. De minister van VWS is verantwoordelijk voor de premievrije voet in de IAB ingevolge de Zorgverzekeringswet. De huidige IAB-regeling is echter zo complex, dat deze nu al nagenoeg onuitvoerbaar is; met een franchise zou zij volledig onuitvoerbaar worden. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 5 7

8 Het urencriterium is een lastig fenomeen, zowel voor de ondernemers als voor de Belastingdienst. De staatssecretaris kijkt reeds naar de mogelijkheden van aanpassing van de mkb-winstvrijstelling. Deze regeling is in tegenstelling tot de zelfstandigenaftrek niet fraudegevoelig, omdat zij alleen kan worden gebruikt bij winst uit onderneming die bij de Belastingdienst moet worden aangegeven. Na een reactie van de Stichting van de Arbeid wordt de Kamer nader geïnformeerd, evenals over de uitvoering van de motie-blok c.s. die strekt tot een meer glijdende schaal van het urencriterium. Overigens heeft het urencriterium niets te maken met schijnzelfstandigheid; dit laatste fenomeen wordt overigens ook door het kabinet bestreden. Er is slechts één manier om wetgeving voor 1 januari 2009 in het Staatsblad te krijgen: het Belastingplan Het kabinet onderzoekt de mogelijkheden om de levensloopregeling toegankelijker te maken voor zelfstandige ondernemers met een laag inkomen. Dit zou zijn neerslag kunnen krijgen in het Belastingplan Niet alleen het begrip «zzp er» kan meerledig worden uitgelegd, maar ook veel andere arbeidsrelaties. De staatssecretaris staat een integrale vereenvoudiging voor, waarbij wordt gekeken naar diverse belangen. De Kamer zal na de zomer een integrale probleemanalyse ontvangen en aan het eind van dit jaar een verkenning van de oplossingsrichtingen. Werknemers kunnen eens per vijf jaar 1815 aftrekken voor werkruimte thuis, maar dit staat los van de werkruimteregeling voor ondernemers. Ondernemers kunnen het meubilair volledig van de belastingen aftrekken indien de werkkamer geheel tot het ondernemingsvermogen behoort. Indien de werkruimte tot het privévermogen behoort, zijn de kosten aftrekbaar tot maximaal 4% van de waarde van de ruimte, mits 70% van het inkomen is behaald vanuit de ruimte. De staatssecretaris verwacht rond de zomer resultaten van het International Bureau for Fiscal Documentation over de positie van buitenlandse zzp ers. Hij zal de Kamer daarna informeren. De rentevergoeding over betaalde belastingvoorschotten is zeker een aandachtspunt. Bij beleidsbesluit van 7 maart 2008 is een aantal scherpe kantjes van de heffingsrenteregeling afgehaald. Er wordt nog bezien in hoeverre de wettelijke regeling voor de heffingsrente aanpassing behoeft. Naar aanleiding van vragen bij de behandeling van het Belastingplan 2008 heeft de staatssecretaris de Kamer een brief gezonden over de vrijwillige voortzetting van de pensioenregelingen: het desbetreffende amendement op de pensioenwetgeving heeft kracht van wet. Vrijwillige voortzetting van de pensioenregelingen kan gedurende tien jaar voor een heel specifieke groep, maar stuit wel op grote fiscale principiële en juridische bezwaren in verband met zeer strenge bepalingen over gelijke behandeling. Zelfs binnen de groep van zzp ers zou het tot ongelijkheid leiden. De staatssecretaris zegt toe de Kamer voor 15 juni te informeren over de VAR in de thuiszorg, over het nog te sluiten convenant over de zzp er en over de ontslagvergoeding als onderdeel van het startkapitaal. Nadere gedachtewisseling Mevrouw Gesthuizen (SP) heeft begrepen dat het Verbond van Verzekeraars geen acceptatieplicht bij een arbeidsongeschiktheidsverzekering wil zonder een bijbehorende verzekeringsplicht. Dit is echter juridisch gezien wel mogelijk. Wil de staatssecretaris van SZW hierin bemiddelen? Wat betekent een jaarpremie van 2500 voor mensen die een hoog risico vormen? Op welke wijze zal de staatssecretaris van Financiën zelfstandigen compenseren die door de hoogte van hun zorgpremie erop achteruitgegaan zijn? Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 5 8

9 Mevrouw Van Gent (GroenLinks) is teleurgesteld dat de staatssecretaris van Financiën niet bereid is een faciliteit te creëren voor startende ondernemers die vanuit huis beginnen. Zij concludeert bovendien dat het amendement over vrijwillige voortzetting van pensioenregelingen niet volledig wordt overgenomen door het kabinet. Mevrouw Blanksma-van den Heuvel (CDA) vraagt de staatssecretaris van Financiën om de notitie over het bevorderen van het zelfstandig ondernemerschap via de fiscaliteit, voor de zomer aan de Kamer te zenden. De staatssecretaris van Financiën zegt toe in de brief die voor 15 juni aanstaande aan de Kamer wordt gezonden, uit te leggen hoe het nu precies zit met de werkruimte aan huis. De notitie over het bevorderen van het zelfstandig ondernemerschap via de fiscaliteit wordt gelijktijdig met de Prinsjesdagstukken aan de Kamer gezonden. De staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid benadrukt dat het kabinet thans geen brood ziet in een verzekeringsplicht, waardoor er geen argumenten zijn voor een discussie over een acceptatieplicht. De voorzitter van de vaste commissie voor Economische Zaken, Kraneveldt-van der Veen De voorzitter van de vaste commissie voor Financiën, Blok De voorzitter van de vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid, De Wit De griffier van de vaste commissie voor Economische Zaken, Franke Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 5 9