Het wetsontwerp tot hervorming van het goederenrecht: een analyse voor de bankpraktijk

Transcriptie

1 Het wetsntwerp tt hervrming van het gederenrecht: een analyse vr de bankpraktijk Prf. dr. V. Sagaert Gewn Hgleraar KU Leuven Advcaat te Brussel (Eubelius)

2 I. Summiere achtergrnd KU LEUVEN

3 Twee parallelle hervrmingsefeningen: Ontwerp Bek II Burgerlijk Wetbek, te integreren als Bek III van het nieuwe Burgerlijk Wetbek In uitvering van Regeerakkrd: Ontwerp van hervrming mede-eigendm van gebuwen en grepen van gebuwen (art tt BW). Gedkeuring in Kamercmmissie Justitie p 24 april 2018 In het ntwerp van nieuw Bek II zijn 17 artikelen ingevegd. In ttaliteit bestaat het ntwerp uit 203 artikelen. Publieke cnsultatie van 7 december 2017 tt 1 februari 2018.

4 Zmer 2018: advies Raad van State en Gegevensbeschermingsautriteit Gedkeuring dr de Ministerraad p 26 ktber 2018 Indiening in het parlement als wetsntwerp p 30 ktber 2018 Tekst van het Regeringsntwerp in het Parlement: nummer 3348/1.

5 II. Krachtlijnen van het ntwerp

6 Vier bescheiden krachtlijnen: Geïntegreerde benadering van het gederenrecht in het Burgerlijk Wetbek Instrumentalisering van het gederenrecht Mdernisatin du drit des biens Flexibilisatin du drit des biens

7 A. Geïntegreerde benadering van het gederenrecht Integratie van diverse delen van het gederenrecht: Hfdstukken uit het Veldwetbek Erfpacht en Opstalwet van 10 januari 1824 Wet van 30 december 1975 betreffende de gederen, buiten particuliere eigendmmen gevnden f p de penbare weg geplaatst ter uitvering van vnnissen tt uitzetting. Wet van 21 februari 1983 betreffende de verkp van smmige achtergelaten vrwerpen. Materieelrechtelijke bepalingen van Hyptheekwet (artikel 1-8) Bezit, detentie en verkrijgende verjaring in Bek II ndergebracht

8 Structuur van bek II wrdt als vlgt vrgesteld: Algemene bepalingen Gederen Eigendm Mede-eigendm Burenrelaties Vruchtgebruik Erfpacht Opstal

9 Integratie van nderdelen van het gederenrecht nder elkaar: Algemeen deel dat de gemeenschappelijke elementen van zakelijke rechten en vermgen verkepelt. Huidige structuur van gederenrecht:

10 Ambitie in het ntwerp:

11 Ok interne integratie : integratie van hfdstukken uit het gederenrecht die afznderlijk stnden: Bv. prblematiek van penbaar dmein Bv. neigenlijk vruchtgebruik Integratie van gebruik en bewning in vruchtgebruik

12 B. Instrumentalisering van het gederenrecht Het gederenrecht als middel, niet als del. Meest markante uiting: invering van de fiducie, die raakt aan zwel de vermgensleer als de eigendmstherie Aanpassing aan de 3D-aard van gederenrecht vr gederenrechtelijke structurering. Maatschappelijke impact in hfdstuk ver burenverhudingen Z grt mgelijke transparantie bij zakelijke rechten

13 C. Mdernisering van het gederenrecht Het gederenrecht wrdt afgestemd p de actuele maatschappelijke verhudingen: Geen gerichtheid p de agrarische maatschappij van 1804 (inkrimping van natuurlijke natrekking, vruchtgebruik p bmen, nderscheid tussen de vruchten). Integratie van nlichamelijke gederen, het begrip vlume, vruchtgebruik p feitelijke algemeenheden, intellectuele rechten en financiële instrumenten. Mdern gebruik en rentabilisering van penbaar dmein.

14 D. Flexibilisering van het gederenrecht Grndslag: De partijen kunnen afwijken van de bepalingen van dit Bek, behalve indien het m definities gaat f indien de wet anders bepaalt. (art. 1) Eenheid en ndeelbaarheid van vermgen, maar met uitznderingen: algemene erkenning van de fiducie. Verlenging van de duurtijd van zakelijke gebruiksrechten (sms zelfs eeuwigdurend). Flexibilisering p het niveau van degene die een zakelijk recht kan vestigen. Flexibilisering p het niveau van de bevegdheden van de vruchtgebruiker

15 II. Fiducie

16 Onder de vermgensleer: Het vermgen van een persn is de juridische algemeenheid die zwel het geheel van de bestaande en tekmstige gederen als verbintenissen mvat (art. 35) Eenheid en ndeelbaarheid van het vermgen wrden als uitgangspunt bevestigd. Eerste nuancering: kwaliteitsrekening (art. 8/1 Hyptheekwet)(cf. huidig recht). Vermgenssplitsing?

17 De schuldvrderingen p gelden, effecten en geldswaardige papieren aan tnder die ten beheve van een derde zijn geplaatst p de rekeningen bedeld in de artikelen 446quater, 446quinquies, 522/1 en 522/2 van het Gerechtelijk Wetbek, artikel 21/2 van de wet van 11 februari 2013 hudende rganisatie van het berep van vastgedmakelaar en de artikelen 34 en 34bis van de wet van 25 ventôse jaar XI p het ntarisambt zijn afgescheiden van het vermgen van de rekeninghuder. Deze schuldvrderingen vallen buiten de samenlp tussen de schuldeisers van de rekeninghuder en alle verrichtingen met betrekking tt deze schuldvrderingen kunnen aan de bedel wrden tegengewrpen, vr zver ze verband huden met de bestemming van deze gelden, effecten en geldswaardige papieren aan tnder. Deze gelden, effecten en geldswaardige papieren aan tnder vallen eveneens buiten de vereffening van het huwelijksvermgensstelsel en de nalatenschap van de rekeninghuder. Indien het teged van de rekening ntereikend is vr de betaling van de in het eerste lid bedelde derden, wrdt het tussen hen verdeeld in verhuding tt hun aanspraken. Indien de rekeninghuder zelf rechten heeft p het teged van de rekening, wrdt hem slechts het sald tegekend dat verblijft nadat alle rechten van de derden zijn vldaan.

18 Tweede, innvatieve, nuancering: invering van de fiducie. Gecntesteerd, wegens trust- spk. Maar recent ingeverd in Frankrijk (2007), Italië (2006), Québec, Luxemburg, Remenië. Duidelijke Franse inspiratie. In het algemeen deel, m neutraal te blijven ten aanzien van een impact p het eigendmscncept. Vr deze figuur is subsidiariteit van dit Bek tegenver andere beken van belang. Gesyndiceerde kredieten en escrw accunt als vrbeeld in MvT

19 Definitie: De fiducie ntstaat dr een vereenkmst f wet wanneer één f meer persnen gederen, f een geheel van gederen, verdragen aan één f meer bewindverders die de betrkken gederen gescheiden huden van hun persnlijk vermgen en handelen vanuit een cntractueel f wettelijk bepaalde bestemming in het belang van een f meerdere begunstigden. (art. 38) Zakenrechtelijke bescherming van fiduciaire vermgen tegen persnlijke schuldeisers van bewindverder. Artikel 39:

20 De gederen die nder bewind staan zijn afgescheiden van het vermgen van de bewindverder ten vrdele van de begunstigde. Onder vrbehud van het vlgrecht dat verbnden is aan een vrafgaand zekerheidsrecht f van bedrieglijke benadeling van de rechten van de schuldeisers van de vestiger, kunnen p het bewindsvermgen enkel schuldvrderingen wrden tenuitvergelegd die vrtvleien uit het beheer f de bewaring van het fiduciair vermgen. De fiduciaire gederen vallen buiten de samenlp tussen de persnlijke schuldeisers van de bewindverder en alle verrichtingen met betrekking tt deze gederen kunnen aan de bedel wrden tegengewrpen, vr zver ze verband huden met de bestemming van de gederen. Deze gederen vallen eveneens buiten de vereffening van het huwelijksvermgensstelsel en de nalatenschap van de bewindverder.

21 Dynamisch karakter van het trustvermgen (tracering via vermenging, zaaksvervanging, enz.) Maatregelen ter bescherming van fiscale ntduiking: Geen fiducie vanuit schenkingsgmerk (art. 43) Beperking van bewindverders tt bepaalde prfessinele hedanigheden (cf. kwaliteitsrekening)(art. 41) Fiduciaire vereenkmst als plechtig cntract: er meten een aantal verplichte vermeldingen vrkmen (art. 45) Publiciteit vr de fiducie vr: rerende gederen (pandregister) en nrerende gederen (hyptheekregister).

22 IV. Grtere reikwijdte vr zakelijke rechten: enkele illustraties

23 Vrbeeld 1 (art ): het lt van de hyptheekhuder bij de beëindiging van een zakelijk recht: X staat een erfpachtrecht te aan Y Y gaat hyptheek aan bij Z Het recht van erfpacht is vervallen verklaard / ntbnden Relatieve werking van de niet-anticipeerbare beëindigingswijzen

24 Vrbeeld 2: Ruimere reikwijdte van hypthecaire publiciteit: Mgelijkheid tt verschrijving van akten van erfpvlging Mgelijkheid tt verschrijving van pties en vrkprechten Afpalingsakten en vaststellingsakten

25 Vrbeeld 3: Uitbreiding van mgelijkheden tt het verticaal stapelen van eigendmsrechten (art. 195): Maximumtermijn vr pstal is 99 jaar. Eeuwigdurende pstalrechten: Ten vrdele van penbaar dmein Accessire pstalrechten bij erfdienstbaarheden van verbuw Om de verdeling in vlumes mgelijk te maken van een cmplex en hetergeen nrerend geheel dat verschillende vlumes mvat die in aanmerking kmen vr zelfstandig en verscheiden gebruik en nderling geen enkel gemeenschappelijk deel hebben.

26 Vragen? En