In afbeelding 2 ziet U de onderzoekspopulatie gedeeld door de bevolking onderverdeeld naar leeftijd. De verschillen worden enigzins uitvergroot.
|
|
- Camiel van de Brink
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Statis2008.odt 1 Statistisch onderzoek van geneesmiddelverstrekkingen uit de openbare apotheken te Curacao voor de aandoeningen Hart en Vaatziekten en Diabetes Mellitus in het jaar 2008 De gegevens voor dit onderzoek werden na enige consideratie voor wat betreft de anonimiteit ter beschikking gesteld door het Bureau Ziektekosten Voorzieningen en de Sociale VerzekeringsBank. De geneesmiddelen werden voor zover dat nog niet gedaan was ingedeeld met behulp van de A.T.C code en bij elk geneesmiddel staat het geboortjaar van de patient en haar/zijn versleutelde sedula. De verstrekkingen vanuit ziekenhuizen vallen buiten dit onderzoek. In hoeverre zijn deze gegevens representatief voor de Curaçaose bevolking? Niet iedereen is verzekerd bij de SVB en BZV. In afbeelding 1 ziet U in het groen de opbouw van de bevolking in 2008 zoals deze verzameld is door het C.B.S alhier. De totale bevolking werd geschat op In het rood ziet U de opbouw van de populatie in het onderzoek. De totale onderzochte populatie bestond uit patienten (78% van de bevolking) De aantallen werden gegroepeerd in groepen van 5 jaar. De groep 85 bevat allen van 85 jaar en ouder. In afbeelding 2 ziet U de onderzoekspopulatie gedeeld door de bevolking onderverdeeld naar leeftijd. De verschillen worden enigzins uitvergroot. De dip in de categorie jaar is begrijpelijk. Deze kan veroorzaakt zijn door het niet verzekerd zijn bij bovengenoemde instanties of wat even waarschijnlijker is: dat is het gezonde deel van de samenleving, die in 2008 geen verstrekking uit een apotheek heeft gekregen.. De dip bij de jarigen kan 2 of meer oorzaken hebben: Het verplicht verlaten van de SVB verzekering voor 60+ of het overgaan van de BZV naar het F.Z.O.G. De stijging vanaf 70 jaar kan veroorzaakt worden doordat bij deze groep een overgang naar de P.P. Regeling heeft plaats gevonden. Voor het vervolg zullen we ervanuit gaan dat de cijfers van dit onderzoek (ongeveer 80% van de bevolking) een goed beeld
2 Statis2008.odt 2 geeft voor het geneesmiddelgebruik van de totale populatie. Het aantal keren dat een geneesmiddel verstrekt werd is Per patient is dat 20 items. Bij het ouder worden van de patienten worden er meer geneesmiddelen gebruikt dat is duidelijk te zien in afbeelding 3 Het aantal verstrekkingen aan patienten verdeeld naar leeftijd: Ons symposium gaat over lijders aan Hart en Vaatziekten (geneesmiddelen mer ATC code C) en aan Diabetes Mellitus (code A10) In afbeelding 4 ziet U het gedeelte van de patienten, dat geneesmiddelen krijgt voor Hart en vaatziekten ( bovenste lijn), Diabetes (de lijn in het midden) en de patienten, die voor beide aandoeningen geneesmiddelen krijgen (onderste lijn) Boven de 30 jaar gebruiken reeds meer dan 15% van de patienten geneesmiddelen voor Hart en Vaatziekten oplopend tot 70% voor de groep van 70 jaar en ouder. Boven de 50 jaar gebruiken reeds meer dan 10% van de patienten geneesmiddelen voor Diabetes M. oplopend tot 25% voor de groep van 70 jaar en ouder. Verder kan geconcludeerd worden dat de meeste Diabetes M. lijders ook last hebben van Hart en Vaatziekten.
3 Statis2008.odt 3 Welke geneesmiddelen worden gebruikt? Dankzij de ATC code kunnen we op verschillende niveaux naar de geneesmiddelen kijken. Als maat nemen we in deze, hoevaak een geneesmiddel wordt verstrekt. Dus niet de hoeveelheden. De onderverdeling van ALLE verstrekkingen in dit onderzoek is als volgt: De grote groepen: A zijn de verstrekkingen voor het Maagdarmkanaal en Metabolisme (14%) C zijn de verstrekkingen voor Hart en Vaatstelsel (16%) R het Ademhalingstelsel (14%) etc. We kunnen nu een niveau hoger gaan. Laten we dat doen voor het Maagdarmkanaal en Metabolisme : Hier zien we dat A10, De groep van Diabetes middelen 29% van alle verstrekkingen bevat in de groep A De groep A02 zijn de verstrekkingen voor Antacida Ulcus pepticum en Flatulentiemiddelen (25%) De A10 groep kan weer een niveau hoger bekeken worden. We krijgen dan 2 groepen te zien: A10A Insulines met een aandeel van 17% en A10B de Orale antidiabetica met een aandeel van 83% van de groep A10
4 Statis2008.odt 4 A10B kunnen we weer nader bekijken: We zien hier de Sulfonylureumpreparaten en de Biguaniden als de hoekstenen van de orale antidiabetica. De Biguaniden alhier zijn uitsluitend de Metformine preparaten. De gele groep zijn de combinaties van Metformine met Sulfonylureumpreparaten A10BD (1,8%) We gaan naar het laatste niveau (Het generische niveau) voor de A10BB groep de Sulfonylureumderivaten: Een overzicht zonder taarten van de verstrekkingen van Antidiabetica zijn te vinden in de bijlage_a10_geneesmiddelen.pdf en voor de verstrekkingen voor Hart en Vaatlijden in de bijlage_c_geneesmiddelen.pdf. In deze bijlagen is de frequentie uitgedrukt in promillages in plaats van percentages zodat de kleintjes ook mee kunnen doen. Deze bijlagen worden niet gepresenteerd in dit symposium.
5 Statis2008.odt 5 Aangezien de meeste patienten meerdere geneesmiddelen tegelijkertijd gebruiken is het de vraag of dit rationeel is en of de geneesmiddelen elkaar niet in de weg zitten qua (bij)werking. Daar gaat het vervolg van de analyse over. Gebruik van Antithrombotica in combinatie met Hart en Vaatmiddelen Overweging: Bij Hart en Vaatlijden is het aan te raden om prophylactisch een antithromboticum te gebruiken. Aantal patienten met C en B01A is Conclusie 34% van de gebruikers gebruikt ook een Antithromboticum Gebruik Antidiabetica en Hart Vaatmedicatie met Antithrombotica Overweging: Patienten met hoge bloeddruk en verhoogde glucosespiegels hebben baat bij antithrombotica. Aantal patienten met C en met A10 en met B01A is Aantal patienten met C en met A10 is Conclusie: 50% van C met A10 gebruikers gebruikt ook een Antithromboticum Gebruik van Antithrombotica bij nitraatgebruikers Overweging: Zeker bij de aandoening Angina pectoris is het aan te raden om prophylactisch een antithromboticum te gebruiken. Aantal patienten met C01DA en B01A is 580 Aantal patienten met C01DA is 669 Conclusie 87% van Angina pectoris lijders gebruikt ook prophylactisch een antithromboticum. Gebruik van NSAID's in combinatie met Hart en Vaatmiddelen Overweging: Voor diuretica gebruikers en gebruikers van middelen, die aangrijpen op het renine angiotensinesysteem is het af te raden om NSAID's te gebruiken. Aantal patienten met C03 en/of C09 en M01 is Aantal patienten met C03 en/of C09 is Conclusie 64% van de C03 en/of C09 gebruikers heeft in 2008 een of meerdere keren NSAID's voorgeschreven gekregen. Nu is een keer niet zo ingrijpend het wordt vervelend als het aantal keren, dat NSAID's verstrekt zijn groter is dan 6 x in 2008 Dit geeft: Aantal patienten met C03 en/of C09 en M01 (meer dan 6 x per jaar) is % van de gebruikers van C03 en C09 gebruikte op een regelmatige basis ook NSAID's Gebruik van chronisch COX2 remmers in combinatie met Hart en Vaatmiddelen Overweging: chronisch gebruik van COX2 remmers verhogen de kans op een hartinfarct. Aantal patienten met C en minimaal 1x in 2008 M01AH is Aantal patienten met C en meer dan 6 x in 2008 M01AH is 287 Conclusie: Gebruik van chronisch COX2 bij C gebruikers is minimaal Gebruik Simvastatine in combinatie met Verapamil / Diltiazem Overweging : Diltiazem en Verapamil remmen de afbraak van Simvastatine via het CYP3A4 enzym. Bij een hoge dosering van simvastatine kan daardoor de bijwerking myopathie manifest worden. Aantal patienten met C08DB01 of C08DA01 en C10AA01 is 65 Aantal patienten met C08DB01 of C08DA01 is 535 De aantallen zijn te weinig om conclusie uit te trekken. Verapamil /Diltiazem is niet meer in de mode.
6 Statis2008.odt 6 Gebruik Antidiabetica en Hart Vaatmedicatie zonder Cholesterolverlaging Overweging: Patienten met hoge bloeddruk en verhoogde glucosespiegels hebben baat bij cholesterolverlaging Aantal patienten met C en met A10 en met C10 is Aantal patienten met C en met A10 is Conclusie: 50% van C met A10 gebruikers krijgt een cholesterol verlager. Vasoprotectiva als storende factor in de C groep Overweging: Patienten, die alleen Vasoprotectiva gebruiken hoeven geen last te hebben van een zwak hart / arithmieae en of van hoge bloeddruk. Daardoor krijg je een vertekening van het aantal in de C groep Aantal patienten met C exclusief C05 is Conclusie: Patienten, die vasoprotectiva gebruiken gebruiken bijna allen ook overige middelen uit de C groep. De vasoprotectiva zorgen niet voor een verstoring. Hoeveel patienten gebruiken alleen een diureticum? Overweging: Wanneer een matig verhoogde bloeddruk wordt geconstateerd is de eerste keuze een bloeddrukverlaging door middel van diuretica. Aantal patienten met alleen C03 is Conclusie 4,6% van de lijders aan hart en vaatziekten gebruikt alleen een of meer diuretica. Suikerziekte en antidepressiva. Overweging: In het PW is een artikel geschreven over de ontregeling van de glucosepsiegel door Antidepressiva Hoe groot is dat probleem in de onderzochte populatie? Aantal patienten, die A10 gebruiken is Aantal patienten met A10 en N06A is 323 Dat is ongeveer 4% Voor de nieuwsgierigen onder U: Is dit percentage groter dan bij de totale populatie? Aantal patienten, die N06A gebruiken is Dat is 2.173/ = 2% van de totale populatie. De serotonine heropname remmers verminderen enigzins de insuline resistentie Aantal patienten met A10 en N06AB is 163 (ongeveer 2%) Het gebruik van antidiabetica In totaal zijn er gebruikers van antidiabetica herkend. Gemiddeld werd in 2008 per patient /8.206 = 1,8 verschillende soorten geneesmiddelen uit de A10 groep gebruikt. De verdeling was als volgt: 1 geneesmiddel(en) % 2,, % 3,, % > 3,, 439 5% % Welk geneesmiddel wordt enkelvoudig voorgeschreven bij DM: A10A Insulines bij 674 patienten 19% A10BA02 Metformine 1.249,, 34% A10BB01 Glibenclamide 335,, 9% A10BB03 Tolbutamide 256,, 7% A10BB09 Gliclazide 556,, 15% A10B Sulfonylureum prep ,, 34% A10B Overigen???,, 16% %
7 Statis2008.odt 7 Van alle diabetici gebruiken er (18%) uitsluitend één of meerdere insulines. (DM I?) Van alle diabetici gebruiken er 1063 één of meerdere insulines in combinatie met één of meerdere orale antidiabetica. In hoeverre werd insuline toegevoegd (neem ik aan) aan een enkelvoudige orale medicatie: Van de 3000 patienten, die 2 geneesmiddelen gebruiken zijn er 431, die een oraal geneesmiddel combineren met insulines. Metformine met insuline 310 Sulfonylureum met insuline 46 Overigen met insuline 75 Voorzichtige conclusies uit het bovenstaande: Bij het constateren van een niet al te hoge suikerspiegel wordt er bij DM II een enkelvoudig oraal preparaat ingezet. Het later daaraan toevoegen van insulines vindt op beperkte schaal plaats. Indien het plaatst vindt wordt insuline overwegend (72%) toegevoegd aan metformine. Gebruik van antilipaemica bij diabetes patienten Overweging: Diabetes patienten zijn een aangewezen groep om antilipaemica te gebruiken. Aantal patienten, die A10 gebruiken is Aantal patienten, die A10 en C10 gebruiken is Van de diabetici in het onderzoek gebruikt 40% tevens een antilipaemicum Zijn er ook diabetici, die een beta blokker gebruiken? Overweging: Bij suikerziekte wordt het gebruik van beta blokkers afgeraden i.v.m. Maskering van een hypo. Aantal patienten, dat A10 en C07 gebruikt is % van de diabetici gebruikt tevens een beta blokker. Om welke beta blokkers gaat het dan? C07AB (* Metoprolol C07CB Atenolol + diureticum C07AB Atenolol C07AG Carvediol Overigen (7 verschillende) 937 *) de aantallen zijn hier hoevaak voorgeschreven. Teunis Middelkoop
Geneesmiddelengebruik bij ouderen.
1 Geneesmiddelengebruik bij ouderen. Om algemene uitspraken te kunnen doen over geneesmiddelengebruik en in het bijzonder over dat bij ouderen wil ik U enkele resultaten tonen van een onder botika s op
Nadere informatieInleiding. Methode. Resultaten. Vergelijkbaarheid Nederland en Duitsland
Inleiding Vanaf 2007 is een aantal nieuwe bloedglucoseverlagende middelen geïntroduceerd op de se markt voor de behandeling van diabetes mellitus type 2 (DM2). Het betreft onder andere de dipeptidylpeptidase-4-remmers
Nadere informatieInfo spot. Diabetes en depressie. Inleiding. Oktober - november - december 2011
Oktober - november - december 2011 Info spot Diabetes en depressie Inleiding Diabetes mellitus, ofwel suikerziekte, is een chronische stofwisselingsziekte die gekenmerkt wordt door een te hoog glucosegehalte
Nadere informatieDiabetes en geneesmiddelen
Diabetes en geneesmiddelen Samenvatting van de lezing door Mw. J. de Vlugt en de heer B. Hendrikx, beiden als apotheker verbonden aan de Stichting Gezondheidscentra Eindhoven, op maandag 31 mei 2010 voor
Nadere informatieOrale anti-diabetica, Wat hiermee te doen als Dvk en Poh. Bela Pagrach Diabetesverpleegkundige eerste en tweede lijn
Orale anti-diabetica, Wat hiermee te doen als Dvk en Poh Bela Pagrach Diabetesverpleegkundige eerste en tweede lijn Agenda Orale anti-diabetica medicatie Voorschrijf gedrag huisartsen Nederland NHG standaard
Nadere informatieHyperkaliëmie Haalbaarheidsonderzoek binnen NIVEL Zorgregistraties
Hyperkaliëmie Haalbaarheidsonderzoek binnen NIVEL Zorgregistraties Linda Flinterman Liset van Dijk Joke Korevaar Het NIVEL onderzoekt de gezondheidszorg. Dat onderzoek kijkt mee met de mensen die zorg
Nadere informatie1 Top 10 meest gebruikte geneesmiddelen Focus op Bloeddrukverlagers
CM-onderzoek naar meest gebruikte geneesmiddelen, met focus op de bloeddrukverlagers 1 Top 10 meest gebruikte geneesmiddelen... 2 1.1 Inleiding... 2 1.2 Methode... 2 1.3 Top 10... 3 1.3.1 Top 10 dagdosissen
Nadere informatieWorkshop voor apothekers en huisartsen. (on)juiste behandeling met orale bloedsuikerverlagende middelen bij
Workshop voor apothekers en huisartsen (on)juiste behandeling met orale bloedsuikerverlagende middelen bij Diabetes Mellitus type 2 Voorbeeld Programma Maken van de ingangstoets Bespreking leerdoelen l
Nadere informatieMedicatie, diabetes en verminderde nierfunctie. Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker
Medicatie, diabetes en verminderde nierfunctie Lieke Mitrov-Winkelmolen Ziekenhuisapotheker Diabetes medicatie en verminderde nierfunctie Kort overzicht Verminderde nierfunctie Metabolisme/eliminatie van
Nadere informatieMedicatie Stappenplan
In 2018 is er door de NHG een nieuwe standaard Diabetes uitgebracht. In deze standaard is er in stap 3 en 4 van het medicatie stappenplan alternatieve medicatie toegevoegd. De basis van het stappenplan
Nadere informatiePolyfarmacie bij ouderen. Renate Schoemakers AIOS Ziekenhuisfarmacie 12 november 2015
Polyfarmacie bij ouderen Renate Schoemakers AIOS Ziekenhuisfarmacie 12 november 2015 Inhoud Inleiding Farmacokinetiek Farmacodynamiek Problemen bij polyfarmacie Medicatiebeoordeling Take home messages
Nadere informatieOproep van uw huisarts voor het opstellen van een Cardiovasculair Risicoprofiel Risicofactoren hart- en vaatziekten in beeld
Oproep van uw huisarts voor het opstellen van een Cardiovasculair Risicoprofiel Risicofactoren hart- en vaatziekten in beeld Hart- en vaatziekten zijn in Nederland de belangrijkste bedreiging van de gezondheid.
Nadere informatieDiabetes mellitus. De behandeling van diabetes mellitus
Diabetes mellitus Diabetes mellitus (suikerziekte) is een ziekte van de stofwisseling; hierbij zit er te veel glucose in het bloed Dat kan twee oorzaken hebben: bil type 1 diabetes maakt het lichaam niet
Nadere informatieRapportage zorgprogramma diabetes type 2 over 2012 Zorggroep Midden Brabant
Rapportage zorgprogramma diabetes type 2 over 2012 Zorggroep Midden Brabant Inleiding Deze rapportage laat de scores zien op de indicatoren die zijn afgesproken met de zorggroep. De informatie hiervoor
Nadere informatiePolyfarmacie & claudicatio-patient: Problemen of Profijt?
Polyfarmacie & claudicatio-patient: Problemen of Profijt? ClaudicatioNet Jaarcongres 12-03-2015 Dr. Ben Janssen UHD, Farmacoloog b.janssen@maastrichtuniversity.nl We worden in allemaal ouder. In een betere
Nadere informatieHartmedicijnen: werking en bijwerking Krijn Dekens apotheker, aandachtsgebied cardiologie
Van harte welkom! Hartmedicijnen: werking en bijwerking 20.00 Opening door Wendy de Valk 20.05 Harteraad 20.15 Krijn Dekens apotheker, aandachtsgebied cardiologie 20.40 Bert Schuurman, P.A. i.o. cardiologie
Nadere informatieMijn claudicatio patient is moe. Komt dit door zijn pillen? Workshop Dr. Ben Janssen UHD, Farmacoloog
Mijn claudicatio patient is moe. Komt dit door zijn pillen? Workshop Dr. Ben Janssen UHD, Farmacoloog b.janssen@maastrichtuniversity.nl 10-03-2016 Programma 1. Doel van de workshop 2. Presentatie casus
Nadere informatieInleiding. Achtergrond statistiek geneesmiddelenverstrekkingen
Inleiding Psychische stoornissen en diabetes behoren allebei tot de top 10 ziekten met de hoogste ziektelast voor de burgers (RIVM, Nationaal Kompas, 2013). Psychische stoornissen staan zelfs op nummer
Nadere informatieHart- en vaatziekten
400015 Hart- en vaatziekten folder_400015 Hart- en vaatziekten 27-03-12 09:50 Pag Hart- en vaatziekten WAT ZIJN HART- EN VAATZIEKTEN WAT KUNT U ZELF DOEN MEDICIJNEN BIJ HART- EN VAATZIEKTEN WAT KAN UW
Nadere informatieVergelijking van de ontwikkeling van het voorschrijven van de nieuwere bloedglucoseverlagende middelen in Nederland met Duitsland
Vergelijking van de ontwikkeling van het voorschrijven van de nieuwere bloedglucoseverlagende middelen in met Samenvatting De hiernavolgende berekeningen laten zien dat wanneer een gelijksoortig voorschrijfpatroon
Nadere informatieCijfers geneesmiddelengebruik
Luc Hanegreefs Gert verpooten KARVA Cijfers geneesmiddelengebruik WZC Zorgbedrijf Antwerpen Cijfers geneesmiddelengebruik Onderzoek WZC Zorgbedrijf Antwerpen Deel l1 (Luc Hanegreefs): Voorstelling Vl Volgens
Nadere informatieMedicamenteuze behandeling diabetes mellitus type 2 (DM2)
Medicamenteuze behandeling diabetes mellitus type 2 (DM2) Marloes Dankers 1 & 2 december 2015 IVM Het instituut dat gespecialiseerd is in het verspreiden van informatie en effectieve oplossingen voor een
Nadere informatieEldepryl Part IB2: Patiëntenbijsluiter
tabletten page 1 of 6 Uw arts heeft u Eldepryl tabletten voorgeschreven. Dit is een middel dat gebruikt wordt bij de ziekte van Parkinson. In deze bijsluitertekst vindt u informatie over het gebruik van
Nadere informatieDiabetes en ramadan Mohamed Ahdi
Diabetes en ramadan Mohamed Ahdi Slotervaartziekenhuis, Amsterdam Rotterdam, 22 november 2012 Overzicht van de presentatie Achtergrondsinformatie vastenperiode vrijstelling literatuur: glucose regulatie
Nadere informatieDe studie had betrekking op een groep van. Therapietrouw bevorderen van bij het begin. Studie. Tabel 1
Therapietrouw bevorderen van bij het begin Hypertensie is een sluipmoordenaar. Een levenslange behandeling is dan ook een noodzaak. Maar hoe reageren patiënten die pas hun diagnose gekregen hebben op die
Nadere informatieGezondheidsenquête, België Medische consumptie. Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu.
Medische consumptie Wetenschap ten dienste van Volksgezondheid, Voedselveiligheid en Leefmilieu. . Inhoudstafel Inhoudstafel... 79 Bestudeerde indicatoren... 81 1. Contacten met zorgverstrekkers... 81
Nadere informatieDe TOP 25 van de werkzame bestanddelen in de uitgaven in de ambulante sector van de verzekering voor geneeskundige verzorging in 2017
Infospot De TOP 25 van de werkzame bestanddelen in de uitgaven in de ambulante sector van de verzekering voor geneeskundige verzorging in Juli - Augustus - September 2018 De TOP 25 van de werkzame bestanddelen
Nadere informatieHartfalen: medicatie in de 1 e lijn en interacties
Hartfalen: medicatie in de 1 e lijn en interacties Disclosure Bart Kremers Werkzaam bij Apotheek Ravenstein en GIC-helpdesk van de KNMP Geen contacten/belangen mbt farmaceutische industrie Hartfalen-medicatie
Nadere informatieDiabetes. D1 Diabetes prevalentie 249,0 233,9. D2 Diabetespopulatie indicatoren 78,7 85,8. D3 Hoofdbehandelaar diabetes 58,2 49,6
Diabetes uw praktijk alle praktijke n D1 Diabetes prevalentie 249,0 233,9 D2 Diabetespopulatie indicatoren 78,7 85,8 D3 Hoofdbehandelaar diabetes 58,2 49,6 D6 HbA1c bepaald 70,9 70,5 D36 HbA1c < 53 81,3
Nadere informatieBehandeling diabetes mellitus bij. gevorderde chronische nierschade
Behandeling diabetes mellitus bij gevorderde chronische nierschade 9 maart 2015 Gabe van Essen, internist-nefroloog HagaZiekenhuis Aris Prins, apotheker Mirjam Timmerman, huisarts en kaderarts diabetes
Nadere informatieConflicts of Interest. Nieuwe versus oude behandelstrategieën: aanbevelingen voor de huisarts
Nieuwe versus oude behandelstrategieën: aanbevelingen voor de huisarts Dr. ST (Bas) Houweling, kaderhuisarts Langerhans lid NHG-standaardcommissie DM2 Nieuwe behandelstrategieën met oude middelen: aanbevelingen
Nadere informatieMet medicijnen alléén bent u er niet
Cholesterolverlagers Met medicijnen alléén bent u er niet Steeds meer mensen gebruiken medicijnen tegen een te hoog cholesterol. Maar wie niet tegelijkertijd zijn leefstijl aanpast (stoppen met roken,
Nadere informatieC.R.C. Huizinga-Arp. Praktijkorganisatie voor apothekersassistenten
C.R.C. Huizinga-Arp Praktijkorganisatie voor apothekersassistenten Houten 013 9 De bekostiging van de zorg.1 Inleiding 10. Definitie van de zorg 10.3 De kosten van de zorg 10.4 De betalers van de zorg
Nadere informatieBIJSLUITER. METOPROLOLTARTRAAT 12,5 mg en 25 mg tabletten
BIJSLUITER METOPROLOLTARTRAAT 12,5 mg en 25 mg tabletten Lees de hele bijsluiter goed vóórdat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke informatie in voor u. - Bewaar deze bijsluiter.
Nadere informatieregio uw praktijk 2004 43.8 56.2 % % jaar 6.9 jaar 15.9 66.5 8.2 9.4 % % % 67.8 54.1 17.6 % % % 7.1 4.4 81.8 148.5 29.9 mmhg
Algemene gegevens -5 In het onderstaande overzicht kunt u de gegevens uit uw praktijk van 5 (laatste kolom) vergelijken met die van 5 huisartspraktijken uit de regio (eerste kolom) en uw eigen praktijk
Nadere informatieH. Elling F. van Opdorp. Farmacotherapie in de apotheek
H. Elling F. van Opdorp Farmacotherapie in de apotheek Houten 2013 V Woord vooraf Farmacotherapie in de apotheek is bedoeld om leerling-apothekersassistenten de basiskennis over geneesmiddelen te geven.
Nadere informatieOvereenkomst vrijgevestigd huisarts CZ toelichting prestatie doelmatig voorschrijven
Overeenkomst vrijgevestigd huisarts CZ 2015 toelichting prestatie doelmatig voorschrijven Uitgangspunten De grenswaarden voor resultaatbeloning voor de prestatie Doelmatig voorschrijven in 2015 worden
Nadere informatieWorkshop voor apothekers en huisartsen. Altijd een statine bij hart- en. t Voorbeeld
Workshop voor apothekers en huisartsen Altijd een statine bij hart- en vaatziekten en type-2-diabetes? t Voorbeeld Programma Maken van de ingangstoets Bespreking leerdoelen en inleiding Presentatie ti
Nadere informatieADDENDUM. Nederlandse Samenvatting
& ADDENDUM Nederlandse Samenvatting Addendum Wereldwijd neemt het aantal patiënten met type 2 diabetes ( ouderdom suikerziekte ) snel toe, wat voornamelijk komt door de toename in overgewicht. Diabetes
Nadere informatieZorg op maat voor Hart- en/of vaatziekten Waarom ontvangt u deze folder?
Ketenzorg Zorg op maat voor Hart- en/of vaatziekten Waarom ontvangt u deze folder? Bij u is vastgesteld dat u een hart- en/of vaatziekte heeft, of een verhoogd risico hierop. Om zo goed mogelijk met uw
Nadere informatieDiabetes mellitus VRAAG OVER UW MEDICIJNEN?? WWW.APOTHEEK.NL
Diabetes mellitus WAT IS DIABETES MELLITUS BEHANDELING: MEDICIJNEN EN DIEET WAT KUNT U ZELF DOEN WAT KAN UW APOTHEKER VUUR U DOEN ADVIES IN EEN PERSOONLIJK GESPREK INFORMATIE MEDICIJNEN OP RECEPT VRAAG
Nadere informatieDIABETOgen Test. Diabetes mellitus Typ II. Risico s in kaart. Diabetes Mellitus
DIABETOgen Test Diabetes mellitus Typ II Prof Dr. B. Weber Laboratoires Réunis Risico s in kaart De DIABETOgen test biedt u de mogelijkheid uw persoonlijk risico en predispositie op diabetes mellitus type
Nadere informatieStadia chronische nierschade
Factsheet Nieren en nierschade deel 3 Nierschade vraagt om continue alertheid en aandacht van de behandelaar Nierfunctie en eiwitverlies: voorspellers van complicaties Stadia chronische nierschade Nierschade
Nadere informatieMedicatie bij atherosclerose. Yvette Henstra Verpleegkundig Specialist Vasculaire Geneeskunde OLVG
Medicatie bij atherosclerose Yvette Henstra Verpleegkundig Specialist Vasculaire Geneeskunde OLVG Wat heeft de patiënt? Cerebrovasculair lijden Perifeer arterieel vaatlijden Coronairlijden Inhoud Trombocytenaggregatieremmers
Nadere informatieMedicatiebewaking 2.0
Medicatiebewaking 2.0 Personalized medicine op basis van individuele nierfunctiewaarden Frans van de Vaart Marianne van de Berg Brigit van Soest Leonora Grandia Ka-Chun Cheung Programma 13.45 uur Inleiding
Nadere informatie212
212 Type 2 diabetes is een chronische aandoening, gekarakteriseerd door verhoogde glucosewaarden (hyperglycemie), die wereldwijd steeds vaker voorkomt (stijgende prevalentie) en geassocieerd is met vele
Nadere informatie} Omvang/aard van het probleem } Wat verandert er in de glucose huishouding } Voorbereiding en behandeling } Na de bevalling. } Insuline resistentie
Zwangerschapswens Wanneer doorverwijzen Beleid na een zwangerschapsdiabetes } Omvang/aard van het probleem } Wat verandert er in de glucose huishouding } Voorbereiding en behandeling } Na de bevalling
Nadere informatieChronische nierschade: hoe vaak, stadia en risico s
Factsheet Nieren en nierschade deel 3 Nierschade vraagt om continue alertheid en aandacht van de behandelaar Nierfunctie en eiwitverlies: voorspellers van complicaties Chronische nierschade: hoe vaak,
Nadere informatieBijwerkingen van geneesmiddelen: herkennen en melden
Bijwerkingen van geneesmiddelen: herkennen en melden December 2013 COIG, Bunnik Dr. F. van Hunsel, apotheker-epidemioloog www.lareb.nl Nieuwe geneesmiddelen Veiligheid geneesmiddel is altijd onzeker Hoe
Nadere informatieZorg op maat voor Diabetes type 2 Waarom ontvangt u deze folder?
Zorg op maat voor Diabetes type 2 Waarom ontvangt u deze folder? Bij u is de chronische ziekte Diabetes vastgesteld. Om zo goed mogelijk met uw ziekte om te gaan, bent u onder behandeling van uw huisarts
Nadere informatieZorg op maat voor Diabetes type 2 Waarom ontvangt u deze folder?
Ketenzorg Zorg op maat voor Diabetes type 2 Waarom ontvangt u deze folder? Bij u is de chronische ziekte Diabetes vastgesteld. Om zo goed mogelijk met uw ziekte om te gaan, bent u onder behandeling van
Nadere informatieOverbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling. Sterfte en HbA1c. ACCORD-studie. HbA1c en gezondheidstoestand
Overbehandeling Nieuwe behandeling Bloeddrukbehandeling Is de NHG-Standaard nog up-to-date? MONITORING VAN ONDERBEHANDELING! Simon Verhoeven en Daniel Tavenier MAAR HOE ZIT HET MET OVERBEHANDELING? Sterfte
Nadere informatieJodiumhoudende contrastmiddelen Informatie voor patiënten
Jodiumhoudende contrastmiddelen Informatie voor patiënten Afdeling radiologie Welke contrastmiddelen? Deze informatie gaat over jodiumhoudende contrastmiddelen die bij radiologische onderzoeken in bloedvaten
Nadere informatieadviezen jodiumhoudende na een hernia-operatie contrastmiddelen ZorgSaam
adviezen jodiumhoudende na een hernia-operatie contrastmiddelen ZorgSaam 1 jodiumhoudende contrastmiddelen Welke contrastmiddelen? Deze informatie gaat over jodiumhoudende contrastmiddelen die bij radiologische
Nadere informatieZorg op maat voor Diabetes type 2 Waarom ontvangt u deze folder?
Zorg op maat voor Diabetes type 2 Waarom ontvangt u deze folder? Bij u is de chronische ziekte Diabetes vastgesteld. Om zo goed mogelijk met uw ziekte om te gaan, bent u onder behandeling van uw huisarts
Nadere informatieMedicatieaanpassing bij gestoorde nierfunctie: vaker dan u denkt!
(Diabetes-)(dialyse-)verpleegkundigen, internisten, arts-assistenten,.. Medicatieaanpassing bij gestoorde nierfunctie: vaker dan u denkt! Dr. T. van Gelder internist-nefroloog en internist-klinisch farmacoloog
Nadere informatieSandwichnascholing Aan de slag met MFB s! Disclosure belangen spreker. November Rogier Larik Zorgapotheker
Aan de slag met MFB s! November 2017 Rogier Larik Zorgapotheker Disclosure belangen spreker Geen (potentiele) Belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties Bedrijfsnamen Sponsoring
Nadere informatieCover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation
Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/29692 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Bonten, Tobias N. Title: Time for aspirin : blood pressure and reactivity Issue
Nadere informatieBijsluiter: informatie voor de gebruiker. Diastabol 50, tabletten 50 mg Diastabol 100, tabletten 100 mg miglitol
Bijsluiter: informatie voor de gebruiker Diastabol 50, tabletten 50 mg Diastabol 100, tabletten 100 mg miglitol Lees goed de hele bijsluiter voordat u dit geneesmiddel gaat gebruiken want er staat belangrijke
Nadere informatieV O LW A S S E N E N
LICHAMELIJKE GEZONDHEID V O LW A S S E N E N Volwassenen 2009 2 Volwassenenonderzoek 2009 Om inzicht te krijgen in de van de inwoners in haar werkgebied, heeft de GGD Zuid-Holland West in 2009 een schriftelijke
Nadere informatieNierfunctie: benazepril 186
Nierfunctie: benazepril 186 Deze Medisch Farmaceutische Beslisregel (MFB) is ontwikkeld door de KNMP en Health Base, in samenwerking met de Expertgroep MFB. Datum December 2013 Doel Het voorkomen van bijwerkingen
Nadere informatieRVG 25611 / 25612. Version 2011_09 Page 1 of 6 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS
Version 2011_09 Page 1 of 6 1.3.1.3 PATIENT INFORMATION LEAFLET BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS METFORMINE HCl APOTEX 500 mg, omhulde tabletten METFORMINE HCl APOTEX 850 mg, omhulde tabletten metformine
Nadere informatiePROPRANOLOL HCl 10-40 - 80 PCH tabletten. MODULE I: ALGEMENE GEGEVENS Datum: 8 juli 2011 1.3.1 : Bijsluiter Bladzijde: 1
1.3.1 : Bijsluiter Bladzijde: 1 BIJSLUITER: INFORMATIE VOOR GEBRUIKERS Propranolol HCl 10 PCH, 10 mg tablet Propranolol HCl 40 PCH, 40 mg tablet Propranolol HCl 80 PCH, 80 mg tablet propanololhydrochloride
Nadere informatieNascholing Synchroon 23 nov 2017
Nascholing Synchroon 23 nov 2017 Voordat we echt beginnen. Telefoon bij de hand? Ga naar kahoot.it of open de app (indien gedownload) Voer gamepin in Voer nickname in Klaar voor de start! A Een nest grombelbeertjes
Nadere informatie28-10-2010. Leefregels en voorlichting bij chronische nierschade. Welkom bij workshop 3 leefregels en voorlichting bij chronische nierschade
Welkom bij workshop 3 leefregels en voorlichting bij chronische nierschade Kathy Schoenmakers, nursepractitioner Hagaziekenhuis Anneke Boon, diabetesverpleegkundige SHG Annick Linders, huisarts SHG Leefregels
Nadere informatieOpmerking: Glitazones werden niet opgenomen in het schema aangezien ze nog slechts tijdelijk beschikbaar zijn op de markt.
maart 2015 1 SCHEMA 1: MOGELIJKE COMBINATIES WANNEER GESTART WORDT MET METFORMINE Orale medicatie GFR > 50 MONOTHERAPIE BITHERAPIE TRITHERAPIE METFORMINE DPP4-INHIBITOR SGLT 2 inhibitor Sulfonylureum Gliniden
Nadere informatieFikse besparing mogelijk dankzij biosimilaire geneesmiddelen. Bijlage
Persbericht 22 december 2014 Fikse besparing mogelijk dankzij biosimilaire geneesmiddelen Bijlage 1 Inleiding... 2 2 Methode... 2 3 Top 10 - Tabellen... 3 3.1 Top 10 ZIV-bedragen volgens therapeutische
Nadere informatieDIABETES MELLITUS. www.benuapotheek.nl
DIABETES MELLITUS www.benuapotheek.nl DIABETES MELLITUS DIABETES MELLITUS (SUIKERZIEKTE) IS EEN STOFWISSELINGSZIEKTE WAARBIJ ER TE VEEL GLUCOSE IN HET BLOED ZIT. HIERDOOR KUNNEN BLOEDVATEN EN ZENUWWEEFSEL
Nadere informatieToelichting Resultaatbeloning doelmatig voorschrijven van geneesmiddelen 2015
Toelichting Resultaatbeloning doelmatig voorschrijven van geneesmiddelen 2015 De toelichting Resultaatbeloning doelmatig voorschrijven van geneesmiddelen 2015 is een aanvulling op bijlage 6 Resultaatbeloning
Nadere informatieCEL 2010 0049. Indicatorenset DM
CEL 2010 0049 Indicatorenset DM Deze indicatorenset Diabetes Melitus is vervaardigd in opdracht van ZN en wordt ingebracht bij Zichtbare Zorg als de door zorgverzekeraars gewenste indicatorenset. Zorgverzekeraars
Nadere informatieWoord vooraf 1 7. Over de auteurs 1 8
Inhoud Woord vooraf 1 7 Over de auteurs 1 8 1 Pijnstillers 1 9 Leerdoelen 1 9 1.1 Pijn 1 9 1.1.1 Wat is pijn? 1 9 1.2 Analgetica 22 1.2.1 Niet-opioïden 22 1.2.2 Opioïden 25 1.2.3 Vierstappenplan voor pijnbestrijding
Nadere informatieKent u de cijfers van uw hart?
Kent u de cijfers van uw hart? CHOLESTEROL? GEWICHT/ BUIKOMTREK? UW? BLOEDDRUK? SUIKERGEHALTE? V.U.: Dr Freddy Van de Casseye - Elyzeese-Veldenstraat 63-1050 Brussel Belgische Cardiologische Liga www.cardiologischeliga.be
Nadere informatieHypertensie en Diabetes Mellitus in Curaçao
Hypertensie en Diabetes Mellitus in Curaçao Een ruimtelijke analyse gebaseerd op de verzamelde gegevens tijdens de census uit 2001 Sean de Boer Inleiding Dit artikel gaat in op het voorkomen van Hypertensie
Nadere informatieReumatologie. Patiënteninformatie. NSAID's. Ontstekingsremmende pijnstillers. Slingeland Ziekenhuis
Reumatologie NSAID's i Patiënteninformatie Ontstekingsremmende pijnstillers Slingeland Ziekenhuis Algemeen NSAID's (Niet Steroïde Anti Inflammatoire Drug) zijn ontstekingsremmende pijnstillers. Deze medicijnen
Nadere informatieStoppen of doorgaan met een sulfonylureumderivaat in combinatie met insuline glargine bij diabetes type 2 patiënten in de huisartspraktijk?
Patiënteninformatie Stoppen of doorgaan met een sulfonylureumderivaat in combinatie met insuline glargine bij diabetes type 2 patiënten in de huisartspraktijk? Geachte heer/mevrouw, Hartelijk dank voor
Nadere informatieResultaten vragenlijst onderzoek: Cholesterolverlagers, beweging en spierklachten
Resultaten vragenlijst onderzoek: Cholesterolverlagers, beweging en spierklachten -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Nadere informatieFarmacokinetiek en dynamiek
Farmacokinetiek en dynamiek Het toepassen van informatie uit het farmacotherapeutisch kompas Douwe van der Meer Ziekenhuisapotheker 20-03-2018 Wie schrijf het Kompas? VWS ZI Verzekeraars Wat is de bron?
Nadere informatieBELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA HOGE BLOEDDRUK. psamtik@fotolia DUIDELIJKE ANTWOORDEN
BELGISCHE CARDIOLOGISCHE LIGA HOGE BLOEDDRUK psamtik@fotolia DUIDELIJKE ANTWOORDEN Globaal Cardiovasculair Risico Sommige gedragingen in ons dagelijks leven vergroten de kans dat we vroeg of laat problemen
Nadere informatieInformatie over jodiumhoudende contrastmiddelen
Informatie over jodiumhoudende contrastmiddelen Inhoudsopgave 1 Inleiding... 1 2 Jodiumhoudende contrastmiddelen... 1 3 Bijwerkingen... 1 4 Effect op de nieren... 2 Verslechtering van de nierfunctie...
Nadere informatieGlucophage 500 bijsluiter 21-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6
Glucophage 500 bijsluiter 21-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6 Glucophage 500, omhulde tabletten 500 mg Lees deze bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. Bewaar deze bijsluiter,
Nadere informatieHoofdstuk 2 Hoofdstuk 3 Hoofdstuk 3.1 Hoofdstuk 3.2
SAMENVATTING Coumarinederivaten (coumarines) zijn geneesmiddelen die worden toegepast bij een verhoogde neiging tot bloedstolling, zoals bij trombose, sommige hartziekten (bijvoorbeeld boezemfibrilleren)
Nadere informatieLeren spelen met insuline: 10 oefeningen met oplossingen. Dr. Frank NOBELS
Leren spelen met insuline: 10 oefeningen met oplossingen Dr. Frank NOBELS insuline aanpassingen : oefening 1 glycemie (mg/dl) Actrapid 10-10-10-0 E Insulatard 0-0-0-10 E 150 70 ontbijt middagmaal avondmaal
Nadere informatieDiabetes Mellitus type 2 en tabletgebruik. Diabetesteam IJsselland Ziekenhuis
Diabetes Mellitus type 2 en tabletgebruik Diabetesteam IJsselland Ziekenhuis Wat is diabetes type 2? Diabetes type 2 komt veel bij ouderen voor. Vroeger werd deze vorm daarom ook wel ouderdomssuiker genoemd.
Nadere informatie1. WAT IS EUCARDIC EN WAARVOOR WORDT HET GEBRUIKT? 2 2. WAT U MOET WETEN VOORDAT U EUCARDIC INNEEMT 2 3. HOE WORDT EUCARDIC INGENOMEN?
Roche Nederland B.V. Patiëntenbijsluiter Eucardic 6,25 Eucardic 25 Lees de hele bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. - Bewaar deze bijsluiter, het kan nodig
Nadere informatieAfgeleide contraindicatieaard
IR V-2-2-1 1/11 Z-Index Alexanderstraat 11 2514 JL Den Haag Postbus 16090 2500 BB Den Haag T 070-37 37 400 F 070-37 37 401 info@z-index.nl www.z-index.nl KvK: Haaglanden 27177027 Auteur(s) Leonora Grandia
Nadere informatieNEDERLANDSE SAMENVATTING
NEDERLANDSE SAMENVATTING In de Westerse wereld vormen hart- en vaatziekten de belangrijkste oorzaken van ziekte en overlijden. Bij het ontstaan van hart- en vaatziekten speelt atherosclerose (slagaderverkalking)
Nadere informatieProgramma Doelmatigheid Cardiovasculair Risicomanagement. Welke rol speelt u bij de preventie en behandeling van hart- en vaatziekten?
Programma Doelmatigheid Cardiovasculair Risicomanagement Welke rol speelt u bij de preventie en behandeling van hart- en vaatziekten? DGV_08_DEF1.indd 1 01-09-2008 10:19:43 NHG DGV Hoge sterfte door hart-
Nadere informatieBijlage 3 Geïntegreerde KwaliteitZZorg Farmacie 3 (GKF3)
Bijlage 3 Geïntegreerde KwaliteitZZorg Farmacie 3 (GKF3) Zorg en Zekerheid benadrukt de geïntegreerde samenwerking tussen de huisarts en de apotheker. In 2012 zijn wij daarom gestart met het inkopen van
Nadere informatie5.1 Tabletten en andere medicatie. Metformine (merknaam Glucophage)
Hoofdstuk 5 Medicatie Diabetes mellitus wordt altijd met een dieet behandeld, maar ook met tabletten en/of insuline. Uw arts kiest, in overleg met u, de behandeling die bij u past. Bij niet of niet goed
Nadere informatie28-10-2010. Programma. Casuïstiek. Vragen. Vervolg casuïstiek. Workshop 2: Chronische nierschade en geneesmiddelen
Programma Workshop 2: Chronische nierschade en geneesmiddelen Lia Dekker, apotheker Apotheek De Klipper, s-gravenzande Willem Kamermans, huisarts te s-gravenzande Prataap Chandie Shaw, nefroloog MCH Leerdoelen:
Nadere informatieMedicatiewijzer Diabetes mellitus type 2
Medicatiewijzer Diabetes mellitus type 2 Ze vindt hem zo schattig, maar ze weet niet dat m n medicijnen er inzitten Sylvia, 34 jaar Deze medicatiewijzer Diabetes Mellitus is voor mensen met Diabetes Mellitus
Nadere informatieGlucophage 850 bijsluiter 12-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6
Glucophage 850 bijsluiter 12-2-200127-2-2001 blz. 1 / 6 Glucophage 850, omhulde tabletten 850 mg Lees deze bijsluiter zorgvuldig door voordat u start met het gebruik van dit geneesmiddel. Bewaar deze bijsluiter,
Nadere informatieANONIEM BINDEND ADVIES
ANONIEM BINDEND ADVIES Partijen : De heer A te B, tegen OWM Centrale Zorgverzekeraars groep Zorgverzekeraar U.A. en OWM Centrale Zorgverzekeraars groep Aanvullende Verzekering Zorgverzekeraar U.A., beide
Nadere informatieAan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG. Datum 13 maart 2015 GVS rapport 15/04 dulaglutide (Trulicity )
> Retouradres Postbus 320, 1110 AH Diemen Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG 0530.2015030019 Zorginstituut Nederland Pakket Eekholt 4 1112 XH Diemen Postbus
Nadere informatieHart & Vaten. Hóe houdt u ze gezond? E. Olde Bijvank, cardioloog 24 mei 2016
Hart & Vaten Hóe houdt u ze gezond? E. Olde Bijvank, cardioloog 24 mei 2016 S Bholasing Moons Olde Bijvank Horsthuis Veerbeek de Groot Speleman Cardiologen MC Slotervaart ism De Hart- en Vaatgroep Kennemerland
Nadere informatieCarolien van der Linden Wim van der Minne Sjoukje Troost
Carolien van der Linden Wim van der Minne Sjoukje Troost Opening Casus Theorie: Fouten bij medicatie overdracht Bespreking in groepen Wat draag je over aan collega? Automatisering en overdracht gegevens
Nadere informatieBasaal Plus. Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011
Basaal Plus Wat te doen als langwerkende insuline toegevoegd aan orale medicatie niet meer afdoende is? Duodagen april 2011 2 Toetsvragen Bij Insuline Resistentie bestaat er een afname in vrije vetzuur
Nadere informatie7 mei, Programma aanpak Gezonde Nieren
7 mei, 2019 Programma aanpak Gezonde Nieren Huisartsprogramma: Opsporing, risicomanagement & anderhalvelijnszorg Doel: Op basis van een medisch inhoudelijk programma, regionale samenwerking, kostenoptimalisatie
Nadere informatieACHIL: evaluatie van de zorgtrajecten diabetes mellitus type 2 en chronische nierinsufficiëntie
ACHIL: evaluatie van de zorgtrajecten diabetes mellitus type 2 en chronische nierinsufficiëntie Achil Phase 1 (2009-2013). Ambulatory Care Health Information Laboratory Feedback rapport Lokale Multidisciplinaire
Nadere informatieMw A, 57 jaar. Beleid bij ingrepen. Mw A, 57 jaar. Mw A, 57 jaar. Mw A, 57 jaar. Mw A, 57 jaar
Mw A, 57 jaar Beleid bij ingrepen Henk Bilo Opfrisdagen Langerhans 10 en 11 december 2009 Langere tijd buikpijnen, geen gewichtsverlies Onregelmatig ontlastingspatroon, dysurie, pollakisurie. Sediment
Nadere informatie