kwetsbaarheid en verlangen De Amsterdamse School Kwetsbaarheid en veerkracht januari 2016 Joris Slaets

Transcriptie

1 kwetsbaarheid en verlangen De Amsterdamse School Kwetsbaarheid en veerkracht januari 2016 Joris Slaets

2 Opgave van belangen J.P.J. Slaets Ik verklaar geen belangen te hebben in relatie tot de farmaceutische industrie nog enig andere commerciële partij in relatie tot mijn voordracht. De wetenschappelijke gegevens die gebruikt worden in deze voordracht zijn o.a. verkregen in het kader van door ZonMw gesubsidieerde studies (SOW en NPO). Mijn werkrelaties: Leyden Academy on Vitality and Ageing UMCG/RUG

3 het standpunt van de persoon EMIC standpunt: betekenis voor de persoon ETIC standpunt: betekenis voor de buitenstaander

4

5 relevantie voor toetsingskaders waar voor mij (emic) individueel narratief relationele kwaliteit positief en negatief welbevinden begint in de primaire (behandel)relatie waar voor (sub)groepen, instituten (etic- normatief) kwantificeerbaar, aggregeren ROM institutionele kwaliteit veiligheid

6 Relevante domeinen vanuit de persoon Kwetsbaarheid Behoeften Verlangen

7 Een as voor kwetsbaarheid

8 de betekenis van 10 jaar?

9

10 10

11 76 jaar 90 jaar

12 meer schade dan herstel in een complex systeem: proces in slow motion

13 Aging and normative thinking

14 Aging and normative thinking Intervention is an option Intervention is not an option

15 Waarom kwetsbaarheid? Aan leeftijd kun je niets doen, aan kwetsbaarheid soms wel: weerbaar maken Weerbaarheid creëert kansen voor positief welbevinden

16 Een as voor ervaren behoeftes

17 Krijgt u voldoende en de juiste lichamelijke zorg Ik heb meer zorg nodig Ik heb voldoende zorg / ik heb geen zorg nodig 17

18 Is uw leefomgeving naar tevredenheid? Er zijn onmiddellijk veranderingen in mijn woonsituatie nodig Er zijn nu geen veranderingen nodig 18

19 combineren levert homogenere segmenten op in een condnuüm van behoefen en kwetsbaarheid Behoeftenà kwetsbaarheidà

20 Andere strategie in verschillende segmenten Complexiteit leefplezier WB Kwetsbaarheid preventie curatief functie leefplezier

21 De derde as: ervaren welbevinden en verlangen

22 Maakbaarheid: Believers

23 René Descartes ( ) Ra[onalism Ques[on the correctness of everything Cogito ergo sum Dualism body and (free) mind; ra[o and emo[ons Biomedical research to resolve the cause of the ageing process is the only reasonable way to deal with ageing

24 Damien Hirst: we are afraid of nothing Damien Hirst: We are afraid of nothing

25 Simone de Beauvoir ( ) Waardig oud worden is onmogelijk in een u[litaire samenleving. De ongelijkheid in SES en tussen man en vrouw leidt tot een miserabel ouderenbeleid. Het exploiteren van volwassenen maakt ze tot afval wanneer ze kwetsbaar en oud worden. Waardig kwetsbaar en oud zijn zit in een betekenisvolle rela[e tot anderen en tot de gemeenschap.

26 Sandra Lee Bartky (1935) The ideal body of femininity is constructed and this perfect woman reflects the cultural obsessions and preoccupa[ons of the society We need more innocent and dangerous liaisons between elderly women

27 Kwaliteit van leven in de geneeskunde

28 Factors in the item pool

29 Behoeftes en verlangens Wat zijn behoeftes? Wat zijn verlangens? Zijn ze relevant voor de zorg?

30 Behoeftes

31 Noodzakelijke zorg (behoefte) in relatie tot een nieuwe dimensie van kwaliteit: ervaren welbevinden (verlangen) Dat veronderstelt een emic standpunt

32 Verlangens

33 Bronnen van welbevinden welbevinden fysiek sociaal stimulatie intern comfort status gedragsbevestiging affectie

34 stimulatie Sport Sex Bewegen Aangeraakt worden Eten / drinken comfort Omgeving prettig en veilig Afwezigheid van functieverlies Afwezigheid pijn Afwezigheid fysiologische behoeften Muziek Lezen Film kijken Negatief welbevinden

35 status gedragsbevestiging affectie Macht Kennis Functie Vaardigheid Geld Waardering ervaren (en geven) voor wat je doet, wie je bent Zingeving Iets betekenen voor iemand Ontvangen (en geven) van liefde vriendschap tederheid steun aandacht Partner, kinderen Sociaal netwerk

36 Positief welbevinden en negatief welbevinden Narigheid verminderen is primaire doel van de huidige zorg en de toetsingskaders Positief welbevinden zit vooral in sociale interacties en relaties: liefdevolle zorg

37 Zorg moet kansen scheppen voor mensen Capability theory van Amartya Sen and Martha Nussbaum Dan zijn dit de relevante vragen: Wat vindt u belangrijk om te kunnen doen? Wat vindt u belangrijk om als persoon te kunnen zijn in relatie tot anderen (identiteit)? Vrijheid om keuzes te maken ook al gaan die in tegen de normen in de zorg

38 Personal space of function s: kansen scheppen in een beperkte ruimte

39 Persoonlijke ruimte waarbinnen mensen kunnen kiezen: waar voor mij decrease increase Behandelplan diagnose labeling pillen thuiszorg opname Schade Winst

40 Relevantie voor de zorg schadelijke zorg overbodige zorg niet werkzame behandeling creatief zijn met het bevorderen van positief welbevinden (Acceptance and Commitment Therapy, etc..) ideografische research vanuit een EMIC standpunt

41 Hoe verder?

42 Hoe verder?

43 Take home van normatieve protocollen over groepen naar een emic standpunt van het beperken van narigheid naar het bevorderen van positief welbevinden en verlangen