DJANGAN LOEPAH. UITGAVE VAN DE FEDERATIE HUiSHOUDELIJKE... EN GEZINSVOORLICHTING IN SAMENWERKING MET C. C. K, P.

Transcriptie

1 2008 A 3999

2 DJANGAN LOEPAH UITGAVE VAN DE FEDERATIE HUiSHOUDELIJKE... EN GEZINSVOORLICHTING IN SAMENWERKING MET C. C. K, P.

3 INHOUDSOPGAVE Hfdst, Onderwerp Blz. 10 Over afbetalingen / 4 2. Over besteding van het inkomen ezuinigingen....,... 5 / 7 3. nuishoudelijke karweitjes /10 Onderhoud dameskleding Stoken voor alle schoorstenen.,.,.11/14 5. Tips voor koken en menu; s /19 o. ;'Aeten en wegen /22 Lichaamsgewicht /21 7. Het A-S.C. van het huishouden 22/27 Pasen,... ' -... _ /23 8 ~(leine kinderen worden groot I.. 27/30 CJ. ~roen ten kalender... 30/35 Voedingsallerlei... 32/35 Schijf van vijf..., Kleine hygiënische wenken Tanden poetsen Ik wil geen smeerpoets zijn.. 39 Kruisverenigingen...., Kinderen bezighouden / Vakantiemogelijkheden..., 43/46 Hfdst Onderwerp Blz, Over breien /50 Opzetten, minderen en meerderen Sokken... '. 47 Schoonmaak in een nieuw te betrek k~n woning /58 Huisapotheek Kleine wenken.,.., Boekhouding voor de huishouding... 58/63 Kleine kinderen worden groot Il 64/66 Herstellen, verstellen, vermakc:n en veranderen van gedragen kleding Over cursussen.... Tien wenken voor de huisvrouv'v'... Hoe doe ik op prettige wijze ervaring op v6órdat ik een eigen huishouding 66/ ga doen? ',... 72/75 Breien Il /81 Sinterklaasgebruiken 78/81 Kleine kinderen worden groot III.. 81/36 Kerst- en Oudejaarsgebruiken en -recepten, 84/86

4 Hfdst, Onderwerp Blz. 21. Huishoudelijke tips / Kostenrekening / Elck wat wills /101 Paasrecepten / 95 Schoonmaak / 97 Recepten voor slaatjes Over vlees / Zo zijn onze manieren /108 Dranken en lekkernijen /105 Kledingtips schoenenzak /107 Strijken en veiligheid Wassen / Verdeling van huishoudelijk werk, 115/123 Karweitjes Werklij st Hfdst. Onderwerp Blz. Schoonmaken naaimachine Schoenen onderhoud 122 Huishoude lijke kleinigheden Dag school!. 123/ Postorders en kopen aan de deur 130/134 Recepten Wij verwachten een kleintje /142 Schoonmaak van een nieuw huis 142 Zuinigheid en elektriciteit Djangan loepah, de wenken van DJ ANGAN LOEPAH! 144 Oppasproblemen Verzekeringen 147 Kamerplanten 148 II

5 SYSTEMATISCHE INHOUDSOPGAVE OMGAAN MET GELD \betfjlin 'jen. lni<omstenbesteding. 30ekhouding in de huishouding.... : :ostenberekening inrichting?ostorders en kredieten. Verzekeringen HOE KAN IK 3EZUINIGEN? Algemene tips Z uinigheid in verband met kleding. -:: uini jheili en elektriciteit... VOEDING Tips voor koken en menu' s...1eten en If.,regen T... ichaamsgewicht :(leine kinderen worden groot l ::leine Kinderen worden groot II :( leine kinderen worden groot IIl r-;roentenkalender Blz. 1/ /68 89/94 130/ / 7 66/ /13 19/22 20/21 27/30 64/66 81/86 30/35 VOEDING (vervolg) Schijf van vij f.. Kerst- en Oudejaarsrecepten Paasrecpten ,....,.... Recepten voor slaatjes Vlees (soorten, bereiding). DrarKen en lekkernijen....,.... Twee goedkope menu' s Voeding a,s. moeders KL EDING Onderhoud dameskleding Zuinigheid in verband met kleding Kledingtips, opbergen van schoenen en Blz, 35 84/86 94 / /10 1,.. 102/ / /72 toiletgerei,,.. 105/1J7 Strijken..'. 107 '/Vossen... lj8/11 5 Schoenenonderhoud 122 BREI EN Opzetten, meerderen, minderen 45/50 IIl

6 BREIEN (vervolg) Sokken ".,,. 0, Aanwijzingen goed breiwerk. >,,, Wanten en kniewarmers.... Hutsje..... Armsgat,.. STOKEN.. SCHOONMAAK.... Schoonmaak van een nieuw huis.... Schoonmaak...,.... Schoonmaken van een naaimachine Blz /81 76/ /16 51/ / HYGI ËN E Kleine hygiënische wenken. > Tandenpoetsen ,..,.,..'.. Kruisverenigingen......, Huisapotheek , OPVOEDING Kinderen bezighouden Vakantiemogelijkheden.... Wat kunnen we kinderen laten doen? Dag school! Oppasprobleem, Blz /43 43/46 72/75 123/ KARWEITJES Huishoudelijke kleine karweitjes. 7/10 115/123 Wat te doen als de waterleiding bevriesi.? 86/88 WENKEN EN WERKINDELING Kleine wenken. ".. 58 Tien wenken voor de moderne huisvrouw 72 Dagindeling,... ", ".. 115/123 Werklijst...,.. U8 Huishoudelijke kleinigheden.....,. 123 IV ALGEMENE ONDERWERPEN A. B.C, voor de huisvrol!w.,.. ' " 22/24 Cursussen,..,...,..,, > 70 Zo zijn onze manieren,...,. c 102/108 Veiligheid,,.,.,,.., ",...,., 107 Elektriciteit en zuinigheid 143 Kamerplanten.,....,,,. ". 148 FEESTEN Pasen " ",.... u ",,,,,,,, " 22/24 Sinterklaasgebruiken.., ". 78/81 Kerst- en Oudejaarsgebruiken en -recepten 84/86 Paasrecepten.. ".,..., " 94 / 95

7 IN LEI DIN G van DJANGAN LOEPAH - Vergeet mij niet Dit boekje is samengesteld uit hoofdstukken die gedurende ruim een jaar maandelijks werden uitgegeven en op devooruchtingslessen aan gerepatrieerden in contractpensions werden gebruikt. De hoofdstukken zijn gerangschikt naar de volgorde die in de lessen gebruikt werd, dus niet naar onderwerp, In de inhoud kunt U de hoofdstukken die bij elkaar horen terugvinden, De bedoeling van dit boekje is niet er een studieboek van te maken maar een gezellig naslagwerkj e voor later als men in een eigen huis woont, De schrijfster is zich zeer wel bewust dat onze dames die nog in een C i p_ wonen zich nog niet altijd kunnen inleven in een Nederlands huishouden; dit komt pas later en dan bleek men behoefte hebben aan deze schriftelijke ~ djangan loepah' s". Moge het een goede hulp zijn in Uw eigen huis, dat is de wens van het C. C. K. P, 2. C, C. K. P. klinkt voor oningewijden nog al onbegrijpelijk. Het is echter de afkorting van : Centraal..Çomit~ van Kerkelijk en..p.,articulier initiatief voor Sociale Zorg t. b. v. gerepatrieerden. Dit comitê is een overkoepelend orgaan, waarin dus alle levensbeschouwelijke organen zijn verenigd. Behalve allerlei sociale bemoeiingen wordt door het C. C. K. P. ook aandacht geschonken aan de huishoudelijke voorlichting, Door middel van cursussen die in de c, p. ' s gegeven worden, door lezingen en films wordt getracht de tijd in de c. p. ' s nuttig te besteden. I nspectri ce Hu i shouáeliike Voorl i cht ing van het Co Cc K. P o v

8 10 OVER AFBETAL,IHGEH Waarschuwingen bij aankoop van meubilair en andere zogenaamde roerende goederen. Dit zi in dus o.o. huisraad u te/ev is ietoestellen g radio I s, naaimachinesq fietsen enz. De aankoop van al deze artikelen kan contant geschieden. Men is dan van alle moeilijkheden af en heeft uitsluitend te letten op kwaliteit en goede aflevering. Niet iedereen is echter zo gelukkig en verstandig om alle aankopen contant te kunnen betalen. Men vervalt dan soms in een afbetaling, die bij het eerste geval nog niet ~ zwaar behoeft te drukken. Hierdoor denkt men dat het eigenlijk wel gemakkelijk is en komt al gauw tot een tweede artikel op afbetaling, Nu wordt het al een beetje een probleem, hoe het geld elke maand of week beschikbaar te hebben. Elke maand moet het geld voor beide afbetalingen er zijn. Heeft men een vast inkomen, dan is de kans niet zo groot dat het geld er niet is, hoewel bij ziekte of een andere tegenslag het gevaar niet denkbeeldig is, dat het geld voor de afbetaling, dus een schuld: voor een ander doel gebruikt wordt. Daarom, bij ontvangst.van salaris, loon of hoe men het noemen wil: allereerst de schuld, de afbetaling apart leggen, desnoods even op de spaarbank. Er zijn twee soort~~ afbetalingen: a. afbetaling; b. huurkoop. a. A fb eta I in g. Hierbij wordt het gekochte voorwerp onmiddellijk eigendom van de koper. De afbetaling geschiedt maandelijks of wekelijks, de afkoopsom wordt met een bepaald percentage verhoogd, dus een deel van de koopsom komt er nog eens bovenop, Denk ook om de eerste aanbetaling. Het is nog altijd voordeliger om contant te betalen, omdat er dan in sommige gevallen nog korting gegeven wordt. Er gaat dan een klein bedrag van de koopsom af, inplaats van een bedrag er bovenop, dus : dub bel e win s t '1,

9 b. Hu u r k 00 p. Dit komt meer voor dan gewoon afbetalen, daarom wordt hierover wat uitvoeriger gesproken. Bij huurkoop wordt het voorwerp pas eigendom van de koper nadat alle termijnen, vermeerderd met renten en kosten, zijn betaald. Het bovenstaande is voor velen onbekend, waardoor vaak onaangenaamheden ontstaan, bv. : een gezin kan de vereiste termijnbetalingen niet opbrengen, is reeds een paar termijnen achter en verkoopt nu het voorwerp om deze termijnen in te halen. Dit is eigenlijk verduistering, want het voorwerp is nog geen eigendom, het is dus een strafbaar feit en kan door de rechter gestraft worden, hetgeen in de praktijk meermalen voorkomt. Reparaties daarentegen zijn voor rekening van de koper, ook al is het voorwerp nog geen eigendom~ Voorzichtigheid is dus aanbevolen bij het tekenen van een contract, en vooral de kleine lettertjes lezen: Wist u dat er uitgerekend is, dat bij huurkoop (en ook bij afbetaling) vaak gemiddeld 25 % rente wordt betaald (hierin zitten ook alle bijkomende kosten die vaak door de verkoper niet zo precies genoemd worden, maar u ziet hoe het op kan lopen ~ ). Dat is niet mis, en de reden te meer om eens te bedenken of men niet beter kan proberen te sparen, wat langer te wachten, en het zozeer begeerde artikel goedkoper en zonder schuld in huis te krijgen. In dit contract, waarvan de koper een afschrift moet ontvangen, moet duidelijk staan: 1. koopprijs; 2. verschuldigde renten en kosten ; 3. plan van afbetaling; 4. iets over voorbehoud en eigendomsovergang; 5. aanbetalingssom. rs. deze akte er niet, dan geldt de overeenkomst als een gewone afbetalingsovereenkomst. Het aantal termijnen ligt als regel tussen 3 en 24 maanden en de renten varieren van B - 120/0, nog verhoogd met administratiekosten. dit alles boven de koopprijs. Wat gebeurt er nu wanneer de koper achterstallig is met zijn betaling? Het is NIET WAAR dat de verkoper onmiddellijk het voorwerp terug mag nemen, en dan zelfs de betaalde termijnen niet terug behoeft te 2

10 geven. De verkoper mag er financieel geen voordeel van hebben. Zolang de verrekening niet heeft plaats gehad heeft de koper het recht het voorwerp bij zich te houden. De huurkoopovereenkomst moet door MAN EN VROUW getekend worden. Bij aankoop van artikelen op huurkoopbasis moet men wel goed en terdege overtuigd zijn, dat men in staat is maandelijks aan zijn verplichtingen te voldoen. Ook bij werkloosheid, ziekte e~ dergelijke tegenslagen moeten de betalingen gedaan worden. Daarom: eerst zien of het te kopen voorwerp wenselijk of noodzakelijk is. Bv. : een naaimachine voor iemand die daarmee in haar onderhoud moet voorzien; radio en televisie zijn wel prettig, maar niet noodzakelijk, dus: dubbel goed bekijken of het risico n iet te groot is. De eerste voorbeelden zijn verantwoorde aankopen, de andere zijn vraagtekens. Ook bij de aanschaf van werktuigen en hulpmiddelen voor uw beroep (dit voor de mannen : ) gaat het niet altijd op dat eerst sparen en dan kopen voordeliger is. U kunt beter krediet nemen (bij de boerenleenbanken of de middenstandsbanken), een nieuwe machine kopen en meer 3

11 verdienen, dan met een oude voortploeteren en weinig verdienen. Tot slot van dit verhaal zou ik u nog enige tips aan de hand willen doen over de manier waarop we kopen op afbetaling kunnen voorkomen en toch geregeld eens iets kunnen aanschaffen. 1. Op verkopingen, veilingen, zelfs op de markt kan een handige vrouw of man vaak een koopje wegslepen. Ga eens kijken of dáar het begeerde meubelstuk niet voor een paar tientjes te krijgen is. 2. Tweede- keus- goederen kunnen kleine gebreken hebben, maar zijn vaak aanzienlijk goedkoper" Een weeffout je, een niet- geheel- rond bordje, dit hindert in het gebruik niets. 3 ~ Brommen is duurder dan u denkt. Een tweedehands fiets koopt u gemakkelijk voor het bedrag dat u voor een brommer als eerste betaling moet storten. Gedeeltelijk overgenomen uit " Denken en doen" en " Kopen op afbetaling", uitgave van het G. B. I. 20 OVER BESTEDING VAN HET INKOMEN Niet nadrukkelijk genoeg kan er op gewezen worden dat het noodzakelijk is voor een goedlopende huishouding de uitgaven op te schrij~en ~ al is dit op de meest eenvoudige manier. Het eerste wat er na het geven van d~ze raad gevraagd wordt is: houd ik dan over?- of: kom ik dan niet tekort? Op beide vragen zou best met neen geantwoord kunnen worden. Door opschrijven alleen houdt men geen geld over en heft men ook het tekort niet op. Door het 4

12 opschrijven echter heeft men overzicht van de uitgaven en kan zo nodig bezuinigen door elke week of elke maand een bepaald onderdeel nauwkeuriger te bekijken. Men zal dan bv. de ene maand zien dat de wasmiddelen erg royaal zijn gebruikt de andere maand zal men het suiker -; koffie- of theeverbruik nogal hoog vinden en dan bv zien dat bij de afwas van de kopj es op de bodem nog een hele schep suiker ligt, Ook de thee kan meestal economischer gebruikt worden Er wordt vaak een grote theepot gebruikt voor 2 of 3 personen. Dit lijl<en ldeinigheden, maar over een jaar verzameld kan dit een heel bedrag worden. Wanneer men royaal geld heeft zal men op deze zaken niet behoeven te letten, maar wanneer men niet of nauwelijks toekomt, zijn juist deze z. g kleine bedragen zeer belangrijk om het budget in evenwicht te houden of te brengen. Wanneer men eenmaal oog krijgt voor deze dingen, wordt het een sport om geld te besparen, zonder dat men er last van heeft Elke huisvrouw kan deze lijst aanvullen, o. a. : 1. ~choenenonderhoud Geregeld poetsen is het behoud van het leer.. 2. Zolen met lijnolie insmeren, ze gaan dan langer mee Lijnolie is in een verfwinkel te krijgen 3. Natte schoenen op de zijkanten neerleggen met proppen krantenpapier opgevuld (niet bij de kachel : ) 4. Tijdige reparaties aan schoenen gedaan verlengen de levensduur. 5. Natte kleren uithangen en handschoenen laten drogen, niet in een prop in de zakken laten, en niet op de kachp.l; vlekken dadelijk uitmaken. Alle kleren gaa.n langer mee wanneer ze op deze wijze behandeld worden. 6. De sc~on~_~as nazien voordat ze in de kast wordt opgcborgp.n; knopen aanzetten, lussen vastnaaien, kleine gaatj es stoppen, 5

13 7. Regelmatig 1 of 2 huishouddoeken en handdoeken bijkopen (uitverkoop), zodat niet plotseling gemerkt wordt, dat er alleen nog maar " vodden" zijn. Men staat dan voor een te grote uitgave ineens. 8. Gas aansteken met aanstel<er, een uitgave die men maar eenmaal hoeft te doen, met af en toe vernieuwen van het vuursteentje. Ligt er een doosje lucifers, dan worden soms 3. lucifers gebruikt voor êenmaal aansteken. De gewone raadgeving: Laat niet de vlam om de pan spelen, dat is verloren warmte (dus geld), kunnen we achterwege laten. Want deze raadgeving wordt voortdurend herhaald in alle tijdschriften en is dan 001< zeer belangrijk. Laat niet het gas hoog uranden als de inhoud van de pan of ketel kookt. Meer dan koken kan het toch niet' : Zet zo mogelijk 2 pannen op elkaar, bv. aardappelen onder, daarbovenop soep, die verder moet trekken, of een gerecht dat warm gehouden moet worden. Zorg altijd een ketel water op de kachel te hebben, het is een goedkope manier om te kunnen beschikken over heet \\' ater. 9. Elektriciteitsrekeningen vallen meestal tegen, maar 001< hierop kan bezuinigd worden zonder al te veel moeilijkheden. a. Allereerst: druk elk lid van het gezin op het hart : lichten uit te doen in kamers waar niemand aanwezig is. b. Wanneer het bepaald nodig is, dat er ergens in huis' s nachts licht brandt, neem daarvoor dan een waaklampje - dit zijn kleine peertjes (groen of wit) - die een minimum aan stroom kosten. 6

14 c. Let op de verdeling van lichtpunten in de kamers Ne~m niet te veel kleine lampjes met lampekapjes, dit kost veel stroom en geeft weinig licht. Neem in een kleine kamer geen grote laaghangende lamp, dit maakt de kamer nog kleiner Neem niet te sterke peren op plaatsen waar het niet nodig is (bv. in de gang). Maak een goed gebruik van het strijkijzer. Strijk zoveel mogelijk achter elkaar af. Strijk eerst klein goed, (zakdoeken enz. ), daarna de grote stukken, schakel dan het ijzer uit en strijk weer klein goed waarbij het ijzer niet zo warm behoeft te zijn. Pers bij het strijken tegelijk broeken, plooirokken enz. op. d, Gebruik zo min mogelijk een elektrische straalkachel, dit is n, 1. een zeer duur apparaat in het gebruik. Stroomverbruik per uur bij 2 stangen van elk 500 KW ; 7 cent Ook een elektrische kookplaat is niet aan te bevelen; het stroomverbruik is hoog. Gebruikt men tbch een kookplaat, neem dan geen" open" plaat: bij overkoken is de plaat moeilijk schoon te maken, bovendien is een open plaat niet ongevaarlijk (dir~ct contact met de stroom). 30 HUISHOUDELIJKE KARWE.lT JES In dit 3de hoofdstuk zullen allerlei huishoudelijke karweitjes genoemd worden, die men met enige oefening zelf kan doen, en waardoor veel geld be~paard kan worden. Uitgebreid worden deze karweitjes behandeld in het vouwblad: Kleine karweitjes in eigen huis I en 1I, 15 cent per stuk, uitgave van de Stichting " Commissie voor Huishoudelijke en Gezimvoorlichting" 1 van Speykstr. 19, den Haag (plaatselijke commissies in vele steden). 7

15 a. Zekering elektriciteit inzetten: men moet altijd zorgen enige stoppen in voorraad te hebben. b. Leertje van de kraan verwisselen als de kraan lekt of doordraait. Een leertje kost 12 cent, arbeidsloon voor inzetten is zeker f 2, - ~ f 3, -. c. Alle sloten die stroef gaan, bijtijds smeren, deuren die piepen ook. Spijkers die loszitten, schroeven die zich losgewerkt hebben, een traproede die los ligt: elektrisch snoer dat rafelt, allerlei kleinigheden, die door iedereen zelf hersteld kunnen worden zonder veel kosten, mits het tijdig gebeurt. Bij plakken van behang. Ie. vetvlekken wegschuren; 2e. spijkertjes verwijderen: 3e. schuur het behang wat bij om de beschadigde plek heen; 4e. roer stijfsel met koud water tot een papje, giet hierop kokend water, tot er een dikke, doorzichtige pap ontstaat; dek het af met een natte doek, anders komt er een vel op. Laat dit papje staan tot het koud is: 5e. scheur nu een stuk behangelspapier; dat u bewaard heeft toen de kamer behangen werd af, dat groter is dan de beschadigde plek Denk er daarbij aan, dat patronen in dezelfde volgorde moeten doorlopen. Is het oude behang verschoten, laat dan het nieuwe stuk een paar dagen in het licht liggen. Leg het stuk behang met de goede kant op een stuk wit papier. Smeer de achterzijde van het behang met stijfsel in, vooral niet te dik. Pak het papier met twee handen beet en breng het op de juiste plaats aan. Strijk daarna met een zachte borstel geleidelijk van boven naar beneden, zodat de luchtblaasjes weggedrukt worden. (Gedeeltelijk overgenomen uit.. Handig huishouden", uitgave Comm. Huish. en gezinsvoorlichting). 8

16 Handigheidjes die geld sparen: 1 Z elf sc hildercn : in ej ke verfwinkel zijn goede handleidingen gratis te krijgen 2 De binnenkant van kasten, of alleen de planken, bekleden met plastic. inplaats van met kastpapier Kastpapier scheurt, wordt vuil en kan niet nat worden afgenomen; planken kunnen ool< geschilderd worden. 3a 3b 3c Voor een gezin met kind 'ren. bekleedt een deel van een muur van een van de kamers met hardboard. overgeschilderd met borc!enverf. Hierop kan met luijt getekend worden en met één veeg van een natte doek is de muur weer schoon. Ook een lap of stuk zachtboard tegen de muur is heel prettig om plaatjes op te prikken. Een eigen stoeltje en een plankje tegen de muur om speelgoed op te zetten geeft het kind een eigen omgeving 4 Voor hetzelfde gezin: een zelf aan te brengen kunstharsplaat op tafels: geen vlekken, bestand tegen heet water eder zijn meerdere namen in de handel voor eenzelfde soort stof 5 Gebruil< bij het afruimen van de tafel een dienblad, dit spaart wel geen geld maar wel energie, men hoeft dan niet drie, vier keer heen en weer te lopen 6 Berg artikelen die geregeld nodig zijn altijd op dezelfde plaats op. dit voorkomt gezoek en geloop en daardoor vermoeidheid Spijkers, hamer. schaar hebben een vaste plaats, evenals naaigèrei. 001< de vouwbladen van de Stichting Commissie voor Huish. en Gezinsvoorlichting " Veiligheid voor onze kinderen" en, Veiligheid in Uw huis" I en II zijn zeer aan te bevelen. 9

17 Onderhoud van dameskleding behoort ook tot de afdeling sparen, want goed verzorgde kleding gaat langer mee, Bovendien kan van een ouderwetse japon of mantel, die netjes gedragen is nog iets anders gemaakt worden, terwijl de stof van een oude japon met vlekken en scheuren niet meer gebruikt kan worden. Over dit onderwerp bestaat ook een vouwblad. Hieronder volgen enige wenken voor het ~!1~.e~~()u.d ~~~._~~.~~s.15jed.ing: 1. Hang uw japon of mantel direct na het uittrekken op een kleerhanger. Laat ze uitluchten, berg ze niet direct in de kast. Maak vlekken dadelijk uit en schuier af en toe het stof ui.: naden en zomen. Naai knopen en lussen aan, enz, 2. Japonnen ruiken dikwijls onfris; een benzinebad doet wonderen (brandgevaar ~ ~ ~). 3. De japon " afnemen" met water en ammonia kan ook al helpen. Zweetlucht jes verdwijnen ook door afnemen met water en zout. 4. Verwissel af en toe van kraagje; deze kraagjes van wasbare stof gemaakt geven de japon weer een nieuw )I gezicht". 5. Een wolfen japon aan de verkeerde kant oppersen. Een goed uitgeknepen vochtige doek op de stof leggen en hierop met een flink warm ijzer luchtig strijken. Eerst mouwen en kraag behandelen, daarna het lijfje en de rok. 6, Glimmende plekken verdwijnen door de stof dadelijk na het doorstomen met de haarkant van de kleerborstel op te kloppen. 7. Wassen van shawls en hoofddoeken. Ook deze kunnen vies gaan ruiken na veelvuldig gebruik, De meeste hoofddoeken kunnen in een zacht sopje gewassen en in een handdoek gedroogd worden. ORDE EN NETHEID IS OOK GELD BESPAREN. I 10

18 40 STOKEN VOOR ALLE SCHOORSTENEN,,,-/~/ ~./ Een van de moeilijkste onderwerpen om./ //.J te bespreken is het ~token. Er zijn zo~ veel verschillende soorten kachels, haarden en fornuizen en zoveel soorten brandstoffen, dat een bindend advies erg moeilijk gegeven kan worden. Ook voor wie, in welk huis en voor welke samenstelling van gezin, raad en ;.,...::... :;;: ;... :. advies gegeven moet worden is van. /-',?~ ~'::, ;, 1/.\ ~:J~:~t dus in deze korte stencil vol- 111;~ ~ :~.;"./ I,. staan worden met het no~men van de / / 'q mogelijkheden en ieder moet voor zich ',/',.,... <,~ " zelf Uitmaken. bij welke groep hij kan ~ ~ ','",< / en wn behoren. '- ',/~"...--/' De volgende brandstoffen komen in aan- " ~. merking voor het gebruik in een normaal ~,.../ gezin: Cokes, eierkolen, anthraciet III en IV. / / ' Bruinkoolbriketten en turf worden in de sta,d weinig gebruikt. / 11

19 ~y~thr~c!..~ (geperste blokjes van onderling gelijke vorm en afmeting) kan gelijk worden gesteld met anthraciet. Gasolie. of huisbrandolie I (vnl. voor centrale verwarmingsinstallaties). ~~troleul12. (oliekachels) - t.~d~&.~s.. - Butaangas _ Zonder ons in berekeningen te verdiepen mag uit ervaring aangenomen worden dat cokes verreweg de voordeligste brandstof is (:!: f 4, 90 per bepaalde eenheid in warmte uitgedrukt, tegen f 6, 40 anthraciet). Een mengsel van beide brandstoffen wordt nogal eens gebruikt, evenals een mengsel van col<es en eierl\olen Anthraciet geeft minder stof en wordt daardoor nogal aanbevolen voor stoken in de huiskamer. Het tweede voordeel is dat anthraciet langer " zonder toezicht" kan blijven liggen, Er moet dus minder bijgevuld worden. Indien men van plan is anthraciet te gaan stoken verdient het aanbeveling er bij de aanschaf van kachel of haard wel rekening mee te houden dat de anthraciet IV (d. i. de }<leine stukjes, z. g_ nootjes) aanmerkelijk goedkoper is dan de lil. Prijs van IV varieert al naar gelang van de kwaliteit van f 9, 95 - f 12, 30 per mud, van lil van f 11, 30 - f 14, 30 per mud. De IV kan echter alleen in speciale haarden gestookt \'lorden, hierover kan de winkelier u inlichten. De oliesoorten worden in deze stencil niet behandeld alleen kan gezegd worden, dat oliestoken bij normaal stoken van bv. 8 uur ' s ochtends tot 11 uur' s avonds niet voordeliger is dan de reeds genoemde brandstoffen, maar wel gemakkelijker, Voor mensen die gedurende een groot deel van de dag buitenshuis zijn heeft oliestoken het voordeel dat de verwarming uitstaat gedurende de dag. Het nadeel is dat men in een l<oud huis thuisl<omt. 12

20 Hieronder volgen 10 wenken voor zuinig stoken. 1. Sla uw brandstoffen op een droge plaats op. 2, Schep uw brandstof met een vlakke kolenschep van de bodem van de kolenopslagplaats op, Breek dus niet telkens met de kolenschep of de voorrand van de kolenkit in de kolenvoorraad. 3. Vul uw haard niet bij als het vuur fel brandt, maar temper het vuur eerst een beetje. 4. Vul uw haard nooit hoger dan enige centimeters onder de vulklep, maar laat het vuur ook niet te ver wegbranden. 5<- Breng I s morgens uw kamer zo snel mogelijk op temperatuur door de schuiven gedurende 20 ~ 30 minuten op " hard" te zetten. 6. Temper daarna het vuur niet ineens, maar in twee keer met een tussentijd van ongeveer een kwartier. T Pook weinig (ook overdag) en bij voorkeur alleen met het schudrooster. Regel uw haard uitsluitend met de schuiven. 8. Laat eventueel gevormde slakken (dit zijn uitgebrande kolen) niet in het vuur liggen. 9. Dicht kieren en spleten in ramen, plinten en deuren, Zorg voor een tijdige vervanging van gescheurde micaruiten. 10, Laat elk jaar de schoorsteen vegen en bewaar de kwitantie (verplicht) voor de brandverzekering. Het ten onrechte verspreide gerucht dat er veel kolendampvergiftigingen voorkomen moet bepaald worden tegengesproken, want : Ie. Men ziet deze gevallen in de krant vermeld zonder de mededeling hoeveel keer deze voorkomen.. per, laten we zeggen kolenstookgezinnen. 2e. Er wordt niet bij vermeld of er wel of geen ramen openstonden. 13

21 ~ Er wordt niet bij vermeld of er al of niet voldoende aandacht besteed werd aan de behandeling van de kachel. Kolendampvergiftiging kan ontstaan als de schoorsteen geheel wordt afgesloten en de gevormde kolendamp dus alleen naar de kamer kan ontsnappen. Men moet dus zorgen dat de schuif in rl e kachelpijp nooit geheel wordt afgesloten. Het beste kan men bij het plaatsen van de kachel even kijken hoe de schuif precies werkt (meestal is het zelfs onmogelijk de pij p geheel af te sluiten, doordat de schuif iets kleiner is dan de pij p), zodat men later weet wat men doet. Verder moet men nooit met dichte ramen slapen. Angst bij onze gerepatrieerden voor kolendampvergiftiging dient niet mee te spelen in de beslissing kolen of olie te stoken. Gedeeltelijk overgenomen uit " Gemengd stoken", uitgave van de Schouw. Prijzen van november TIPS VOOR KOKEN ETCo I Het 4de hoofdstuk behandelde het stoken, een veelomvattend onderwerp waarover veel te praten valt - maar wat men door praktisch doen pas goed leert. In dit 5de hoofdstuk worden wat " TIPS GEGEVEN VOOR KOKEN EN VOOR DE SAMENSTELLING VAN MENU,,? Vele van dez e tips zijn misschien al bekend, maar weer vergeten. Beschouwt u ze dan maar als een kleine opfrissing van het geheugen. 14

22 1. Om te beginnen wil ik u wijzen op de uitstekende gratis uitgave van een klein gekleurd vouwblad, " THIJS DE TUINDER". uitgave van het Centraal Bureau van de Tuinbouwveilingen in Nederland - den Haag Bij alle groentehandelaren elke maand gratis te krij gen U vindt hierin: Seizoengroenten en - fruit met beschrijving en recepten. Wanneer u deze boekj es bij elkaar bewaart, hebt u aan het einde van het jaar een aardig kookboekje en jaaroverzicht. Elke maand heeft n. L zijn eigen specifieke groenten en vruchten, die niet alleen goedkoper, maar ook beter zijn dan in andere maanden. 2. Een tweede tip is de volgende: Bekijk goed de maandelijkse, soms wekelijkse uitgaven van grote kruideniersbedrijven. Hierin staan vele en meestal goede recepten en aanwijzingen, bovendien blijft men op de hoogte van de prijzen in de verschillende winkels. 3. De derde tip voor deze maand is de slagerstip : duur vlees is niet altijd beter vlees. Goedkopere vleessoorten zijn uit smakelijkheidsoogpunt en wat de voedingswaarde betreft even goed, Zogenaamd goedkoop vlees, zoals lapjes e. d, zijn minstens zo goed als de duurdere soorten, zoals biefstuk. Teveel vet vlees is niet aan te raden. 4. Er zijn verschillende soorten vel.: het zichtbare en het verstopte vet. Het zichtbare vet bv om te bakken en te braden en 0115 brood te besmeren Het verstopte vet zit in: mayonaise, slasaus, room, vette vleeswaren en de meeste soorten gebak Wanneer er vet gebruikt wordt, dan liefst een vetsoort die vitamine A en C levert, dus boter en margarine. Slachtvetten geven deze vitaminen niet. 5. Andere eiwitten: vis, kaas en eieren doen in voedingswaarde niet onder voor vlees en zijn meestal goedkoper, Walm eer u kaas in warme gerechten gebruikt, neem dan oude en/ of pittige, belegen kaas ; bij gebruik van jonge kaas verdwijnt de smaak Oude kaas kan, geraspt, door stoof- en stamppot geroerd worden. Ook een kaaspannekoek (pannekoekbeslag met geraspte kaas en eventueel gevuld met groenten) is een lekker en voedzaam gerecht en kan zowel bij aardappelen als bij rijst gegeten worden Vis is een goedkope eiwitleverancier en staat gelijk met vlees. Behalve eiwit bevat het vitamine B, (vette vis bevat ook nog vit A en C), en voedingszouten. Magere vissoorten zijn lichtverteerbaar en 15

23 dus speciaal geschikt voor zieken en kleine kinderen, waarbij we er wel op moeten letten dat we er eerst alle graten uithalen! Zie ook de folders van het Voorl. bureau van de voeding" Vis" en IJ Vis bij feesten". 6. Rijst, macaroni, spagheui I<.:.n best eens gegeven worden in plaats van aardappelen en zeker in de periode van half januari tot en met mei, wanneer de aardappelen het minst goed zijn en een aanvulling met aan vitamine C-rijk fruit gewenst is. 7. Tenslotte iets over voedingsleer waar elke huisvrouw mee te maken heeft, wil ze haar gezin goed voeden. Wij moeten dan eerst even " technisch" zijn. Calorieen, waarover men o. a. spreekt als men vermageren wil, zijn geen vitaminen, geen bacterieen, maar de uitdrukking van een bepaalde hoeveelheid warmte en energie, die men verkrijgt door het gebruik van verschillende voedingsstoffen, zoals zetmeel, suiker, vetten en eiwitten. Deze worden geheel of gedeeltelijk in het lichaam verbrand en leveren ons warmte en maken lichaamsarbeid (energie) mogelijk, bv. : 1 gram vet levert ruim 9 calorieenj 1 gram suiker levert ruim 4 calorieen. Het gebruik van voedsel dat teveel calorieen levert kan schadelijk zijn voor de gezondheid. Te hoog lichaamsgewicht kan hiervan het gevolg zijn. Vooral vet levert veel calorieen, eveneens suiker. Teveel calorieen door gebruik van eiwithoudende voedingsmiddelen komt niet veel voor daar deze voedingsmiddelen duur zijn. Vet en suiker zijn dus de voedingsmiddelen waarmee men wat zuinig moet omspringen (vooral op oudere leeftijd). De taak van de huisvrouw is te zorgen, dat het dagelijks voedsel een bescheiden hoeveelheid vet en suiker bevat, en dan liefst een vetsoort, die vitamine A en C levert, zoals boter en margarine. Slachtvetten bevatten deze vitaminen niet. Een goede voeding zou kunnen zijn: 1.! ~ 3/4 L. melk of melkprodukten (karnemelk of yoghu-rt) ; 16

24 2. 1 portie aardappelen - groenten - fruit ; 3. 1 h 2 plakjes kaas, een stukj e vlees, vis, ei of peulvruchten; 4. margarine of boter; 5. bruine broodsoorten of havermout, gort, boekweit. Bezuinig hierop niet, maar wel op suiker, zoete broodbelegseis, snoepgoed, gebak, spek, olie en vet. 8. In aansluiting op ons voedingspraatje volgt hier een tip van het Voorlichtingsbureau voor de voeding WITBROOD - BRUINBROOD. Tweemaal daags eten wij brood. Misschien vindt u het wat veel? Voor een huisvrouw, die doorlopend bezig is, bestaat het grote voordeel, dat een broodmaaltijd gauw klaar is. De bakker zorgt voor het brood, boter of margarine komt van de melkboer of de kruidenier en ook over de belegging hoeven we ons niet druk te maken. Het is allemaal heel eenvoudig, vooral als de leveranciers aan huis komen. Maar... doen we onze inkopen wel zo goed en voordelig mogelijk? De bakker toont ons vele broodsoorten, van het fijnste wittebrood en het luxe ", kleinbrood" tot de grove bruine broodsoorten toe. De meeste soorten worden gemaakt van de witte tarwebloem, het grauwe tarwemeel en van mengsels van beide meelsoorten. Brood van een mengsel van bloem en meel is het goedkoopst, zoals volkswitbrood en bruinbrood. Zuiver witbrood en meestal ook volkorenbrood zijn duurder. De kleine luxebroodjes zijn, wanneer we gelijke gewichtshoeveelheden vergelijken zelfs tweemaal zo duur. Laten we ze liever gebruiken voor de zondag of voor een feestelijke gelegenheid. Het roggebrood wordt gemaakt van roggemeel. Het behoort meestal tot de dure broodsoorten, het is echter een gezonde broodbelegging. In verschillende streken van het land bakt men een speciaal soort roggebrood. Het zoete roggebrood lijkt een beetje op wadjit.. De grauwe kleur van tarwemeel en roggemeel is te danken aan de zemel, dedek of katoel. Herinnert u zich nog de rode rijst en de grauwe zilvervliesrijst, die ook hun kleur te danken hebben aan een deel van de zemel? Zij werden speciaal aanbevolen om er de beri- beri mee te voorkomen en te genezen, dankzij hun gehalte aan vitamine B. 17

25 Wij weten dus dat bij de bereijing van de witte geslepen rijst belangrijke voedingsstoffen uit de rijstkorrel verloren zijn gegaan, Zo is het ook met de zuiver witte bloem en het zuiver witte brood, dat daarvan gemaakt wordt. Het grauwe brood is dus gezondef..qe on z.e boterham smeren we boter of margarine, een dun laagje is voldoende. We hebben in ons klimaat heus niet zoveel extra vet nodig. Het maakt ons maar onnodig dik. Behalve de boter gebruiken we graag een belegging. Weet u, dat er inplaats van suiker, jam, en zoete strooisels veel beter gebruik gemaakt kan worden van schijfjes appel, peer, pisang, tomaat, ketimoen, rauw geraspte wortel met citroensap en suiker? Ook kinderen houden hiervan. Ze moeten goed kauwen, het gebit wordt er sterk van. U weet waarschijnlijk wel dat al die zoetigheid het tandbederf in de hand werkt. Het bedorven gebit van uw kleuter kan een waarschuwing inhouden voor de toekomst r Kaas, vlees, vis en ei smaken ook uitstekend bij de boterham en zijn bovendien gezond. Eén ding moet u echter niet vergeten: de broodmaaltijd wordt pas goed, wanneer er een beker melk, chocolademelk of een andere melkdrank bij gebruikt wordt. Geeft uw kinderen ook met deze gewoonte het goede voorbeeld. Voor overblijvende kinderen die boterhammen meenemen geldt eveneens: "een goede belegging verhoogt de eetlust". Geef eens een slablaadje met vleesmengsel. Of als zoete belegging een speculaasje of een paar chocolaadjes. Vruchten kunnen beter apart meegegeven worden. In een plastic zakje blijven de boterhammen fris. Geeft u hen ook iets extra' s mee voor het speelkwartier? Dit geldt ook voor de nietoverblijvers, zelf zoudt u uw kopje koffie om 11 uur toch Ç)Ok niet willen missen? Sommige kinderen hebben veel brandstof = veel eten nodig. Er Zijn jongens van 10 jaar die evenveel moeten eten als hun vader, en kinderen boven 14 jaar hebben eigenlijk meer nodig dan hun ouders. Deze grote hoeveelheden moeten goed over de dag verdeeld worden. Ontbijt rustig met uw kinderen, zodat ze de tijd hebben om goed en rustig te eten (pap, yoghurt of brood met een beker melk). Laat uw kinderen vooral deelnemen aan de schoolmelkverstrekking. dit hebben ze nodig naast het brood en fruit wat u ze kunt meegeven. 18

26 Als ze om 1._uJ:!r.. uit school komen, geeft u ze dan een boterham, appel, beker melk; aan een kopj e thee alleen hebben ze dan echt niet genoeg : De ouderen, vooral de '1 uit hun kracht gegroeiden", die later naar bed gaan, hebben vóór ze gaan slapen ook nog behoefte wat te eten, met een brommende maag is het niet makkelijk inslapen: 6" METEN EN WEGEN Niet iedereen heeft een weegschaal of een litermaat in huis en wil toch wel graag een goed recept gebruiken. Een eenvoudige manier is om de maten en gewichten om te zetten in de inhoud van wel voorhanden zijnde voorwerpen, zoals een theekopje, een eet- en theelepel. Deze omrekening is niet op een gram nauwkeurig, omdat niet alle kopjes en lepels even groot zijn, maar ongeveer komt het toch wel uit: 1 theekopje = I! d. 1. = 10 eetlepels. 1 afgestreken eetlepel = 5 theelepels. Eén aardappel van gemiddelde grootte = 100 gr, Andijvie 1 struik 400 gr. Boerenkool 1 struik 300 gr, Lof 1 struik 75 gr. Sla 1 krop 200 gr. Winterwortel 1 stuk 350 gr. Wortelen 1 bos 750 gr. 19

27 'Kaas 1 boterhambelegging 20 gr. Appel 1 stuk 150 gr. ei 50 gr. Peer 1 stuk 100 gr. Vleeswaren 1 boterhambelegging 15 gr. Erwten 1 kopje 130 gr. Zout 1 a fgestr. eetlepel 15 gr. Erwten gekookt 1 kopje 110 gr. 1 afgestr. theelepel 3 gr. Spliterwten 1 kopje 125 gr. Suiker 1 kopje 135 gr, Kadetje 1 stuk 50 gr. 1 afgestr. eetlepel 10 gr. Witbrood 1 stuk 800 gr. 1 afgestr. theelepel 2 gr, Witbrood 1 snede 40 gr. Krenten 1 kopje 100 gr. Beschuit 1 stuk 10 gr. 1 eetlepel 10 gl Bloem 1 eetlepel 8 gr. Rozijnen 1 kopje 100 gr. 1 kopje 100 gr. 1 eetlepel 13 gr, Rijst 1 kopje 120 gr. 1 kopje water 150 gr. Rijst gekookt 1 kopje 85 gr. 1 eetlepel 15 gr. Boter 1 eetlepel 10 gr. Koffie (gemalen) 1 afgestr. eetlepel 4 gr. Margarine 1 eetlepel 10 gr. Thee 1 afgestr. eetlepel! gr. Braadvet 1 eetlepel 10 gr. Cacao 1 a fgestr, theelepel 7 gr. Olie 1 eetlepel 10 gr. Met gebruik van deze eenvoudige kopjes en lepels zijn de recepten uit kookboeken zeer goed uit te voeren, Het is wel aan te raden altijd hetzelfde model kopje en lepel te gebruiken. Op den duur gebruikt men zelfs deze maten niet meer en doet het op het oog of op het gevoel. Tot zover over _I.!!.~_~ ~I!. en wegen in de keuken. Er is echter nog een ander meten en wegen en wel ons persoonlijk gewicht. Over het algemeen neemt men aan dat iemand evenveel kg mag wegen als hij centimeters boven de meter lang is, dus bv. 1 m 65 lang. Gewicht:t 65 kg. Afhankelijk van leeftijd - bouw - man - vrouvenz. mag dit enige kilo' s verschillen. 20

28 Dit meten en wegen is dus niet erg zuiver, het was alleen een aanloopje om te komen tot het behandelen van een onderwerp, dat ons allen ter harte gaat en waarover in het vorige stencil al iets gezegd is, n. 1. calorieen. --_.-_.~ - Deze calorieen hebben rechtstreeks te maken met onze slanke of niet slanke lijn en daarover willen wij het nu hebben. Niet alleen over het verband van calorieen met voedingsmiddelen, maar ook over de invloed van lichaamsbeweging. "Die heb ik genoeg'; hoor ik U al zeggen, maar alle lichaamsbeweging is nog niet de goede beweging, Enkele voorbeelden zullen dit hopenlijk verduidelijken. Eerst enige wenken : 1. weest zuinig op Uw lichaamskracht; 2_ neem rust voordat ge vermoeid zijt; 3. gebruik de juiste werkhoogte en het juiste werkgereedschap. De liggende houding vraagt de minste kracht, maar we kunnen nu eenmaal ons leven niet liggend doorbrengen ( gelukkig ). Zittende houding vraagt 30/0 ( =! 1/3 ) meer kracht dan liggen. Staande houding vraagt 380/0 meer kracht dan liggen, dus 80/0 meer dan zitten, Doe dus werk, dat zittend gedaan kan worden, niet staand. Strijken - groenten schoonmaken - koper - zilverpoetsen, kan met enige oefening best zittend gebeuren. Wandelen vraagt 2900/0 meer kracht dan liggen (! 3 x zoveel), dus nooit meer wandelen? Natuurlijk niet; frisse lucht, terwijl men in beweging is, hebben we altijd nodig en wandelen is nog altijd de gezondste lichaamsbeweging. Bij enkele bezigheden staan we uit gewoonte vaak verkeerd, bv. bij vegen, wat meestal met een doorgebogen rug gebeurt, hetgeen zeer vermoeiend is ; met een langere steel op de juiste wijze gehanteerd kan men met een " rechte rug" vegen. De vaat wassen gebeurt ook vaak in een teil, die in een te lage 21

29 gootsteen staat. Aan de gootsteen is meestal niet veel te veranderen, maar er kan wel een houten vlondertje op pootjes in gemaakt worden, waarop de teil staat. Zet allerlei voorwerpen, die U dagelijks gebruikt, zoveel mogelijk op een gemakkelijk bereikbare hoogte. Zet Uw wasteil, van waaruit U de was ophangt: op stoel of kruk, zodat U niet voor elk stuk wasgoed moet bukken en bewaar de wasknijpers in een grote zak om Uw middel of aan Uw schort, of in hanger aan de lijn. Wilt U meer weten van bovenstaand onderwerp, vraag dan bij de Stichting" Commissie Huishoudelijkeen Gezinsvoorlichting, Van Speykstraat 19, den Haag, of in een van de bijkantoren in Uw woonplaats de folder aan: " Ook: s avonds nog fit" ( 10 ct) zie prijslijst. Een gedeelte van bovenstaande wenken is hier uit overgenomen. 7. HET ABC OVER HET HUISHOUDEN Het ABC over het huishouden dat in dit hoofdstuk staat bedoelt ook een klein huishoudelijk hulpje te zijn. Buiten de " ernst" van het huishouden mag er ook wel eens een grapje zijn. De ernst is de inkomsten- besteding en het grapje het ABC. Dit ABC is eens ~ en door gerepatrieerden opgevoerd in een samenspraak. Een van de dames vroep op rijm, welk nut de budgetering toch wel heefe Vraag en antwoord vindt U hierbij. Verder nog een rijmpje over de verdeling van de huishoudelijke bezigheden, gedurende een week. En nut terug naar de ernst. Ter gelegenheid van de Paasdagen, die voor elk gezin in een bepaalde sfeer worden doorgebracht en waarover in d ~t hoofdstuk niet verder behoeft te worden uitgewijd, zal u hierbij enige recepten worden gegeven waardoor u de dagen een nog feestelijker aanzien kan geven. 22

30 Om te beginnen de aankleding van de tafel, een schoon tafelkleed of een van plastic met hier en daar een kuiken of konijn van geel papier en wat groen, geeft al dadelijk de voorjaarsstemming waarin we de Paasdagen hopen door te brengen, De eenvoudige, maar feestelijke gerechten die we op tafel brengen zullen op deze tafel goed uitkomen. Bij het ontbijt kunnen we elk lid van het gezin een heel of half ei geven. Niet zo maar een ei, maar een beschilderd ei (eenvoudige plakplaatjes e, d. zijn bij de drogist te krijgen). Samen op een bord of schaal in een bedje van sla of andere groene blaadjes staat dit erg gezellig; sterre- kers, zo mogelijk zelf gezaaid op flanellapje leent zich hiervoor ook heel goed. Voor de koffietafel kan bv, een grote omelet gemaakt worden, die voor het hele gezin is, Versierd met peterselie zal ook deze schotel de huiselijke sfeer verhogen. Krentenbrood behoort erbij en wil men de kleine kinderen iets gezelligs geven, dan wordt er een eierzoekpartij van gemaakt; gekleurde echte en chocolade- eieren in papier, worden verstopt in huis of tuin en een wedstrijd uitgeschreven, wie het eerste ei en wie de meeste eieren kan vinden. Dit is een geschikte gelegenheid om buurkinderen eens op bezoek te vragen. De eieren worden na afloop gezamenlijk verorberd, Wanneer er nu voor de avondmaaltijd nog energie over is gebleven, dan kan men van rijst of aardappelpuree nestjes maken, waarin om en om roerei, spinazie en tomaat wordt gedaan. Op een verwarmde schotel wordt dit gerecht op tafel gebracht. Als toe een lekkere koffie of chocolade- pudding. klaargemaakt in eierdopjes, die voordat ze gevuld worden, nat gemaakt zijn, zodat de puddingmassa er gemakkelijk uit kan vallen. De puddingmassa wordt gemaakt door 5 lepels rijstebloem te vermengen met 6 lepels maizena. 8 lepels suiker, wat zout, 5 kopjes melk, 2 eieren en of koffiepoeder of cacao- poeder. Dooiers en wit van de eieren splitsen, De dooiers roeren met een deel van de suiker. Rijstebloem. maizena, zout, koffie of cacao en de rest van de suiker in een kom mengen. De massa met een deel van de koude melk aanmaken tot een vloeibaar 23

31 papje. De rest van de melk aan de kook brengen. Het aangemaakte papje onder roeren bij de kokende melk gieten, De puddingmassa aan de kook brengen. De dooiers met een klein deel van de puddingmassa vermengen en aan de rest van de massa toevoegen en het geheel onder goed roeren enkele minuten zachtjes verwarmen (niet koken). De eiwitten stijf kloppen en voor~ zichtig door de puddingmassa scheppen, de massa overdoen in e~n met water omgespoelde puddingvorm of in eierdopjes of andere vormen en koud laten worden. - ~/ - ty._'- c De vormen keren en desgewenst garneren met slagroom, gekleurde eitjes of wat men wil. I Veel succes en GOEDE PASEN: VRAAG: ABC Mevrouw, ik wilde U wel vragen Of de budgetering U kan behagen En of U er wel nut in ziet. Daarvoor zou ik van U willen weten Wat geeft men uit voor kleren, eten? Hoe moet men dat toch op gaan schrijven Om steeds goed op de hoogte te blijven, Hoeveel men uitgeeft voor de was? En komt ook onvoorzien er aan te pas? Ik som U hier mijn zorgen op Ik kom er niet uit, hoe ik ook tob Geeft gij mij toch eens goede raad Ik verzeker U, dat ik dit niet versmaad. Ik luister naar Uw ABC En doe er vast mijn voordeel mee, 24

32 ANTWOORD: ABC A is de!ianhef, waarmee de narigheid begint. B is het.ê.udget, door velen nog niet bemind. e is de fontante betçlling, voor veel gerepatrieerden een strop. D is de Quurte, die komt er nog eens boven op. E is de ~rl1st, waarmee wij ons wijden aan F de.folders, die ons naar de wijsheid moeten leiden. G is van Qeduld, dat in voorraad moet zijn. C111 bij ----!i van het.!:.iuishoudboekj e, nog niet radeloos te zijn, de dan komt met_ 15 met de ~ de _ -_ M Q en P evenals een._ 9 B,isico met --E. de S en de 1 is de lener van legereen, voor wie budgetering de oplossing scheen, is van lammer. wanneer het niet gaat. het,kantoor, dat geeft dan wel raad. van de.basten, die elk huis toch heeft, begint men zowaar met iets, dat naar boekhouding streeft is van Moeder, die de huishouding doet de.!iieuwe maand, met vreugde begroet. T is het Qnvoorzien, in het huishoudboek vaak vergeten is het R,otje, ook wel spaarpot geheten komt die spaarpot niet veel voor dat komt er dan door, geeft het ~aldo aan het einde der week is,!e veel, dat ziet zelfs een leek 25

33 de de de en de U van yitgaven, die zijn veel te hoog V van yerminderen is steeds het betoog. - _'!!.. is van ~inst, die men wint als mijn schrij ft Waar elke week toch dat huishoudgeld blijft. X 11 en.1:. is van dit v ersj e het slot 1! is van1!ver ~ is van ~ot. 26 Al hebben de maaksters er de draak mee gestoken Met budget en boeken en cijfers op rijm Zij weten wel degelijk het geheim Dat het voor ieder is geschikt Alvorens te kopen wordt er gewogen en gewikt. Want menige huisvrouw, die kocht zonder denken, Die kon het hoog nodige aan haar gezin niet meer schenken Dus leert U aan allen, die U zijn toevertrouwd, Dat een huishollding economisch wordt opgebouwd Begin met de lasten die vast zijn en veel, Daarna krijgt reserve een evenredig deel, De huishouding. de kleren, reparatie en boeken, Dat zijn de posten die aandacht verzoeken. Wanneer U zich steeds aan het voorgaande houdt, Dan raakt U vast met het huishoud boek vertrouwd En zullen nog steeds tot in lengte van dagen Vaste lasten, reserve en zo U behagen.

34 De was is voor maandag of de dinsdag Het strijken en vouwen valt dan op woensdag Donderdag krijgen de slaapkamers, gangen en trappen hun deel Vrijdag is de keuken en kamerdag, dat is veel Zaterdag extra eten gekookt en de buitenboel genomen Zo is alles nog voor de zondag klaar gekomen. 8. KLEINE KINDEREN WORDEN GROOTI De baby houdt ons met zijn speciale voeding een groot deel van de dag bezig. Wanneer bij een kleuter is, is hij al in staat allerlei spijs mee te eten met de groten. Hij heeft een mondvol tandjes, maar toch is niet alles geschikt voor de kleuter. Er zijn nog geen kiesjes om grof en taai voedsel zoals stukken vlees en grof gesneden groente te verwerken, Een balletje gehakt is beter op zijn plaats dan een stukje vlees, tenzij dit heel fijn wordt gesneden. Het is echter niet de bedoeling, dat voor de kleuter alles zacht en fijngemaakt wordt. Zodra de kiesjes doorgekomen zijn, moeten zij ook gebruikt worden. Tanden en kiezen, die niets te doen krijgen, gaan langzaam maar zeker achteruit en worden een prooi van het tandbederf Maar al te vaak vertonen de tandjes van kleuters zo tegen het 3de en 4de jaar een zwarte verkleuring en brokkelen ze af. Maar niet alleen het te lang gebruiken van fijngemaakte voeding is hiervan de oorzaak. Bijna iedereen weet wel, dat het vele snoepgoed, dat de kleintjes zo graag wordt toegestopt, er iets mee te maken heeft, Ach. een kleuter is wel eens lastig; vooral in de volle pensionkamers is geen plekje te vinden, waar hij rustig kan spelen, Een zakje " snoep" houdt hem een poos zoet en we geven het hem zo graag. Welke goede moeder zorgt er niet voor " djadjan" in huis te hebben, zowel voor de kleintjes als voor de groten? 27

35 Toch kan ons gulle hart de kinderen in het algemeen, en speciaal de kleintjes veel narigheid berokkenen. De eetlust vermindert en, omdat de porties, die de kleuter opkan, toch al klein zijn, blijft er van een goede voeding niet veelover. Wat moet een kleuter hebben om zo sterk en gezond mogelijk te worden? In de eerste plaats voldoende melk, dit is een halve liter of vier kopjes per dag, Deze melk behoeft niet alleen zo gedronken te worden: van een deel kan pap gemaakt worden. Ook yoghurt of karnemelk kan gebruikt worden, Daarnaast is het belangrijk dat het kind geregeld groenten krijgt. De meeste groentesoorten zijn goed te gebruiken, Er zijn enkele groenten, waar de meeste kinderen niet van houden, bv. witlof (Brussels lof), Dring hen die dan niet op, Als een kind echter alle groenten, of zeer veel groenten weigert te eten, zoals nog wel eens voorkomt, zal het voor een groot deel van het voorbeeld van de ouders, en het geduld waarmee het kind aangepakt wordt, afhangen of het kind groente zal leren eten, Het is het beste te beginnen met een kleine portie en niet inplaats van gf() ~ nte appelmoes te geven, wanneer het kind beslist niet wil Appelmoes bevat veel minder vitaminen en andere nodige stoffen dan de meeste groenten, het mag wel eens extra worden gegeven, maar niet in de plaats van groenten. Bij de warme maaltijd hoort ook vlees of vis of ei. De kleuter moet van deze voedingsmiddelen evenveel gebruiken als zijn vader of moeder. Een balletje gehakt of een paar plakjes fijngesneden vlees of een lepel goed schoongemaakte vis of een ei is voor de kleintjes nodig om flink te groeien. Ook kan een portie bruine of witte bonen of erwten de plaats van vlees innemen. Er moet dan wel een gerecht met melk bijgegeven worden, bijvoorbeeld yoghurt of pap of een pannekoek. Bovendien mag bij een bonenof erwtenmaaltijd ook de groente niet ontbreken. Van brood eet de kleuter meestal niet meer dan é~n of twee sneetjes Probeert u eens naast het volkswitbrood het gewone bruinbrood. Het bevat meer vitamines dan het witte brood, net zoals de rode rijst meer vitamines bevat dan de geslepen rijst Besmeer de 28