Vraag nr. 39 van 17 sep tem ber 2004 van me vrouw DO MI NI QUE GUNS

Transcriptie

1 Vraag nr. 39 van 17 sep tem ber 2004 van me vrouw DO MI NI QUE GUNS IJ zer Wa ter kwa li teit en vis be stand De IJ zer ont springt in Fran krijk en stroomt België bin nen ten wes ten van Roes brug ge in West- Vlaan de ren. De stroom heeft een to ta le leng te van on ge veer 78 km, waar van 41 km op Bel gisch grond ge bied. Be leids ma tig is het ver der sa ne ren van de wa terkwa li teit van pri mair be lang. Het her stel van de fy sis che kwa li teit van de wa ter loop tus sen Nieuwpoort en Dik smui de door on der meer de he raanleg van na tuur lij ke oe vers en het ont wik ke len van spe ci fie ke ri vier be gel ei den de ha bi tats, kan de di versi teit van het vis be stand ver ho gen en de kwa li teit er van ver be te ren. 1. Wat is voor de IJ zer de kwa li teits ver be te ring of kwa li teits ver slech te ring van het wa ter (fy sico-che mis che en bio lo gis che kwa li teit) voor het jaar 2004? 2. Wel ke voo ruit gang ver wacht men de kom en de ja ren? Wan neer wordt een op ti maal ni veau van de wa ter kwa li teit ver wacht? 3. Op wel ke plaat sen is het vis be stand op de IJ zer het grootst en op wel ke plaat sen bij na on bestaan de, en dit voor het jaar 2003 en voor al voor het jaar 2004? Ant woord 1. Si tue ring meet net VMM De Vlaam se Mi lieu maat schap pij (VMM) heeft on der meer de dec re ta le op dracht meet net ten te ex ploi te ren voor het me ten van de kwa li teit van de op per vlak te wa te ren. De meet net ten op per vlak te wa ter be staan hoofdza ke lijk uit twee el kaar aan vul len de meet netten: een fy sisch-che misch en een bio lo gisch. Op een ge se lec teerd aan tal meet pun ten wordt ook on der zoek ge daan naar de aan we zig heid van mic ro ve ron trei ni gin gen (bv be strij dings mid delen, mo no cy clis che aro ma tis che en po ly cy clische aro ma tis che kool wa ter stof fen en an de re ge vaar lij ke stof fen). De re sul ta ten van het fy sisch-che misch meet net la ten toe - op ba sis van een reeks mo ment op namen (schep mon sters) - uit spraak te doen over de wa ter kwa li teit op een be paald meet punt. Op het me ren deel van de meet pun ten van het fy sisch-che misch meet net wordt een ba sis pakket van pa ra me ters on der zocht: wa ter tem pe ratuur, con cen tra tie aan op ge los te zuur stof (O 2 ), zuur te graad (ph), che misch zuur stof ver bruik (CZV), am mo ni a ka le stik stof (NH 4 + -N), ni triet (NO2 - -N) en ni traat (NO 3 - -N), to taal ort ho fos faat (o-po P), to taal fos for (Pt), chlori de (Cl - ) en ge lei dings ver mo gen (EC). De pa ra me ters bio che misch zuur stof ver bruik (BZV), Kjel dahl-stik stof (Kj-N), sul faat (SO 4 -- ), to ta le hard heid, ge hal te aan zwe ven de stof fen (ZS), ar seen (As) en de zwa re me ta len ba ri um (Ba), cad mi um (Cd), chroom (Cr), ko per (Cu), ij zer (Fe), kwik (Hg), man gaan (Mn), lood (Pb), se leen (Se), nik kel (Ni) en zink (Zn) wor den be paald op een aan tal ge se lec teerde meet pun ten. De Ita li aan se on der zoe ker Pra ti ont wik kel de voor ver schei de ne pa ra me ters een trans for matie for mu le om een ge me ten waar de om te re ke nen naar een on der ling ver ge lijk ba re kwa liteits in dex. Aan de hand van de ze in dex kan de kwa li teits klas se be paald wor den. De VMM ge bruikt voor de be oor de ling van de wa ter kwa li teit de Pra ti-in dex voor zuur stof verza di ging (PIO). De ze in dex krijgt een slech te sco re bij la ge zuur stofs pan nin gen, maar ook bij zuur stof over verz adi ging, die bv. op treedt bij eu tro fië ring, een ver schijn sel dat de kwa li teit aan tast. De ver kre gen re sul ta ten krij gen vol gende be oor de ling (let wel: een ho ge re in dex wijst op een slech te re kwa li teit):

2 Be oor de ling van de wa ter kwa li teit op ba sis van de Pra ti-in dex voor op ge los te zuur stof (PIO) PIO Klasse Kleur Beoordeling ("waterkwaliteitsklasse") blauw niet verontreinigd > groen aanvaardbaar > geel matig verontreinigd > oranje verontreinigd > 8 5 rood zwaar verontreinigd Het bio lo gisch on der zoek eva lu eert de kwa liteit van een wa ter loop als bio toop. Dit ge beurt aan de hand van de Bel gis che Bio tis che In dex (BBI). De ze in dex is ge stoeld op de aan- of af wezig heid van on ge wer vel de wa ter dier tjes (mac roin ver te bra ten). Daar bij spe len hun ge voe lig heid voor ve ron trei ni ging en de di ver si teit van de le vens ge meen schap een be lang rij ke rol. Hoe wel in prin ci pe ge stoeld op één mon ster ne ming per jaar, geeft de Bio tis che In dex een te rug blik in de tijd en eva lu eert hij de bio toop kwa li teit over een rui me re tijd span ne. De in dex waar de schommelt tus sen 0 (zeer slech te kwa li teit) en 10 (zeer goe de kwa li teit). Be oor de ling van de bio lo gis che wa ter kwa li teit op ba sis van de Bel gis che Bio tis che in dex (BBI) BBI Kleur Beoordeling 9-10 blauw zeer goede kwaliteit 7-8 groen goede kwaliteit 5-6 geel matige kwaliteit 3-4 oranje slechte kwaliteit 1-2 rood zeer slechte kwaliteit 0 zwart uiterst slechte kwaliteit

3 De laat ste vol le di ge bes chik ba re ge ge vens be treffen het jaar Voor 2004 bes chikt de VMM reeds over maan de lijk se fy si co-che mis che ana lyse re sul ta ten tot en met half sep tem ber. Bio lo gische kwa li teits ge ge vens zijn voor 2004 nog niet voor han den. Een over zicht van de door VMM be mon ster de meet plaat sen op de IJzer, met de PIO-sco res en BBI's van 1990 tot en met 2003, is te rug te vinden als bij la ge. Wa ter kwa li teit van de IJ zer De IJ zer ont staat uit de sa men vloei ing van een aan tal klei ne bron nen en grach ten. Dit bron gebied is ge si tu eerd op het grond ge bied van de ge meen te Le der ze e le in Fran krijk, op de Hae neberg (35 m). Tus sen Lo-Fin te le en Dik smui de is de lin ke roe ver be dijkt en be vindt er zich op de rech te roe ver een groot (niet in ge dijkt) over stromings ge bied (West broek, Broe ken van Re ninge-noord scho te, Mer kem broek en Broe ken van Wou men). Tus sen Dik smui de en Nieuw poort zijn bei de oe vers be dijkt en mondt geen en ke le wa ter loop meer uit in de IJ zer. Via het slui zencom plex in Nieuw poort, de zgn. Gan zen poot, stroomt de IJ zer door heen het ha ven ge deel te van Nieuw poort en het na tuur ge bied "De IJ zermon ding", om ten slot te uit te mon den in de Noord zee. Dit deel vormt het IJ ze res tu a ri um. De IJ zer kan gro te de biets ve ran de rin gen verto nen; de na tuur lij ke wa ter peil schom me lin gen wor den be paald door de hoe veel heid neer slag en de breed te van de val lei. De be lang rijk ste zij wa ter lo pen van de IJ zer op Vlaams grond ge bied zijn de (grens vor mende) Hei de beek, de Ha rin ge beek, de Po pe ringe vaart, de Kem mel beek, het Ka naal Ie per- IJ zer (waar in de Ie per lee en de Mar tje vaart uit mon den), de Ste nen sluis vaart en tot slot de Hand za me vaart. Tot het ge bied van het IJ zerbek ken be ho ren ook de pol ders van de Fran se grens tot Oos ten de. De ze pol ders wor den doorkruist door een aan tal ka na len, nl. het Ka naal Nieuw poort-plas sen da le, het Ka naal Duin kerke-veur ne-nieuw poort, het Lo ka naal en de Ber gen vaart. Een aan zien lijk deel van het bek ken van de IJzer is van be lang voor de drin kwa ter pro ductie: de IJzer zelf en al haar bij ri vie ren van de Fran se grens tot de Hand za me vaart heb ben de wet tel ij ke bes tem ming "drin kwa ter pro duc tie" ge kregen (met uit zon de ring van het Spar kenvaar de ke). De IJ zer zelf heeft bo ven dien ook de wet tel ij ke bes tem ming "vis wa ter voor karper ach ti gen". De IJ zer werd in 2003 ge ken merkt door een "ma ti ge ve ron trei ni ging" (PIO) en een BBI die wijst op een "ma ti ge" tot "goe de" bio lo gis che wa ter kwa li teit. Het ver loop van de PIO-sco re was sterk va ri a bel; de sco re ligt tus sen 2,1 en 3,6. Hier bij komt het ver vui len de ef fect van be paal de zij wa ter lo pen ze ker tot ui ting. Tussen Bam bec que (F) en Lo-Re nin ge stijgt de PIO-sco re ten ge vol ge van de mon ding van de meer ve ron trei nig de zij wa ter lo pen zoals de Hei de beek, de Ha rin ge beek en de Po pe rin gevaart. Meer stroom af waarts, rich ting Dik smuide, ver be tert de zuur stof huis hou ding in de IJ zer op nieuw: dit is on der mee r ook te dan ken aan het zel frei ni gend ver mo gen van de IJ zer. Er wordt een lich tjes ver be te rend ef fect waar ge nomen van de mon ding van de Ste nen sluis vaart en de Hou ten sluis vaart. Voor bij de mon ding van de Hand za me vaart wordt op nieuw een verslech te ring van de zuur stof huis hou ding waarge no men. De vol le di ge loop van de IJ zer wordt ge kenmerkt door re la tief ho ge ph-waar den, waar bij oc cas io neel overs chrij din gen op tre den van de drem pel waar de van 8,5. Ook de di ver se zij water lo pen van de IJ zer ver to nen een ge lij kaar dig pa troon. Dit wordt ve roor zaakt door al genbloei en gaat mee stal ge paard met zuur stof oververz adi ging over dag. Stroom op waarts van de Frans-Bel gis che grens, in Bam bec que (917000), werd de IJ zer tij dens het vo ri ge jaar ge ken merkt door nor mo verschrij din gen (vis wa ter nor men) voor de pa rame ters CZV (dit is niet meer het ge val tij dens de pe rio de ja nu a ri-sep tem ber 2004), ni triet, am mo ni um, zwe ven de stof fen en to taal fosfor. De overs chrij ding van de drem pel voor BZV 5 die in 2002 op trad, is in 2003 en 2004 niet meer waar ge no men. Ook de ho ge pie ken voor zwe ven de-stof fen ge hal te zijn in 2003 niet meer vast ge-st eld. De piek con cen tra ties aan to taal ko per en op ge lost ij zer wer den niet meer vast gest eld in 2003; in 2004 was er wel 1 pie kovers chrij ding voor to taal ko per. Er zijn in 2003 ech ter wel 3 pie ko vers chrij din gen ge me ten voor op ge lost man gaan, waar door de norm voor de ze pa ra me ter overs chre den wordt.

4 Sa men vat tend kan dus (met eni ge voor zich tigheid) ge steld wor den dat de kwa li teit op dit meet punt iets ver be terd is in 2003; ook de BBI is met 1 een heid ge ste gen, waar door de ze in 2003 wijst op een "goe de" wa ter kwa li teit. Van af de landsgrens (916000) wordt de IJ zer sterk beïn vloed door de Hei de beek. Zo wel in het voor jaar als in het na jaar la gen de zuur stofcon cen tra ties vrij laag, waar door in de war me zo mer maan den er dan weer zuur stof over verz adi ging op treedt. Hier door was de PIO-sco re min der gun stig. Te ge no ver de vis wa ter norm tre den overs chrij din gen op voor de pa ra me ters zwe ven de stof fen, BZV 5, ni triet, am mo ni um en to taal fos for. Pie ko vers chrij din gen voor het zwa re me taal cad mi um wor den vast gest eld in de maan den no vem ber en de cem ber. De BBI wijst hier op een "ma ti ge" wa ter kwa li teit. In 2004 is de si tua tie iets gun sti ger, in die zin dat er niet lan ger overs chrij din gen ge me ten zijn voor de pa ra me ter BZV 5 en er geen pie ko ver-s chrijding is op ge tre den voor cad mi um. Nog meer stroom af waarts wordt de zuur stofhuis hou ding in de IJzer ne ga tief beïn vloed door de mon ding van de Ha rin ge beek en (in min de re ma te) de West sluis beek (we gens de aan we zig heid van pes ti ci den) ener zijds (914000), en de Po pe ringe vaart an der zijds (913000). Op bei de meet plaatsen blijft de PIO-sco re, on danks de ne ga tie ve in vloed, ech ter nog steeds wij zen op een "ma ti ge ve ron trei ni ging". Stroom af waarts de Ha rin gebeek en de West sluis beek is de bio lo gis che kwa liteit van de IJ zer "ma tig", stroom af waarts van de Po pe rin ge vaart wijst de BBI ech ter op een "goede" wa ter kwa li teit. Hie ruit kan af ge leid wor den dat een licht on gun stig ef fect van de ze zij wa terlo pen op de zuur stof huis hou ding, niet nood za kelijk een ach te ruit gang van het bio lo gis che le ven in de wa ter loop voor ge volg heeft. Op bei de meetplaat sen tre den nor mo vers chrij din gen op voor de pa ra me ters zwe ven de stof fen, am mo ni um en BZV 5. Voor bij de Po pe rin ge vaart is er bij kom end een overs chrij ding van de vis wa ter norm door het ni triet ge hal te. In Dik smui de, stroom af waarts van de Boezin ge gracht, de Kem mel beek en het Ka naal Ie per-ij zer (910900), wordt op nieuw een verbe te ring (da ling) van de PIO-sco re vast gest eld. De BBI is er met 1 een heid ge ste gen te ge no ver 2002 (van 6 naar 7), waar door de ze voor het eerst sinds 1994 op nieuw wijst op een "goe de" bio lo gis che wa ter kwa li teit. Er wor den ech ter wel nor mo vers chrij din gen vast gest eld voor viswa ter bij de pa ra me ters BZV 5, ni triet, to taal fos for, zwe ven de stof fen en am mo ni um en voor de ba sis kwa li teits norm bij de pa ra me ters ge leidbaar heid en chlo ri den ge hal te. Het meet punt , stroom af waarts van de Hou ten sluis vaart en de Ste nen sluis vaart, werd ge ken merkt door een re la tief la ge PIO-sco re, hoe wel de ze nog steeds op een "ma ti ge" ve ron treini ging wijst. Er kan dus ge steld wor den dat de ze 2 zij wa ter lo pen een gun stig ef fect heb ben op de zuur stof huis hou ding van de IJ zer. Toch tre den er op dit punt nog fre quent nor mo ver-s chrij din gen op voor de pa ra me ters ph, zwe ven de stof fen (tot 170 mg/l), BZV 5, CZV, am mo ni um, to taal fos for, ort ho fos faat, chlo ri den ge hal te en ge leid baar heid. In 2004 werd geen overs chrij ding meer van de norm voor zuur te graad vast gest eld. Stroom af waarts de stad Dik smui de ( ) wordt op nieuw een ster ke ach te ruit gang in de zuur stof con cen tra tie vast gest eld. De zelf de nor mo vers chrij din gen ko men voor. Dit wordt in be lang rij ke ma te ve roor zaakt door de mon ding van de Hand za me vaart, die nog steeds de sterkst ver vuil de zij wa ter loop van de IJ zer is. Aan de Un ie brug in Nieuw poort (910000) is de bio lo gis che wa ter kwa li teit met een klas se ge daald, waar door de ze, zoals in 2000, op nieuw te oms chrij ven is als "ma tig". De zuur stof huishou ding is op nieuw iets gun sti ger dan aan de mon ding van de Hand za me vaart. In de zo merpe rio de tre den wel fre quent zuur stof te kor ten op. Ook hier zijn er nor mo vers chrij din gen te rug te vin den voor de pa ra me ters zwe ven de stof fen, BZV 5, am mo ni um, ni triet en fos for. De IJ zer werd in 2003 oc cas io neel ge ken merkt door piek ver on trei ni gin gen van me ta len: meet plaats (Roes brug ge): cad mi um (ge mid deld 1,57 µg/l); meet plaats (Stui ve ken sker ke - Diksmui de): zink (138 µg/l); meet plaats (Bam bec que): op ge lost man gaan (383 µg/l); meet plaats (Sint-Jo ris - Nieuw poort): op ge lost man gaan (201µg/l). (µg : mic ro gram red.)

5 De ex treem ho ge waar den voor op ge lost ij zer en to taal ij zer op meet plaats (Pol link ho ve - Lo-Re nin ge) zijn in 2003 niet meer waar ge nomen. Het gaat hier steeds om piek ver on trei ni gingen tij dens ver schil len de pe rio des; zo doen de is het moei lijk hier voor een een dui di ge oor zaak te ach ter ha len. Op ba sis van de mo men teel bes chik ba re ge gevens kan ge steld wor den dat de wa ter kwa li teit van de IJ zer in 2004 ver ge lijk ba re waar den zal ver to nen op fy sisch-che misch vlak. Op val lend zijn wel de ho ge re con cen tra ties aan ni traat tij dens de win ter maan den (ja nu a ri en fe bru a- ri 2004) over de vol le di ge loop van de IJzer. Waar schijn lijk ligt de oor zaak hier in het feit dat ja nu a ri een maand was met re la tief ho ge neer slag hoe veel he den. De zuur stof waar den lig gen glo baal ge zien tijdens de zo mer maan den iets ho ger dan in De ver kla ring hier voor ligt waar schijn lijk in het feit dat 2003 een uit zon der lijk warm en droog jaar was. 2. Voor het be an twoor den van de ze vraag wordt het vol le di ge bek ken van de IJzer in bes chouwing ge no men, daar al le ge plan de wer ken en be staan de zui ve rings in fras truc tu ren en sa nerings werken ui tein de lijk een in vloed uit oe fe nen op de IJzer zelf. In to taal wa ren er in RWZI's in wer king in het IJzer bek ken. Die zorgden voor een ge zamen lij ke lo zing van on ge veer m 3 ef fluent per dag. Het gaat om de RWZI's van Wul pen, Ie per, Wou men, Kor te mark, Po pe rin ge, Bel gomilk Lan ge mark, Sta den, Adin ker ke, Lo, Zon nebe ke, Vle te ren, Wa tou, Roes brug ge, Per vij ze en Wes tou ter. De RWZI's van Wul pen en Ie per lo zen nog steeds de groot ste de bie ten. Eind vo rig jaar be droeg het zui ve rings per cen ta ge 64,5%. De RWZI's van Koe ke la re, Noord schote-re nin ge en Ter rest (Hout hulst) en de KWZI van Re nin gelst zijn ge pland en de wer ken zul len tij dens de kom en de ja ren uit ge voerd wor den. De RWZI's van Lo (die over ged imen si o neerd is) en Wul pen zul len in de na bije toe komst ge re no veerd wor den. In Wou men functi o neert de RWZI niet op ti maal, om dat er een te gro te ver dun ning van het in fluent op treedt (re gen water). Via het lan din rich tings pro ject "De Westhoek" van de Vlaam se Land maat schap pij werden tij dens de voor bije ja ren ook ver schei de ne KWZI's aan ge legd. Ook het aan tal IBA's binnen het bek ken stijgt nog jaar lijks en ver schilt sterk van ge meen te tot ge meen te. De in dus trie speelt in ver ge lij king met de an dere bek kens in Vlaan de ren een klei ne re rol. In het bek ken van de IJzer werd in 2003 da gelijks on ge veer m 3 ge zui verd af val wa ter ge loosd in het op per vlak te wa ter (ter ver ge lijking: in 2002 was dit on ge veer m 3 per dag). On ge veer m 3 hier van is af kom stig van open ba re zui ve rings in stal la ties. Dit be tekent dat on ge veer m 3 af kom stig is van de be drij ven die op ge no men zijn in het af valwa ter meet net van de VMM. De be lang rijk ste sec tor is de voe dings sec tor. Er dient in het IJ zer bek ken ech ter wel re ke ning ge hou den te wor den met het aan deel van de land bouw in de to ta le vuil vrach ten aan stik stof en fos for, aan ge zien het toch wel om een lan delijk ge bied gaat. De huis hou dens zor gen dan weer voor het groot ste aan deel in vuil vracht van de pa rame ters CZV, BZV en zwe ven de stof fen. De ze dif fu se ve ron trei ni ging zorgt voor een niet te on der schat ten jaar lijk se vuil vracht. De ri o le rings graad in het IJ zer bek ken be droeg eind ,2% (ter ver ge lij king: ge mid delde waar de voor Vlaan de ren was 86,2%). Het toe kom sti ge (ge plan de) ri o le rings per cen ta ge is 86,9%. Een van de be lang rijk ste knel pun ten voor de uit bouw van een zui ve rings in fras truc tuur in het bek ken van de IJ zer is het feit dat veel huishou dens nog niet aan ges lo ten zijn op een ri o lerings stel sel. Veel van de ze huis hou dens zul len ge le gen zijn in zui ve rings zo ne C en zijn dus in prin ci pe ver plicht om hun af val wa ter zelf te zuive ren. Een twee de be lang rijk knel punt is dat de ri o- le rings stel sels van klei ne deel ge meen ten van Ie per, Po pe rin ge, Al ve rin gem, Heu vel land en Veur ne nog niet uit ge bouwd zijn. Bo ven dien zijn de mees te be staan de ri o le rings stel sels van dorp sker nen niet ont wor pen voor het af voe ren van af val wa ter. Een mo ge lij ke op los sing is om de ze ri o le rings stel sels jaar lijks te rui men tot de uit bouw van ges chei den ri o le rings stel sels ge re a- li seerd is.

6 Daar naast kan de wer king van over stor ten lo kaal voor een kwa li teits ver slech te ring van de ont van gen de wa ter loop zor gen. In de toe komst zal ook hier ver der aan dacht aan be steed worden. Tot slot dient er ook re ke ning mee ge hou den te wor den dat de ver be te ring van de wa ter kwali teit van het IJzer bek ken in Vlaan de ren me de af han ke lijk is van de bo ven loop van de IJzer in Fran krijk en de ini ti a tie ven die daar ge no men wor den. Glo baal ge zien kan er ge steld wor den dat na uit voe ring van de ge plan de sa ne rings wer ken de kwa li teits toes tand van de IJzer er be dui dend op zal voo ruit gaan. Zoals vast ge legd in de Ka der richt lijn Wa ter die nen al le op per vlak te wa te ren een goe de ecolo gis che kwa li teit te ha len te gen Er zal dan ook voor het bek ken van de IJ zer ver der ge streefd wor den om aan de ze eis te vol doen. 3. In 2001 is een mo ni to ring meet net voor de visstand van de Vlaam se op per vlak te wa te ren van start ge gaan. Dit vis stan don der zoek wordt uitge voerd door het In sti tuut voor Bos bouw en Wild be heer. De be doe ling is de kwa li teit van de vis stand te on der zoe ken om al dus ook een beeld te krij gen van de eco lo gis che wa ter kwa liteit. De ge ge vens wor den in een da ta bank in gevoerd. Dit meet net om vat ca. 900 meet pun ten waar van 550 op strom en de wa ters. De gro te re wa ter lo pen zul len om de 3 à 4 jaar wor den be mon sterd. De laat ste af vis sing da teert van maart 2001, de eerst vol gen de vis stand be monste rin gen zul len plaats vin den in het voor jaar van In ju ni 2001 werd de IJzer door het IBW sa men met de Hout ves te rij Brug ge op 9 plaatsen elek trisch be vist, dit in het ka der van het vis mo ni to ring meet net. Tij dens de ze cam pag ne wer den 18 vis soor ten ge van gen, nl. pa ling, brasem, kol blei, gie bel, kar per, ri vier gron del, blankvoorn, riet voorn, zeelt, snoek, drie doorn ige en tien door ni ge stek el baars, baars, snoek baars, de bes cherm de soor ten ve tje, bit ter voorn en klei ne mod der krui per en de bra kwa ter soort bot. Op een to ta le leng te van m af ge viste oe ver wer den 741 vis sen ge van gen met een to ta le bio mas sa van on ge veer 32 kg. De meest ver sprei de soor ten op de IJzer zijn pa ling (werd op al le 9 staal na me plaat sen ge van gen) en blankvoorn (werd op 8 staal na me plaat sen ge vangen). Blan k-voorn is de fre quentst ge van gen soort (34,3%), ge volgd door pa ling (18,1%) en ri vier gron del (15,0%). Qua bio mas sa is giebel de do mi nan te soort (21,9%), ge volgd door pa ling (20,2%) en blan kvoorn (15,7%). Ve tje en zeelt wer den elk slechts 1 maal ge van gen. Kleine mod der krui per werd op de 2 meest stroomop waarts ge le gen staal na me plaat sen ge van gen, nl. ter hoog te van de grens met Fran krijk en ter hoog te van Roes brug ge. De groot ste soor tendi ver si teit (13 soor ten) vin den we te rug op de staal na me plaat sen ge le gen in Lo-Re nin ge en in Dik smui de ter hoog te van En ge len delft. In 1996 werd de IJzer ook op de ze 9 staal name plaat sen be mon sterd. De zelf de staal na meplaat sen bes chouwd, wer den er toen ook 18 vis soor ten ge van gen. Vis soor ten die in 1996 op de ze staal na me plaat sen wer den aan ge trof fen maar niet in 2001 wa ren: blauw band gron del en berm pje; vis soor ten die in 1996 niet wer den ge van gen op de ze ove reen kom sti ge staal na meplaat sen maar wel in 2001 zijn: bras em en karper. In 1996 werd de IJzer ech ter uit voe ri ger be mon sterd, met een to taal van 21 lo ca ties, waar van 1 ge le gen in het ma ri e ne ge deel te van de IJ zer mon ding en 4 op zij wa te ren die in open ver bin ding staan met de IJ zer (Spaar bek ken van Nieuw poort, Do de IJzer, St.-Ja cobs-ka pelle en mon ding Po pe ringse Vaart). In to taal wer den er 23 vis soor ten ge van gen, nl. de voornoem de vis soor ten aan ge vuld met sprot, al ver en pos (de ze vis soor ten wer den tel kens slechts op 1 lo ca tie van de 21 aan ge trof fen). Op ba sis van aan tal len werd het vis be stand ook in 1996 ge do mi neerd door blan kvoorn (53,1 %) (De nayer en Bel pai re, 1997). Op 6 van de 9 staal na me plaat sen die zo wel in 1996 als in 2001 wer den be mon sterd, is de soor ten di ver si teit toe ge no men, op 2 staal name plaat sen is de ze het zelf de ge ble ven en op 1 plaats, nl. in Dik smui de, ter hoog te van de Hand za me vaart, is de soor ten di ver si teit ach te r- uit ge gaan van 7 naar 4 soor ten. Mo ge lijk was de ach te ruit gang in Dik smui de het ge volg van bag ger werk zaam he den. Wan neer we de vangs t- aan tal len/100 m, , ver ge lij ken op de plaat sen waar dit mo ge lijk is (8 staal na me plaatsen), is het moei lijk om een trend te vin den.

7 Op de ze 8 plaat sen sa men werd er in 1996 een vangs taan tal van 218 stuks/800 m ge von den, voor 2001 is dat 185 stuks/800 m, dus vrij verge lijk baar. Wan neer we de in di vi du e le staal name plaat sen bes chou wen, is dit vrij af wis se lend, op plaat sen waar in 1996 veel exem pla ren werden ge van gen, wor den er in 2001 wei nig vis sen aan ge trof fen en om ge keerd. Wel zien we dat er van af Dik smui de ter hoog te van de Hand za mevaart tot Nieuw poort, in 2001 heel wat min der vis sen wor den aan ge trof fen (in 1996 wer den op dit stuk nog de mees te exem pla ren ge van gen). Dit feit zou kun nen te wij ten zijn aan de bagger wer ken die van Dik smui de tot Nieuw poort wer den uit ge voerd tij dens de af vis sing van 2001 waar door de vis is af ges chrikt. Dit geldt echter niet voor de bio mas sa (zie ver der). De bio mas sa bes chou wend, zijn er 6 plaat sen ver ge lijk baar. Ook voor de bio mas sa is er geen trend te vin den. Op de 6 plaat sen sa men werd er in ,3 kg/600 m af ge vist; in 2001 is dit 4,1 kg/600 m. Op nieuw vrij ver ge lijk baar. En ook hier is het zo dat wan neer we de in di vi due le staal na me plaat sen bes chou wen, er een vrij af wis se lend pa troon te vin den is; op plaat sen waar er in 1996 een gro te bio mas sa werd ge vangen, wordt er in 2001 een klei ne bio mas sa ge van gen en om ge keerd. De hoog ste bio mas sa werd in 2001 aan ge trof fen op het stuk Vle te ren- Dik smui de (En ge len delft). De ho ge re bio mas sa (in ver ge lij king met 1996) op het stuk Dik smuide (En ge len delft)-nieuw poort is te wij ten aan de vang sten van en ke le gro te re ge van gen exempla ren. In 1996 wer den hier voor al veel klei ne exem pla ren ge van gen. Wan neer we de vi sin dex ge ge vens 2001 voor de IJzer be kij ken (ta bel 1), dan zien we dat de IJzer over we gend een ma ti ge kwa li teit heeft (op 6 van de 9 staal na me plaat sen). En kel op het meest stroom op waar tse staal na me punt en de twee meest stroom af waar tse staal na me plaat sen krijgt de IJzer een on toe rei ken de kwa li teits beoor de ling. De klei ne vang sten op de twee meest stroom af waar tse plaat sen kun nen wel eens te wij ten zijn aan de bag ger wer ken (zie eer der), dit uit zich dan ook in de vi sin dex. In ver gelij king met de vi sin dex ge ge vens van 1996 is de waar de be oor de ling op 5 staal na me plaat sen de zelf de ge ble ven; op 3 plaat sen is de ze met 1 klas se voo ruit ge gaan en op 1 staal na me plaats is de ze met 1 klas se ach te ruit ge gaan (zie ta bel 1).

8 Tabel 1 : Overzicht van de aangetroffen vissoorten en het totaalaantal soorten (N) op de verschillende staalnamepunten in 2001 en in 1996 en de bijgaande visindexwaarde (Door VMM bemosnterde meetplaatsen op de Ijzer, met PIO-scores en BBI s van 1990 tot 2003 red.) VMMNR Waterloop Omschrijving X-coördinaat Y-coördinaat Bekken Gemeente1 Provincie1 kwaliteit IJZER Sint-Joris, Bruggesteenweg, Uniebrug Ijzer Nieuwpoort West-Vlaanderen Viswater IJZER Stuivekenskerke, IJzerdijk, Natuurreservaat Kleiputten Ijzer Diksmuide West-Vlaanderen Viswater IJZER Kaaskerke, IJzerdijk, Dodengang Ijzer Diksmuide West-Vlaanderen Viswater IJZER Kaaskerke, IJzerdijk, Spoorweg, opw Handzamevaart Ijzer Diksmuide West-Vlaanderen Drink- en viswater IJZER Nieuwkapelle, IJzerdijk, opw inlaat WPC-Blank Ijzer Diksmuide West-Vlaanderen Drink- en viswater IJZER IJzerdijk, Knokkebrug Ijzer Diksmuide West-Vlaanderen Drink- en viswater IJZER Vaartdijk, thv Hve Zwijnstal Ijzer Lo-Reninge West-Vlaanderen Drink- en viswater IJZER Vaartdijk, Labiettehoek-Rattekot Ijzer Lo-Reninge West-Vlaanderen Drink- en viswater IJZER Vaartdijk, Reningebrug Ijzer Lo-Reninge West-Vlaanderen Drink- en viswater IJZER Pllinkhove, Vleterenstraat, Elzendammebrug Ijzer Lo-Reninge West-Vlaanderen Drink- en viswater IJZER Stavele, Eversamstraat, zijweg voorbij Eversamhoeve Ijzer Alveringem West-Vlaanderen Drink- en viswater IJZER Stavele, IJzerstraat Ijzer Alveringem West-Vlaanderen Drink- en viswater IJZER Roesbrugge, Bergenstraat, Roesbruggebrug Ijzer Poperinge West-Vlaanderen Drink- en viswater IJZER Roesbrugge-Haringe, Heybrugstraat, zijweg naar hoeve Ijzer Poperinge West-Vlaanderen Drink- en viswater IJZER Cruysstraete, Pont d'hautkerque Ijzer Bambecque (Fr) Drink- en viswater IJZER Sint-Jacobskapelle, IJzerdijk, thv Jagersstraat Ijzer Diksmuide West-Vlaanderen Drink- en viswater IJZER Nieuwendammeweg, Spaarbekken Ijzer Nieuwpoort West-Vlaanderen Viswater