Lectoraat Dynamiek van de Stad (Inh.) KenniscentrumTalentontwikkeling (HR) WMO-werkplaats Rotterdam

Transcriptie

1 Gezondheid, sport en welzijn Onderzoek naar de verplichte tegenprestatie voor bijstandsgerechtigden Lectoraat Dynamiek van de Stad (Inh.) KenniscentrumTalentontwikkeling (HR) WMO-werkplaats Rotterdam Josien Hofs en Rob Arnoldus, oktober

2 Aanleiding en opzet Context WMO-werkplaats De WMO als participatiewet Introductie Full engagement - Scheiding reintegratie en Maatschappelijke Inspanning (MI) Verplicht karakter tegenprestatie ( verplicht vrijwillig? ) Nieuwe aanpak gemeente Politieke gevoeligheid 2

3 Wat is des Pudels Kern? Vanuit het oogpunt van de participatie (plicht) is het allereerst de vraag wat wel of niet onder de verplichte tegenprestatie valt; te denken valt aan vormen van burenhulp en mantelzorg. Indachtig de reikwijdte van het verschijnsel wordt het vizier ook gericht op een ander belangrijk aspect nl. het risico op en/of effect van verdringing. 3

4 Meerdere niveaus en (vijf) perspectieven - Beleid en bestuur (1) - Uitvoering gemeente (activeringsconsulenten) (2) - Uitvoering ingekocht / uitbesteed - Ervaringen klanten (3) - Ervaringen (ontvangende) (vrijwilligers-)organisaties (4) - Consequenties voor het onderwijs (5) 4

5 Vraagstelling vanuit de diverse perspectieven. - Wat betekent het bevorderen van maatschappelijke inspanning voor de betrokken doelgroep? (inzoomen op eigen postie, coaching en controle, perspectief op betaalde arbeid, dagelijks leven) - Welke kwaliteiten moeten klantmanagers/activeringsconsulenten en vrijwilligers hebben om vorm te geven aan maatschappelijke inspanning? - Welke dilemma s spelen er rondom het versterken van zelfredzaamheid, het creëren van nieuwe netwerken in de context van het verplicht vrijwilligerswerk, mede ingegeven door het concept van de reflective practitioner. - Hoe kunnen we studenten opleiden zodat zij zijn voorbereid op dergelijke inspanningen vanuit de geplande stad en op andere activiteiten in de geleefde stad? 5

6 Keuzes - Gebieden Overschie en Kralingen- Crooswijk - Vraagstellingen gekoppeld aan perspectieven voor handeling en voor ontwikkeling - Literatuuronderzoek, halfgestructureerde interviews en een beperkt aantal observaties 6

7 Doelgroepen van het onderzoek - Klanten - Activeringsconsulenten (voorheen klantmanagers) - Beleidsmedewerkers - Bemiddelaars - Ontvangende organisaties - Overige sleutelfiguren, cliëntenraden e.d. 7

8 Enkele vooronderstellingen bij de gemeente - Voorlichting leidt tot gedragsverandering - Iedereen kan iets (nuttigs) - Positieve taal = positief effect (iedereen is werkzoekend!) - Sociale cohesie als effect (?) - De samenleving lost het wel op. Denken in termen van netwerken en gebieden. 8

9 Wat ons opvalt? (1) Maatschappelijk context: Deserving versus undeserving poor? Legitimatie tegenprestatie divers - getuigt van transitiefase. Opgelegde wederkerigheid Een beroep op horizontale solidariteit! Overheid weet wat goed voor u is burgerschap door instructie. 9

10 Wat ons opvalt (2) - Discrepantie ambities gemeente met ambities betrokkenen - Klare taal - Symbolisch beleid? - Spraakverwarring over maatregelen en begrippen. What s in a name? - Legitimiteitsvragen - Wederkerigheidsgedachte v.s. rechten (en rechtvaardigheid) - Duurzaamheid (monitoring) 10

11 Wat ons opvalt (3) Aanpak: - Enthousiasme bij bemiddeling - Diversiteit aanpak - en heterogene populatie bedoelde of onbedoelde impact divers (?) - Is er ontwikkelingsperspectief voor de doelgroep? - Positieve (cognitieve) psychologie (iedereen kan iets) - Motiverende benadering doelgroep proberen aan te sluiten 11

12 Implicaties voor vrijwilligerswerk - Er wordt veel van organisaties verwacht - Gebrek aan informatie, geen binding met de gemeente - Nieuw type vrijwilliger met rugzak - Coaching en ondersteuning nodig wie doet het, wie betaalt het, kan het? - Matching en motivatie 12

13 Nieuwe mechanismen van uitsluiting (?) - Sturen op zelfsturing <> eigen kracht versus empowerment? - Participatie zonder ondersteuning <> (mensen-) rechten. - Groepsempowerment en mensen die daar buiten handelingsverlegenheid. - Maatwerk of willekeur? Locatie en tijdgebonden. Risico s: (zelf-)stigmatisering, afroming uitsluiting - en verdringingseffecten. 13