Internationale diagnosecriteria en behandelingstargets bij personen met diabetes type 2. Prof.em.dr. Raoul Rottiers Endocrinoloog UZ Gent

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Internationale diagnosecriteria en behandelingstargets bij personen met diabetes type 2. Prof.em.dr. Raoul Rottiers Endocrinoloog UZ Gent"

Fenna van der Wal
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Internationale diagnosecriteria en behandelingstargets bij personen met diabetes type 2 Prof.em.dr. Raoul Rottiers Endocrinoloog UZ Gent NVKVV Studiedag diabetesverpleegkundigen & -zorgverleners Oostende, 26 maart 2010 Prognose: de feiten 1

Raoul Rottiers Endocrinoloog UZ Gent NVKVV Studiedag

2 Diabetes verwikkelingen Diabetes Mellitus frequentste oorzaak van blindheid bij volwassene frequentste oorzaak van nierinsufficiëntie (> 1/3 van dialysepatiënten) 2-4 x meer sterfte door ischemisch hartlijden 2-6 x meer cerebrovasculaire accidenten 4 x meer perifeer vaatlijden 15 x meer lidmaatamputaties (> 65 j x 25) 2

dialysepatiënten) 2-4 x meer sterfte door ischemisch hartlijden 2-6 x meer

3 Prevalentie van Complicaties op Tijdstip van Diagnose Insuline Insuline Macrovasculaire Gevoeligh. Secretie Ziekte 30% 50% 50% 50% % 40% 70% 150% 10% 100% 100% Type 2 Diabetes GGT / GNPG Gestoord glucose metabolisme Normaal glucose metabolisme Groop. Etiology of non-insulin-dependent diabetes mellitus. Hormone Res. 1997;22: Diagnosecriteria 3

Secretie Ziekte 30% 50% 50% 50% 70-100% 40% 70% 150% 10% 100% 100% Type 2 Diabetes GGT /

4 Criteria voor diagnose DM 1. Symptomen van diabetes plus een PG van 200 mg/dl, afgeprikt op een willekeurig moment van de dag, zonder rekening te houden met het tijdstip van de laatste maaltijd. De klassieke symptomen omvatten polyurie, -dipsie, onverklaarde vermagering of 2. Een nuchtere PG van 126 mg/dl. Nuchter betekent geen calorie-inname sinds 8 uren of 3. Een 2-uurs PG van 200 mg/dl tijdens OGTT Diabetes mellitus Diagnostische criteria: plasma, mg/dl Diabetes mellitus Oude Nieuwe - nuchter uur na OGTT Gestoorde GT - nuchter <140 <126-2 uur na OGTT 140 en< en <200 Gestoorde NPG < en <126 4

maaltijd. De klassieke symptomen omvatten polyurie, -dipsie, onverklaarde vermagering of 2. Een nuchtere PG van 126 mg/dl.

5 Hemoglobine A 1 c A1C HbA 1C: normaal 4,0-5,5 = graad van metabole controle A1C als diagnosemiddel 5%: normaal 5,7 6,4%: prediabetes of verhoogd risico op diabetes 6,5%: diabetes ADA - Diabetes Care, januari

6 Vroegtijdige opsporing Symptomen of bevindingen: dorst, polyurie, nycturie, incontinentie vermagering snel verouderen recidiverende urinaire infecties recidiverende gynaecologische infecties recidiverende balanitis neuropathische pijnen (onderste ledematen) voetwonden visusvermindering cardiovasculaire aandoeningen Vroegtijdige opsporing Risicofactoren voor type 2 diabetes: diabetes in de familie obesitas (algemeen, abdominaal) leeftijd > 65 jaar vroeger zwangerschapsdiabetes of kinderen met een geboortegewicht > 4,5 kg diabetogene farmaca (corticoïden, ) vroeger gestoord glucose metabolisme (bvb.bij heelkunde) hyperlipidemie hypertensie 6

aandoeningen Vroegtijdige opsporing Risicofactoren voor type 2 diabetes: diabetes in de familie obesitas (algemeen, abdominaal) leeftijd > 65 jaar vroeger

7 Glucosemeters: niet voor diagnose Behandelingstargets 7

8 Diabetes mellitus type 2 U.K.P.D.S. = United Kingdom Prospective Diabetes Study 1998 UKPDS-studie Groep 1: conventionele therapie Groep 2: intensieve therapie Sulfonylurea Insuline Metformine Resultaten groep 1: HbA 1C = 7,9 groep 2: HbA 1C = 7 8

Groep 1: conventionele therapie Groep 2: intensieve therapie

A1C (%) 4/13/2010 UKPDS-STUDIE: RESULTATEN Een daling van het HgbA 1C met gemiddeld 0,9% over een gemiddelde periode van 10 jaar geeft een risicoreductie van: 12% voor alle diabetescomplicaties 25%

9 A1C (%) 4/13/2010 UKPDS-STUDIE: RESULTATEN Een daling van het HgbA 1C met gemiddeld 0,9% over een gemiddelde periode van 10 jaar geeft een risicoreductie van: 12% voor alle diabetescomplicaties 25% voor microvasculaire complicaties 16% voor myocardinfarct 21% voor retinopathie 33% voor albuminurie Verband tussen gemiddelde plasma glucose (MPG) en A1C MPG (mg/dl) MPG, mean plasma glucose. Adapted from Rohlfing CL et al. Diabetes Care. 2002;25:

myocardinfarct 21% voor retinopathie 33% voor albuminurie Verband tussen gemiddelde plasma glucose (MPG) en A1C 12 11 10 9

10 Risico reductie (%) 4/13/2010 Hemoglobine A1c Doel ADA < 7 ACE & IDF < 6.5 A1c BG Verband tussen A1C en risico op complicaties : UKPDS Type 2 DM Reductie van risico op complicaties voor elke verlaging van het gem. A1C met 1% Microvasculair Elk eindpunt gerelateerd aan diabetes Overlijden gerelateerd aan diabetes Fataal en Niet-fataal MI Amputatie of Overlijden door PVZ UKPDS, United Kingdom Prospective Diabetes Study; MI, myocardi infarct; PVZ, perifere vaatziekte Stratton IM et al. Br Med J. 2000;321:

complicaties voor elke verlaging van het gem.

11 Relatief Risico Relatief Risico (%) 4/13/2010 Overlijdensrisico in relatie tot A1C waarde 6 A1C 5.0%-5.4% A1C 5.5%-6.9% A1C 7.0% Cardiovasculaire ziekte Ischemische hartziekte Alle oorzaken Noteer: A1C <5.0% was gedefinieerd als een relatief risico van 1 Adapted from Khaw K-T et al. Br Med J. 2001;322:1-6. A1C en Relatief Risico voor Microvasculaire Complicaties: DCCT A1C (%) Retinopathie Nephropathie Neuropathie Microalbuminurie DCCT, Diabetes Control and Complications Trial. 1. Adapted from Skyler JS. Endocrinol Metab Clin North Am. 1996;25: DCCT. N Engl J Med. 1993;329: DCCT. Diabetes. 1995;44:

12 Diabetes mellitus type 2: implicaties van de UKPDS-studie 1. Hyperglycemie is de belangrijkste oorzaak van microvasculaire complicaties 2. Intensieve therapie vermindert het aantal complicaties bij type 2 diabetes 3. Doel: HgbA 1C < 7,0 4. Bloeddrukdaling vermindert het aantal complicaties. Doel: bloeddruk < 130/85 Treat to target A1c A1C is een sleutelmerker voor de efficiëntie van de diabetestherapie A1C spiegels correleren met patient s relatief risico op overlijden en op microvasculaire en macrovasculaire complicaties De DCCT, UKPDS, en andere grote studies - en de grote diabetes organizaties - steunen de treatment-to-target met als doel een A1C <7% DCCT, Diabetes Control and Complications Trial; UKPDS, United Kingdom Prospective Diabetes Study. 12

Doel: bloeddruk < 130/85 Treat to target A1c A1C is een sleutelmerker voor de efficiëntie van de diabetestherapie A1C spiegels correleren met patient s relatief risico op overlijden en op

13 Aanbevolen ADA- en AACE/ACEdoelstellingen voor glycemie-controle: A1C, NPG, and PPG Biochemische controle 1 Normaal 1 Doel 1 A1C * (%) <6.0 <7.0 NPG (mg/dl) preprandiaal gemiddelde < PPG (mg/dl) <140 <180 *Referenced to the nondiabetic range using a DCCT assay. 1 AACE/ACE recommendation: 6.5%. 2 AACE/ACE recommendation: <110 mg/dl. 2 AACE/ACE recommendation: <140 mg/dl. 2 ADA, American Diabetes Association; AACE/ACE, American Association of Clinical Endocrinologists/American College of Endocrinology; FPG, fasting plasma glucose; PPG, postprandial glucose; DCCT, Diabetes Control and Complications Trial. 1. ADA. Diabetes Care. 2003;26(suppl 1):S33-S AACE/ACE. Endocr Pract. 2002;8(suppl 1): Welke waarde voor A1C? Mortaliteit A1C 6,5 7,5 10 Lancet, 2010, feb 6, 375 (9713):

14 De boodschap blijft De doelstellingen van een aangepaste behandeling voor personen met diabetes moeten een ernstige inspanning inhouden om bloedglucose-spiegels te bereiken die zo dicht mogelijk aansluiten bij die van personen zonder diabetes, voor zover dit mogelijk is Dr. Elliot Joslin, 1935 Treat to target A1C Aggressieve (= combinatie) therapie is vaak nodig om goede controle te bereiken Treat to target vereist een globale aanpak: controle van de bloeddruk en controle van de LDL-C, als ondersteuning van een geconcerteerde aanval op de A1C spiegels Treat to target verlaagt het risico op complicaties en de daaraan geassocieerde onkosten LDL-C, low-density lipoprotein cholesterol. 14

Elliot Joslin, 1935 Treat to target A1C Aggressieve (= combinatie) therapie is vaak nodig om goede controle te bereiken Treat to target vereist een globale aanpak: controle

15 Predictoren van Cardiovasculaire Ziekte in Algemene Bevolking Hyperglycemie Insuline Resistentie Dyslipidemie - LDL cholesterol - HDL cholesterol - Triglyceriden Hypertensie Procoagulans Profiel Roken Lichaamsgewicht Centrale Obesiteit Familiale anamnese Sedentair Leefpatroon Dieet De meeste van deze CV risicofactoren zijn aanwezig bij patienten met type 2 diabetes! De klassieke risicofactoren voor hartziekten Hypertensie (SBD 195 mmhg) x3 X4.5 x9 x16 Roken X1.6 x6 x4 Serum cholesterolwaarde (8.5 mmol/l, 330 mg/dl) (Adapted from Poulter et al, 1993) Erfelijk risico is onafhankelijk van de drie primaire risicofactoren 15

risicofactoren zijn aanwezig bij patienten met type 2 diabetes! De klassieke risicofactoren voor hartziekten Hypertensie (SBD 195 mmhg) x3 X4.

16 Risicofactoren bij T2 DM Hyperglycemie: UKPDS Bloedlipiden: TG, LDL-C, HDL-C Bloeddrukcontrole Roken Lichaamsbeweging Het Insuline Resistentie Syndroom Type 2 diabetes of gestoorde glucose tolerantie Obesitas (abdominaal) Dyslipidemie Hypertensie Insulineresistentie Hyperinsulinemie (in begin) Atherosclerose DeFronzo, Ferrannini. Diabetes Care 1991; 14 (3):

of gestoorde glucose tolerantie Obesitas (abdominaal) Dyslipidemie Hypertensie

17 Metabool syndroom : IDF- Criteria (2007) 3 van de volgende criteria: abdominale obesiteit: M > 94, V > 80 cm triglyceriden : 150 mg/dl HDL-cholesterol : M < 40, V < 50 mg/dl bloeddruk : syst. 130 of diast. 85 mmhg of antihypertensieve medicatie nuchtere glycemie : 100 mg/dl of hypoglycemiërende medicatie Hypertensie bij diabetes mellitus Doelwitwaarden voor bloeddruk bij diabetes: 130/85 Joint National Committee on prevention, detection and treatment of hypertension (JNC-6) % van diabetici bereiken dit doel! 17

85 mmhg of antihypertensieve medicatie nuchtere glycemie : 100 mg/dl of hypoglycemiërende medicatie Hypertensie bij diabetes

18 TYPE 2 DIABETES Metabole doelstellingen Parameter Na te streven waarde Nuchtere glucose totaal bloed bloedplasma mg/dl mg/dl HbA 1c optimaal <6% doel 7% (7,5 bij vaatlijden?) actie niveau >8% Totaal cholesterol <190 mg/dl LDL-C optimaal <100 mg/dl (< 70?) start therapie bij >130 mg/dl HDL-C >45 mg/dl Triglyceriden <150 mg/dl Data from American Diabetes Association. Diabetes Care. 1999;22 (suppl 1):S32-S41; The National Cholesterol Education Program (NCEP) Expert Panel. JAMA. 1993;209: Doelstellingen bij type 2 diabetes HbA1c 7% (7,5 bij vaatlijden?) Systol. BD < 130 mm Hg Diastol.BD < 85 mm Hg LDL < 100 mg/dl (70?) HDL > 45 mg/dl Triglyceriden < 150 mg/dl Aspirine > 40 jaar oud (?) ACE-inhibitor Bij C.V. risico factoren 18

) start therapie bij >130 mg/dl HDL-C >45 mg/dl Triglyceriden <150 mg/dl Data from American Diabetes Association. Diabetes Care.

19 Associatietherapie ~ Aanpak van cardiovasculair risico Gewichtsreductie: Orlistat (Xenical ) Sibutramine (Reductil )?? Rimonabant (Acomplia )?? Lipiden: Statines Fibraten Ezetemibe Hypertensie Aspirine Rookstop? Een beetje diabetes? 20 j DM 2 55 j DM 1 Practical Diabetes

Vergelijkbare documenten

Wat iedere zorgverlener moet weten. Recent nieuws uit de diabeteswereld. Prof. Em. Dr. Raoul Rottiers. Endocrinoloog UZGent

Wat iedere zorgverlener moet weten Recent nieuws uit de diabeteswereld Prof. Em. Dr. Raoul Rottiers Endocrinoloog UZGent 13 Diabetessymposium Gent, 9.11.2010 AHS / NVKVV Diagnosecriteria 1 Criteria voor