De voorwaardelijke machtiging; wat is het en wat zijn uw rechten als patiënt?

Transcriptie

1 De voorwaardelijke machtiging; wat is het en wat zijn uw rechten als patiënt? Als patiënt van de divisie Psychiatrie (AMC) heeft u bepaalde rechten die te maken hebben met uw behandeling. U heeft bijvoorbeeld recht op informatie, op privacy en op geheimhouding. Die rechten zijn vastgelegd in wetten zoals de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (Wgbo), de Wet bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz) en de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector. In deze brochure zijn, naast informatie over de voorwaardelijke machtiging, de belangrijkste rechten voor u op een rij gezet. Vanzelfsprekend blijven de andere wetten voor u en voor de divisie Psychiatrie (AMC) ook van kracht. Wat betekent een Voorwaardelijke Machtiging Als uw omgeving of behandelaars vinden dat u moet worden behandeld voor een psychische stoornis, omdat u daardoor een gevaar voor uzelf en anderen vormt, kunnen zij een voorwaardelijke machtiging voor u aanvragen. U kunt dat overigens ook zelf doen. Met een voorwaardelijke machtiging kunnen bepaalde voorwaarden aan u worden gesteld, zoals het innemen van medicijnen of het volgen van therapie. Het biedt een alternatief voor een gedwongen opname. U wordt dan niet (opnieuw) opgenomen in een psychiatrische instelling, maar kan thuisblijven. Er wordt vanuit gegaan dat het gevaar buiten de inrichting kan worden afgewend, zolang u de gestelde voorwaarden in het behandelplan naleeft. Hoe krijgt u een voorwaardelijke machtiging? Voor het aanvragen van een voorwaardelijke machtiging is een geneeskundige verklaring nodig van een psychiater bij wie u niet onder behandeling bent. Voor die verklaring is het van belang: dat uw psychische stoornis een gevaar veroorzaakt voor uzelf of uw omgeving; dat een opname te voorkomen is als u zich aan bepaalde voorwaarden houdt. Wanneer de psychiater hierop met JA kan antwoorden, stelt hij de geneeskundige verklaring op. Samen met het verzoek om een voorwaardelijke machtiging, gaat deze verklaring naar de officier van justitie. Voorbeeld: U bent psychotisch en gebruikt regelmatig drugs. Volgens de verklaring van de psychiater wordt uw psychose erger door het drugsgebruik. U verwaarloost zichzelf, neemt uw medicijnen niet meer in en bedreigt uw buren. Wanneer u geen drugs gebruikt, bent u met enige ondersteuning in staat uw eigen leven te leiden. Bij de voorwaardelijke machtiging kan in dit geval als voorwaarde worden gesteld dat u géén drugs gebruikt. En ook dat u met ondersteuning van uw behandelaar uw medicijnen inneemt. De voorwaardelijke machtiging is mogelijk voor personen van twaalf jaar en ouder. 1/10

2 De voorwaarden voor het behandelplan U maakt samen met uw psychiater of behandelaar een behandelplan, waarvan u een kopie krijgt. Uw psychiater is verantwoordelijk voor uw behandeling. In het behandelplan wordt beschreven hoe u behandeld wordt en welke voorwaarden gesteld worden. De psychiater of behandelaar beschrijft verder hoe het gevaar, dat uw psychische stoornis veroorzaakt, door de behandeling kan verminderen of zelfs kan worden weggenomen. Ook wordt vermeld waar u wordt opgenomen in geval het mis zou gaan en u zich niet aan de voorwaarden houdt. Het behandelplan wordt aan de rechter gegeven die beslist over een eventuele voorwaardelijke machtiging. Stemt u in met uw behandelplan, dan ondertekent u dit samen met uw behandelaar. Uw instemming met het behandelingsplan is niet noodzakelijk, maar het moet wel met u overlegd zijn. Uw behandelaar moet erop vertrouwen dat u de voorwaarden zult naleven, ook al heeft u geen instemming verleend. De behandelaar moet aangeven of het overleg met u tot overeenstemming heeft geleid of niet. En uw behandelaar moet onderbouwen waarom hij toch meent dat u de voorwaarden wel zult naleven. Naast het behandelplan kan er met u nog een nader zorgplan opgesteld worden, waarin andere afspraken worden vastgelegd. Hier is de rechter niet bij betrokken. Welke afspraken zijn er naast het behandelplan? De meeste voorwaarden staan in het behandelplan. Daarnaast kan de rechter u een aantal andere voorwaarden opleggen. Dat kan bijvoorbeeld gaan over drugsgebruik of het niet toestaan dat u zich op bepaalde plaatsen ophoudt. Wat zijn de volgende stappen? U krijgt een pro deo advocaat toegewezen, en u wordt opgeroepen door de rechter voor een hoorzitting. Daarvoor moet u naar de rechtbank en daarbij is ook uw advocaat aanwezig. Tijdens de hoorzitting noteert een griffier wat er wordt gezegd. Behalve de advocaat zijn uw psychiater en eventueel ook degene met wie u veel te maken hebt, bijvoorbeeld familie, aanwezig. Ook zal uw behandelaar, die met u overlegd heeft over het behandelplan, in het algemeen, bij de hoorzitting aanwezig zijn. De rechter kan getuigen en deskundigen oproepen, maar u kunt ook zelf de rechter vragen een belangrijke persoon op te roepen. Een deskundige kan een onafhankelijke psychiater zijn die zijn mening geeft over de eventuele noodzaak van een voorwaardelijke machtiging. Dit wordt een contra-expertise genoemd. De rechter kijkt naar dezelfde punten als de psychiater. Wanneer de rechter de punten net als de psychiater met JA beantwoordt, kan hij voorwaarden stellen waaraan u zich moet houden. De voorwaardelijke machtiging wordt afgegeven wanneer u akkoord gaat met die voorwaarden of wanneer de rechter het aannemelijk acht dat u die zult naleven. Wanneer de rechter een voorwaardelijke machtiging niet de beste oplossing vindt, meldt hij dit aan de officier van justitie. Kan het behandelplan nog worden veranderd? Samen met uw behandelaar kunt u het behandelplan veranderen. De rechtbank en de officier van justitie krijgen daar een kopie van. De rechter komt er verder niet aan te pas. De rechter komt er wél aan te pas als: 2/10

3 u en uw behandelaar het niet eens zijn over een wijziging van het behandelplan óf; u of uw behandelaar de andere voorwaarden wil wijzigen óf; u een andere behandelaar wilt. U kunt dan de officier van justitie verzoeken om aan de rechter te vragen hier een beslissing over te nemen. U kunt de patiëntenvertrouwenspersoon (PVP) vragen u hierbij te helpen. Hoe lang duurt een voorwaardelijke machtiging? De eerste voorwaardelijke machtiging duurt maximaal een half jaar, maar kan ook voor kortere tijd worden afgegeven. Zodra de periode van deze voorwaardelijke machtiging voorbij is, kan de rechter deze steeds met maximaal een jaar verlengen. Hoe krijgt u een verlenging? De gang van zaken bij een verlenging is ongeveer dezelfde als bij de eerste voorwaardelijke machtiging. Ongeveer zes weken voordat uw voorwaardelijke machtiging afloopt, stelt een (onafhankelijke) psychiater een verklaring op. Die verklaring gaat, samen met een verslag van de behandeling en de resultaten naar de officier van justitie. De officier van justitie schakelt vervolgens de rechter in. Die beslist binnen vier weken over een verlenging. Kunt u een voorwaardelijke machtiging beëindigen? U kunt uw voorwaardelijke machtiging NIET zelf beëindigen. Wél kunt u de behandelaar vragen een schriftelijke verklaring af te geven dat u niet langer lijdt aan een psychische stoornis of een gevaar vormt voor uzelf en uw omgeving. Met deze verklaring kan de voorwaardelijke machtiging niet langer tot een gedwongen opname leiden. Als uw behandelaar weigert een dergelijke verklaring te geven, dan kunt u via de officier van justitie aan de rechter vragen hierover een besluit te nemen. Ook hier kunt u de patiëntenvertrouwenspersoon vragen u daarbij te helpen. Wat gebeurt er na de voorwaardelijke machtiging? Wanneer de periode van de voorwaardelijke machtiging ten einde loopt - en het gaat beter met u - gebeurt er waarschijnlijk niets. De voorwaardelijke machtiging loopt dan gewoon af. U krijgt daarover een brief van uw behandelaar. De inspecteur voor de gezondheidszorg, de officier van justitie en de geneesheer-directeur ontvangen hiervan ook bericht. U kunt dan uiteraard op vrijwillige basis in behandeling blijven. Wie weten dat u een voorwaardelijke machtiging heeft? In de eerste plaats uzelf. U krijgt een kopie van uw behandelplan en de beschikking van de rechter. Verder gaat er een kopie naar uw advocaat, de officier van justitie, de inspecteur voor de gezondheidszorg, uw eventuele partner, degene die de voorwaardelijke machtiging heeft aangevraagd, en - als u die heeft - uw curator of mentor. Kunt u tegen uw wil worden opgenomen? Als u zich niet aan de voorwaarden houdt, kan de geneesheer-directeur u laten opnemen in een psychiatrische instelling. Hij moet dit doen als er gevaar is. Voordat deze beslissing over uw onvrijwillige opname genomen wordt, kunt u eerst een gesprek met de geneesheer- 3/10

4 directeur van de divisie Psychiatrie (AMC) hebben. U krijgt van de geneesheer-directeur een brief over deze beslissing. De geneesheer-directeur hoeft u niet te horen voor uw opname. Wel moet hij goed geïnformeerd zijn over hoe het met u gaat voordat u wordt opgenomen. Hij kan zich op de hoogte stellen door met uw behandelaars te overleggen. Ook kan hij zelf met u praten of iemand anders dit laten doen. Als u gedwongen wordt opgenomen, dan wordt de voorwaardelijke machtiging omgezet in een gewone machtiging. Dit wordt een voorlopige machtiging genoemd. Dezelfde mensen die geïnformeerd zijn over uw voorwaardelijke machtiging, krijgen nu ook bericht. Over uw rechten tijdens de gedwongen opname, zie de brochure Gedwongen Opname, n-opname-wat-is-het-en-wat-zijn-uw-rechten-als-patient.htm. Bezwaar tegen de gedwongen opname Als u het niet eens bent met de gedwongen opname kunt u de officier van justitie schriftelijk vragen de rechter daarover te laten beslissen. Met dat verzoek moet u dan een kopie van de brief van de geneesheer-directeur meesturen. De rechter houdt dan opnieuw een hoorzitting. U krijgt opnieuw hulp van een pro deo advocaat. De rechter beslist vervolgens of de gedwongen opname terecht is. U kunt de patiëntenvertrouwenspersoon vragen u hierbij te helpen. Recht op informatie over uw behandeling U heeft recht op informatie over uw behandeling. Uw behandelaar moet u in begrijpelijke taal uitleg geven over de aard van de problematiek en de voorgestelde behandeling, het te verwachten resultaat, de eventuele risico s van de behandeling en over eventuele alternatieven (andere behandelingen, indien mogelijk). Als iets niet duidelijk is, vraag uw hulpverlener dan gerust om meer uitleg. Op deze manier kunt u samen met uw behandelaar beslissen welke therapie of hulp het beste bij u past. Het is de bedoeling dat het (schriftelijke) behandelplan in onderling overleg tot stand komt en door de behandelaar en uzelf getekend wordt. Komt u niet tot overeenstemming over het behandelplan, dan is er ruimte op het behandelplanformulier om aan te geven waar u het niet mee eens bent en waarom niet. Voor een goed resultaat van de behandeling is het belangrijk dat u vertrouwen heeft in de behandeling en de problemen bespreekt, zodat het voor u duidelijk is waarom u een bepaalde behandeling krijgt. U kunt overigens aangeven dat u op een bepaald moment liever géén informatie wilt. Ook heeft u het recht op een tweede mening van een arts die u zelf kunt kiezen, de zogenaamde second opinion. Privacyreglement De divisie Psychiatrie (AMC) heeft een Privacyreglement waarin staat hoe de privacy van uw persoonlijke gegevens wordt beschermd. 4/10

5 Beheer van uw persoonlijke gegevens Als u zich aanmeldt bij de divisie Psychiatrie (AMC) voor een behandeling, worden uw persoonlijke gegevens opgenomen en administratief vastgelegd. Het verloop van uw behandeling wordt vastgelegd in een dossier. Uw dossier bevat bijvoorbeeld uw behandelplan, brieven aan uw huisarts en resultaten van onderzoeken. Kortom, alles wat relevant is voor uw behandeling. De divisie Psychiatrie (AMC) is verplicht voor iedere patiënt een dossier aan te leggen. Uiteraard gaan wij zorgvuldig met die gegevens om. De Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP) bepaalt bijvoorbeeld dat uw dossier in een afgesloten ruimte moet worden bewaard. De patiëntengegevens worden in een elektronisch patiëntendossier bewaard. Beveiliging hiervan gebeurt via autorisatie van de hulpverleners. Dat wil zeggen dat een hulpverlener met een eigen inlognaam en wachtwoord alleen toegang krijgt tot gegevens die nodig zijn voor de behandeling. U kunt aan uw hulpverlener vragen welke manier van bewaren op uw dossier van toepassing is. Algemeen uitgangspunt is dat hulpverleners alleen die dossiers van patiënten in mogen zien die bij hen in behandeling zijn (geweest). Binnen de divisie Psychiatrie (AMC) mogen uw gegevens ook worden gebruikt voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs, statistiekdoeleinden, ondersteuning van de bedrijfsvoering (bijvoorbeeld de financiële administratie), de kwaliteitszorg (zoals incidentenmeldingen) en de klachtenafhandeling. Wanneer uw gegevens worden gebruikt, worden ze gewoonlijk anoniem gemaakt. Indien wij uw gegevens voor andere dan bovengenoemde doeleinden willen gebruiken, dan kan dat alleen met uw toestemming. Buiten de divisie Psychiatrie (AMC) mogen uw gegevens zonder uw toestemming verstrekt worden aan de zorgverzekeraar voor de financiering van uw behandeling. Dit is wettelijk (WBP) zo geregeld. Geheimhoudingsplicht Iedere hulpverlener heeft een geheimhoudingsplicht. Het betekent dat hij/zij zonder uw toestemming geen gegevens aan derden mag verstrekken (mondeling of schriftelijk). Alleen u en de hulpverleners die bij uw behandeling betrokken zijn, mogen het dossier met gegevens over uw behandeling inzien. Inzagerecht en kopiëren van gegevens U heeft het recht om uw dossier in te zien. Zolang u in behandeling bent, kunt u aan uw behandelaar om inzage vragen. Spreek af wanneer en hoe u inzage krijgt. U kunt uw dossier samen met uw behandelaar inzien. Hij/zij kan u eventueel uitleg geven. Is uw behandeling afgesloten dan kunt u het beste schriftelijk om inzage vragen. Bij voorkeur is hierbij een hulpverlener aanwezig om zo nodig uitleg te geven. Dit recht op inzage kent één beperking. U mag gegevens van anderen over henzelf in uw dossier niet inzien zonder toestemming van deze personen. Bijvoorbeeld als uw partner ook een aantal keren met uw hulpverlener heeft gesproken, worden die gegevens tijdelijk uit het dossier verwijderd of afgeplakt. 5/10

6 De divisie Psychiatrie (AMC) informeert ook uw huisarts over uw behandeling. Hij/ zij moet daar immers een goed overzicht van hebben. Mocht u hiertegen bezwaar hebben, bespreek dat dan met uw behandelaar. Als anderen uw dossier willen inzien, mag dat alleen met uw (schriftelijke) toestemming. Op het inzagerecht zijn enkele uitzonderingen van toepassing. De belangrijkste uitzondering is dat ouders van patiënten jonger dan 16 jaar en wettelijke vertegenwoordigers ook recht op inzage hebben. U kunt om kopieën vragen van uw dossier, of van delen daarvan. De divisie Psychiatrie (AMC) vraagt hiervoor een kleine vergoeding. Correctie en aanvulling van gegevens U heeft het recht om aanvullingen en correcties te laten aanbrengen in uw dossier, bijvoorbeeld omdat u vindt dat bepaalde gegevens niet juist of overbodig zijn, of omdat u het niet eens bent met de visie van de behandelaar. U kunt dit verzoek indienen bij uw behandelaar die het dossier beheert. Een verzoek tot correctie kan worden geweigerd als uw behandelaar het niet eens is met uw correctie. De behandelaar moet u in dat geval laten weten waarom hij of zij het er niet mee eens is. Een verzoek tot aanvulling van gegevens in uw dossier mag niet geweigerd worden. U kunt uw eigen verhaal opschrijven en dit laten toevoegen aan het dossier. De aanvulling kan dienen als correctie. Bewaartermijn en vernietiging van (delen van) het dossier De divisie Psychiatrie (AMC) hanteert een bewaartermijn van 115 jaar. U heeft het recht delen van uw dossier weg te laten halen of het hele dossier te laten vernietigen. U kunt dit verzoek schriftelijk indienen bij de geneesheer-directeur van de divisie Psychiatrie (AMC). Er is een aantal gegronde redenen waarom een verzoek tot vernietiging geweigerd kan worden, bijvoorbeeld als u nog in behandeling bent bij de divisie Psychiatrie (AMC). Uw gegevens zijn in dat geval nog nodig om uw behandeling op een verantwoorde wijze uit te voeren. Gedragscode Medewerkers van de divisie Psychiatrie (AMC) willen graag met respect behandeld worden, net zoals wij patiënten met respect behandelen. Als u een keer verhinderd bent voor een afspraak, laat u dit dan op tijd weten. Als uw behandelaar een afspraak met u niet door kan laten gaan, moet hij of zij dat ook tijdig laten weten. Seksuele handelingen of erotisch contact tussen een hulpverlener en een patiënt zijn in alle gevallen niet toelaatbaar en wettelijk strafbaar. Als hiervan sprake is of is geweest, verzoeken wij u dringend contact op te nemen met het hoofd van de afdeling (vraag bij het secretariaat wie dit is) of de geneesheer-directeur van de divisie Psychiatrie (AMC). 6/10

7 Uiteraard wordt agressie tegen medewerkers, medepatiënten en bezoekers van de divisie Psychiatrie (AMC) niet geaccepteerd. Net als vernielingen in en rondom de gebouwen. Voor schade kunt u aansprakelijk worden gesteld. Klachtenafhandeling U kunt een klacht indienen over besluiten aangaande uw behandeling en over gedragingen van medewerkers die werkzaam zijn binnen de divisie Psychiatrie (AMC). Bijvoorbeeld als u van mening bent dat een medewerker of behandelaar van de instelling onzorgvuldig met u is omgegaan, of uw medische gegevens onzorgvuldig behandelt. U kunt dat het beste meteen vertellen aan die persoon. Als u na het gesprek nog niet tevreden bent, kunt u uw klacht schriftelijk of mondeling voorleggen aan de leidinggevende van de afdeling of de geneesheer-directeur. Indien u daarna nog steeds niet tevreden bent, dan kunt u een klacht indienen bij de onafhankelijke Klachtencommissie. Op grond van de huidige wetgeving heeft de divisie Psychiatrie (AMC) samen met Arkin en GGZ Buitenamstel een Klachtencommissie en een Klachtenregeling. Natuurlijk kunt u ook direct uw klacht bij deze commissie indienen. Hoe dat gaat, leest u in de brochure Klachtenregeling patiënten (vraag uw behandelaar hiernaar). Achterin deze brochure staan de gegevens van de Klachtencommissie. Patiëntenvertrouwenspersoon De patiëntenvertrouwenspersoon (PVP) kan u helpen bij een gesprek met uw behandelaar of de medewerker waarover u een klacht heeft en bij het indienen van een klacht. U kunt de PVP vragen u te steunen bij het gesprek met de rechter of de advocaat, of helpen als u niet tevreden bent over uw gesprek met de rechter. Een PVP is gratis. Hij/ zij is in dienst van een aparte stichting en dus onafhankelijk. Onderin deze brochure vindt u de contactgegevens van de patiëntenvertrouwenspersonen. Familievertrouwenspersoon Wanneer u als familielid of direct betrokkene te maken krijgt met iemand die psychiatrische problemen heeft, kan dit belastend zijn en vragen oproepen. Vragen over de stoornis, de zorg en over zaken die u in de opvang en ondersteuning thuis tegenkomt. Misschien beantwoordt de hulpverlener deze vragen niet naar tevredenheid, of verschilt u met de hulpverlener van mening over de aanpak van de problematiek. In die gevallen kunt u terecht bij de Familievertrouwenspersoon. De Familievertrouwenspersoon helpt familieleden en mantelzorgers van patiënten van de divisie Psychiatrie (AMC) en ook van Arkin, GGZ Buitenamstel en HVO-Querido. Onderin deze brochure vindt u de contactgegevens van de familievertrouwenspersonen. 7/10

8 Adressen en telefoonnummers Divisie Psychiatrie (AMC) meibergdreef 5, 1105 AZ Amsterdam Telefoon: (020) Geneesheer-directeur: Dhr. D. D.A.J.P. Denys Waarnemend geneesheer-directeuren: Dhr. A. Sutterland Mw. H.E. Becker Meibergdreef 5, 1105 AZ Amsterdam (020) (020) Telefoon: (020) Zorglijn Acute Stoornissen (020) Zorglijn Angststoornissen (020) Zorglijn Vroege Psychose (020) Zorglijn Stemmingsstoornissen (020) Heeft u direct psychische of psychiatrische hulp nodig, neem dan contact op met uw huisarts. In spoedeisende gevallen kan uw huisarts de Crisisdienst of de Spoedeisende Psychiatrie Amsterdam inschakelen. Geestelijke Verzorging Ds Hantie Kotzé (protestants geestelijk verzorger) Drs. Adam Köse (moslim geestelijk verzorger) (020) (020) /10

9 Belangenbehartiging voor patiënten en familie Centrale Cliëntenraad (020) Familievertrouwenspersonen: Olga Gorbatsjewa Kees Kooij Klachtencommissie cliënten Postbus BB Amsterdam Patiëntenvertrouwenspersoon Marianne Peters Telefoon: (020) Cliënten Informatiepunt (CLIP) Telefoon: (020) Externe informatieloketten Stichting Patiëntenvertrouwenspersoon Helpdesk: Stichting Pandora (geeft informatie, advies, ondersteuning en voorlichting aan zowel cliënten als mensen uit hun directe omgeving) Cliëntenbond in de GGZ (belangenbehartiger van, voor en door cliënten) Amsterdams Patiënten/Consumenten Platform (vereniging van organisaties van patiënten en cliënten in de gezondheidszorg voor Amsterdam en Diemen) Ypsilon (vereniging voor familieleden van mensen met schizofrenie of een psychose) Telefoon: (020) Telefoon: (030) Telefoon: (020) Telefoon: (088) /10

10 Bereikbaarheid AMC Per auto komend van de A-2, A-9 en A-10, volgt u de borden 'AMC'. Voor actuele route-informatie: Parkeergelegenheid voor bezoekers (gratis) is er op de parkeerplaatsen P5 en P6. Betaald parkeren op P1 en P2. Voor diegenen die van de parkeerplaatsen P2, P5 en P6 komen, bevindt de ingang van het psychiatriegebouw zich onder de loopbrug. Per openbaar vervoer is het AMC bereikbaar per metro, lijnen 54 en 50 (vanaf de NSstations: Centraal Station, Amstelstation, Station Bijlmer en Station Sloterdijk, metro richting Gein, uitstappen halte Holendrecht) en met bussen 45, 46, 47, 120, 126, 158, 260, 262, 264, 375, 376, 377, 378 en 379. Deze stoppen alle bij station Holendrecht. Voor diegenen die met openbaar vervoer komen of vanaf parkeerplaats P1: Volg de borden Poliklinieken en loop recht door de poliklinieken via de loopbrug naar het psychiatriegebouw Psychiatrie/Patiëntenvoorlichting 10/10