Inventaris van de archieven van de heerlijkheden Herkingen en Roxenisse 1725-ca Nummer archiefinventaris: Auteur: J.

Transcriptie

1 Nummer archiefinventaris: Inventaris van de archieven van de heerlijkheden Herkingen en Roxenisse 1725-ca Auteur: J. Fox Nationaal Archief, Den Haag 1953 Copyright: cc0 This finding aid is written in Dutch.

2

3 3 I N H O U D S O P G A V E Beschrijving van het archief...5 Aanwijzingen voor de gebruiker...6 Openbaarheidsbeperkingen... 6 Beperkingen aan het gebruik... 6 Aanvraaginstructie... 6 Citeerinstructie... 6 Archiefvorming...7 Geschiedenis van de archiefvormer... 7 Geschiedenis van het archiefbeheer... 9 Inhoud en structuur van het archief...10 Verantwoording van de bewerking Verwant materiaal...11 Verwante archieven Beschrijving van de series en archiefbestanddelen...13 I. Daniël Bernard Williamsz II. Cornelis van Nieuwenhoven III. Willem van Nieuwenhoven IV. De erven van Willem van Nieuwenhoven...16 V. Mr. Reynier Fredrik van Staveren VI. Aanhangsel: Archivalia betreffende goederen in Dirksland...19

4

5 Beschrijving van het archief BESCHRIJVING VAN HET ARCHIEF Naam archiefblok: Periode: ca Archiefbloknummer: Omvang: 0.10 meter; 20 inventarisnummers. Taal van het archiefmateriaal: Het merendeel der stukken is in het Nederlands. Soort archiefmateriaal: Normale geschreven, getypte en gedrukte documenten, geen bijzondere handschriften. Archiefbewaarplaats: Nationaal Archief, Den Haag Archiefvormers: Heerlijkheden Herkingen en Roxenisse Samenvatting van de inhoud van het archief: Het archief bevat voornamelijk leenacten van de Staten van Holland en West-Friesland. 5

6 6 Aanwijzingen voor de gebruiker Aanwijzingen voor de gebruiker Openbaarheidsbeperkingen OPENBAARHEIDSBEPERKINGEN Volledig openbaar. Beperkingen aan het gebruik BEPERKINGEN AAN HET GEBRUIK Reproductie van originele bescheiden uit dit archief is, behoudens de algemene regels die gelden voor het kopiëren van stukken, niet aan beperkingen onderhevig. Er zijn geen beperkingen krachtens het auteursrecht. Aanvraaginstructie AANVRAAGINSTRUCTIE Openbare archiefstukken kunnen online worden aangevraagd en gereserveerd. U kunt dit ook via de terminals in de studiezaal van het Nationaal Archief doen. Om te kunnen reserveren dient u de volgende stappen te volgen: 1. U maakt een profiel aan op en logt vervolgens in; 2. Via de archiefinventaris (alleen de beschrijvingen met rode nummers) selecteert u het gewenste archiefstuk door op de knop 'Reserveren' te klikken; 3. In het volgende scherm geeft u aan op welke dag u het archiefstuk wilt inzien; 4. Indien u zich bevindt in de studiezaal en een tafelnummer heeft ontvangen kunt u dit nummer vermelden. Als u geen tafelnummer heeft kunt u tafelnummer 777 laten staan; 5. Vervolgens bevestigt u uw reservering door deze te versturen. Citeerinstructie CITEERINSTRUCTIE Bij het citeren in annotatie en verantwoording dient het archief tenminste éénmaal volledig en zonder afkortingen te worden vermeld. Daarna kan worden volstaan met verkorte aanhaling. VOLLEDIG: Nationaal Archief, Den Haag,, nummer toegang, inventarisnummer... VERKORT: NL-HaNA,,, inv.nr....

7 7 Archiefvorming Archiefvorming Geschiedenis van de archiefvormer GESCHIEDENIS VAN DE ARCHIEFVORMER De Staten van Holland en West-Friesland hebben In 1725 de ambachtsheerlijkheid Oud- en NieuwHerkingen, door hen uit de domeinen verkocht, in leen gegeven aan Daniël Bernard Williamsz. Zo werd deze sinds jaren de eerste heer van Herkingen. 1 Het was Cornelis van Nieuwenhoven, baljuw, schout en dijkgraaf van Dirksland, die in 1738 de ambachtsheerlijkheid Ouden Nieuw-Herkingen kocht van Daniel Beraard Williamsz. voornoemd en in 1745 de ambachtsheerlijkheid Roxenisse van Diederik van Leyden, heer van Vlaardingen. Roxenisse vormde sedert 1724 één heerlijkheid met Onwaard en Aarddijkswal, maar de Staten van Holland en West-Friesland vonden goed bij resolutie van 30 November 1745, dat het als een afzonderlijke ambachtsheerlijkheid werd afgesplitst. Sindsdien zijn de ambachtsheerlijkheden Ouden Nieuw-Herkingen en Roxenisse - voor zover de archivalia dat uitwijzen - in één hand gebleven. Van Cornelis van Nieuwenhoven gingen ze over op zijn zoon Willem, van Willem van Nieuwenhoven op diens erven om dan te worden aangekocht door Mr. Reynier Fredrik van Staveren, die 31 Mei 1787 door de Staten van Holland en West-Friesland met de beide ambachtsheerlijkheden werd beleende. 1 Voor de geschiedenis van de heerlijkheden Herkingen en Roxenisse ook in oudere tijden zij verwezen naar Jhr. L.F. Teixeira de Mattos "De Waterkeringen, waterschappen en polders van Zuid-Holland" deel X - I "Het eiland Goedereede en Overflakkee" ('s-gravenhage 1941), inzonderheid blz en blz Dit werk haalt tal van bronnen aan, daaronder de vroeger verschenen litteratuur. Doordien het klooster van St. Elisabeth te Rugge bij den Briel en het klooster Zeelhem bij Driest in het tegenwoordige België de ambachtsheerlijkheid van Herkingen in de 15e en 16e eeuw gezamenlijk in bezit hadden, bevinden zich desbetreffende archivalia in het archief van eerstgenoemd klooster, dat in het Algemeen Rijksarchief berust.

8 8

9 9 Geschiedenis van het archiefbeheer GESCHIEDENIS VAN HET ARCHIEFBEHEER De hier beschreven archivalia, die niet verder gaan dan omstreeks 1795, moeten gezamenlijk in het bezit zijn geweest van Mr. R.F. van Staveren, die eerste équipagemeester was van het Admiraliteitscollege op de Maze te Rotterdam. Het archief werd in 1951 aan het Algemeen Rijksarchief geschonken door Dr. P. van der Meulen te 's-gravenhage (zie Verslagen omtrent 's Rijks oude archieven 1951, Tweede Serie XXIV, blz. 19 sub XI). De rechtstitel is (nog) onbekend

10 10 Inhoud en structuur van het archief Inhoud en structuur van het archief Verantwoording van de bewerking VERANTWOORDING VAN DE BEWERKING Enkele stukken hebben niet betrekking op Herkingen en Roxenisse, maar op goederen in Dirksland, die aan Willem van Nieuwenhoven hebben toebehoord. Deze zijn opgenomen in een aanhangsel van de inventaris. Aan de inventaris is toegevoegd een genealogische tabel, die niet alleen de familie-verhoudingen in het geslacht van Nieuwenhoven verduidelijkt, maar ook de opvolging in de twee ambachtsheerlijkheden.

11 11 Verwant materiaal Verwant materiaal Verwante archieven VERWANTE ARCHIEVEN Na Mr. R.F. van Staveren, die in 1809 overleed, zijn de heerlijkheden door het huwelijk van diens dochter Catharina Maria Theodora van Staveren met Mr. Otto Paulus baron Groeninx van Zoelen, heer van Ridderkerk, aan laatstgenoemd geslacht gekomen. In dit verband is het niet onmogelijk, dat zich nog archivalia betreffende Herkingen en Roxenisse zullen bevinden in het familiearchief Groeninx van Zoeten, dat op huize ten Donck onder Ridderkerk wordt bewaard. Archief van de ambachtsheren van Oud- en Nieuw-Herkingen en Roxenisse (1725) Archiefinstelling: Gemeentearchief Rotterdam, Akten van belening door de Staten van Holland en West-Friesland met de ambachtsheerlijkheid Oud- en Nieuw-Herkingen.

12

13 13 Beschrijving van de series en archiefbestanddelen BESCHRIJVING VAN DE SERIES EN ARCHIEFBESTANDDELEN I. Daniël Bernard Williamsz. I. DANIËL BERNARD WILLIAMSZ. Oud-gouverneur ter kust van Coromandel in Oost-Indië, overleden te Utrecht in Leenacte van de Staten van Holland en West-Friesland, waarbij zij Daniël Bernard Williamsz. belenen met de ambachtsheerlijkheid Oud- en Nieuw-Herkingen, door hem van de Staten gekocht. 30 Januari P.C. Blois van Treslong Prins "Genealogische en heraldische gedenkwaardigheden in en uit de kerken der provincie Utrecht", Utrecht, 1919, blz

14 14 II. Cornelis van Nieuwenhoven II. CORNELIS VAN NIEUWENHOVEN Baljuw, schout en dijkgraaf van Dirksland, overleden in Leenacte van de Staten van Holland en West-Friesland, waarbij zij Cornelis van Nieuwenhoven belenen met de ambachtsheerlijkheid Oud- en Nieuw-Herkingen na afstand door Daniël Bernard Williamsz.. 17 September Briefje van de makelaar C. Oudemans en quitanties van gelden voor de ambachtsheerlijkheid Oud- en Nieuw-Herkingen ter zake van aankoop en belening betaald stukken 4 Leenacte van de Staten van Holland en West-Friesland, waarbij zij Cornelis van Nieuwenhoven belenen met de ambachtsheerlijkheid Roxenisse na afstand door Diederik van Leyden, heer van Vlaardingen. 28 Maart 1746

15 15 III. Willem van Nieuwenhoven III. WILLEM VAN NIEUWENHOVEN Baljuw, schout en dijkgraaf van Dirksland, overleden in Leenacte van de Staten van Holland en West-Friesland, waarbij zij Willem van Nieuwenhoven belenen met de ambachtsheerlijkheden Roxenisse en Oud- en Nieuw-Herkingen, hem aanbestorven bij dode van zijn vader. 15 Februari Octrooi van de Staten van Holland en West-Friesland voor Willem van Nieuwenhoven om over zijn lenen te mogen disponeren. 21 November 1753 Gedrukt formulier, ingevuld met inkt.

16 16 IV. De erven van Willem van Nieuwenhoven IV. DE ERVEN VAN WILLEM VAN NIEUWENHOVEN Zeven kinderen en een kleinkind. Vgl. de genealogische tabel hierna. 7 Leenacte van de Staten van Holland en West-Friesland, waarbij zij Willem Gesinus van Nieuwenhoven, oud zes jaar, belenen met de ambachtsheerlijkheid Oud- en Nieuw-Herkingen, hem aanbestorven bij dode van zijn vader. 22 October Leenacte van de Staten van Holland en West-Friesland, waarbij zij Willem Gesinus van Nieuwenhoven, oud zes jaar, belenen met de heerlijkheid Roxenisse, hem aanbestorven bij dode van zijn vader. 22 October Extract uit het testament van Willem van Nieuwenhoven, behelzende de aanstelling van zijn schoonzoon Reynier Fredrik van Staveren en van de heer Willem Overwater, schout en secretaris van Stad aan't Haringvliet, tot executeurtestamentair en voogden van minderjarige erfgenamen. Afschrift. 15 April stuk Overgelegd ter Leenkamer van Holland bij de beleningen van 22 October Octrooi van de Staten van Holland en West-Friesland voor Mr. R.F. van Staveren en N.J. Woordhouder, executeurs-testamentair en voogden der minderjarige erfgenamen van wijlen Willem van Nieuwenhoven, tot relief van verzuimd verlei van lenen, annex machtiging tot herstel ener vergissing, die bij de beleningen van 22 October 1773 was begaan. 30 Juni Leenacte van de Staten van Holland en West-Friesland, waarbij zij Willem Gesinus van Nieuwenhoven belenen met de ambachtsheerlijkheid Oud- en NieuwHerkingen niet alleen voor hemzelf, maar mede ten behoeve van de andere erfgenamen van wijlen Willem van Nieuwenhoven, zes dochters en een kleindochter met name genoemd. 13 Juli 1786 In dorso een aantekening, dat Willem Gesinus van Nieuwenhoven, meerderjarig geworden, door middel van een gemachtigde hulde en manschap ter leenkamer van Holland heeft gedaan. 7 Juni Leenacte van de Staten van Holland en West-Friesland, waarbij zij Willem Gesinus van Nieuwenhoven belenen met de ambachtsheerlijkheid Roxenisse niet alleen voor hem zelf, maar mede ten behoeve van de andere erfgenamen van wijlen Willem van Nieuwenhoven, zes dochters en een kleindochter met name genoemd. 13 Juli 1786 Zie de noot bij inv. nr Leenacte van de Staten van Holland en West-Friesland, waarbij zij Pieter Havard belenen met een achtste part (pro indiviso) van de ambachtsheerlijkheid Oud- en Nieuw-Herkingen, hem aanbestorven bij dode en makinge van Johanna Cornelia van Nieuwenhoven, zijn huisvrouw.

17 17 Augustus Leenacte van de Staten van Holland en West-Friesland, waarbij zij Pieter Havard belenen met een achtste part (pro indiviso) van de ambachtsheerlijkheid Roxenisse, hem aanbestorven bij dode en makinge van Johanna Cornelia van Nieuwenhoven, zijn huisvrouw. 17 Augustus Diverse stukken behorende bij de beleningen en het octrooi van 1786: een extract uit de boedelinventaris van wijlen Willem van Nieuwenhoven annex acte van gedeeltelijke scheiding en deling, een afschrift van een acte van surrogatie van N.J. Woordhouder tot executeur-testamentair en voogd der minderjarige erfgenamen, een acte houdende een beschikking van de leenkamer van Holland en een specificatie van verschuldigde leenrechten met quitantie stukken

18 18 V. Mr. Reynier Fredrik van Staveren V. MR. REYNIER FREDRIK VAN STAVEREN Eerste équipagemeester van het Admiraliteitscollege op de Maze te Rotterdam, overleden in Lijst van leenacten en andere documenten betreffende de ambachtsheerlijkheden Oud- en Nieuw-Herkingen en Roxenisse. (c of 1800) 1 stuk De lijst noemt als laatste een "leenbrief van de gezamentlijke geintresseerders op mij als koper". Deze acte moet blijkens het archief van de leen- en registerkamer van Holland 31 Mei 1787 zijn uitgegeven aan mr. Reynier Fredrik van Staveren, die de genoemde heerlijkheden inderdaad door koop verwierf, maar het betrokken charter ontbreekt.

19 19 VI. Aanhangsel: Archivalia betreffende goederen in Dirksland VI. AANHANGSEL: ARCHIVALIA BETREFFENDE GOEDEREN IN DIRKSLAND Willem van Nieuwenhoven (overl. 1773) bezat ook goederen in Dirksland. De stukken vermeld onder de nrs zullen na zijn dood onder zijn schoonzoon, mr. Reynier Fredrik van Staveren zijn komen te berusten in diens qualiteit van executeur-testamentair en voogd der minderjarige erfgenamen. Blijkbaar heeft deze verzuimd ze over te dragen aan zijn zwager Willem Gesinus van Niewenhoven, die het betrokken land uit de boedel van zijn vader heeft geerfd. 17 Leenacte van de Staten van Holland en West-Friesland, waarbij zij Willem van Nieuwenhoven belenen met 30 gemeten uit 50 gemeten vrij vroonland in Dirksland, hem aanbestorven bij dode van zijn vader. 20 Juli 1753 De resterende 20 gemeten had Abraham van Nieuwenhoven, oom van Willem, in leen. 18 Leenacte van de Staten van Holland en West-Friesland, waarbij zij Willem van Nieuwenhoven belenen met 20 gemeten uit 50 gemeten vrij vroonland in Dirksland na afstand door Abraham van Nieuwenhoven, koopman te Rotterdam. 5 October Diverse stukken betreffende de voornoemde 20 gemeten vrij vroonland in Dirksland: afschriften van oudere acten, een acte van procuratie in verband met de overdracht, een specificatie van verschuldigde leenrechten met quitantie stukken 20 Quitantie van H. Dankaerts betreffende het aanplakken van biljetten voor de openbare verkoop van tienden in de polder Dirksland stuk De tienden behoorden waarschijnlijk tot de nalatenschap van Willem van Nieuwenhoven.