Fiets. Samenvatting aanvullende verkenning. A. Inleiding

Transcriptie

1 In t kort Er is gekeken naar de fietsbereikbaarheid van eco nomische kern gebieden. De volgende aspecten zijn meegenomen: snelheid, directheid, comfort, veiligheid, stallingen. Voorstel: uitwerking maatregelen per kerngebied: wachttijden en comfort; tangentiële verbindingen (alternatief voor auto) en ontbrekende schakels; fietsparkeervoorzieningen in voor- en natransport; gebruik OV-fiets; promotie fietsgebruik (o.a. mobiliteits management). 2

2 Samenvatting aanvullende verkenning Fiets A. Inleiding De Pakketstudies richten zich op de economische kerngebieden en de grote woonlocaties. De aanvullende verkenning Fiets is vooral gericht op het woon-werk en woon-schoolverkeer. En de fiets als onderdeel van de ketenverplaatsing, als voor- en/ of natransport voor het OV en natransport voor de auto. A.1. Ambities Het totaal aantal verplaatsingen stijgt de komen de jaren door uitbreiding van het aantal in woners in de regio en door een verder groeien de behoefte aan mobiliteit (onder andere door meer activiteiten). De gemiddelde reisafstand per verplaatsing wordt ook steeds langer, voor deze verplaatsing is de fiets in veel gevallen minder interessant. Met het oog op onder andere deze ontwikkelingen is het minimale doel om het aandeel van de fiets in de modal-split te behouden en waar mogelijk te laten groeien. A.2. Kerngebieden In het onderzoek naar verbeteringsvoorstellen voor de fiets zijn er zeven economische kerngebieden gehanteerd. Leidsche Rijn Centrum en Papendorp wordt in de pakket studie vooralsnog als één economisch kerngebied gezien, voor de fiets is dit echter niet logisch. Dit aangezien deze locaties voor de fiets redelijk ver van elkaar liggen en de A2 een grote barrière voor de fiets is. De gebieden vragen elk dus om heel andere verbindingen. De in het onderzoek fiets beschouwde economische kerngebieden zijn: Centrum; Uithof / Rijnsweerd; Papendorp; Leidsche Rijn Centrum; Lage Weide; Amersfoort Centrum; Amersfoort Noord; Hilversum Mediapark. Het grootste gedeelte van de ver plaatsingen waarvoor de fiets een keuze is, zijn de ver plaats ingen van thuis naar het werk en ander som. Het woon-werkverkeer bestaat over het algemeen uit keuzereizigers. Zij maken de af weging tussen de diverse modaliteiten om hun ver plaatsing mee af te leggen. De reiziger maakt deze keuze op basis van afstand, snelheid, comfort en veiligheid. Voor deze punten is gekeken waar verbeteringen kansrijk en zinvol zijn. A.3. Onderzoek De resultaten zoals in deze samenvatting staan beschreven, komen voort uit onderzoek naar de omrijfactoren en de bereikbaarheid van het netwerk in tijd. Voor de aspecten waar geen feitelijk onderzoek mogelijk was in verband met beschikbare tijd zoals voor comfort, is gebruik gemaakt van de expertise van lokale ambtenaren. 1

3 B. Resultaten B.1. Netwerken In de volgende tabellen zijn fietss van/ naar de economische kerngebieden naar de om liggende gebieden en de fietsroutes daarheen beoordeeld. De beoordeling van de is van belang om te bepalen welke verbindingen welke prioriteit moeten krijgen. Door de beoordeling van de netwerken wordt inzichtelijk op welke routes welke maatregelen getroffenen moeten worden om de route interessanter te maken. legenda tabellen Aantal fietsers fiets 0 t/m t/m 5 km % t/m 1000 o 5 t/m % o 1000 t/m t/m 10 o 35-60% > t/m > en > -- B.1.a. Beoordeling Het aantal fietsers per dag geeft aan of een fietsroute in huidige situatie al sterk gebruikt wordt zonder dat er extra maatregelen op de infrastructuur getroffen worden. De fietsafstand geeft aan of de tussen de twee gebieden wat betreft afstand een interessante optie is. Het aandeel van de de totale modal-split geeft aan of een bepaalde al een sterke fiets heeft of niet. Op basis van de beoordeling zijn de fietsroutes bepaald die al tot de (hoofd)fietsroutes be horen of kansrijk zijn om een sterke functie voor de fietsnetwerk te vervullen. Deze zijn in het groen weer gegeven. Hierbij moet de kantekening gemaakt worden dat er hier naar de kansrijkheid van de gehele is gekeken. Het kan zijn dat een niet kansrijk blijkt uit deze tabel, maar wel degelijk op deeltrajecten grote potentie heeft. Hier wordt later nader naar gekeken. B.1.b. Beoordeling netwerk De beoordeling van de kwaliteit van het fietsnetwerk is uitgevoerd op basis van de kwaliteitseisen voor de wachttijden bij kruisingen, de directheid van het netwerk en comfort van de infrastructuur (zie D. Overige informatie). Per onderdeel is aan gegeven of de route aan de gestelde eisen voldoet of niet. 2

4 Tabel 1 Centrum Beoordeling Beoordeling netwerk Aantal fietsers per dag Breukelen Bunnik De Bilt Houten IJsselstein Maarssen Nieuwegein Uithof Lage Weide Papendorp Leidsche Rijn Hooggraven - Lunetten Noord LR De Meern Vianen Zeist Tabel 2 Uithof Beoordeling Beoordeling netwerk Fiets O m r i j- factor Breukelen Bunnik De Bilt Houten IJsselstein Maarssen Nieuwegein Centrum Lage Weide Papendorp Leidsche Rijn Hooggraven - Lunetten Noord LR De Meern Vianen o - - Zeist

5 Tabel 3 Leidsche Rijn Beoordeling Beoordeling netwerk Breukelen Bunnik De Bilt Houten IJsselstein Maarssen Nieuwegein Uithof Centrum Lage Weide Papendorp Hooggraven - Lunetten Noord LR De Meern Zuid West Vianen Zeist Tabel 4 Papendorp Beoordeling Beoordeling netwerk Fiets Fiets Breukelen Bunnik De Bilt Houten IJsselstein Maarssen Nieuwegein Uithof Centrum Leidsche Rijn Hooggraven - Lunetten Noord LR De Meern Zuid West Vianen Zeist

6 Tabel 5 Lage Weide Beoordeling Beoordeling netwerk Breukelen Bunnik De Bilt Houten IJsselstein Maarssen Nieuwegein Centrum Uithof Papendorp Leidsche Rijn Hooggraven - Lunetten Noord LR De Meern Zuid West Vianen Zeist Tabel 6 Amersfoort Centrum Beoordeling Beoordeling netwerk Fiets Fiets Amersfoort Noord Calveen Amersfoort Noord Vathorst Amersfoort Noord De Hoef Baarn Bunschoten De Bilt Hoevelaken Leusden Soest Zeist Hilversum x x x 5

7 Tabel 7 Amerfoort Noord Beoordeling Beoordeling netwerk Fiets Baarn + 10,5 8% Bunschoten % De Bilt % Hoevelaken ++ 3,5 53% Leusden % Soest ++ 9,5 16% Zeist 0 19,5 6% Hilversum 0 18,5 4% Tabel 8 Hilversum Mediapark Beoordeling Beoordeling netwerk Fiets Baarn Blaricum Bussum De Bilt Eemnes Huizen Laren Naarden Hilversum Centrum / Zuid Soest Kaart 1: Fiets-oplossingsrichtingen wachttijdverkorting comfort verbetering fietsroutes versnelling ps ontbrekende schakels 6

8 Tabel 9 Gemeente Station Andere locaties (*) OV-fiets Voor- / Natransport Woongebied (voortransport) Economisch Kerngebied (Natransport) Amersfoort Centraal Staton Ja Voor & Na Amersfoort Centrum Amersfoort Centrum Amersfoort Amersfoort Schothorst Nee Voor & Na Amersfoort Amersfoort Vathorst Nee Voor & Na Amersfoort Schothorst Hoevelaken (3,9 km) Amersfoort Vathorst Nijkerkerveen Amersfoort Noord Amersfoort Noord Baarn Baarn Ja Voor Gem. Baarn Bilthoven Bilthoven Ja Voor & Na Gem. De Bilt Uithof Bunnik Bunnik Nee Voor & Na Gem. Bunnik Uithof Bussum Bussum-zuid* Ja Voor Bussum-zuid Zeist Den Dolder Nee Voor Den Dolder Zeist Driebergen-Zeist Ja Voor Driebergen Zeist-oost Hilversum Hilversum Ja Voor & Na Hilversum Centrum Hilversum Mediapark Hilversum Hilversum noord Ja Voor & Na Hilversum noord Hilversum Mediapark Hilversum Hilversum Sportpark Ja Voor & Na Hilversum zuid Hilversum Mediapark De Bilt Hollandsche Rading Nee Voor Hollandsche Rading Houten Houten Ja Voor Houten noord Houten Houten Castellum Nee Voor Houten zuid Bussum Naarden-Bussum Ja Voor Naarden Bussum Soest Soest Nee Voor Soest Centrum Soest Soest Zuid Nee Voor Soest zuid Soest Soestdijk Nee Voor Soestdijk Centraal Ja Voor & Na Centrum Centrum Lunetten Nee Voor Lunetten Hooggraven Overvecht Nee Voor & Na noord Lage Weide Terwijde Ja Voor & Na Leidsche Rijn Lage Weide Leidsche Rijn Centrum Zuilen Nee Voor & Na noord Lage Weide Vleuten Ja Voor Leidsche Rijn * Transferium Westraven Ja Na Papendorp Centrum * Stadhuis Ja Voor & Na Centrum Centrum Tabel 10 Gemeente Station Gemeente Station Gemeente Station Amersfoort Vathorst De Bilt Bilthoven Soest Soest Amersfoort Schothorst Hilversum Sportpark Zuilen Amersfoort Centraal Station Hilversum Noord Terwijde Baarn Baarn Hilversum Hilversum Overvecht Breukelen Breukelen Houten Castellum Vleuten Bunnik NS Station Houten Houten NS Lunetten Bussum Naarden-Bussum Maarssen Maarssen Centraal Station Bussum De Bilt Bussum-zuid Hollandsche Rading Soest Soest Soest-Zuid Soestdijk Zeist Zeist Driebergen - Zeist Den Dolder 7

9 B.2. Ketenvoorzieningen B.2.a. Voortransport * Tram- / bushaltes Uit tellingen van het aantal fietsklemmen en fietsen op en rond tram- en bushaltes door diverse gemeenten, blijkt dat het aantal klemmen op veel belangrijke haltes onvoldoende is. Met name bij tramhaltes en grote bushaltes aan de rand van de omliggende kernen worden grote aantallen fietsen gestald. In dit onderzoek is niet gekeken naar de kwaliteit van de stallingsvoorzieningen. Dit zal in een vervolg onderzoek alsnog moeten gebeuren, zodat naast het aantal klemmen ook de kwaliteit van de voorzieningen waar nodig aangepakt kan worden. * Treinstations Op alle stations in de Ring en Driehoek Amersfoort moet het fietsgebruik onderzocht worden, dit zal overigens in overleg met ProRail als beheerder van de fietsenstallingen gebeuren. Samen met ProRail zal daarom ook een gericht maatregelpakket opgesteld moeten worden, zodat alle stations volledig aan de vraag naar fietsenstallingen kunnen voldoen. B.2.b. Natransport * OV fiets Het aandeel van de fiets als natransport is veel kleiner dan in het voortransport. De reiziger moet namelijk een tweede het station / halte van bestemming stallen of een fiets meenemen in trein, tram of bus. Dit laatste is niet altijd mogelijk / toegestaan. Een laatste optie is het huren van een OV-fiets. Ongeveer de helft van alle stations in de regio heeft een uitgiftepunt voor de OV-fiets. Voor deze punten zal bekeken moeten worden of de capaciteit voldoende is. Bij de stations waar nog geen OV-fiets verkrijgbaar is, moet gekeken worden of en hoe groot het aantal OV-fietsen moet zijn. De verdere invoering van de OV- alle stations zal gefaseerd moeten verlopen, zodat als nodig flexibel omgegaan kan worden met de al geplaatste capaciteit. Als het concept op een bepaalde locatie niet blijkt aan te slaan, kunnen de kluizen en de fietsen naar een andere (nieuwe) locatie verhuisd worden. Als eerste prioriteit moeten de stations aangepakt worden waarbij de OV-fiets een functie kan vervullen als natransport richting de woon- en werkkernen. De belangrijkste stations in willekeurige volgorde zijn: Amersfoort Schothorst; Amersfoort Vathorst; Bunnik; Overvecht; Zuilen. * Auto fiets In zijn al twee transferia open (P+R Westraven en Veemarkt). In de P+R Westraven zijn enkele OV-fietsen beschikbaar, het gebruik hiervan is echter zeer laag. De communicatie over de beschikbaarheid en het gebruik van OV-fiets is zeer minimaal, dit is een aandachtspunt voor de ontwikkeling van de fiets als natransport voor de auto. C. Aanbevelingen en conclusies In het onderzoek zijn de belangrijkste aspecten in beeld gebracht, echter niet alle onderdelen zijn (volledig) uitgewerkt. Dit zal in een vervolg onderzoek moeten gebeuren. Door dit per eco no misch kerngebied apart te doen, kan ge richter op de lokale knelpunten ingespeeld worden. C.1. Netwerken Voor de netwerken zijn de belangrijkste knelpunten in beeld gebracht. De wachttijden bij verkeerslichten en het comfort van het netwerk zijn niet specifiek onderzocht, maar op basis van expert judgement beschreven. Om exact te kunnen bepalen waar welke maatregelen noodzakelijk zijn, dient verder onderzoek gedaan te worden, naar de vertraging per verkeerslicht en naar het comfort per fietsroute. In de aanvullende verkenning is tot nu toe alleen gekeken naar de s van en naar de economische kerngebieden. Voor de fiets is het echter ook van belang om de tangentiële verbindingen aan te pakken. De verbindingen kunnen ook een goed alternatief voor de auto betekenen en daarmee dragen ze bij aan de verbetering van de bereikbaarheid van de regio. C.2. Parkeren Alle OV-haltes dienen onderzocht te worden naar het aantal klemmen en het aantal geparkeerde fietsen. Nog niet van alle OV-haltes is bekend hoeveel klemmen en geparkeerde fietsen aan wezig zijn. De helft van de gemeenten heeft hiervoor informatie aangeleverd. Daarnaast moet ook gekeken worden naar de kwaliteit van de stallingen. 8

10 Voor het fietsparkeren in de stadscentra moet in samenspraak met de gemeenten gekeken worden waar en hoe het fietsparkeren aangepakt kan worden. De gemeenten onderzoeken regelmatig het fietsparkeren in het centrum, aan de hand van deze gegevens zal een plan opgesteld worden om tot een doeltreffend parkeersysteem te komen. C.3. Promotie fietsgebruik Naast het verbeteren van de infrastructuur zal op regionale schaal gekeken moeten worden naar hoe de fiets als alternatief beter gepresenteerd kan worden. Mobiliteitsmanagement kan hierbij een belangrijke rol spelen, maar verder moet gedacht worden aan gedragsbeïnvloedende campagnes en informatievoorzieningen. D. Achtergrondinformatie - kwaliteitseisen D.1. Netwerken Voor het onderzoek van de netwerken zijn de volgen de kwaliteitseisen aangehouden: D.1.a. Snelheid Op de korte afstanden (tot ongeveer 5 km) is een reistijd van 1,35 keer de free flow (21 km/u) accep tabel. Voor de (lange) regionale routes mag de reistijd maximaal 1,10 keer de free flow duren. Dit is de reistijd inclusief vertraging tijdens de verplaatsing echter exclusief het stallen van de fiets. Om dit te bereiken kan uitgegaan worden van de volgende norm: de vertraging per kilometer mag maximaal 16,5 sec. per kilometer bedragen. D.1.b. Directheid Een route van A naar B dient voor fietsers een zo direct mogelijke verbinding te vormen (idealiter is dit een rechte lijn). De omrijfactor (werkelijk te fietsen afstand t.o.v. de hemelsbrede afstand) mag maximaal 1,20 zijn. D.1.c. Een route dient zo comfortabel mogelijk te zijn. Dit betekent dat de verharding zo weinig mogelijk weerstand moet veroorzaken. Dit kan door asfalt of cementbeton aan te brengen. Naast de ondergrond zorgen ook (scherpe) bochten voor een on prettige beleving van de fietsverbinding. Wanneer een fietsroute geen of weinig (scherpe) bochten bevat hoeft de fietser niets of nauwelijks af te remmen en kan dus gemakkelijker een hoge snelheid bereiken. Obstakels, een belemmerde doorgang of oponthoud door de overige weg gebruikers zorgen voor lagere snelheid. Het aantal obstakels op de route moet daarom geminimaliseerd worden. D.1.d. Veiligheid De fiets is de laatste jaren vaker betrokken bij (ernstige) ongevallen. Mensen moeten er op kunnen vertrouwen dat de verplaatsing veilig kan verlopen. Naast de objectieve veiligheid moet er aandacht zijn voor de subjectieve en sociale veiligheid. Het gaat hier om de beleving van de gebruikers van de fietsroutes. D.2. Parkeren / Ketenvoorzieningen Bij het bestuderen van de parkeer- en ketenvoorzieningen is rekening gehouden met de volgende kwaliteitseisen: D.2.a. Beschikbaarheid Door meer fietsparkeerplaatsen te realiseren dan de geconstateerde of ingeschatte behoefte aangeeft, wordt voorkomen dat de stalling een te volle aanblik geeft en dat er na korte tijd opnieuw moet worden uitgebreid. Voor het bepalen van de reservecapaciteit kunnen de volgende vuistregels worden gehanteerd: Bij minder dan geconstateerde of ingeschatte 25 fietsen moet een extra capaciteit van 4 à 5 plaatsen geboden worden. Bij meer dan 25 geconstateerde of ingeschatte fietsen moet een extra capaciteit van 20% geboden worden. D.2.b. Kwaliteit De stallingen dienen te voldoen aan het Fietsparkeerkeurmerk. Om de diefstalkans zo ver mogelijk te verkleinen, moeten de stallingen uitgevoerd worden met een beugel waaraan het frame van de fiets met een standaard ketting- of beugelslot vastgemaakt kan worden. Op locaties waar fietsen lange tijd geparkeerd worden zoals bij stations en OV-haltes, dienen de fietsklemmen waar mogelijk overkapt te worden. D.2.e. Locatie / positie Als maximale afstand moet 30 meter van de halte aangehouden worden. Als de afstand groter wordt, zullen veel mensen er voor kiezen om hun fiets dichter bij het opstappunt wild te parkeren. Reizigers hebben over het algemeen minder tijd bij vertrek dan bij terugkomst, daarom moeten de voorzieningen zoveel mogelijk aan de kant van de weg waar s ochtends de meeste passagiers vertrekken gerealiseerd worden. Als er overigens een drukke en/of brede weg tussen de vertrek- en aankomst halte ligt, kan het beste gekozen worden om de voorzieningen te plaatsen aan de zijde waar de meeste mensen wonen. Zij hoeven dan bij vertrek én aankomst maar één in plaats van drie keer de weg over te steken. 9