'Van opsluiten naar uitsluiten naar insluiten' Dak en thuislozen in de huidige samenleving

Transcriptie

1 'Vanopsluitennaaruitsluitennaarinsluiten' Dak enthuislozenindehuidigesamenleving Dedagbestedingvandak enthuislozenisoverleven.zegevenoverlastenroepenmorele gevoelensop.deaanpakvandezeproblematiekisdelaatstetientallenjarenveranderd. Nietmeerenkelopvang,maarproberentevoorkomendatmensendakloosworden.Hen weerbegeleidennaareennormaalbestaan.nietmeerdedagelijksestruggleforlife,maar viaallerleivormenvanbegeleidehuisvestingendagbestedingzogewoonmogelijkwonen, afleidingensociaalcontact. Eten,drinken,kledingenonderdak.Datzijndeprimairebehoeftenvandemens.Aldus dehumanistischpsycholoogmaslow.woneniseenvoorwaardeomjeergensthuiste voelen.eenplaatsdiejekuntoverzien,waarjebeschermingvindtenjekuntafschermen vananderen.waarjejelevenkuntoverzien.alleenalsaandebasisbehoeftenvoldaanis, komendesocialebehoeftentotontplooiing.alleendanzijnzelfontplooiingenactieve deelnameaandesamenlevingmogelijk.dak enthuislozenontberenzo'neigenplekvan overzicht,vanveiligheidenrustennadenkenenherstel.deoorzaakvandakloosheid ligtinhetsociaal psychologischeonvermogenomeenthuisbasisteverwervenente behouden,omduurzamesocialerelatiesenbindingenaantegaan,omzicheenstabiel leef enwerkmilieuteverschaffen,omlevensproblemenadequaatoptelossen,omde zuchtnaarontsnappingindehandtehouden,omzichzelftedisciplineren.dehabitat vandak enthuislozenisdestraat.hunleefwijzedestruggleforlife.zezijnbezigte overleven.datishundagbesteding. Daklozen:cijfersenanderefeiten Erzijn30.000daklozeninNederland.Erzijn9.000opvangplaatsenvoordaklozen. Daarbijgaathetominternaten(longstay),socialepensions,passantenverblijven, meerzorgafdelingen.daklozenzijnzeerverschillend.deindividueleoorzaakvande dakloosheidloopteveneensuiteen.tochzijnergemeenschappelijkekenmerken.het profielvandegemiddeldedaklozezieteralsvolgtuit:alleenstaand,man,laagopgeleid, tussende25en45jaar,verslaafdaanalcoholen/ofdrugs,psychiatrischziektebeeld, zwakbegaafdofpersoonlijkheidsstoornissen,laagofgeeninkomen,schulden, problemenmetjustitie,slechtegezondheid.nietelkedaklozeheeftaldezeproblemen, ennietalledaklozenzijnman,maarerisaltijdsprakevaneenmeervoudige problematiek. Watvoordaklozenzijnerenwaarverblijvenze?SingelenberggeeftinzijnstudieWonen aandeonderkant(2005)devolgendeopsommingen. Soortendaklozen Personenmeteenpsychiatrischprobleemofeenverslavingsprobleem; ex psychiatrischepatiëntenenex verslaafden; ex gedetineerden; mensenmeteenmaatschappelijkprobleemalsgevolgvanhuisuitzettingofhuiselijk geweld; cliëntenvandejeugdzorgdiedaklooszijn; seizoensarbeiders; illegalen; nietintedelen'zwervers'.

2 Waarverblijvenze? 1dakloos:buitenslapersenterreinbewoners;nachtopvang,passantenverblijven; 2thuisloos:hostels,opvanghuizen(longstay);tijdelijkehuisvestingzonder huurcontract;gevangenis,psychiatrischeinstelling; 3onzekergehuisvest:tweedekanswoningen,waarbijbegeleidingvoorwaardeis; onvrijwilligeinwoningbijfamilieofvrienden;onrechtmatigebewoning,illegale onderhuur; 4inadequaatgehuisvest:zomerhuisjes,slooppanden,caravans;illegalepensionsdieniet aandegemeentelijkeeisenvoldoen. 'Soorten'daklozenenwoonvormenkunnennietaanelkaargekoppeldworden.Zelopen doorelkaarheen.alleenintramuralevoorzieningenzijndoelgroepgebonden.zoalsinde verslavingszorg,depsychiatrieoflangdurigeopvang. Vandwangnaarzelfbeschikking Dakloosheidontstaatuiteencombinatievanpersoonlijkheidskenmerkenensociale structuren.desamenlevingisdelaatstedecenniaveranderd.zeiscomplexeren gedifferentieerdergeworden.demensenzijngeïndividualiseerd.vaniedereenwordt verwachtdathijzelfstandigenzelfverantwoordelijkzijneigenlevenleidt.mensen moetenzoveelmogelijkzonderhulpindesamenlevingfunctionerenenzichniet afhankelijkstellenvandealomvattendezorgvaneeninstituut.zelfbeschikking `zelfverantwoordelijkezelfbepaling',zoalsdepedagooglangeveldhetnoemde staat centraal. Dezorgtakenzijninallesectorenafgenomen.Deasielfunctievanpsychiatrische instellingenissterkverkleind.doorhetbeleidvanvermaatschappelijkingwonen psychiatrischepatiëntenenlichtverstandelijkgehandicaptenzelfstandig.jongeren wordenopachttienjarigeleeftijduitjeugdinternatenontslagen,inplaatsvanop eenentwintigjarigeleeftijd.dereclasseringismeergerichtoptaakstraffenenopde resocialisatievankansrijkgeachtegedetineerden(langgestraftenenjongeren)danop kortgestraften,recidivistenenouderegedetineerden.woningcorporatieshebbende functievanwoonmaatschappelijkwerksterafgeschaft.zezijneenstrakker uitzettingsbeleidgaanvoerenbijachterstalligehuur.erzijngeensocialesteunsystemenindeplaatsvandedwingendeinstitutionelezorggekomen.iedereenissterk geïndividualiseerd.slechtseenenkelingisbereiddefunctievandeinstitutenoverte nemen.hetnotinmybackyard syndroom,waarbijbewonersactievoerenomdezelfkantvandesamenlevinguithunwijkteweren,isdaarvaneenteken. Dakloosheidismedegevolgvanhuisvestingsproblemen.Mensenbelandenopstraat omdatzehunhuiskwijtrakenofomdatergeenadequatehuisvestingvoorhenis.eris eenleemtetussendebeschikbarewoonruimteendestraatalsverblijfplaats.delaatste decennia zosteltvandoorninhaarstudielevenopstraat(2005) isgoedkope huisvestingschaarsgeworden.'kraakpanden,logementen,pensionnetjesen kamerverhuurvoorvolwassenenzijnvrijwelverdwenen.'indevolkshuisvestingisde aanpakvanoverlastgevendehuurdersveranderd.sindsdeprivatiseringvande woningcorporatiesis'dezorgfunctienaardeachtergrondverschovenenzijndealoude woonmaatschappelijkwerkstersschaarsergeworden'.eenmeerformeleopstellingis daarvoorindeplaatsgekomen.wiezijnhuurnietbetaalt,wordtuitgezet. Deveranderingenindebenaderingvanmensenmetafwijkendgedragvaltte kenschetsenals'vanopsluitennaaruitsluiten'.deofficiële,politieketendensisomvan uitsluitennaarinsluitentegaan.daklozenmoetendeondersteuningenopvangkrijgen

3 diezenodighebben( gestimuleerdwordenhetcircuitteverlatendoorteproberenhunzelfredzaamheidte vergrotendoorbegeleidingendagbestedingaantebieden. Veranderingenindemaatschappelijkeopvang Ookdespeciaaltenbehoevevandaklozenopgerichtevoorzieningenveranderen.Doel washetleverenvandedrieb's:bed,bad,brood.beschermingstondcentraalen daarmeeminofmeerdeacceptatievanhetlevenvandaklozen.opbasisvanhet veranderdemensbeeldendeveranderdepolitiek maatschappelijkecontextworden nieuweinstitutionelesystemenontwikkeld.daarbijishetuitgangspuntdatindividuele verantwoordelijkheidgecombineerdwordtmeteensteunsysteem,gerichtophet aansprekenvandepotentiesvandaklozen.derhalveisereenvierdebbijgekomen: begeleiding,gerichtopzelfhandhaving,opzelfstandigwonenenzinvolledagindeling. Hetbeleidisgewijzigdvanbeschermingnaaractivering.Naarre integratieinde samenleving. Nieuweinstitutionelearrangementen Deveranderdeopvattingoverdak enthuislozenenhoehentehelpen,maaktnieuwe oplossingsrichtingennoodzakelijk.opsluitenisgeenoptie alleeninextremegevallen. Bewonerswillendedaklozennietindenabijheidvanhunwoningofrondhangendin luxewinkelgebieden.vooralverslaafdedaklozengevenoverlastdoorhun 'strafrechtelijkerecidive'.vanuitmoreeloogpuntachtdesamenlevingzich verantwoordelijkomteproberendezemensenuithunuitzichtlozesituatietehalen.om datvoorelkaartekrijgenzijnnieuweinstitutionelearrangementennodig.omzohet (verder)afglijdeninhetdaklozencircuittevoorkomen.omalsmendakloosisgeworden doorstroomnaaraangepastewoonvormenofnormalewoonvormentebevorderen.en politiekbelangrijk omdeoverlasttebeperken.middelenzijn:preventie, aangepastesocialehuisvesting,begeleiding,dagbesteding/activering,samenwerking /netwerkvorming.welopenzelangs. Preventie Omdakloosheidtevoorkomen,isvroegtijdigesignaleringdaterdingenmisgaanvan belang.concreetbetekentditdateenwoningcorporatiedreigendehuisuitzettingmeldt aanhetmaatschappelijkwerk.dathelptdeproblemenoptelossen,zodatdakloosheid voorkomenwordt.ookdreigendeafsluitingvangasenlichtiseensignaaldateriets misgaatenmoetgemeldworden.wijkmeldpuntenvanoverlastenzorg,waarburenhun zorgenkunnenmelden,dienenbeschikbaartezijn.hetwijkmeldpuntschakeltdan hulpverlenersin.dezeaanpakvereistbindendesamenwerkingsafsprakentussen woningcorporatiesendeinstellingenvoordak enthuislozenzorg. Aangepastesocialehuisvesting Sommigemensenzijnnietinstaatom'gewoon','onopvallend'televen.Zezijnnietin staatineengewoonhuistewonen.zehebbenaangepastewoonvormennodig.de woningcorporatiescreërengoedkopehuisvestingaandeonderkantvandewoningmarkt.enexperimenterenmetsoberewoonvormen,zoalseenkamerwoningen, vakantiehuizen,stacaravans,barakken,wooncontainers,`skaevehuser'voor`skaeve existenser'(rarehuizenvoorraremensen).

4 Begeleiding Deuitstroomuitpsychiatrischeinstellingenmoetgoedbegeleidworden.Datmen ontslagenisuitdeinstellingwilnietzeggendatmeninstaatisopeigenkrachtzijnleven vormtegeven.devermaatschappelijkingheeftalleenkansvanslagenalsmenbegeleid wordtnaar`zelfverantwoordelijkwonen',datbetekentbegeleidingnaarzelfstandig wonenénnazorg.ookgedetineerdendieontslagkrijgenennietwetenwaarzenaartoe moeten,dienenopgevangenteworden. Dagbesteding/activering Dagbesteding/activeringisvanbelangomdatmensenvanhunprobleemworden afgeleid,zichnuttigvoelenenmeerzelfwaarderingkrijgenenhunlevenbewuster vormgeven.enmogelijkuithetcircuitvandak enthuisloosheidgeraken.de verschuivingvanpuuropvang(dedrieb's)naaractiveringheeftindelaatstedecennia eennieuwveldvanwerk enactiveringsprojectenvoordaklozenenverslaafdendoen ontstaan.allerleiprojectenvandagactiviteitentotgesubsidieerdearbeidzijnopgezet. Daarbijgaathetomveeg enschoonmaakprojecten,hetmakenenverkopenvan straatkranten,verkoopvantweedehandsspulleninkringloopwinkels, fietsherstelwerkplaatsen,verzorgenvanmailings,opknappenenverkoopvanoude meubels,makenvankunst( gecombineerdmetbegeleidingoppsychisch,medisch,juridischenfinancieelterrein. Samenwerking/netwerkvorming Hetgaatindezorgvoordaklozenomrelatiefkleineaantallenmensen,waarveelenergie ingestokenmoetworden.samenwerkingtussendegemeente,deopvangvoorzieningen, dezorginstellingen,dereclassering,dejeugdzorg,decorporatiesscheptdevoorwaarde datdakloosheidkanwordenvoorkomenendatmensenmeteenzwakkewooncultuurin hunwoningkunnenblijvenwonen.hetgaatomdeintegraleaanpakvandeze problematiek.dus:énhuisvesting,éndagbesteding,énmedische,psychische,financiële enjuridischezorg,énbegeleiding.eenprojectmatige(netwerk)aanpakisde aangewezenvorm.zoalseencorporatiedirecteurstelde:'zoekeennetwerkvan geestverwanten'.een'sluitendeketenaanpakheetdatelders. Geïntegreerdeaanpak Latenweeenpaarvoorbeeldenbeschrijvenvandezeaanpakomtezienhoemenhet doet. NieuweEnergieinLeiden InLeidenzijnzo'nvijfhonderdmensenzondervastewoon ofverblijfplaats.opstraat levenertachtig.een'flinkaantal'isdakloosgewordenviahuisuitzetting.leidenheeft met inwonerseenrelatiefhoogaantaldak enthuislozeninvergelijkingmet anderegemeenten.hoepaktmendeproblematiekaan?alseendaklozeonderdakwil, kanhijeenwoningkrijgenondervoorwaardevanbegeleiding. Mensluit`driehoekscontracten'.Probleemdatmensignaleertisdatkleineengoedkope huurwoningenwordenverkochtofafgebroken.woningcorporatieportaalleidenheeft indebinnenstadvanleidenoudepandenstaan,diegebruiktwordenalswoningenvoor voormaligedaklozen.hetprojectnieuweenergiebiedteenintegraleaanpak.het projectzitindevoorbereidingsfase.hetbetrefthetterreinvannuonwaareenloods staat.portaalgaaterzijnkantoorbouwen,omaantegevendatmenbereidisde mogelijkeoverlastmeetedragen.omhetnimby effectteneutraliseren.ookwilmeneen

5 deelvanhetgebouwvoordiversepublieksfunctiesinzetten.omzodeintegratiete bevorderen.hetgaatdevolgendefunctiesomvatten: slaaphuismetveertigbedden(dezewordengerealiseerdals40socialehuurwoningen, vanwegedemogelijkheidvaneenonrendabeletop); huiskamer(tegebruikenvoordedaklozenalspostadres,waarzehunuitkering kunnenkrijgen); alcoholgebruikersruimte; dagbesteding`dezaak'(fietsenreparatie,schilderen); dokterspost,kledingomruil. 'tgroenestichtinutrecht Nogeenvoorbeeld.Ditfunctioneertalenkelejaren.'tGroeneSticht ( werkgemeenschapvoordaklozen.inleidscherijn, Vinex locatieinhetvoormaligweidegebiedtenwestenvanutrecht,ligteenvoormalige boerderijmetbijgebouwen.hetiseenruimwoonerf,metdeboerderijalscentraalpunt enalsinspiratievoorhetontwerpvandeomliggendegebouwen.behalvedeoude boerderijendebestaandebomenopheterf,heeftookdevoormaligemestsiloeenplek gekregeninhetontwerpvan'tgroenesticht.debuurtiseenmengelingvanouden nieuw,metveelgroenenwater.tussendegebouwenvormtde'marktplaats'een centraleontmoetingsplekvoorbuurt enwijkgenoten.dedaklozenwordenophun eigenkrachtaangesproken,metwoontraining,betaaldwerkeneensocialeomgeving. Hetideevoor'tGroeneStichtkomtuitdekokervanWerkgroepdeRafelrand,een samenwerkingsverbandvandaklozenorganisatiesenkerkelijkearmoedebestrijders. AanleidingwashetchronischetekortaanopvangplaatsenindestadUtrecht.Emmaus Haarzuilens(tweedehandsgoederen)werktaljarenalswoonwerkgemeenschap,en vestigdezichophetterrein.denachtopvanginzelfbeheer,hetpassantenverblijfin Utrecht,iseentimeout voorzieninggestartvoorgastenuitdenachtopvangdiewerk hebbengevondenalsvastestraatkrantverkoperofuitzendkrachtentoezijnaaneen zekerderslaapplaats.deexploitatievanhetrestaurantisinhandenvandeinstelling voorverstandelijkgehandicaptenreinaerde.naastdezevoorzieningenzijnerookhuur enkoopwoningen,zodatereengemengdebewonersgroepisontstaan.dewoningenzijn gebouwddoorportaalutrecht. 'tgroenestichtbeoogtkwetsbaregroepeneenplektegevenineenwoonbuurtmet actieveenbetrokkenbewoners.meteensocialemixaanleeftijdsgroepen, inkomensgroepenenmatevanmaatschappelijkedraagkracht.hetiseen combinatieprojectmetallerleisoortenvoorzieningen,waarrekeningisgehoudenmet dedirecteomgevingenwaardooreenslimmecombinatie'ruimte'isontstaanvoor(ex )dak enthuislozenomtewonenentewerken.'tgroenestichtbiedtnietalleendedrie B's.Doorbetaaldeactiviteitenkunnenbewonersvoorzieninhuneigeninkomen. Doelgroepenzijnex daklozendieweinigbegeleidingnodighebbenenmaximaalkunnen participerenindebuurt,enex daklozenenex psychiatrischepatiëntendieinde woonwerkgemeenschapkunnenmeedraaien.voordehuurwoningenzijnhuurders gezochtdiemaximaalzelfredzaameninzetbaarzijn. Erzijnveelfinancieringsbronnenaangeboord.Degemeenteheefteensubsidieeneen laagrentendeleningterbeschikkinggesteld.degrondkonvooreenkwartvande gangbareprijswordengekocht.deboerderijis'omniet'verkregen.kerkelijkeen maatschappelijkeinstellingenhebbengeldgegeven.dekoopwoningenophetterrein zijntegenmarktprijzenverkocht.deexploitatieisindestartfasegefinancierddoor EmmausHaarzuilens.

6 FlexibelWoneninRotterdam Nogeenderdeproject.FlexibelWonenis,aldushetContourenplanFlexibelWonenvan P.W.Voogtuit2003,eensamenwerkingsverbandvandrieRotterdamse woningcorporaties:decombinatie,denieuweunie,woningstichtingpws.hetiseen meeropondersteundwonengerichtproject.dewoningcorporatieshebbeneen organisatieopgerichtwaarindehuisvestingvanbijzonderedoelgroepenis ondergebracht.menconstateerdedathethuisvestenvandezegroepenopadhocbasis plaatsvindtenmenvoortdurendachterdeontwikkelingenaanlooptendatplanning ontbreekt.iederezorginstellingkiestzijneigenwegalsdiecliëntenwilplaatsenin gewonehuurwoningen.iedereinstellingbouwtzijneigenrelatiesopnietverhuurders enmaaktafsprakenoververhuurcondities(envindtdaarbijtelkensopnieuwhetwiel uit).dewoningtekortenbijdeenezorginstellingwordennietgecompenseerddoor eventueleoverschottenbijandereinstellingen.corporatieszijnaarzelendinhet beschikbaarstellenvanwoningenvanwegemogelijkoverlastgevendebewoning, onbekendheidmetenonvoldoendevertrouwenindezorginstellingen/ofdecomplexe verhuurrelatiediemoetwordenaangegaan. FlexibelWonenvoorzietinkamerverhuur,inrichtingeninventaris(maatwerk), woontoezicht(maatwerk),opbewonerenbetrokkenzorginstellingafgestemd verhuurcontract,snelletoewijzing(buitenhetaanbodmodel).ditsysteemisbedoeld voorbijzonderedoelgroepen:(ex )psychiatrischepatiënten,re integrerende verslaafden,re integrerendeex delinquenten,re integrerendedaklozen,thuisloze jongeren,verstandelijkgehandicapten,slachtoffersvanhuiselijkgeweld, laatstekansbewoners,asielzoekers.bijdemeestevandezedoelgroepenisbegeleiding vanuiteenzorginstellingaanwezig. Woontoezichthoudtindatertoezichtplaatsvindtophetnalevenvan brandvoorschriftenenhygiëne.endatdestaatvanonderhoudbewaaktwordt.dat overlastvooromwonendenvoorkomenwordt.erwordtpraktischeondersteuning gegevenbijhetwonen(omgangmetapparatuur,huisvuil,gebruikgemeenschappelijke ruimten).problemenwordengesignaleerdennaarbetrokkenzorginstellingen doorgesluisd,hulpverleningwordtzonodigingeroepen.enookwordtdoorde woningcorporatiesgecontroleerdofdezorginstellingendeafsprakennakomen.het woontoezichtwordtbekostigduiteenopslagopdehuur(servicekosten).intensievere ondersteuningdooreenzorginstellingwordtgefinancierdviadealgemenewet bijzondereziektekosten(awbz). Watergebeurt Dezorgvoordaklozenstaatsindsenkelejarensterkindeaandacht.Datkomtdooreen anderekijkopdezemensen,maarookdoordatdesamenlevingmindertolerantisen meeractievereistomdeoverlasttebeperken.rondhangen,vervuiling,openbaar alcohol endrugsgebruik,overlastineenbuurt,kleinecriminaliteitwordennietmeer geaccepteerd.entegelijkertijdishetideëledoeldezemensenweerindenormale samenlevingeenplekjetegeven.deopvanginstellingenzijneveneensveranderd.ze kwamenvoortuitveelalkerkelijkvrijwilligerswerk,maarzijnbezigmeteen professionaliseringsslag.hunaanpakismeerzakelijk.menkijktnaardeawbzenofde financieringopbasisdaarvanmogelijkhedenbiedt.menwerktsamenmetwoningcorporatiesdiemenbegeleidingscontractenvoorlastigehuurdersaanbiedt.allerlei nieuwevormenvanwonenzijnenwordenbedacht,waardooreenmeerbijiemands specifiekekenmerkenpassendehuisvestingkanwordengeboden.altijdmeteen somsminimaal begeleidingscontract.erzijnallerleiprojectenontwikkeldwaarin

7 dak enthuislozengeactiveerdworden.metalsdoeleennormaledagstructuur,iets nuttigsproduceren,afleidenvandefocusopdeverslaving;re integratie.deopvangvoorzieningenrichtenzichbehalveopdeasielfunctiemetbed,badenbroodopeen geïntegreerdeaanpak:éneenwoningénbegeleidingéncontroleéndagbesteding. Dak enthuislozenzulleneraltijdzijn.daarhoevenweonsgeenillusiesovertemaken. Erisgeendefinitieveoplossing.Endatbetekentdatsteedsnieuwecreatieve, innovatieve,slimmevormenvanhuisvesting,begeleidingenactiveringnodigzijn.en bewogenmensendiezichinzettenvoordezesocialeonderklasse. BenIpenburg,directeurvanStichtingZorgcentrumDeAanleginHarderwijken senioradviseurwonenenzorgususbvtewezep ReactieopartikelBenlpenburg SamenwerkenensamenlevengeldtinTwenteookvoorjongerenAnticiperendophet huidigeregeerakkoordiserdankzijhetproject'geefopvangderuimte'gewerktaan 'kamersmetkansen'inenschede.ditinitiatiefvanmeerdereorganisatiesheeft geresulteerdineensluitendeketenvanzorgenondersteuningvoorjongedak en thuislozen.hetproject'geefopvangderuimte'iseeninitiatiefvandefederatieopvang (koepelorganisatievandemaatschappelijkeopvanginstellingen)enacdes (koepelorganisatievanwoningbouwcorporaties).hetdoelvanditprojectisde doorstroomindemaat schappelijkeopvangtebevorderen.detwentse opvangvoorzicningvoorzwerfjongeren(tov),inenschede,eenvoorzieningvan HumanitasOnderDakTwente,kandankzijditprojectjongerensnellerlatenuitstromen. Voordesamenwerkendepartnersindejongeren hulpverleningbinnentovzijnde volgendezakengerealiseerd. Dedienstmaatschappelijkeondersteuning(DMO)vandegemeenteEnschededraagt zorgvooreenscholingtrajecten/oftoeleidingnaardearbeidsmarkt.vooreenuitkering kandejongeresamenmeteenbegeleiderrechtstreeksnaardeafdelingwetwerken bijstand(wwb)locatieoost.binnentweewekenvindteenafspraakplaatsbij StadsbankOostNederlandwaareenBudgetBe heer rekeningwordtgeopenden &schuldenvandejongereinkaartwordengebracht.woningbouwcorporatiedomijn verhuurtzeswoningenwaari1jongerenvoor15ocuroinclusiefkunnenwonen, waardoorschuldsancringopgangkanwordengebracht.(anderewoningbouwcorporatiesoverwegenofzijgoedkopewoningenaanbiedennauitstroomvande 150 eurowonngen). HumankasVrijwilligOndersteunendContactTandembiedtindevormvan'een maatje'on dersteuningaanhetopbouwenvanhetsocialenetwerk.samentrachtenzij binnende'periodevanongeveereenjaarhetsocialeisolementtedoorbrekeneneen nieuwsociaalnetwerkoptebouwen.metdezevrijwilligeondersteuningkrijgtde jongereeenduwtjeinderugomweeractiefaandesamenlevingtegaandeelnemen. Jarabeeondersteuntjongerenbijhetopgroeien.Metnamehetthuislozenteam(Tteam)kanjon gerensnellerplaatsen,doordatdoorstromingbeteris.jongerenkunnen deelnemenaandug OUT,hetactiveringstraject.HetT teamonder steuntbijhetvinden vanpassendehuisvesting,werkofeenschool,hetregelenvangeldzakenenandere problemen. Depolitiegeeftpreventiefadviesenondersteuntbijcalamiteiten. EenenanderisvastgelegdinhetboekjeAfsprakenKamersmetKansenEnschede.Het procesisreedsinganggezetenkanbinnenanderegemeentenwordenuitgerold.de jongerenjuichenditinitiatieftoe.

8 Marie JoséLuttikholt,kwaliteitsmedewerkervanStichtingHumanitasOnderDak Twente BulletinWerkenDagbesteding4