|
|
- Lucas Jansen
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 SAMENVATTING
2 150 Samenvatting Vertegenwoordigers van het geslacht Oesophagostomum zijn parasitaire rond wormen, die veel bij landbouwhuisdieren en ook bij apen voorkomen. Na infectie kunnen ernstige gastrointestinale symptomen optreden, met soms fatale gevolgen. Sinds het begin van deze eeuw is deze ziekte enkele malen ook bij de mens beschreven. In die gevallen is de infectie echter altijd beschouwd als een zoönose, waarbij de mens bij toeval geïnfecteerd raakte en de parasiet er niet in slaagde de levenscyclus te volbrengen in deze ongeschikte gastheer. Eén van de eerste beschrijvingen van oesophagostomiasis van de mens dateert uit 1910, en is afkomstig uit de binnenlanden van Brazilië. Ook in Indonesië en Maleisië werden enkele patiënten beschreven, maar in Afrika werd de ziekte het meest frequent waargenomen. De eerste gevallen werden beschreven in Ethiopië (1905) en Nigeria (1911). Vervolgens werd de ziekte ook waargenomen in verschillende landen in West-, Centraal-, en Oost-Afrika. In de loop van de jaren tachtig vonden Baeta en Gigase een grote concentratie van klinische gevallen in het ziekenhuis van Dapaong, in het noorden van Togo, West-Afrika. Hoewel altijd was aangenomen dat infectie met Oesophagostomum een zoönose moest zijn, deed het grote aantal klinische gevallen in Noord-Togo vermoeden dat de mens hier een belangrijker rol speelt in de transmissie van de parasiet [Hoofdstuk 1]. Naar aanleiding van de observaties van Baeta en Gigase werd in 1987 een breed georiënteerd onderzoek naar Oesophagostomum-infecties in Noord-Togo en Ghana opgezet. Dit proefschrift beschrijft verschillende aspecten van dat onderzoek. De ontwikkelingscyclus van Oesophagostomum species is bij diverse landbouwhuisdieren nauwgezet bestudeerd. De ca. 1,5 cm grote, in het darmlumen levende volwassen wormen scheiden eieren uit die met de mest de buitenwereld bereiken. In een vochtige, niet te koele omgeving ontwikkelen de eieren zich in enkele dagen tot een eerste-stadium (LI) larve die daarna het ei verlaat. De LI-larve vervelt enkele malen totdat het infectieuze L3-stadium is bereikt. Nadat de L3-larve door de gastheer bij het grazen is opgenomen, penetreert zij de darmwand waarna zij in de serosa of soms ook verder van het darmlumen, in het omentum ingekapseld wordt. De L3-larve ontwikkelt zich via een L4- en L5-stadium tot een jong volwassen worm, die het abces tenslotte verlaat en naar het darmlumen migreert. Daar wordt de ontwikkeling tot volwassen worm voltooid waarna paring plaatsvindt en de eiproduktie een aanvang neemt. De klinische verschijnselen zijn geheel of voornamelijk terug te voeren op de abcessen in de darmwand. Deze kunnen pijnklachten geven, maar kunnen ook conflueren en ruptureren, met soms fatale gevolgen. Het is aannemelijk, maar niet bewezen, dat de ontwikkelingscyclus van andere, min of meer verwante Oesophagostomum-soortcn bij de mens in grote trekken vergelijkbaar is.
3 Samenvatting 151 Een groot aantal vragen diende zich bij de aanvang van het onderzoek aan. Op sommige, maar niet alle vragen kon in de loop van het onderzoek een bevredigend antwoord worden gevonden. De belangrijkste vragen, zoals die ook in de inleiding werden verwoord, kunnen als volgt worden samengevat. 1. Hoe herkennen we of een patiënt geïnfecteerd is met Oesophagostomum species? Veel worminfecties van de darm kunnen gediagnostiseerd worden via het vinden van de eieren in de ontlasting. De eieren van Oesophagostomum zijn echter morfologisch niet te onderscheiden van die van mijnworm, een zeer frequent voorkomende darmparasiet in Afrika. Als de ontlasting gekweekt wordt onder gunstige omstandigheden, kunnen de eieren van zowel mijnworm als Oesophagostomum zich ontwikkelen tot L3-larven, die wèl goed van elkaar te onderscheiden zijn (beenderkoolmethode). Op deze manier werd er een groot aantal ontlastingmonsters gekweekt. Het bleek mogelijk om L3-larven van Oesophagostomum te kweken uit menselijke ontlasting, hetgeen aangeeft dat ook bij de mens Oesophagostomumsoorten de ontwikkelingscyclus kunnen volbrengen, en zich kunnen ontwikkelen tot volwassen, ei-producerende wormen [Hoofdstuk 2]. De gevoeligheid van de faeceskweekmethode voor het vaststellen van Oesophagostomuminfectie van de mens, is redelijk (ca 80%). De gevoeligheid kan worden verhoogd door de kweek in triplo uit te voeren. Er is een duidelijke relatie tussen het aantal Oesophagostomumlarven dat wordt geteld in de faeceskweek, en het aantal wormen dat zich in de gastheer bevindt, zodat het aantal larven een indruk geeft over de zwaarte van de infectie (semiquantitatieve interpretatie). De faeceskweekmethode is eenvoudig en goedkoop, en kan worden toegepast in grotere onderzoeksprojecten, maar ook in relatief eenvoudige laboratoria [Hoofdstuk 8]. Een geheel andere methode is de serologische diagnostiek. Hierbij wordt in serum van de mens de aanwezigheid van antistoffen tegen Oesophagostomum onderzocht. Bij 58 kinderen en volwassenen uit Togo en 89 controle-personen werd de aanwezigheid van antistoffen (IgG 4 ) tegen Oesophagostomum onderzocht. Deze methode bleek zeer specifiek (> 95 %) voor Oesophagostomum te zijn. Ook de gevoeligheid was hoog bij volwassenen (86%), en in mindere mate bij kinderen. Een groot voordeel van deze methode is dat serummonsters kunnen worden afgenomen, ingevroren en voor langere tijd bewaard, terwijl de faeceskweekmethode een directe verwerking vraagt. Dit maakt de serologie een geschikte methode om screeningsonderzoek op grotere schaal te verrichten. Een nadeel is dat voor deze methode geavanceerde apparatuur noodzakelijk is [Hoofdstuk 7].
4 Om welke soort Oesophagostomum gaat het? De aanwezigheid van L3-larven in faeceskweken toonde aan dat de mens geïnfecteerd was met een bepaalde Oesophagostomum-soort, maar niet om welke soort het ging. Voor bepaling van de soort is een minitieuze beschrijving nodig van de volwassen mannelijke en vrouwlijke Oesophagostomum-v/ormen, die kunnen worden verkregen door enkele geïnfecteerden te behandelen met antihelminthica. De zo verkregen exemplaren vertoonden de meeste kenmerken van O. bifurcum, een parasiet die veel bij apen voorkomt. De Oesophagostomumsoort die in het noorden van Togo en Ghana bij de mens voorkomt heet dan ook: O. bifurcum [Hoofdstuk 5]. De eiproduktie wordt geschat op 5000 eieren dag [Hoofdstuk 4]. 3. Hoe algemeen komt deze parasiet voor bij de bevolking in het onderzoeksgebied? Teneinde het vóórkomen van Oesophagostomum te onderzoeken, werden een groot aantal dorpen in het noorden van Togo en Ghana bezocht. In 43 dorpen werden faecesmonsters van in totaal 3820 bewoners verzameld. De infectie werd in 38 dorpen vastgesteld, en vooral in de verafgelegen, armere dorpen werden hoge prevalenties (tot 60%) gezien. De faeceskweek was in 27.6% (1057/3820) van de onderzochte personen positief voor Oesophagostomum. Het infectiepercentage van kinderen onder de vijfjaar was veel lager dan dat van ouderen (Togo: 10% vs 31 %; Ghana: 1 % vs 15%). In de leeftijdsgroep van 5 jaar en ouder waren vrouwen vaker geïnfecteerd dan mannen (Togo: 35% vs 28%; Ghana: 18% vs 12%) [Hoofdstuk 3]. De betekenis van deze verschillen is vooralsnog onduidelijk. Lopen vrouwen een hoger infectierisico doordat zij, door hun dagelijkse bezigheden op het land en in het huishouden, vaker met de (onbekende) infectiebron in contact komen? Intensieve bestudering van de verschillen in levenswijze van mannen, vrouwen en kinderen zou hierover meer duidelijkheid kunnen verschaffen. Of zijn er andere factoren, zoals immunologische of genetische verschillen die hier een rol spelen? 4. Komen Oesophagostomum-w/ëcrte.s van de mens alleen in het noorden van Togo en Ghana voor? Zo ja, wat zijn daar de redenen voor? Zo nee, waarom wordt de infectie dan elders niet herkend? Hoewel niet systematisch onderzocht, geeft de herkomst van diverse rapporten uit Azië, Zuid-Amerika en Afrika aan dat Oesophagostomum-mfectie van de mens ook buiten het huidige onderzoeksgebied voorkomt. Het klinisch beeld van oesophagostomiasis van de mens kan worden verward met dat van acute appendicitis, coloncarcinoom of darmobstructie, en het is zeer goed mogelijk dat de ziekte op andere plaatsen niet wordt onderkend. Aan de andere kant is van de preparaten die vanuit Afrika aan het Instituut voor Tropische Geneeskunde zijn aangeboden, Oeosophagostomum alleen bij het materiaal uit het Noord- Togo vastgesteld. Systematisch onderzoek naar het voorkomen van zowel symptomatische als asymptomatische Oesophagostomum-'mfecties buiten het onderzoeksgebied is noodzakelijk alvorens hier een uitspraak over te doen.
5 Samenvatting Hoe raakt de mens geïnfecteerd? Welke zijn de factoren die leiden tot een efficiënte transmissie en welke verhinderen die? Transmissie van Oesophagostomum-soorten bij dieren geschied via de orale weg. Is dit bij de mens ook zo? L3-larven lijken de menselijke huid niet te kunnen doordringen, en percutane infectie is dan ook niet waarschijnlijk. Daarentegen overleven L3-larven een zuur milieu goed, zodat orale infectie waarbij de larven de zure maaginhoud moeten passeren, een goede mogelijkheid is. Mogelijke bronnen van infectie zouden met infectieuze larven verontreinigd drinkwater of voedsel kunnen zijn. L3-larven zijn in staat om enkele maanden in water te overleven, zodat infectie via drinkwater een goede mogelijkheid is [Hoofdstuk 10]. Het gelukte echter niet om Oesophagostomum-\arven in drinkwater aan te tonen. Op enkele vruchten die rauw worden gegeten lukte dit wel, maar dat toont slechts aan dat orale besmetting eventueel mogelijk is - niet dat het werkelijk ook zo geschiedt. Voor een sluitende bewijsvoering over de manier van besmetting met Oesophagostomum lijkt een experimentele besmetting van proefdieren het meest aangewezen. Transmissie van infectie met Oesophagostomum lijkt vooral plaats te vinden in het regenseizoen. In het droge seizoen raken L3-larven van Oesophagostomum snel uitgedroogd, waardoor zij volledig geïmmobiliseerd raken. Zij kunnen echter gereactiveerd worden, wanneer water wordt toegevoegd. Op deze manier zouden de larven het droge seizoen kunnen overleven, om in het regenseizoen weer actief en mogelijk ook infectieus te worden. Het is mogelijk dat de kans op transmissie van O. bifurcum op geheel andere wijze wordt vergroot. Bij dieren is waargenomen, dat sommige wormsoorten in staat zijn een pauze in te lassen in de ontwikkelingscyclus (Arrested Larval Development). Zij wachten dan het seizoen af dat het meest gunstig is voor transmissie. Er zijn aanwijzingen dat ook O. bifurcum hiertoe in staat is [Hoofdstuk 9]. 6. Net als bij veel andere parasitaire infecties, hoeft infectie met O. bifurcum niet noodzakelijkerwijs tot ziekte te leiden. Anderzijds bleek de infectie in klinische gevallen lang niet altijd eenvoudig te diagnostiseren. Wat nu, is de relatie tussen de klinische en de parasitologische diagnostische mogelijkheden? De series van Gigase et al. en van Haaf & van Soest toonden aan dat klinische manifestaties van Oesophagostomum infecties veel voorkomen in het noorden van Togo en Ghana. In vergelijking met de wijde verspreiding van O. bifurcum infectie betreft het echter zeer weinigen waarbij zich deze manifestaties ontwikkelen. Om een indruk te krijgen van het voorkomen van één van de meest in het oog springende klinische manifestatie, de 'Tumeur de Dapaong', werden ± 300 schoolkinderen gedurende een jaar gevolgd. Ondanks een hoge prevalentie van de infectie (58-66%), bleken slechts enkelen een 'Tumeur de Dapaong' te hebben (1.3%). Niet alle kinderen met een 'Tumeur de Dapaong' hadden een positieve
6 154 faeceskweek [Hoofdstuk 10]. Het uitscheiden van eieren, en het hebben van klinische symptomen bleken in deze groep lang niet altijd samen te gaan. Over het vóórkomen van de Tumeur de Dapaong' in andere leeftijdsgroepen zijn geen harde gegevens bekend. Het aantal patiënten dat zich meldt op het ziekenhuis met verschijnselen van darmobstructie of acute buik kan slechts een oppervlakkige indruk geven van het totale aantal in de regio. Voor de prevalentie van de klinische manifestaties is een longitudinaal onderzoek nodig waarbij in een grote, representatieve groep medische en parasitologische parameters (kweek, serologic) langere tijd gevolgd worden. 7. Wat zijn de mogelijkheden tot therapeutisch ingrijpen, enerzijds bij klinische manifeste gevallen en anderzijds bij dragers? Over de behandeling van asymptomatische O. bijurcum-infectie van de mens waren geen gegevens bekend. Daarom werden verschillende antihelmintica getest, waarvan albendazol het meest effectief bleek [Hoofdstuk 6]. Behandeling in het droge seizoen geeft het langste infectie-vrije interval, aangezien er tijdens het droge seizoen vrijwel geen transmissie is. Na behandeling in het regenseizoen treedt snel herinfectie op [Hoofdstuk 9]. Naar de behandeling van symptomatische oesophagostomiasis kon geen systematisch onderzoek worden gedaan. De conservatieve behandeling van de 'Tumeur de Dapaong' met anti-inflammatoire middelen en eventueel antibiotica lijkt in de praktijk echter goed te voldoen, terwijl de behandeling van darmobstructie en acute buik altijd operatief zal zijn. Conclusie Hoewel voorheen altijd beschouwd als een zoönose, komt in Noord-Togo en Ghana Oesophagostomum bijurcum infectie van de mens zeer frequent voor. Gedurende dit onderzoek zijn slechts enkele aspecten van de epidemiologie, taxonomie, behandeling en levenscyclus bestudeerd. Gezien de ernstige, soms fatale gevolgen die deze infectie kan hebben, is het van het grootste belang verder onderzoek te verrichten naar deze 'nieuwe' parasiet van de mens.
chemotherapie, en ook bij eventuele chirurgische behandeling, is een pre-operatieve diagnose van groot belang.
SAMENVATTING In 1986 stellen Polderman en Gigase na een bezoek aan noordelijk Togo en Ghana vast dat Oesophagostomum wormen zich bij geïnfecteerde mensen volledig ontwikkelen kunnen en dat infectieuze
Nadere informatiehoofdstukken 2 en 3 Hoofdstuk 3
Samenvatting Na de ontdekking, ongeveer 3 decennia geleden, dat Oesophagostomum infecties bij de mens endemisch zijn in delen van noordelijk Ghana en Togo, startte Dr A.M. Polderman tegen het einde van
Nadere informatieAppendix. Nederlandse Samenvatting
Appendix Nederlandse Samenvatting Nederlandse samenvatting INLEIDING Cooperia oncophora is de voornaamste dunne darm nematode bij runderen in streken met een gematigd klimaat, zoals West Europa. Dieren
Nadere informatieRubella Synoniemen: rodehond, German measles, Röteln
Rubella Synoniemen: rodehond, German measles, Röteln B06 Bijlage I Rubella en zwangerschap, richtlijnen voor de praktijk Beleid naar aanleiding van een (mogelijk) contact (zie toelichting 1) Inventariseer
Nadere informatieVoor een goed. Voor een goed ontwormadvies. ontwormadvies. Wormen: niet te zien, wel te bestrijden!
Voor een goed ontwormadvies. Voor een goed ontwormadvies Wormen: niet te zien, wel te bestrijden! w w w. s t e r k l i n i e k. n l 05/2012 Deze brochure wordt u aangeboden door uw Sterkliniek in samenwerking
Nadere informatie1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström
1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström Dr. S.A.M. van de Schans, S. Oerlemans, MSc. en prof. dr. J.W.W. Coebergh Inleiding Epidemiologie is de wetenschap die eenvoudig gezegd
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20942 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20942 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Wammes, Linda Judith Title: Immune regulation during parasitic infections : from
Nadere informatieSerologische testen en interpretatie van testresultaten
Serologische testen en interpretatie van testresultaten Serologische testen Serologie is de leer van de stoffen die zich bevinden in het bloedserum. Bloedserum is het vocht dat verkregen is nadat bloed
Nadere informatieSAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN Kattenkrabziekte. Diagnostische en klinische aspecten van Bartonella henselae infectie
166 Samenvatting SAMENVATTING VOOR NIET-INGEWIJDEN Kattenkrabziekte. Diagnostische en klinische aspecten van Bartonella henselae infectie Deel I Introductie In de introductie van dit proefschrift (Hoofdstuk
Nadere informatieSamenvatting. Etiologie. samenvatting
Samenvatting Hoofdstuk 1 is een algemene inleiding op dit proefschrift. Luchtweginfecties zijn veel voorkomende aandoeningen, die door een groot aantal verschillende virussen en bacteriën veroorzaakt kunnen
Nadere informatieBescherm uw huisdier en uw gezin
Ontwormen van honden en katten Bescherm uw huisdier en uw gezin Waarom ontwormen? Honden en katten maken deel uit van ons gezin. We aaien ze, knuffelen en spelen met ze. Maar dit is niet altijd zonder
Nadere informatieCover Page. The handle http://hdl.handle.net/1887/20945 holds various files of this Leiden University dissertation.
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/20945 holds various files of this Leiden University dissertation. Author: Wiria, Aprilianto Eddy Title: Helminth infections on Flores Island, Indonesia
Nadere informatiePRAKTISCH Toxoplasmose
PRAKTISCH Toxoplasmose l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n over houden van huisdieren Toxoplasmose is een belangrijke zoönose. Dat betekent dat deze ziekte
Nadere informatieHepatitis A.
Hepatitis A www.hepatitisinfo.nl Hepatitis A Epidemiologie Transmissie Virologie Symptomen van een infectie met hepatitis A Diagnostiek Behandeling Preventie Hepatitis A epidemiologie http://wwwnc.cdc.gov/travel/pdf/yellowbook-2012-map-03-03-estimated-prevalence-hepatitis-a.pdf
Nadere informatieRegelmatig ontwormen is belangrijk om uw gezin en uw hond te beschermen tegen wormen.
Regelmatig ontwormen is belangrijk om uw gezin en uw hond te beschermen tegen wormen. Waarom ontwormen? Honden maken deel uit van ons gezin. We aaien, knuffelen en spelen met ze. Maar dit is niet altijd
Nadere informatieGeschreven door Diernet Team zaterdag, 11 december 2010 15:44 - Laatst aangepast vrijdag, 17 december 2010 13:16
Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose Omschrijving Chronische diarree is een verandering in de frequentie, consistentie, of het volume van de stoelgang (ontlasting) voor meer
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Schistosomen en het immuunsysteem van de gastheer De parasieten van de schistosoma familie zoals Schistosoma mansoni en Schistosoma haematobium veroorzaken de ziekte schistosomiasis, ook wel
Nadere informatieWORMEN WAT ZIJN WORMEN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN APOTHEEK.
WORMEN WAT ZIJN WORMEN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN APOTHEEK.NL WORMEN Bah, wat vies! Dit is vaak de eerste reactie als er in ontlasting
Nadere informatiebètavakken, VMBO Economie, VMBO Groen, VMBO Techniek, VMBO Zorg, zaakvakken. VO
TekenQuiz Vakgebied: Leerniveau: bètavakken, VMO conomie, VMO Groen, VMO Techniek, VMO Zorg, zaakvakken. VO antal items: 15 Max. aantal punten: 44 ls je de bronnen uit het artikel op Onderwijsvanmorgen.nl
Nadere informatieWormen VRAAG OVER UW MEDICIJNEN?
400043 Wormen_400043 Wormen 02-07-15 15:40 Pagina 6 Wormen WAT ZIJN WORMEN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN VRIJ VERKRIJGBARE MEDICIJNEN
Nadere informatieWormen. Zorg voor uzelf 12
Wormen Zorg voor uzelf 12 Wormen Bah, wat vies! is vaak de eerste reactie als er in ontlasting kleine, bewegende witte wormpjes te zien zijn. Of bijvoorbeeld een dikke ronde worm. Vooral gezinnen met kinderen
Nadere informatieMeticilline Resistente Staphylococcus aureus MRSA
Tijdens uw behandeling op de polikliniek of opname in het Medisch Centrum Leeuwarden (MCL) of MCL Harlingen worden extra maatregelen toegepast, omdat u mogelijk een moeilijk te bestrijden bacterie bij
Nadere informatieSpoelwormen leven in de darmen van honden en katten.
Darmparasieten komen zowel bij honden als bij katten zeer regelmatig voor. De vaakst voorkomende besmettingen zijn die met spoelwormen en lintwormen. Af en toe zien we ook infecties met giardia. Ook aan
Nadere informatieNederlandse samenvatting
11 Nederlandse samenvatting Chapter 11 156 Nederlandse samenvatting Dit proefschrift richt zich op nieuwe strategieën voor het identificeren, diagnosticeren, vervolgen en de preventie van coeliakie. Hoofdstuk
Nadere informatieEpidemiologische surveillance van Lyme borreliose Borrelia burgdorferi s.l
Epidemiologische surveillance van Lyme borreliose Borrelia burgdorferi s.l. - 217 Auteurs: T. Lernout, M. Depypere, S. Patteet, K. Lagrou, D. Van Cauteren, B. Kabamba- Mukadi Hoofdpunten - In 217 werden
Nadere informatiePaarden - Ontworming. Tel.: 033-2863276 info@devallei.com www.devallei.com
Paarden - Ontworming Vrijwel alle paarden in Nederland hebben wormen en wormlarven in hun lichaam. Wanneer er een beperkt aantal wormen in het lichaam verblijven, levert dit geen gezondheidsproblemen op.
Nadere informatieDierenkliniek Goeree Overflakkee
Dierenkliniek Goeree Overflakkee De teksten van onze artikelen worden geschreven aan de hand van wetenschappelijke literatuur, maar ook op basis van onze eigen inzichten en ervaringen. Daarom kan de informatie
Nadere informatieMijn kind heeft diarree
Mijn kind heeft diarree Beste ouders, Uw kind heeft diarree. In deze brochure vindt u een antwoord op de meeste vragen en ook praktische tips, opdat dit tijdelijk ongemak u geen onnodige hoofdbrekens zou
Nadere informatieSAMENVATTING 149 Samenvatting In hoofdstuk 1 wordt een algemene introductie gegeven omtrent biomateriaal-gerelateerde infecties in de Orthopedie. Als doelstelling van dit proefschrift wordt geformuleerd
Nadere informatieInterpretatie van laboratoriumtesten: microbiologie
Interpretatie van laboratoriumtesten: microbiologie Jens Van Praet Dienst Nierziekten, Infectieziekten en Algemeen inwendige ziekten HIV referentiecentrum Travel clinic Casus 1: Kris Labo-diagnostiek:
Nadere informatieVul het schema in. Gebruik hierbij: + (voordeel), (nadeel), 0 (geen voor- en geen nadeel).
1. Samenleven Afb. 1 Ossenpikker op de kop van een buffel. In de basisstoffen heb je geleerd dat de verschillende populaties in een ecosysteem op veel manieren met elkaar te maken hebben. Ze leven immers
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
Nederlandse Samenvatting Respiratoir syncytieel virus Het respiratoir syncytieel virus (RSV) is een veroorzaker van luchtweginfectiesvan de mens. Het komt bij de mens met name in het winterseizoen voor.
Nadere informatieSlakken en benauwde kittens
Utrecht University Slakken en benauwde kittens NVP Najaar symposium 20 nov 2015 Paul A.M. Overgaauw DVM PhD Dipl. ACVM Institute for Risk Assessment Sciences Division Veterinary Public Health Casus In
Nadere informatieMRSA. Maatregelen bij (mogelijke) dragers van Meticilline-resistente Staphylococcus aureus. Afdeling Infectiepreventie
MRSA Maatregelen bij (mogelijke) dragers van Meticilline-resistente Staphylococcus aureus Afdeling Infectiepreventie Inleiding U bezoekt de polikliniek van het Amphia Ziekenhuis of u bent in ons ziekenhuis
Nadere informatieBijlage VMBO-GL en TL
Bijlage VMBO-GL en TL 2008 tijdvak 2 biologie CSE GL en TL Deze bijlage bevat informatie. 800045-2-617b Ziek van de natuur Lees eerst informatie 1 tot en met 4 en beantwoord dan vraag 36 tot en met 52.
Nadere informatieHAPTE CHAP SAMENVATTING
HAPTE CHAP Wanneer voortplanting tussen individuen van verschillende soorten, maar ook van verschillende populaties wordt voorkómen, noemen we dit reproductieve isolatie. Reproductieve isolatie speelt
Nadere informatieMYCOBACTERIËLE FACTOREN BETROKKEN BIJ GRANULOOMVORMING
Nederlandse samenvatting MYCOBACTERIËLE FACTOREN BETROKKEN BIJ GRANULOOMVORMING Tuberculose Tuberculose (TBC) is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door de bacterie Mycobacterium tuberculosis. Infectie
Nadere informatieNiet technische samenvatting. 1 Algemene gegevens. 2 Categorie van het project
Niettechnische samenvatting 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Respiratoir Syncytieel Virus (RSV) in kalveren 1.2 Looptijd van het project 1.3 Trefwoorden (maximaal 5) Oktober 2015 oktober 2020
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
100 Samenvatting Cognitieve achteruitgang en depressie komen vaakvooropoudere leeftijd.zijbeïnvloeden de kwaliteit van leven van ouderen in negatieve zin.de komende jaren zalhet aantalouderen in onze maatschappijsneltoenemen.het
Nadere informatieExtended Spectrum Beta-Lactamase (ESBL)-producerende bacteriën
Extended Spectrum Beta-Lactamase (ESBL)-producerende bacteriën Inleiding U ontvangt deze folder omdat u mogelijk ESBL-drager bent. In deze folder kunt u lezen meer over ESBL zoals wat het is, hoe het wordt
Nadere informatieOnderwerp: preventie gezondheid bij paarden waarbij o.a. aan de orde kwamen het ontwormen, entingen en welke gevaren er zoal op de loer liggen.
Studieclub Het Friesch Paard Limburg Bezoek aan Dierenkliniek Landhorst, Grote Baan 9 Landhorst op maandag 18 maart 2013. Inleiding door de heer Rob Heijmans, dierenarts Onderwerp: preventie gezondheid
Nadere informatie143 Lymfatische filariasis is een door muggen overgebrachte ziekte die wijdverbreid voorkomt in de tropen en subtropen. Hoewel de prevalentie niet hoog is, tonen gegevens van het Indonesisch ministerie
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting 119 120 Samenvatting 121 Inleiding Vermoeidheid is een veel voorkomende klacht bij de ziekte sarcoïdose en is geassocieerd met een verminderde kwaliteit van leven. In de literatuur
Nadere informatieWAT ZIJN WORMEN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN APOTHEEK.NL
WORMEN WAT ZIJN WORMEN WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VOOR U DOEN WANNEER KUNT U BETER NAAR UW HUISARTS GAAN APOTHEEK.NL WORMEN Bah, wat vies! Dit is vaak de eerste reactie als er in ontlasting
Nadere informatieUrodynamisch onderzoek. Cystometrie-Drukmetingen
Urodynamisch onderzoek Cystometrie-Drukmetingen Inleiding Binnenkort wordt er bij u een urodynamisch onderzoek verricht. Voor dit onderzoek worden ook de termen 'cystometrie' of 'drukmetingen' gebruikt.
Nadere informatieNationaal AYA Jong & Kanker Platform
Nationaal AYA Jong & Kanker Platform www.aya4net.nl Epidemiologie? Epidemiologie is de medische wetenschap die de frequentie van ziekte bestudeerd. AYA kankerpatiënten: een unieke groep?! Bevinden zich
Nadere informatieVlooien zijn parasieten die leven van het bloed van een groot aantal warmbloedige dieren.
Omschrijving Oorzaken Verschijnselen Diagnose Therapie Prognose Omschrijving Vlooien zijn insecten die zich voeden door bloed op te zuigen van een gastdier. Vlooien hebben geen vleugels, maar hebben sterke
Nadere informatie6,9. Praktische-opdracht door een scholier 1495 woorden 3 april keer beoordeeld
Praktische-opdracht door een scholier 1495 woorden 3 april 2007 6,9 19 keer beoordeeld Vak ANW Inhoud 1. Wat is AIDS? 2. Wat is HIV? 3. Hoe werkt het ziekteverloop van AIDS? 4. Wat doet het immuunsysteem
Nadere informatieBoer in Beeld Ontwikkelingsdoelen voor type 8
Boer in Beeld Deze onderstaande ontwikkelingsdoelen gelden voor alle thema s. De meer specifieke ontwikkelingsdoelen per thema vind je onder de naam van het thema. Algemene ontwikkelingsdoelen. 2 Varkens
Nadere informatiehoofdstuk 3 Hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5
SAMENVATTING 117 Pas kortgeleden is aangetoond dat ADHD niet uitdooft, maar ook bij ouderen voorkomt en nadelige gevolgen kan hebben voor de patiënt en zijn omgeving. Er is echter weinig bekend over de
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Het mucosale immuunsysteem Het afweersysteem beschermt het lichaam tegen infecties met bacteriën, virussen, schimmels en parasieten. De huid en de mucosale weefsels zoals bijvoorbeeld
Nadere informatieDermatologie. Schurft
Dermatologie Schurft 1 Wat is schurft? Schurft (officiële naam: scabiës) is een besmettelijke huidziekte, die wordt veroorzaakt door de schurftmijt. De aandoening jeukt heftig, vooral s nachts. Schurft
Nadere informatieChapter 10. Samenvatting
Chapter 10 Samenvatting Dit proefschrift beschrijft de onderzoeken naar een aantal aspecten van de epidemiologie van Toxocara canis en Toxocara cati, spoelwormen van de hond en de kat, in Nederland. Met
Nadere informatieGiardia Een echte bedreiging
Giardia Giardia Een echte bedreiging Inleiding Giardia uit de groep Giardia duodenalis (syn. G. lamblia) komen wereldwijd bij vele diersoorten voor, met inbegrip van hond, kat en mens. Giardia is, na Toxocara,
Nadere informatieNEWSLETTER N 12. Het PRO team- Royal Canin Belux. Coccidiose is een parasitaire ziekte die veroorzaakt wordt door een darmparasiet, de coccidia.
N NEWSLETTER N 12 Het PRO team- Royal Canin Belux et als alle andere plaatsen waar dieren samenleven zijn kattenfokkerijen plaatsen waar zich makkelijk bacteriën, virussen en parasieten ontwikkelen, waardoor
Nadere informatieSpeed Giardia TM. www.speedrange.nl. Virbac Nederland B.V., Postbus 313, 3770 AH Barneveld Tel. 0342 427 127 E-mail: info@virbac.
Speed Giardia TM www.speedrange.nl Virbac Nederland B.V., Postbus 313, 3770 AH Barneveld Tel. 0342 427 127 E-mail: info@virbac.nl ALLEEN VOOR IN VITRO GEBRUIK NEDERLANDS Klinische toepassing Giardia is
Nadere informatieHoofdstuk 1: Algemene introductie
amenvatting Appendices Hoofdstuk 1: Algemene introductie Dit proefschrift richt zich op de relatie tussen allergie en intestinale wormen. De term allergie wordt in dit proefschrift gebruikt voor atopische
Nadere informatieWat is schurft? Hoe ontstaat schurft?
Scabiës Wat is schurft? Schurft (officiële naam: scabiës) is een besmettelijke huidziekte, die wordt veroorzaakt door de schurftmijt. De aandoening jeukt heftig, vooral s nachts. Schurft is een vervelende,
Nadere informatieSCHISTOSOMA JAPONICUM INFECTIE ONDER KINDEREN EN JONGVOLWASSENEN OP DE FILIPPIJNEN; STUDIES OVER MORBIDITEIT EN PATHOGENESE
Samenvatting Samenvatting 149 SCHISTOSOMA JAPONICUM INFECTIE ONDER KINDEREN EN JONGVOLWASSENEN OP DE FILIPPIJNEN; STUDIES OVER MORBIDITEIT EN PATHOGENESE Dit proefschrift bevat resultaten van een longitudinaal
Nadere informatieNederlandse samenvatting 161. Samenvatting. Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden
Nederlandse samenvatting 161 1 2 3 Samenvatting Nederlandse samenvatting voor niet ingewijden 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Nederlandse samenvatting 163 Wereldwijd is het percentage kinderen dat te vroeg geboren
Nadere informatieInhoud van de Investigator s Brochure (IB)
Inhoud van de Investigator s Brochure (IB) Bron: Richtsnoer voor good clinical practice (CPMP/ICH/135/95) 1. Algemene overwegingen De IB moet bevatten: 1.2 Titelpagina Deze moet de naam van de sponsor,
Nadere informatieInleiding. Allergische IgE-gemedieerde aandoeningen, zoals waterige rhinoconjunctivitis, asthma bronchiale en constitutioneel eczeem, komen
Inleiding R. Gerth van Wijk. Inleiding Allergie wordt wel eens de ziekte van de 2 e eeuw genoemd. Deze uitspraak berust op de hoge en toegenomen prevalentie van allergische aandoeningen en de associatie
Nadere informatieChapter 10. Samenvatting
Chapter 10 Samenvatting 123 Samenvatting Samenvatting De term atopische dermatitis (AD) is voor de kat in 1982 geïntroduceerd door Reedy, die bij een groep katten met recidiverende jeuk en huidproblemen
Nadere informatieSommige infecties bij runderen blijven gedurende lange tijd aanwezig op een rundveebedrijf
Moeilijk te ontdekken infectieuze ziekten bij runderen Sommige infecties bij runderen blijven gedurende lange tijd aanwezig op een rundveebedrijf vooraleer ze ontdekt en aangepakt worden. Het gaat om besmettelijke
Nadere informatieVerwijdering van de blaastumor via de plasbuis. Urologie
Verwijdering van de blaastumor via de plasbuis Urologie Inleiding De behandelend arts heeft u doorverwezen voor een behandeling van een tumor in de urineblaas. In deze folder vindt u informatie over de
Nadere informatieDierenkliniek Goeree Overflakkee
Dierenkliniek Goeree Overflakkee De teksten van onze artikelen worden geschreven aan de hand van wetenschappelijke literatuur, maar ook op basis van onze eigen inzichten en ervaringen. Daarom kan de informatie
Nadere informatieSamenvatting voor de niet medisch onderlegde lezer
Etnische verschillen in overleving bij dialysepatiënten in Europa. De rol van demografische, klinische en psychosociale factoren. Nieren hebben de belangrijke taak om afvalproducten en vocht uit het lichaam
Nadere informatieBijlage VMBO-KB. biologie CSE KB. tijdvak 2. Deze bijlage bevat informatie. 800045-2-739b
Bijlage VMBO-KB 2008 tijdvak 2 biologie CSE KB Deze bijlage bevat informatie. 800045-2-739b Ziek van de natuur Lees eerst informatie 1 tot en met 4 en beantwoord dan vraag 38 tot en met 49. Bij het beantwoorden
Nadere informatieVerdiepingsmodule. Astma bij volwassenen: Aanvullende diagnostiek allergietest (Toets)
1. Toelichting Deze module is gebaseerd op de NHG-Standaard van oktober 2007 (tweede herziening) Allergie speelt een belangrijke rol in de pathofysiologie van astma: klachten en symptomen kunnen erdoor
Nadere informatieKennislacunes NHG-Standaard Buikpijn bij kinderen
Kennislacunes Buikpijn bij kinderen Kennislacunes 1. Prevalentie prikkelbare darm syndroom bij kinderen met chronische buikpijn (noot 5, 15). 2. Verschil in prognose van kinderen met prikkelbare darm syndroom
Nadere informatieSïit(P. Ltr. I 6tr5 Ënt1n^ Í og.é,u,trs1f1eli. - SA}íENVATTING - H.P.A. VAN DE WATER M.J.TI. VA}I DE LAAR GEZONDHEIDSZORG/TNO
ïf Ltr M.J.TI. VA}I DE LAAR H.P.A. VAN DE WATER GONORROE EN SYTILIS IN DE REGIO AMSTERDAI{ - SA}íENVATTING - I 6tr5 Ënt1n^ Í og.é,u,trs1f1eli. Sïit(P NEDERLA}IDS INSTITWT VOOR PRAEVENTIEVE LEIDEN april
Nadere informatieInformatie over Clostridium difficile
Informatie over Clostridium difficile 2 Clostridium difficile is een bacterie die bij elk mens in de dikke darm voorkomt. Door toediening van antibiotica kan het evenwicht in de darmen verstoord raken.
Nadere informatieAnale drukmeting. Interne Geneeskunde
Anale drukmeting Interne Geneeskunde Inleiding Binnenkort vindt bij u een drukmeting plaats in het laatste stukje van de dikke darm (anale drukmeting). In deze folder willen wij u uitleggen wat dit onderzoek
Nadere informatie(Ont)wormen? Schapenavond 2017
(Ont)wormen? Schapenavond 2017 Introductie Ellen Hartemink In juni 2015 afgestudeerd Sinds juni 2016 werkzaam bij A7noord dierenartsen Afkomstig van een melkveebedrijf in de Achterhoek Inhoud Deel 1: Wormen
Nadere informatieGroep B streptokokken en zwangerschap
Groep B streptokokken en zwangerschap Informatie voor patiënten F0538-3415 oktober 2015 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411, 2260 AK
Nadere informatieNRC Bordetella pertussis: verslag van het Nationaal Referentiecentrum voor het jaar 2013.
NRC Bordetella pertussis: verslag van het Nationaal Referentiecentrum voor het jaar 2013. Inleiding In 2013 bevestigden de twee laboratoria van het Nationaal Referentie Centrum Bordetella pertussis een
Nadere informatieBoer in Beeld Ontwikkelingsdoelen voor type 1
Boer in Beeld Deze onderstaande ontwikkelingsdoelen gelden voor alle thema s. De meer specifieke ontwikkelingsdoelen per thema vind je onder de naam van het thema. Algemene ontwikkelingsdoelen. 2 Varkens
Nadere informatieMRI van de hersenen bij congenitale cytomegalovirus infectie
MRI van de hersenen bij congenitale cytomegalovirus infectie Department of Pediatrics / Child Neurology Center for Childhood White Matter Disorders VU University Medical Center Amsterdam, NL Hersenen en
Nadere informatieBesmet met IBR. Congres Gezonde melkveehouderij 10-11-2015. En hoe nu verder? copyright Gezondheidsdienst voor Dieren 1. Inhoud presentatie IBR
Besmet met IBR En hoe nu verder? Drs. Frederik Waldeck, dierenarts Congres Gezonde melkveeh Zwolle, 10 november 2015 Inhoud presentatie IBR Stand van zaken Besmet: hoe komt het, wat is het? Aanpak Boerderij,
Nadere informatieVlooien. Algemeen. Symptomen. www.pfizerah.nl
Vlooien Algemeen Besmetting van huisdieren en hun omgeving door vlooien is een veel voorkomend probleem waarvoor de oplossing niet altijd even eenvoudig is. Er zijn in de wereld ruim 2200 soorten vlooien
Nadere informatieHoofdstuk 2 Hoofdstuk 3
Samenvatting 11 Samenvatting Bloedarmoede, vaak aangeduid als anemie, is een veelbesproken onderwerp in de medische literatuur. Clinici en onderzoekers buigen zich al vele jaren over de oorzaken en gevolgen
Nadere informatieHepatitis B Inleiding Hepatitis A Preventie hepatitis B Preventie hepatitis A
Naast deze infokaart over hepatitis zijn er ook infokaarten beschikbaar over: infectieziekten algemeen, tuberculose, seksueel overdraagbare aandoeningen, jeugd en onveilig vrijen en jeugd en vaccinatie.
Nadere informatieNieuwsbrief november 2014 Dierenkliniek Goeree Overflakkee. De ziekte van Weil (leptospirose).
Nieuwsbrief november 2014 Dierenkliniek Goeree Overflakkee De ziekte van Weil (leptospirose). In het Westland is eind augustus een hond overleden aan de gevolgen van de infectieziekte leptospirose, ook
Nadere informatieNRC Bordetella pertussis: verslag van het Nationaal Referentiecentrum voor het jaar 2012.
NRC Bordetella pertussis: verslag van het Nationaal Referentiecentrum voor het jaar 2012. Inleiding In 2012 bevestigden de twee laboratoria van het Nationaal Referentie Centrum Bordetella pertussis een
Nadere informatieImpact van worminfecties op de algemene gezondheidsstatus van leghennen in niet-kooisystemen.
Departement Welzijn, Economie en Plattelandsbeleid Impact van worminfecties op de algemene gezondheidsstatus van leghennen in niet-kooisystemen. Eva Pierré () Hilde Van Meirhaeghe Mieke Geerinckx (DGZ
Nadere informatieNVOG Voorlichtingsbrochure GROEP B STREPTOKOKKEN EN ZWANGERSCHAP
NVOG Voorlichtingsbrochure GROEP B STREPTOKOKKEN EN ZWANGERSCHAP GROEP B STREPTOKOKKEN EN ZWANGERSCHAP 1. Inleiding 2. Wat zijn groep B streptokokken (GBS)? 3. Hoe vaak komen GBS voor bij zwangeren? 4.
Nadere informatieL 249/20 Publicatieblad van de Europese Unie
L 249/20 Publicatieblad van de Europese Unie 23.7.2004 BESCHIKKING VAN DE COMMISSIE van 15 juli 2004 tot uitvoering van Richtlijn 64/432/EEG van de Raad voor wat betreft aanvullende garanties voor het
Nadere informatieMeckel's divertikel bij kinderen. Maagslijmvliesscintigrafie
Meckel's divertikel bij kinderen Maagslijmvliesscintigrafie Inleiding Binnenkort moet uw kind een onderzoek ondergaan van de buik waarbij we op zoek gaan naar de eventuele aanwezigheid van een Meckel s
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting 11
Samenvatting Dit advies gaat over de vraag of het wenselijk is om mensen die chronisch geïnfecteerd zijn met het hepatitis B-virus (HBV) of het hepatitis C-virus (HCV) op te sporen door middel van screening.
Nadere informatieAFRIKAANSE VARKENSPEST
Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen AFRIKAANSE VARKENSPEST Directie Dierengezondheid DG Controlebeleid 1. Etiologie Afrikaanse varkenspestvirus = DNA-virus, Familie Asfarviridae
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Chapter 9 Inleiding Het dengue virus (DENV) en het West Nijl virus (WNV) behoren tot de Flaviviridae, een familie van kleine sferische virussen met een positief-strengs RNA genoom.
Nadere informatieMARKTONDERZOEK NAAR HET GEBRUIK VAN ZOOLAC PROPASTE
Side 1 af 5 MARKTONDERZOEK NAAR HET GEBRUIK VAN ZOOLAC PROPASTE Doel: Via dit marktonderzoek willen we inzicht krijgen in de wijze waarop dierenartsen ZooLac Propaste gebruiken en hun bevindingen over
Nadere informatieZika virus en zwangerschap
Zika virus en zwangerschap 04/2016 Dit document bevat mogelijk vertrouwelijke informatie van JIJWIJ. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van JIJWIJ
Nadere informatieJuveniele spondylartropathie/enthesitis gerelateerde artritis (SpA-ERA)
www.printo.it/pediatric-rheumatology/nl/intro Juveniele spondylartropathie/enthesitis gerelateerde artritis (SpA-ERA) Versie 2016 1. WAT IS JUVENIELE SPONDYLARTROPATHIE/ENTHESITIS GERELATEERDE ARTRITIS
Nadere informatie1. RSV: testaanbod. 1.1 RSV antigeen = sneltest
RSV en influenza seizoen 2018-2019 Met het nieuwe RSV seizoen voor de deur en het daaropvolgend influenza seizoen, wilden we graag even stil staan bij de optimale diagnostische keuze. - Voor de detectie
Nadere informatie15-07-2008 Kamervragen aan de ministers van VWS en LNV over de explosieve stijging van het aantal Q-koorts gevallen in Brabant
15-07-2008 Kamervragen aan de ministers van VWS en LNV over de explosieve stijging van het aantal Q-koorts gevallen in Brabant Kamervragen van het lid Thieme aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn
Nadere informatieCongenitaal gehoorverlies en de kinderarts. CDS symposium 17 maart 2010 Margot Mulder, kinderarts
Congenitaal gehoorverlies en de kinderarts CDS symposium 17 maart 2010 Margot Mulder, kinderarts Kindergeneeskundig onderzoek naar de oorzaak van het congenitaal gehoorverlies doel Patiënt: te verwachten
Nadere informatieGroep B streptokokken en zwangerschap
Groep B streptokokken en zwangerschap De 'groep B streptokok' is een bacterie. Zwangere vrouwen hebben deze bacterie soms in de vagina. Dat kan meestal geen kwaad, maar een klein aantal baby s wordt ernstig
Nadere informatieNiet-technische samenvatting
Niet-technische samenvatting 2016403 1 Algemene gegevens 1.1 Titel van het project Geneesmiddelenontwikkeling voor malaria 1.2 Looptijd van het project 1-4-2016-1-4-2021 1.3 Trefwoorden (maximaal 5) malaria,
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
amenvatting Het aantal mensen met dementie neemt toe. De huisarts speelt een sleutelrol in het (h)erkennen van signalen die op dementie kunnen wijzen en hiermee in het stellen van de diagnose dementie,
Nadere informatie