Schaal- en schelpdieren. Waar gaat deze kaart over? Garnalen. Wat wordt er van jou verwacht? Schelpdieren

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Schaal- en schelpdieren. Waar gaat deze kaart over? Garnalen. Wat wordt er van jou verwacht? Schelpdieren"

Frieda Karen Kuipersё
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Waar gaat deze kaart over? Deze kaart gaat over schaal- en schelpdieren. We behandelen drie soorten garnalen en mosselen. Je leert hoe deze garnalen en mosselen eruit zien en waar ze leven. Ook leer je waar garnalen en mosselen in de keuken voor gebruikt worden. Wat wordt er van jou verwacht? Na het bestuderen van deze kaart kun je: vertellen wat schaaldieren zijn vertellen wat schelpdieren zijn de kenmerken van garnalen en mosselen noemen vertellen waar je garnalen en mosselen voor kunt gebruiken vertellen wat de voedingswaarde van garnalen en mosselen is vertellen hoe je garnalen en mosselen moet bewaren Schaaldieren Schaaldieren zijn kreeftachtige dieren die een beschermend rugpantser hebben. Ze hebben geen geraamte of graten. Het lichaam van schaaldieren bestaat uit drie delen, namelijk: de kop: deze bevat de voelsprieten het borststuk: deze bevat de looppoten het achterlijf of de staart: deze bevat de zwempoten Voorbeelden van schaaldieren zijn garnalen, kreeften en krabben. Schelpdieren Schelp- of weekdieren behoren tot de groep van ongewervelde dieren. Ze worden beschermd door een of meer schelpen. Ze hebben een huidplooi en een mantel. De mantel zit om de kieuwen en sluit de schelp naar buiten toe af. Er zijn diverse soorten schaal- en schelpdieren. In deze kaart worden de garnalen en mosselen behandeld. Garnalen Er zijn ongeveer 3000 garnalensoorten. Hiervan worden er over de hele wereld zo n 300 soorten gevangen en gegeten. Garnalen worden meestal met een sleepnet gevangen. Aan boord worden ze in zeewater gekookt en gepeld. Het pellen gebeurt vaak met de hand. Tegenwoordig wordt er ook gebruik gemaakt van garnalenpelmachines. Het pellen moet hygiënisch gebeuren. Garnalen kunnen namelijk Salmonella-bacteriën bevatten. Er zijn diverse soorten garnalen. Hieronder behandelen we de volgende soorten: Hollandse-, Noordzee- of grijze garnaal Noorse garnaal Reuzendiepzeegarnaal Hollandse garnaal De Hollandse garnaal heet ook wel Noordzeegarnaal of grijze garnaal. Deze garnaal is 4 tot 8 centimeter groot. Hij heeft een doorschijnend lichaam, dat langgerekt en smal is. De kleur is grijsbruin. Aan zijn kop heeft hij twee lange voelsprieten. De Hollandse garnaal leeft langs onze kust en komt ook voor in de Waddenzee. Ze leven op zand- en slibbodems in ondiepe kustwateren. Ongeveer de helft van de garnaal kun je eten. Voor 1 kilo garnalen heb je ongeveer 800 stuks garnalen nodig. De Hollandse garnaal kan het beste naturel gegeten worden, bijvoorbeeld als mayonaise de crevettes. Dit is een voorgerecht waarbij de garna- 1

Na het bestuderen van deze kaart kun je: vertellen wat schaaldieren zijn vertellen wat schelpdieren zijn de kenmerken van garnalen en mosselen noemen vertellen waar je garnalen en mosselen voor kunt

2 len opgediend worden op een schaal of bord. Kropsla en mayonaisesaus wordt er apart bijgeserveerd. Noorse garnalen zijn in glas of blik verkrijgbaar. Ook zijn ze gedroogd als pasta (trassi) verkrijgbaar. Je kunt ze ook verwerken in koude gerechten zoals cocktails, bijvoorbeeld garnalencocktail. Ook worden ze verwerkt in salades, bijvoorbeeld in Russische salade. Je kunt ze daarnaast als garnituur gebruiken in warme soepen, bijvoorbeeld een bisque de crevettes (een gebonden garnalensoep). Garnalen kun je diepvriezen, steriliseren, vacuüm verpakken en doorstralen. Doorstralen is het behandelen met röntgenstralen zodat er daarna geen ziektekiemen meer in voorkomen. Daarnaast kunnen ze verwerkt worden in kroepoek. Garnalen worden gezouten. Dat is niet alleen voor de smaak, maar ook voor de conservering. Als je ze niet conserveert, bederven garnalen snel. Als garnalen een ammoniakachtige geur hebben, zijn ze bedorven. Noorse garnaal, gepeld en ongepeld Reuzendiepzeegarnaal Reuzendiepzeegarnalen zijn grote garnalen die ook wel gamba s, oedangs, prawns of Chinese garnalen worden genoemd. Grote garnalen komen voor in subtropische en tropische wateren. Dit kunnen zowel zoute als zoete wateren zijn. Hollandse garnaal, gepeld en ongepeld Grote garnalen worden op maat gesorteerd, met of zonder kopstuk. Ze worden rauw ingevroren. Reuzendiepzeegarnalen hebben een felrode kleur. Deze garnalen worden ook diepgevroren aangevoerd, gepeld of ongepeld. Ze zijn op grootte en gewicht gesorteerd. Noorse garnaal Noorse garnalen worden ook wel shrimps genoemd. Noorse garnalen kun je bijvoorbeeld in koude gerechten verwerken zoals cocktails, salades en bittergarnituren. Je kunt deze garnalen ook in warme gerechten verwerken, zoals sauzen, soepen en ragouts. De gepelde staartjes kunnen gefrituurd worden. Je kunt ze ook sauteren, grillen, roerbakken en stomen. Ze kunnen daarnaast verwerkt worden in visterrines, salades en als garnituur bij visgerechten. 2

Ook worden ze verwerkt in salades, bijvoorbeeld in Russische salade. Je kunt ze daarnaast als garnituur gebruiken in warme soepen, bijvoorbeeld een bisque de crevettes (een gebonden garnalensoep).

3 In een zak mosselen komt meestal wel een aantal gapers voor. Gapers zijn open mosselen. Grote hoeveelheden hiervan duiden er op dat de mosselen niet vers zijn. Maar deze mosselen zijn wel geschikt voor consumptie. Reuzendiepzeegarnaal, vers en gepeld Vers gekookt komen mosselen het best tot hun recht. Gekookte mosselen kun je verder sauteren, frituren of gratineren. Het kookvocht kun je bijvoorbeeld als basis voor mosselsoep gebruiken. Gekookte mosselen kunnen ook ingevroren worden of in glas op zuur gezet. Ook kun je mosselen paneren of met een laagje beslag omgeven. Je kunt ze dan voorbakken en daarna frituren. De wereldberoemde Zeeuwse mosselen worden tegenwoordig voor een groot deel gekweekt in de Waddenzee. Dit gebeurt op bedden met een oppervlakte van zo n zesduizend hectare of meer. De rest van de mosselen komt uit de Oosterschelde. Deze wateren zijn getijdengebieden. Dat wil zeggen dat er invloed is van eb en vloed. Deze getijdengebieden hebben een zoutgehalte van twee tot drie procent. Daarom zijn ze zeer geschikt voor de mosselculturen. Voordat de mosselen worden verkocht, worden ze opgevist en naar verwaterplaatsen in de Oosterschelde gebracht. Verwaterplaatsen (ook wel zeewater-percelen genoemd) zijn speciale delen aan de kust, die voor de mosselen zijn afgeperkt. Hier worden de mosselen door het Oosterscheldewater schoon en zandvrij gespoeld. zijn tweekleppige weekdieren. Ze hebben een donkergekleurde, harde schelp. Het lichtgele tot oranje vlees is zacht, maar stevig. De kwaliteit van de mossel wordt bepaald door: de grootte van de schelp het gewichtspercentage aan visvlees de hardheid en de kleur van de schelp het gewicht De voedingswaarde van schaal- en schelpdieren bestaan net als vissen voor tachtig procent uit water. Ze hebben een hoog gehalte aan eiwitten en bevatten vitaminen en mineralen. Omdat ze weinig bindweefsel bevatten, zijn ze licht verteerbaar en snel gaar. 3

Gekookte mosselen kun je verder sauteren, frituren of gratineren. Het kookvocht kun je bijvoorbeeld als basis voor mosselsoep gebruiken.

4 Het bewaren van schaal- en schelpdieren Garnalen Garnalen bederven zeer snel. Daarom moet je garnalen als volgt bewaren: Bewaar garnalen koel (1-2 C) en controleer ze regelmatig. Laat garnalen niet in een plastic zak zitten. Doe ze in een bak die je daarna afdekt met plastic folie. Haal de garnalen die je nodig hebt met een lepel uit de bak, dus niet met je handen. bewaar je in de gesloten, originele verpakking in de koeling bij een temperatuur van 1 tot 4 C. Als de verpakking aangebroken is, moet je deze onder druk sluiten. De schelpen kunnen zich dan niet openen. 4

Laat garnalen niet in een plastic zak zitten. Doe ze in een bak die je daarna afdekt met plastic folie.

5 Vragen 1. Wat zijn schaaldieren? Wat zijn schelpdieren? 3. Waar moet je op letten bij het bewaren van schaaldieren? 4. Wat is het verschil in uiterlijk en smaak tussen een Hollandse garnaal en een Noorse garnaal? 5. a. *Noem twee koude, en twee warme gerechten waarbij je Hollandse garnalen kunt gebruiken. b. *Noem twee koude, en twee warme gerechten waarbij je Noorse garnalen kunt gebruiken. Vul onderstaande tabel in. NAAM KOUD GERECHT WARM GERECHT 1. Hollandse garnalen 1. Noorse garnalen Wat is trassi? 7. Noem 4 andere namen voor de reuzendiepzeegarnaal. 8. Welke bereidingstechnieken van diepzeegarnalen kun je noemen? 9. Hoe moet je garnalen en mosselen bewaren? 10. Welke bereidingstechnieken van mosselen kun je noemen? 11. Wat is de voedingswaarde van schaal- en schelpdieren? Opdrachten 1. Kijk in een gespecialiseerde viswinkel welke variëteiten er verkocht worden van garnalen en mosselen. Teken een dwarsdoorsnede van een mossel en vermeld de onderdelen. 5

*Noem twee koude, en twee warme gerechten waarbij je Noorse garnalen kunt gebruiken. Vul onderstaande tabel in. NAAM KOUD GERECHT WARM GERECHT 1. Hollandse garnalen 1. Noorse garnalen 1. 1. 1. 6.

Vergelijkbare documenten

De soorten schaal- en weekdieren

De soorten schaal- en weekdieren Schaaldieren/Crustacés 1. Hollandse, Noordzee-, grijze garnaal/crevette grise De Hollandse garnaal heeft twee lange voelsprieten aan de kop en een doorschijnend lichaam,