Onderzoek kooporiëntatie Waar winkelen Schiedammers?

Transcriptie

1 Onderzoek kooporiëntatie Waar winkelen Schiedammers? Foto: Jan van der Ploeg Kenniscentrum MVS december 2015

2 K o o p o r i ë n t a t i e P a g i n a 2 Inleiding In november 2015 heeft het Kenniscentrum MVS een onderzoek uitgevoerd naar de kooporiëntatie van Schiedammers, dat wil zeggen: waar winkelen Schiedammers? Uit praktische overwegingen zijn de vragen over dit onderwerp gecombineerd met vragen over de gemeentelijke mededelingen en bekendmakingen. Over dat onderwerp is een separaat rapport gemaakt. De vragenlijst is uitgezet onder leden van het Schiedamse internetpanel, waarvan er de vragenlijst geheel of gedeeltelijk hebben ingevuld. De respons bedraagt 3, wat vrij hoog is. Omdat niet elke leeftijdscategorie en elke woonwijk evenredig is vertegenwoordigd, zijn hiervoor wegingsfactoren zijn toegepast. De uitkomsten kunnen als representatief worden beschouwd. Het onderzoek gaat in op zowel non-foodartikelen als dagelijkse boodschappen. Aan de veranderde bestedingen aan non-food ten opzichte van 2010 is een apart hoofdstuk gewijd. Na bespreking binnen het stafoverleg Binnenstad zijn diagrammen toegevoegd over de wijken waar de op de verschillende locaties winkelende Schiedammers wonen en een vergelijking tussen 2010 en 2015 per non-foodartikelgroep. Uitkomsten Non-food Aan de respondenten is een lijst met non-foodartikelgroepen voorgelegd. Vervolgens is gevraagd waar men de recentste aankoop in deze artikelgroep heeft gedaan: in Schiedam, elders in Schiedam, in Rotterdam, in Vlaardingen, in een andere gemeente of via internet of postorder. De respondenten hebben geantwoord over in totaal aankopen van non-foodartikelen. Artikelgroepen non-food Audio / TV / computer / tablet / cd / dvd / games Boeken / tijdschriften Doe-het-zelfartikelen / gereedschap Ecologische producten / natuurvoeding Fietsen / bromfietsen Foto- / filmapparatuur Goud / zilver / sieraden / uurwerken Huishoudelijke, luxe en geschenkartikelen Kleding Meubels (Mobiele) telefoon en toebehoren Schoenen / lederwaren Speelgoed Sport- / hobbyartikelen Vloerbedekking / gordijnen Was-, droog-, vaatwasmachines, magnetrons, fornuizen

3 K o o p o r i ë n t a t i e P a g i n a 3 Het taartdiagram geeft de procentuele verhoudingen weer van het aantal transacties per locatie. Het staafdiagram daarna geeft deze verhoudingen weer per artikelgroep. Hieruit blijkt dat de locatie sterk verschilt per artikelgroep. Zo kopen de respondenten huishoudelijke artikelen, speelgoed en sieraden vooral in Schiedam, doe-het-zelfartikelen, gereedschap en (brom)fietsen hoofdzakelijk elders in Schiedam, audio-, video-, foto- en computerapparatuur vooral in Rotterdam, meubels meestal in andere gemeenten en mobiele telefoons en toebehoren vaak via internet. Recentste aankopen per locatie voor alle non-foodartikelgroepen ( aankopen) Andere gemeente Vlaardingen Internet / postorder Schiedam 1 Elders in Schiedam Rotterdam 2 Recentste aankopen per locatie per non-foodartikelgroep ( aankopen) Audio / TV / computer Boeken / tijdschr. DHZ / gereedschap Fietsen/brommers Foto- / filmapp. Huish. artikelen Juwelier Kleding Meubels Natuurvoeding Schoenen Speelgoed Sport- / hobbyart. Telefoons Vloerbed. / gordijnen Witgoed 42% % 42% 3 21% % % 21% % 22% 2% 2% 22% 12% 21% % % 1 2 0% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Schiedam Elders in Schiedam Rotterdam Vlaardingen Andere gemeente Internet / postorder

4 K o o p o r i ë n t a t i e P a g i n a 4 Hierna wordt van elke locatie de top 5 van meest gekochte non-foodartikelgroepen gegeven. Het percentage geeft aan welk deel van de totale aankopen in die artikelgroep is gedaan op die locatie, bijvoorbeeld: van alle recentste kledingaankopen heeft 2 van de respondenten deze in Schiedam gedaan. Schiedam 1. Ecologische producten / natuurvoeding 50% 2. Speelgoed 4 3. Goud / zilver / sieraden / uurwerken 3 4. Huishoudelijke, luxe en geschenkartikelen 3 5. Kleding 2 Elders in Schiedam 1. Doe-het-zelfartikelen / gereedschap 7 2. Fietsen / bromfietsen 4 3. Boeken / tijdschriften 4. Huishoudelijke, luxe en geschenkartikelen 21% 5. Ecologische producten / natuurvoeding 21% Rotterdam 1. Audio / TV / computer / tablet / cd / dvd / games 42% 2. Foto- / filmapparatuur 42% 3. Meubels 4. Schoenen / lederwaren 5. Was-, droog-, vaatwasmach., magnetrons, fornuizen Vlaardingen 1. Vloerbedekking / gordijnen 21% 2. Was-, droog-, vaatwasmach., magnetrons, fornuizen 1 3. Audio / TV / computer / tablet / cd / dvd / games 1 4. Kleding 5. Schoenen / lederwaren Andere gemeente 1. Meubels 3 2. Schoenen / lederwaren 3. Kleding 4. Vloerbedekking / gordijnen 5. Goud / zilver / sieraden / uurwerken Via internet / postorder 1. (Mobiele) telefoons en toebehoren 3 2. Audio / TV / computer / tablet / cd / dvd / games 2 3. Was-, droog-, vaatwasmach., magnetrons, fornuizen 2 4. Foto- / filmapparatuur 22% 5. Boeken / tijdschriften 22%

5 K o o p o r i ë n t a t i e P a g i n a 5 In de taartdiagrammen hierna wordt per locatie weergegeven uit welke wijken het winkelpubliek afkomstig is. Zo maakt het eerste taartdiagram duidelijk dat bijvoorbeeld van de aankopen die Schiedammers in Schiedam hebben gedaan, 21% is gedaan door inwoners van de wijk Nieuwland. Om de percentages in de taartdiagrammen beter te kunnen interpreteren, wordt aan het einde een taartdiagram weergegeven van de hele Schiedamse bevolking per wijk. Schiedam (2.490 aankopen) Oost 12% 1 West Zuid Nieuwland Groenoord 21% 1 Kethel Woudhoek Spaland/Svea Elders in Schiedam (2.521 aankopen) Oost West 1 Zuid Nieuwland Groenoord 1 Kethel Woudhoek 1 Spaland/Svea In vergelijking met de verdeling van de bevolking over de wijken valt op dat in het relatief veel respondenten winkelen uit het en de aangrenzende wijken (Oost, West en Nieuwland), en relatief weinig uit de verder gelegen wijken, zoals Woudhoek, Spaland/Sveaparken en Kethel. Elders in Schiedam is het precies omgekeerd: relatief weinig winkelpubliek uit, Oost, West en Nieuwland en juist veel uit Woudhoek, Spaland/Svealparken, Groenoord en Kethel.

6 K o o p o r i ë n t a t i e P a g i n a 6 Rotterdam (3.117 aankopen) 12% 1 Oost West Zuid Nieuwland Groenoord Kethel 1 Woudhoek Spaland/Svea Vlaardingen (1.264 aankopen) Oost West Zuid Nieuwland Groenoord Kethel 1 Woudhoek Spaland/Svea Voor Rotterdam en Vlaardingen geldt iets dergelijks. In Rotterdam winkelen veel respondenten uit de dichtbij gelegen wijken (, Oost en Zuid) en relatief weinig uit verder gelegen wijken, zoals Groenoord, Kethel en Woudhoek. In Vlaardingen winkelen juist meer respondenten uit Woudhoek, Spaland/Sveaparken en Kethel, en weinig uit, Oost en Nieuwland.

7 K o o p o r i ë n t a t i e P a g i n a 7 Andere gemeente (1.271 aankopen) 1 Oost West Zuid Nieuwland Groenoord Kethel Woudhoek Spaland/Svea Internet / postorder (1.998 aankopen) 1 1 Oost West Zuid Nieuwland Groenoord Kethel Woudhoek Spaland/Svea Bij aankopen in andere gemeenten en op internet verschilt de verdeling over woonwijken minder van die van de hele Schiedamse bevolking dan bij de overige locaties. Wel winkelen in andere gemeenten iets meer respondenten uit Oost en Woudhoek en iets minder uit Nieuwland en Groenoord. Via internet kopen iets meer respondenten uit West en iets minder uit Groenoord. Wat betreft internet biedt de leeftijd van de inwoners mogelijk een verklaring hiervoor: in Groenoord wonen relatief veel ouderen en die maken relatief weinig gebruik van internet (al valt het in absolute termen wel mee).

8 K o o p o r i ë n t a t i e P a g i n a 8 Bevolking per wijk (n=77.139) 12% 1 Oost West Zuid Nieuwland Groenoord Kethel Woudhoek Spal./Sveap. Ter vergelijking toont het bovenstaande taartdiagram de Schiedamse bevolking per wijk (peildatum: 27 november 2015). Al met al lijkt de afstand tot de winkels een forse rol te spelen in de keuze waar Schiedammers hun aankopen in non-food doen: meestal niet te ver van huis. Dagelijkse boodschappen Dagelijkse boodschappen zijn in dit onderzoek gedefinieerd als artikelen die dagelijks of zeer regelmatig nodig zijn, zoals levensmiddelen. Voor deze boodschappen is aan de respondenten een lijst voorgelegd met veertien winkelgebieden in Schiedam en drie daarbuiten (Rotterdam, Vlaardingen en elders). In deze verdeling valt direct op dat Schiedam en winkelcentrum Hof van Spaland samen goed zijn voor de dagelijkse boodschappen van bijna de helft van alle respondenten. Verder blijkt dat Rotterdam en Vlaardingen voor de dagelijkse boodschappen veel minder belangrijk zijn dan voor non-foodartikelen. Bij de open antwoorden onder anders, namelijk wordt de bezorgservice van Albert Heijn het vaakst genoemd en verder onder meer het pick-up point van Jumbo, de weekmarkt in Schiedam en winkels in Delft en Barendrecht. Van de respondenten doet 81% meer dan de helft van zijn dagelijkse boodschappen in het in de vorige vraag genoemde winkelgebied, 5 doet daar zelfs bijna alle dagelijkse boodschappen. De meeste respondenten doen de dagelijkse boodschappen dus zo veel mogelijk in één winkelgebied.

9 K o o p o r i ë n t a t i e P a g i n a 9 Waar doet het huishouden waartoe u behoort doorgaans de dagelijkse boodschappen? (n=1010) Schiedam (Hoogstraat, Broersvest, Broersveld, Nwe Passage, Dam, etc.) Winkelcentrum Hof van Spaland Mgr. Nolenslaan Winkelcentrum Laan van Bol'es (Groenoord) Groenelaan Winkelcentrum Geuzenplein (Woudhoek) Winkelcentrum Krona (Sveaparken) Rotterdam Dieselstraat (Oost) Vlaardingen Winkelcentrum De Ketel (Borodinlaan, Groenoord) Overige winkels in Schiedam s-gravelandseweg Rubensplein / Rembrandtlaan Nieuwlandplein Sint Liduinastraat Elders 2% 2% 2% 1% 1% 0% 0% 1% 2% %

10 K o o p o r i ë n t a t i e P a g i n a 10 Welk deel van de boodschappen voor dagelijks gebruik wordt daar gekocht? (n=1008) 2 5 Bijna alles Meer dan de helft Ongeveer de helft Minder dan de helft Zijn er nog andere plaatsen waar u regelmatig uw dagelijkse boodschappen koopt? (n=1006) (Meer dan één antwoord mogelijk) Winkelcentrum Hof van Spaland Schiedam (Hoogstraat, Broersvest, Mgr. Nolenslaan Winkelcentrum Laan van Bol'es (Groenoord) Vlaardingen Rotterdam Winkelcentrum Geuzenplein (Woudhoek) Groenelaan Winkelcentrum Krona (Sveaparken) Winkelcentrum De Ketel (Borodinlaan, Groenoord) Overige winkels in Schiedam Dieselstraat (Oost) Rubensplein / Rembrandtlaan s-gravelandseweg Sint Liduinastraat Nieuwlandplein Elders, namelijk: 2 22% 1 2% Tot slot is gevraagd of er nog meer plaatsen zijn waar de respondenten hun dagelijkse boodschappen doen. In de antwoorden op deze vraag is de top 4 hetzelfde als op de vraag waar men doorgaans de dagelijkse boodschappen doet, al zijn de nummer 1 en 2 van positie gewisseld: Hof van Spaland, Schiedam, Mgr. Nolenslaan en Laan van Bol es. Op positie 5 en 6 staan Vlaardingen en Rotterdam. Blijkbaar gaan weinig Schiedammers daar doorgaans naartoe, maar is er wel een grotere

11 K o o p o r i ë n t a t i e P a g i n a 11 groep die daar incidenteel de dagelijkse boodschappen doet. In de categorie anders, namelijk worden vooral internetwinkels (zoals Albert Heijn en Jumbo) veel genoemd en de weekmarkten in, Noord en Rotterdam. Binnen Schiedam worden ook genoemd: Parkweg, Oranjestraat, Vierhavenstraat, Aldi op de Borodinlaan, Dirk van de Broek in Sveaparken, Coop op de Rembrandtlaan, Spar op het Stationsplein en groothandel Zegro. Buiten Schiedam worden vermeld: Rotterdam, Vlaardingen, Delft, Maassluis, Brielle, Maasland, Naaldwijk, Rijswijk, Den Haag, Zoetermeer, Leiden, Oud-Beijerland, Steenbergen en Dordrecht. Kooporiëntatie non-food Natuurlijk besteden Schiedammers niet aan elke non-foodartikelgroep evenveel geld. Zo blijkt uit ander onderzoek dat alleen al naar kleding zo n van het totale aan non-food bestede bedrag gaat. Het taartdiagram geeft weer welk percentage van het totaalbedrag men uitgeeft aan de verschillende artikelgroepen. Vanwege de vergelijkbaarheid met de vorige meting (uit 2010) gaat het om iets andere artikelgroepen. Relatief bestede bedrag per non-foodartikelgroep 2% 2% Kleding Schoeisel/lederw. Radio/TV Doe-het-zelf Meubels Vloerbedekking Huish.art. Witgoed Sport/hobby Fotoart. Juwelier Rijwielen Om de kooporiëntatie voor non-food (het op die locatie bestede bedrag, uitgedrukt als percentage van het gehele aan non-food bestede bedrag) te berekenen, wegen we de aantallen aankopen met het relatief bestede bedrag. Er ontstaat dan een verdeling die afwijkt van de ongewogen verdeling in het taartdiagram op pagina 3. In het staafdiagram op de volgende pagina zijn de ongewogen en gewogen verdelingen naast elkaar gezet. Uit dit staafdiagram is op te maken dat de respondenten in Schiedam vooral zaken kopen waaraan zij een relatief klein deel van hun budget besteden, zoals huishoudelijke en cadeauartikelen, speelgoed, sieraden en ecologische producten. In Rotterdam, Vlaardingen en de overige gemeenten kopen de respondenten juist zaken waaraan zij een relatief groot deel van hun budget besteden, zoals audio-, video- en computerapparatuur, fotoapparatuur, meubels, witgoed, kleding en schoenen.

12 K o o p o r i ë n t a t i e P a g i n a 12 Kooporiëntatie non-food: ongewogen en gewogen met bestede bedrag (n=1011) % 12% 1 0% Schiedam Schiedam overig Rotterdam Vlaardingen Overige gemeenten Internet / postorder Ongewogen Gewogen Kooporiëntatie vergeleken met 2010 Als we de kooporiëntatie onder Schiedammers voor non-foodartikelen van 2015 vergelijken met die van 2010, valt een aantal zaken direct op: De bestedingen in Schiedam zijn in de afgelopen vijf jaar dramatisch gezakt, van 2 naar 1. De bestedingen via internet zijn in dezelfde periode enorm toegenomen, van naar 1. De bestedingen in Vlaardingen zijn gestegen van naar 12%. De bestedingen elders in Schiedam en in Rotterdam en de overige gemeenten zijn nagenoeg hetzelfde gebleven. 3 Kooporiëntatie non-food in 2010 en % 2 Schiedam % 12% Schiedam overig Rotterdam Vlaardingen Overige gemeenten Internet / postorder

13 K o o p o r i ë n t a t i e P a g i n a 13 Kooporiëntatie per non-foodartikelgroep 2010 Sport/hobby 2 1 Speelgoed 50% 1 Juwelier 4 2% Fotoart Rijwielen 2 40% Huish.art % 2% DHZ 22% 61% 2% 1% Witgoed 1 2 Radio/TV 1 3 Vloerbedekking 22% % 1% Meubels 3 12% 3 2% Schoeisel/lederw. 3 Kleding 3 31% 0% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Schiedam Elders in Schiedam Rotterdam Vlaardingen Andere gemeente Internet / postorder Kooporiëntatie per non-foodartikelgroep 2015 Sport/hobby Speelgoed Juwelier Fotoart. Rijwielen Huish.art. DHZ Witgoed Radio/TV Vloerbedekking Meubels Schoeisel/lederw. Kleding % 42% % 7 42% % 12% 2% 2% % 21% % 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Schiedam Elders in Schiedam Rotterdam Vlaardingen Andere gemeente Internet / postorder

14 K o o p o r i ë n t a t i e P a g i n a 14 Hoewel de daling van de bestedingen in Schiedam met tien procentpunten precies overeenkomt met de stijging van de bestedingen via internet, is het onjuist om te stellen dat het internet geheel verantwoordelijk is voor de teruggang van bestedingen in het. Op de vorige pagina zijn de veranderingen per artikelgroep weergegeven. In vergelijking met 2010 hebben de respondenten in 2015 in Schiedam ( en elders in Schiedam) vooral minder besteed aan audio-, video- en computerapparatuur, witgoed en fotoartikelen. 1 Het lijkt erop dat zij voor deze artikelen niet alleen zijn uitgeweken naar internet, maar ook naar Rotterdam (waar Schiedammers in 2015 fors meer aan audio/video, witgoed en fotoartikelen hebben besteed dan in 2010), Vlaardingen (vooral witgoed, maar ook audio/video, fotoapparatuur en kleding) en overige gemeenten (vooral schoenen en audio/video, maar ook kleding en meubels). 1 Het ligt voor de hand dat dit samenhangt met het verdwijnen van ketens als Dixons, Free Record Shop en Klein uit het. Het verdwijnen van deze winkels is vermoedelijk zowel oorzaak als gevolg van de verminderde bestedingen aan deze artikelen in Schiedam.

15 K o o p o r i ë n t a t i e P a g i n a 15 Tot slot Uit dit onderzoek komt het volgende beeld naar voren: In de afgelopen vijf jaar zijn de bestedingen van Schiedammers aan non-foodartikelen in Schiedam dramatisch gezakt, van 2 naar 1. De bestedingen via internet zijn in diezelfde periode enorm toegenomen, van naar 1. De bestedingen in Vlaardingen zijn gestegen van naar 12%. De bestedingen elders in Schiedam en in Rotterdam en de overige gemeenten zijn nagenoeg hetzelfde gebleven. De kooporiëntatie (het op die locatie bestede bedrag, uitgedrukt als percentage van het gehele aan non-food bestede bedrag) verschilt sterk per artikelgroep. Zo kopen Schiedammers huishoudelijke artikelen, speelgoed en sieraden vooral in Schiedam, doe-het-zelfartikelen, gereedschap en (brom)fietsen hoofdzakelijk elders in Schiedam, audio-, video-, computer- en fotoapparatuur vooral in Rotterdam, meubels meestal in andere gemeenten en mobiele telefoons en toebehoren vaak via internet. Aan de artikelen die Schiedammers het meest in Schiedam kopen besteden zij een relatief klein deel van hun budget. Aan de artikelen die zij vooral elders kopen besteden zij juist een relatief groot deel van hun budget. In vergelijking met 2010 hebben Schiedammers in 2015 in Schiedam vooral minder besteed aan audio-, video- en computerapparatuur, witgoed en fotoartikelen. Het lijkt erop dat zij voor deze artikelen niet alleen zijn uitgeweken naar internet, maar ook naar Rotterdam, Vlaardingen en andere gemeenten. Wat betreft dagelijkse boodschappen, waaronder levensmiddelen, zijn Schiedam en winkelcentrum Hof van Spaland samen goed voor de boodschappen van bijna de helft van de Schiedammers. Andere populaire winkelgebieden voor dagelijkse boodschappen zijn de Mgr. Nolenslaan en winkelcentrum Laan van Bol es in Groenoord. De meeste respondenten doen de dagelijkse boodschappen zo veel mogelijk in hetzelfde winkelgebied in Schiedam. Daarnaast doet een deel van hen incidenteel boodschappen in een naburige stad, zoals Vlaardingen of Rotterdam, of elders in de regio. Als we kijken naar de wijk waar de winkelende Schiedammers wonen, dan blijkt niet alleen voor dagelijkse boodschappen, maar ook voor non-food de afstand tot de winkels een forse rol te spelen in de keuze waar men aankopen doen: meestal niet te ver van huis. Meer informatie over dit onderzoek is verkrijgbaar bij: Kenniscentrum MVS Kees Brandwijk k.brandwijk@schiedam.nl (010)