Duurzame productieketens: hout,

Transcriptie

1 Indicator 14 juli 2015 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. In de periode is het marktaandeel van aantoonbaar duurzaam geproduceerd hout in Nederland gestegen van 65% tot 74%. Deze groei in het marktaandeel komt vrijwel volledig voor rekening van het plaatmateriaal. Hier was sprake van een stijging van 51% naar 80%. [figuurgroep] Download figuur [2] Download data (xls) [3] Pagina 1 van 6

2 Download figuur [4] Download data (xls) [5] [/figuurgroep] Houtconsumptie en biodiversiteit van bossen De mondiale hout- en papierconsumptie groeit, waardoor een steeds groter oppervlak van de bossen op aarde wordt aangemerkt als productiebos. Ongeveer een derde van alle bossen is in gebruik voor productie van hout en papier. Door het toenemend gebruik van bossen voor productie van hout, papier en bio-energie, en door conversie van bos naar ander landgebruik, komt het wereldwijde bosareaal en daarmee de biodiversiteit die deze bossen herbergen steeds meer onder druk te staan. Om de aan bossen gerelateerde biodiversiteit zoveel mogelijk te behouden, wordt wereldwijd steeds meer bos op een duurzame manier beheerd. Nederlandse consumptie van hout stabiel Het netto binnenlandse gebruik van hout schommelt sinds eind jaren tachtig van de vorige eeuw rond een niveau van 12 tot 14 miljoen kubieke meter rondhoutequivalenten met na een piek in 2000 een licht dalende trend gedurende de laatste jaren. In 2013 daalde de consumptie tot onder de 11 miljoen kubieke meter. De helft van het hout dat gebruikt wordt, is bestemd voor het produceren van papier en karton, de andere helft is timmerhout voor bouw- en constructiedoelen. Nederland haalt het merendeel (bijna 90%) van zijn hout uit het buitenland. Pagina 2 van 6

3 Nederlands gebruik van duurzaam hout stijgt Duurzaam hout is afkomstig uit bossen die beheerd worden volgens criteria van duurzaam bosbeheer, voornamelijk met behulp van de PEFC- en FSC-beheerssystemen (Programme for Endorsement of Forest Certification schemes en Forest Stewardship Council). Om dit hout uit gecertificeerd duurzaam bosbeheer ook als aantoonbaar duurzaam op de markt te brengen, moeten verwerkende bedrijven beschikken over een bijbehorend Chain of Custody Certificaat (CoC). Dit certificaat garandeert bijvoorbeeld dat niet meer gecertificeerd hout wordt verkocht dan is ingekocht. Dit wordt jaarlijks via een onafhankelijke audit (controle) bij elk CoC-gecertificeerd bedrijf gecontroleerd. In 2013 was 74% van het op de Nederlandse markt gebrachte volume van gezaagd hout en plaatmateriaal voorzien van een FSC of PEFC certificaat waardoor het als aantoonbaar duurzaam geproduceerd op de markt is gebracht. In 2011 was het marktaandeel duurzaam geproduceerd hout, met CoC certificaat nog circa 65%. De toename is het resultaat van initiatieven van de houtsector, FSC, PEFC en overheden. Grote verschillen tussen de productcategorieën Tussen de verschillende productcategorieën zijn grote verschillen. De groei van het marktaandeel duurzaam geproduceerd hout komt vrijwel geheel voor rekening van het plaatmateriaal. Dit marktaandeel bedroeg in % en steeg in 2013 tot bijna 80%. Van gezaagd naaldhout is in 2013 eveneens 80% gecertificeerd, maar dit is een lichte daling ten opzichte van Ook gezaagd loofhout uit gematigde klimaten daalde licht, naar nog geen 21%. Gematigd loofhout wordt vooral in de emballage-industrie, de meubelindustrie en interieurbouw gebruikt en is grotendeels afkomstig uit landen met een hoog aandeel FSC en PEFC gecertificeerde bossen. Waarschijnlijk is een substantieel deel van het in deze sectoren verwerkte gematigde loofhout duurzaam geproduceerd. Echter door gebrek aan marktvraag en aandacht hiervoor is dit niet aantoonbaar. Het aandeel duurzaam geproduceerde tropisch loofhout is in de laatste twee jaar gelijk gebleven, namelijk rond 40%. Nederland streeft naar duurzame productieketens Duurzame productieketens werden aangemerkt als een belangrijk beleidsthema voor het Beleidsprogramma Biodiversiteit Het kabinet richtte zich in de beleidsperiode tot 2011 op verduurzaming van de ketens voor hout, palmolie, soja, biobrandstoffen en veen. Het Beleidsprogramma Biodiversiteit stelde voor hout een marktaandeel van 50% aantoonbaar duurzaam geproduceerd hout als doel in Dit doel is in het geval van hout ruimschoots gehaald. Voor de aankopen van de rijksoverheid moest dit vanaf 2010 zelfs 100% zijn. Hiervoor worden keurmerken getoetst aan de inkoopcriteria van de Nederlandse overheid voor duurzaam geproduceerd hout (TPAS). Momenteel worden FSC en PEFC, inclusief het onder PEFC vallende Maleisische certificatiesysteem MTCS, daartoe geaccepteerd. In juni 2013 is de Green Deal Bevorderen duurzaam bosbeheer ondertekend. Hiermee wil de overheid een extra impuls geven aan het beleid op het gebied van duurzaam inkopen van hout. Eisen aan duurzaam bosbeheer Voor duurzaam bosbeheer moet het beheer voldoen aan eisen op sociaal, ecologisch en economisch gebied. Zo schrijft bijvoorbeeld het FSC-keurmerk voor dat de biodiversiteit in het bos zo goed mogelijk in stand wordt gehouden, dat de bosarbeiders goede arbeidsomstandigheden hebben en dat de kap in het bos zorgvuldig gebeurt zodat ook volgende generaties van het bos gebruik kunnen maken. De algemene FSC-criteria worden per land uitgewerkt voor de lokale toepassing (top-down). Het PEFC-keurmerk is een koepelorganisatie van afzonderlijke nationale standaarden voor duurzaam bosbeheer, vooral uit Westerse landen. Deze worden getoetst voor ze opgenomen worden in de koepel (bottom-up). Pagina 3 van 6

4 Referenties FAO (2010) Global forest resources assessment 2010 [6]. Main report. Rapport nr. 163, FAO, Rome. EZ (2014). Natuurlijk verder; Rijksnatuurvisie 2014 [7]. Ministerie van Economische Zaken, Den Haag. LNV, OS en VROM (2008) Biodiversiteit werkt, voor natuur voor mensen voor altijd. [8] Beleidsprogramma Biodiversiteit Ministeries van LNV, Ontwikkelingssamenwerking en VROM, Den Haag. Oldenburger, J. & N. Leek (2006) Duurzaam geproduceerd hout op de Nederlandse markt in 2005 [9]. Rapport, Stichting Probos, Wageningen. Oldenburger, J., A. Winterink & N. Leek (2010) Duurzaam geproduceerd hout op de Nederlandse markt in 2008 [10]., Probos, Wageningen. Oldenburger, J., A. Winterink & C. de Groot (2013) Duurzaam geproduceerd hout op de Nederlandse markt in 2011 [11]. Stichting Probos, Wageningen Oldenburger, J., C. de Groot, A. Winterink & M. van Benthem (2015) Duurzaam geproduceerd hout op de Nederlandse markt in 2013 [12]. Stichting Probos, Wageningen Probos (2014) Kerngegevens Bos en Hout in Nederland [13]. Rapport, Stichting Probos, Wageningen. SMK (2008) Goedgekeurde certificatiesystemen duurzaam hout, SMK Nieuws, Vol. 17/57, pp. 6. Relevante informatie [indicator=nl0070] FSC Nederland [14] PEFC Nederland - Over PEFC [15] Probos [16] Rijksoverheid - Green Deal Bevorderen duurzaam bosbeheer [17] Technische toelichting Naam van het gegeven Duurzame productieketens hout Omschrijving De indicator geeft de ontwikkeling weer van het aandeel duurzaam geproduceerd hout op de Nederlandse markt. Voor 2005, 2008, 2011 en 2013 is het marktaandeel voor timmerhout uitgesplitst naar de belangrijkste keurmerksystemen (FSC en PEFC). Verantwoordelijk instituut Pagina 4 van 6

5 WOT Natuur & Milieu (Dorien van der Zwaag) Berekeningswijze Gegevens voor het marktaandeel in 2005, 2008, 2011 en 2013 zijn ontleend aan een publicatie van Probos (Oldenburger en Leek, 2006; Oldenburger et al, 2010, Oldenburger et al, 2013 en Oldenburger et al, 2015). Deze hebben inventarisaties (in 2005, 2008, 2011 en 2013) uitgevoerd bij bedrijven uit de hout- en papiersector, waaruit het totaalbeeld over de marktsituatie in deze jaren is afgeleid en een bijschatting is gemaakt over ontbrekende gegevens. De inventarisaties zijn gericht op primair hout en pulp en papier dat aantoonbaar (dus met een Chain of Custody certificaat) afkomstig is uit bos dat is gecertificeerd volgens een certificeringssysteem dat is geaccepteerd voor het duurzaam inkoopbeleid van de Nederlandse overheid op basis van de inkoopcriteria voor duurzaam geproduceerd hout. Basistabel De basistabel voor de totale houtconsumptie in Nederland is gebaseerd op de CBS handelsstatistieken, aangevuld met cijfermateriaal van Probos over de binnenlandse productie van hout en papier. Daaruit is de netto-consumptie afgeleid, die voor afzonderlijke jaren wordt gepubliceerd in de kerngegevens (Probos, 2014). Geografisch verdeling Nederland als geheel Verschijningsfrequentie Driejaarlijks. Probos heeft een reeks van marktmetingen (2005, 2008 en 2011) uitgevoerd in het kader van monitoring van de doelstellingen voor duurzaam hout uit het Beleidsprogramma Biodiversiteit dat inmiddels is afgerond. De monitoring heeft een vervolg gekregen in het kader van de Green Deal Bevorderen duurzaam bosbeheer. In het kader hiervan is in 2013 een marktmeting uitgevoerd. FSC Nederland heeft na 2008 de monitoring van haar marktaandeel niet gecontinueerd en maakt gebruik van de meest recente gegevens uit de monitoring die is uitgevoerd door Probos. Achtergrondliteratuur FAO (2010) Global forest resources assessment 2010 [6]. Main report. Rapport nr. 163, FAO, Rome.EZ (2014). Natuurlijk verder; Rijksnatuurvisie 2014 [7]. Ministerie van Economische Zaken, Den Haag.LNV, OS en VROM (2008). Biodiversiteit werkt, voor natuur voor mensen voor altijd. [8] Beleidsprogramma Biodiversiteit Ministeries van LNV, Ontwikkelingssamenwerking en VROM, Den Haag.Oldenburger, J. & N. Leek (2006) Duurzaam geproduceerd hout op de Nederlandse markt in 2005 [9]. Rapport, Stichting Probos, Wageningen. Oldenburger, J., A. Winterink & N. Leek (2010) Duurzaam geproduceerd hout op de Nederlandse markt in 2008 [10]., Probos, Wageningen.Oldenburger, J., A. Winterink, C. de Groot, C. (2013) Duurzaam geproduceerd hout op de Nederlandse markt in 2011 [11]. Stichting Probos, Wageningen. Probos (2012).Oldenburger, J., C. de Groot, A. Winterink & M. van Benthem (2015) Duurzaam geproduceerd hout op de Nederlandse markt in 2013 [12]. Stichting Probos, WageningenProbos (2014) Kerngegevens Bos en Hout in Nederland [13]. Rapport, Stichting Probos, Wageningen. SMK (2008) Goedgekeurde certificatiesystemen duurzaam hout, SMK Nieuws, Vol. 17/57, pp. 6. Opmerking Onder de keurmerken FSC en PEFC worden alle primaire houtproducten (gezaagd hout, plaatmateriaal, ronde palen en papier en karton) gerekend die op de Nederlandse markt worden Pagina 5 van 6

6 gebracht. Voor kant-en-klare houtproducten zoals deuren, kozijnen, tuinschermen, (tuin)meubels, etc. zijn geen gegevens beschikbaar.per 2 juni 2014 is MTCS door staatssecretaris Mansveld van Infrastructuur en Milieu voor een voorlopige periode van twee jaar toegelaten. Betrouwbaarheidscodering C Schatting, gebaseerd op een groot aantal (accurate) metingen; de representativiteit is grotendeels gewaarborgd. Referentie van deze webpagina CBS, PBL, RIVM, WUR (2015). [18] (indicator 1465, versie 03, 14 juli 2015 ). Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Den Haag; PBL Planbureau voor de Leefomgeving, Den Haag; RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, Bilthoven; en Wageningen University and Research, Wageningen. Bron-URL: Links [1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8] [9] DUPRO 2005.pdf [10] [11] kt_in_2011.pdf [12] erlandse_markt_in_2013.pdf [13] [14] [15] [16] [17] [18] Pagina 6 van 6