Specialist meer- en hoogbegaafdheid

Transcriptie

1 Specialist meer- en hoogbegaafdheid Verrijkend onderwijs voor hoogbegaafde sensitieve leerlingen Opleiding voor leerkrachten

2 Sonja Morbé ontwikkelde in 2012 samen met docente Mirjam Zevenboom haar eerste tweejarige post-hbo opleiding hoogbegaafdheid voor leerkrachten. Deze opleiding is geaccrediteerd door het CPION. De beoordeling van het CPION is achterin de brochure te vinden. Op basis van de opgedane ervaringen, evaluaties en interviews met leerkrachten heeft Sonja nu deze 2e opleiding ontwikkeld om tegemoet te komen aan de wensen van leerkrachten anno Veel leesplezier en graag tot ziens!

3 Hoogbegaafde kinderen zijn gedreven om te leren. Hun drijfveer is emotioneel, het vermogen om te leren is cognitief - Annemarie Roeper Emotionele gevoeligheid is een kenmerk van hoogbegaafde kinderen. Dit is vaak niet het eerste wat gedacht wordt bij hoogbegaafdheid. De eerste gedachten zijn slim zijn en een hoog IQ van 130 of meer. Het leren omgaan met en het geven van onderwijs aan deze (hoog)begaafde sensitieve leerlingen vragen om kennis en vaardigheden die nauwelijks of niet aan bod komen tijdens de PABO opleiding. De leerkrachten missen hierdoor (mogelijk) de benodigde kennis en vaardigheden. Hierdoor loop je het risico op onderpresteren en niet gemotiveerde leerlingen. Het potentieel gaat verloren en het welbevinden gaat achteruit. Ook zijn er leerkrachten die wel nascholing hebben gevolgd en er zijn scholen die de keuze hebben gemaakt verder te gaan dan de basisondersteuning voor (hoog)begaafde leerlingen. Voor deze verschillende niveaus kun je terecht bij WijsSein. De opleiding en de modules De volledige opleiding bestaat uit 5 modules per niveau. Dit zijn 5 modules op basisniveau en 5 modules op gevorderd niveau. Wil je een deel in basis niveau volgen en een deel in gevorderd niveau dan kan dit: dit is differentiatie in de klas bij WijsSein. Enkele belangrijke verschillen tussen de basis module en gevorderde module zijn: Gifted children are often driven to learn. The drive is emotional, the ability to learn is cognitive. 1. het gaan leren werken met (hoog)begaafde leerlingen die méér dan de voor de hand liggende basisondersteuning in verrijkend onderwijs nodig hebben; 2. verdiepende theorie; 3. meer vaardig worden in je eigen rol, houding en persoonlijke kwaliteiten voor de begeleiding van jouw (hoog)begaafde sensitieve leerlingen. Je neemt (nog meer) actief je praktijksituaties mee. Het kan zijn dat je al eerder nascholing hebt gevolgd en/of reeds actief lesgeeft met een aangepast programma voor (hoog)begaafde sensitieve leerlingen. Hierdoor heb je niet van elke module de basisstof nodig. Voor bepaalde modules kun je al naar gevorderd niveau. Tijdens de intake wordt samen bepaald op welk niveau je de module het beste kunt volgen. Informatie over de inhoudelijke verschillen van de twee niveaus is te vinden in de studiegids.

4 Het IDEAAL traject bestaat uit 5 modules: Inzicht & signaleren Doelgericht leren & doorgaande leerlijn Empathie & relatie Aanpak(ken) Lerend ontwikkelen Een schematisch weergave van de vijf modules is hieronder zichtbaar. Een cursist kan in de eerste vier modules kiezen om te starten met de basis (A) of de gevorderde lessen (B). Ook kan de cursist kiezen om een combinatie te maken tussen A-modules en B-modules. Dit ga je leren en toepassen in de praktijk Hieronder lees je per module wat je leert en wat je hiermee in de praktijk kunt. Tijdens de lessen gaan we in op jouw praktijksituatie en zetten we theorie om naar praktisch handelen. We geven elke les huiswerk mee. Of beter gezegd: schoolwerk. Je gaat er op school mee aan de slag om meer uit je opleiding te halen. Voorbeeld van de modules en differentiatie mogelijkheid Cursist kiest 1A (basis), 2B (gevorderd), 3A (basis) en 4B (gevorderd) te volgen. Module 5 volg je met de hele klas. Deze module is namelijk maatwerk: je werkt daar aan je eigen persoonlijke opbrengsten voor de school of voor jouw klas. Denk dan aan het ontwikkelen van lesprogramma, inrichten van een plusklas of zelfs het schrijven van beleid. Leerkracht: Ik vind dat de opleiding een proces van bewustwording is. Dit heeft er zeker toe bijgedragen dat mijn professioneel handelen gerichter is.

5 Module 1 Inzicht en signaleren De verschillende (hoog)begaafde sensitieve leerlingen herkennen De leerkracht vertelt: Ik merk bij ons op school dat de hoogbegaafde leerlingen alleen gezien en erkend worden als ze altijd hoge scores halen. Ze moeten het ook altijd goed doen, anders zijn ze niet hoogbegaafd. En als ze lage scores halen, dan zijn ze per definitie niet hoogbegaafd. In de module Inzicht en signaleren leer jij: wat de definities en profielen van hoogbegaafdheid zijn, zodat jij een doelgroep kunt formuleren passend bij jouw school en weet wie je wilt gaan signaleren hoe je de hoogbegaafde leerlingen kunt signaleren, ook de moeilijke doelgroepen, zodat jij deze niet meer over het hoofd ziet welke instrumenten en IQ testen er zijn en hoe je deze moet interpreteren, zodat je in gesprek kunt gaan met ouders hoe iedereen snel en langzaam denkt en wat de gevolgen daarvan zijn, zodat jij signalen van leerlingen beter gaat waarnemen en beoordelen het verschil en de overlap tussen hoogbegaafdheid en een leerprobleem (twice exceptional), zodat jij de leerling kan begeleiden om de hoogbegaafde kenmerken in te zetten voor betere leerresultaten Module 2 Doelgericht leren en doorgaande leerlijn Een motiverend leerdoel en doorgaande leerlijn voor de (hoog)begaafde sensitieve leerling De leerkracht vertelt: De leerlingen willen uitdagende leerdoelen. Ik zie dan dat mijn collega s dit doen door het inzetten van de hogere leerlijn. Maar is dit nu de meest geschikte oplossing? Wat zijn eigenlijk de verrijkende leerdoelen voor deze leerlingen en hoe kies je? En mijn ervaring is dat het boekje rekentijgers na enkele maanden meer een papieren tijger wordt. Leerkracht: Je hebt een talent om iets ogenschijnlijks ingewikkelds in hapklare taal uit te leggen, waardoor het begrijpelijk wordt. In de module Doelgericht leren leer jij: wat compacten en verrijken (verdiepen, verbreden, versnellen) inhoudt, zodat jij een aangepast verrijkend lesprogramma kan maken voor meer/hoogbegaafde leerlingen welke leerdoelen voor hoogbegaafde leerlingen echt verrijkend zijn, zodat jij een keuze kunt maken om de leerling met plezier en met zijn potentie te laten leren hoe je doelen helder en haalbaar kunt formuleren, zodat jij, de leerling en collega s precies weten wat verwacht wordt en het motiverend werkt om daar naar toe te werken hoe je de doelen afstemt op beschikbare tijd, middelen en samenwerking, zodat jij opgelucht aan de slag kan en gesteund wordt door school

6 Module 3 Empathie en relatie Inlevend lesgeven en contact maken met de (hoog)begaafde sensitieve leerling De leerkracht vertelt: Niet iedereen kan laten zien wat ze in huis hebben, de kinderen zijn eigenlijk hun eigen grootste vijand, door de drempels die ze zelf leggen, het moet zo in het moment vallen, timing en schakeltijd is heel belangrijk bij deze kinderen, ze zijn gevoelig. Ook zijn ze zo bezig met de verwachting van anderen. Het blijft zoeken hoe je het beste met ze om kan gaan. In de module Empathie en relatie leer jij: welke soorten intense gevoelens hoogbegaafde leerlingen hebben en wat de potentie van deze gevoelens is, zodat jij weet hoe je dit op een positieve manier kan inzetten en de last hiervan in de klas en voor het kind kan verminderen over het asynchroon ontwikkelen en de sociaal-emotionele ontwikkelingen, zodat jij weet waar de hoogbegaafde leerling aan toe is werken met RET, zodat jij ondersteunend bent voor de leerling in helpende gedachten die het leren bevorderen wat hoogbegaafde leerlingen belangrijk vinden aan een leerkracht, zodat jij een goede relatie krijgt / behoudt met deze leerlingen en daarmee de leerresultaten verbetert communiceren met jouw innerlijke familie, zodat jij ontspannen gesprekken kunt voeren met ouders en leerlingen, waarin iedereen zich gezien voelt, volledig vertrouwen heeft in de gemaakte afspraken en jij als leerkracht wordt gewaardeerd Module 4 Aanpak(ken) Aan de slag met een goede onderwijs aanpak voor de (hoog)begaafde sensitieve leerling De leerkracht vertelt: Maar wat moet je nu dóen in de praktijk? Mijn ideaalplaatje is eigenlijk dat het ook echt geïntegreerd is in je dagelijks lesgeven. Bijvoorbeeld breintijd of bloom-lessen: hier heeft iedereen wat aan. Maar wat is de beste aanpak en hoe doe ik dat dan? Leerkracht: De lessen waren van het begin tot het eind boeiend. De tijd vloog voorbij. Sonja neemt de tijd voor iedereen. In de module Aanpak(ken) leer jij: wat executieve functies zijn, zodat jij weet hoe de leerling zich kan ontwikkelen in zelfstandig en doelgericht werken, waarbij impulsen onder controle komen wat fixed en growth mindset inhouden, zodat jij weet hoe de leerling in een leer-stand komt, doorzet en een positieve werkhouding heeft over leren-leren en de breingeheimen, zodat jij weet hoe hoogbegaafde leerlingen (kunnen) leren en welke wijze beter werkt bij deze leerlingen over leren-denken en de taxonomie van Bloom, zodat jij de verschillende denkniveaus van de hoogbegaafde leerling kunt aanspreken en de leerling zélf aan het denken zet

7 over de verschillende verrijkende materialen en thema s (denk aan onderzoekend leren, ondernemend leren, filosoferen), zodat jij geschikt materiaal kunt kiezen passend bij een leerdoel wat onderpresteren inhoudt en hoe motivatie werkt, zodat jij onderpresteren kunt voorkomen en ook de hoogbegaafde leerling weer gemotiveerd op eigen niveau wil werken en presteren wat faalangst inhoudt, zodat jij een omgeving kunt bieden waarin de leerling met zelfvertrouwen en gezonde spanning opdrachten en toetsen maakt hoe jij met ouders over bovenstaande thema s kunt spreken en wanneer je moet doorverwijzen Module 5 Lerend ontwikkelen Jouw benodigde tijd voor het maken van opbrengsten voor jouw school of klas De leerkracht vertelt: Ik ben ook gestart met plusklassen voor de groepen 5/6 en 7/8. Ik vind het leuk, maar merk dat ik te weinig tijd heb om het goed te doen en dat is frustrerend. Wat ik mis is tijd, ruimte, middelen om dit te doen, ondersteuning. Ik heb volop kennis, maar ik kan er niet genoeg mee doen. In de module Lerend ontwikkelen leer én maak jij tijdens de werkbijeenkomsten: wat jij nodig hebt op school of in de klas, zodat jij alles wat je geleerd hebt ook kunt ontwikkelen tot opbrengsten die nodig zijn om er in de praktijk ook mee te werken bijvoorbeeld: het maken van een beleidsplan of het maken van verrijkende lessen of het inrichten van klassenmanagement of een plusklas of iets anders wat jij wilt ontwerpen en uitbroeden met andere leerkrachten en onder deskundige persoonlijke begeleiding! Differentiatie in de opleiding Hoe werkt de differentiatie in de opleiding? Je start met je klas de les van de eerste module. Na de opening van de module ga je in twee groepen uit elkaar. Je volgt namelijk óf de basistheorie en praktijkopdrachten óf de gevorderde theorie en praktijkopdrachten. Aan het einde van de dag kom je weer samen als klas. Bij een volgende tweede module start je weer als klas samen. Opnieuw gaat de klas in twee groepen uit elkaar. Maar deze keer kan de groepsverdeling er anders uitzien: want misschien volg je nu niet de basis maar het gevorderde deel. Jouw niveau is leidend. De gehele klas samen bestaat uit deelnemers. De niveaugroep is gemiddeld gezien 8-10 personen. Tijdens module 5 (werkbijeenkomsten) werk je aan je eigen persoonlijke opbrengsten met de gehele klas. Er zijn twee docenten die afwisselend les en begeleiding geven op basis en gevorderd niveau. Je ontvangt dus kennis en ervaring van twee docenten.

8 Achtergrond Sonja Morbé Sonja Morbé is eigenaar van WijsSein en werkzaam als specialist Gifted Education. Sonja is deskundige op het gebied van hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid bij leerlingen. Zij heeft onder andere voor de Hogeschool de door het CPION geaccrediteerde tweejarige post-hbo-opleiding Specialist hoogbegaafdheid en differentiatie ontwikkeld en gegeven aan leerkrachten. Met veel plezier en persoonlijke passie geeft zij al geruime tijd specialistische lessen en (beleids)adviezen over het thema verrijkend onderwijs voor (hoog)begaafde sensitieve leerlingen. Haar opdrachtgevers zijn onder andere scholen, besturen, samenwerkingsverbanden en onderwijsinstellingen. Ze is goed in het creëren van overzicht en structuur. Ze heeft het talent om iets ogenschijnlijk ingewikkelds in hapklare taal uit te leggen. Hiermee maakt Sonja mensen bewust van hun keuzes en maakt ze de vertaalslag naar praktisch handelen. Achtergrond Merel Sprong Merel Sprong is werkzaam als begeleider op basisscholen via haar bedrijf Onderwijs met Stijl. In haar werk gaat ze uit van de eigen stijl van de leerkracht om van daaruit onderwijs vorm te geven. Hier laat Merel zich leiden door de vraag of de wil en de durf om te leren aanwezig zijn. Leren betekent nieuwsgierig zijn, op onderzoek uitgaan en fouten maken. Dat is spannend, maar moet gebeuren. Anders sta je stil. Merel wil iedereen hier vol vertrouwen toe uitdagen. Zowel leerkrachten als leerlingen moeten verantwoordelijk kunnen zijn voor hun eigen leerproces, om via hun eigen weg doelen na te streven. Hiervoor heeft Merel geruime tijd zelf voor de klas gestaan en daarnaast de functie van specialist hoogbegaafdheid gehad. Zo was ze verantwoordelijk voor de plusklas, het vormgeven van passend onderwijs voor deze doelgroep en het ontwikkelen van beleid.

9 Drie redenen om te kiezen voor de opleiding Specialist meer- en hoogbegaafdheid bij WijsSein WijsSein biedt een opleiding met maatwerk. We differentiëren binnen de groep. Precies wat we ook verwachten van de leerkrachten om straks te gaan toepassen in de klas. Hierin maakt WijsSein het verschil. Ook horen we van veel leerkrachten dat ze na de opleiding geen tijd hebben het geleerde om te zetten in opbrengsten voor de school of klas. Hiervoor is de oplossing gevonden in de werkbijeenkomsten van module 5. Reden 1: Differentiatie binnen de opleiding In de opleiding kun je per module kiezen of je de basis en/ of de gevorderde lesstof wilt volgen. Dit kan goed aansluiten bij jouw aanwezige kennis en vaardigheden of de gewenste profilering van de school: het bieden van basisondersteuning of meer verdiepte ondersteuning in meer/ hoogbegaafdheid. Reden 2: Tijd & ruimte voor directe opbrengsten De opleiding biedt jou de mogelijkheid om aan de slag te gaan met het ontwerpen of uitbroeden van werk waar jij op school niet aan toe komt. Van beleid tot lessen in de (plus)klas: jij maakt alleen dat wat jij nodig hebt op school. Dat is nog eens praktisch! Leerkracht: Module empathie en relatie is echt aanvullend. Dit heb ik elders niet gezien. Dit zou juist op de 1e plaats moeten staan voor het leerproces. Reden 3: Oog voor jou én voor kwaliteit We bieden een professionele leeromgeving, deskundige begeleiding & leuke lessen. Als kerndocent en/of trainer heeft Sonja Morbé jaren lang lessen ontwikkeld en gegeven als specialist Hoogbegaafdheid bij de Hogeschool Utrecht, Novilo Talentbegeleiding en diverse scholen. Binnen de opleiding bij WijsSein wordt samengewerkt met een andere deskundig docent en professionals met specifieke specialistische kennis. Alle modules kennen een aantal lesdagen. Door de niveaugroep klein te houden (±10 personen per niveau) is er veel persoonlijke aandacht. Ter voorbereiding en als naslag is er ook een gebruiksvriendelijke zogenoemde Online School van WijsSein. Hier vind jij overzichtelijk alle leerstappen met de artikelen, documenten, video s, opdrachten én toetsen. De lesdagen zijn afwisselend in theorie, opdrachten, spelmateriaal, video s en persoonlijke casuïstiek. De lessen worden inspirerend gegeven, waar ook gelachen wordt en ruimte is het gevoel te delen.

10 Studiebelasting, opleidingsdata, locatie en kosten Een volledige opleiding van 5 modules bestaat uit 13 lesdagen: 10 hele dagen en 6 dagdelen. Je kunt dit verdubbelen als je alle basis- en gevorderde modules wilt volgen. De modules zijn ook los te volgen. De opleidingsdata, locatie en actuele prijzen van de modules en/of opleiding kun je vinden op de website. Studiebelasting lesdagen dagdelen lesuren studie uren praktijk uren totaal module 1 Inzicht en signaleren module 2 Doelgericht leren en doorgaande leerlijn module 3 Empathie en relatie module 4 Aanpak(ken) module 5 Lerend ontwikkelen Totaal uren over 12 maanden EC Meer weten of interesse? Neem dan contact op met Sonja Morbé: sonja.morbe@wijssein.nl of kijk op de website Hoogbegaafd Een hoogbegaafde is een nieuwsgierig, sensitief en emotioneel mens. Hij of zij is een snelle en slimme denker, die complexe zaken aankan. Verder is hij of zij autonoom, gedreven van aard en intens levend. Hij of zij schept plezier in creëren.

11 Sonja Morbé ontwikkelde in 2012 samen met docente Mirjam Zevenboom haar eerste tweejarige post-hbo opleiding hoogbegaafdheid voor leerkrachten. Deze opleiding is geaccrediteerd door het CPION met de volgende beoordeling: Naar het oordeel van de commissie is de aanvraag tot toetsing en registratie van post-hbo opleiding Specialist Hoogbegaafdheid & differentiatie helder en goed beschreven. Het curriculum is inhoudelijk op niveau. Fraai aan deze opleiding is dat de deelnemer kan leren op zijn/haar eigen niveau aangezien de opleiding de leerattitude en de groei van de student meet. Dit is een fraaie insteek die past bij de uitgangspunten en de doelen van de opleiding die beogen dat de studenten ook op die manier te werk gaan met hoogbegaafde kinderen. Ook de literatuurlijst laat niets te wensen over. Kortom: uitdagend, inspirerend, inhoudelijk goed op niveau. Het oordeel over deze opleiding is zonder voorbehoud positief. Op basis van de opgedane ervaringen, evaluaties en interviews met leerkrachten heeft Sonja nu deze 2e opleiding ontwikkeld om tegemoet te komen aan de wensen van leerkrachten anno Contact of

12