Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar VIII Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (VIII) voor het jaar 2006 Nr Samenstelling: Leden: Van de Camp(CDA), Lambrechts (D66), Hamer (PvdA), Van Bommel (SP), Mosterd (CDA), Blok (VVD), Balemans (VVD), Slob (ChristenUnie), Vergeer (SP), Tichelaar (PvdA), Joldersma (CDA), Jan de Vries (CDA), Van Vroonhoven-Kok (CDA), Aasted Madsen-van Stiphout (CDA), Eski (CDA), Aptroot (VVD), voorzitter, Smeets (PvdA), ondervoorzitter, Eijsink (PvdA), Leerdam (PvdA), Van Miltenburg (VVD), Kraneveldt (LPF), Hermans (LPF), Van Dam (PvdA), Visser (VVD), Azough (GroenLinks), Roefs (PvdA), Jungbluth (Groen- Links). Plv. leden: Ferrier (CDA), Bakker (D66), Bussemaker (PvdA), Brinkel (CDA), Hirsi Ali (VVD), Örgü (VVD), Van der Vlies (SGP), Kant (SP), Dijksma (PvdA), Hessels (CDA), Sterk (CDA), Atsma (CDA), Van Bochove (CDA), Van Hijum (CDA), Van der Sande (VVD), Verbeet (PvdA), Arib (PvdA), Stuurman (PvdA), De Krom (VVD), Varela (LPF), Herben (LPF), Adelmund (PvdA), Nijs (VVD), Halsema (GroenLinks), Kalsbeek (PvdA), Vendrik (GroenLinks). VERSLAG VAN EEN ALGEMEEN OVERLEG Vastgesteld 18 oktober 2005 De vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap 1 heeft op 14 september 2005 overleg gevoerd met minister Van der Hoeven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschapover: Deel I: advies profielcommissies havo/vwo de brief van de minister van OCW d.d. 20 en 23 juni 2005 inzake advies profielcommissies (havo/vwo) en examens vo ( VIII nr. 231); de brief van de minister van OCW d.d. 7 juli 2005 inzake gesprek met profielcommissies vo (OCW ); de brief van de minister van OCW d.d. 19 juli 2005 inzake schema profielen havo/vwo (30 187, nr. 5). Deel II: examens vo de brieven van de minister van OCW d.d. 16 december 2004 en 7 april 2005 inzake uitwerkingsnotitie examens voortgezet onderwijs en lijst van vragen en antwoorden ( VIII, resp. nrs. 152 en 191); de brief van de minister van OCW d.d. 22 november 2002 inzake het Onderwijsraadadvies «Examinering in ontwikkeling» (OCW ); de brief van de minister van OCW d.d. 15 september 2003 met uitkomsten van het overleg over het Onderwijsraadadvies (OCW ); de brief van de minister van OCW d.d. 7 april 2005 inzake uitwerkingsnotitie examens voortgezet onderwijs; lijst van vragen en antwoorden ( VIII, nrs. 152 en 191); de brief van de minister van OCW d.d. 7 april 2005 inzake examenprogramma s havo/vwo ( VIII, nr. 192). Van dit overleg brengt de commissie bijgaand beknopt verslag uit. Vragen en opmerkingen uit de commissie Mevrouw Hamer (PvdA) is erkentelijk voor het werk van de adviescommissies en is blij dat de minister de meeste adviezen overneemt. Zij is verheugd dat het taalonderwijs voldoende blijft en trots opde stapnaar het geïntegreerde bètavak. De ontwikkeling van dat vak zal heel belangrijk zijn. Zij vraagt de minister om alle ruimte voor de ontwikkeling van het KST tkkst30300VIII-37 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 2005 Tweede Kamer, vergaderjaar , VIII, nr. 37 1

2 vak en de professionalisering van de docenten te bieden. Bij de profielkeuzevakken bij natuur en gezondheid heeft zij in zijn algemeenheid geen bezwaar tegen het verdwijnen van LO-2, maar zij wil er graag het oordeel van de minister over vernemen. Zij vraagt de minister een toelichting op de niet verplichte positie van natuurkunde. Hoewel haar hart zegt dat het vak algemene natuurwetenschappen (ANW) op de havo verplicht moet blijven, kan zij achter de lijn van de profielcommissie staan. De communicatie naar de betreffende docenten acht zij een knelpunt. Zij sluit zich aan bij de voorstellen inzake wiskunde. Afgestudeerde pabo-studenten blijken veelal slecht te kunnen rekenen. Wellicht moeten instroomeisen worden gesteld. Zij verschilt van mening met de minister over de kunstvakken. Zij betreurt het dat de minister het advies van de profielcommissie om op de langere termijn te werken naar harmonisering van de kunstvakken tot een geïntegreerd vak niet lijkt over te nemen. De minister neemt geschiedenis als derde verplicht vak op. De profielcommissie heeft hierover geen advies gegeven, maar lijkt het standpunt van de minister te steunen. Tegen de achtergrond van haar recente uitspraken over burgerschapsvorming heeft mevrouw Hamer begripvoor dit voorstel. Zij heeft echter ook begripvoor de reactie dat er weinig ruimte over lijkt te blijven voor aardrijkskunde. Zij vraagt de minister om een toelichting. Zij beschouwt de brief van de minister over lichamelijke opvoeding als een warming up. De bovenbouw verdient meer aandacht en het aspect tijd komt onvoldoende tot uitdrukking. Als de minister niet met nadere voorstellen komt, zal zij hiertoe zelf het initiatief nemen. Scholen die willen experimenteren met de examinering moet daarvoor de ruimte worden gegeven. De heer Mosterd (CDA) meent dat de profielcommissies met een gedegen advies hebben bijgedragen aan de snelheid en aan een goede besluitvorming. Hij juicht toe dat het nieuwe bètavak de kans krijgt zich te ontwikkelen. De wens tot vakoverschrijdende samenwerking, die de Kamer lang heeft gekoesterd, wordt nu door het veld gedeeld. Die kans moet worden gegrepen. Hij stemt ermee in dat bij het NG-profiel de keuze resteert tussen natuurkunde en aardrijkskunde. Ten aanzien van ANW op de havo zou een discrepantie kunnen bestaan tussen het korte- en langetermijnadvies. Hij vraagt de minister om een toelichting. Voorkomen moet worden dat opkorte termijn iets wordt afgebroken wat men oplange termijn vervolgens weer wil opbouwen. De vier wiskundeprogramma s zijn goed beargumenteerd. Hij vraagt zich echter af, of met name de kleinere scholen het zullen kunnen organiseren. Voor de exacte vakken is sprake van een cruciaal moment. De vernieuwingscommissies moeten worden gestimuleerd en gefaciliteerd. Is de minister daarvan doordrongen? Rekenvaardigheid is heel belangrijk. Een havo-leerling zonder wiskunde C moet een rekentoets afleggen wanneer hij naar de pabo gaat. Betekent dit dat hij via deze omweg alsnog wiskunde C moet doen? Hij ondersteunt het niet verplicht stellen van het kunstvak. Niet omdat het niet belangrijk zou zijn, maar omdat het andere mogelijkheden onnodig zou verdringen. Bij maatschappijleer moet de praktijkgerichtheid een grotere rol spelen. Hij acht een evaluatie van belang om de ontwikkelingen te kunnen bijsturen. De brief over het bewegingsonderwijs vereist nadere uitwerking. Zijn fractie blijft een warm voorstander van examens. De verdeling tussen centraal schriftelijk en schoolonderzoek behoort ongeveer te zijn. Bij geschiedenis moet dus meer naar het centraal examen worden overgeheveld. De benadering om dat ook bij de exacte vakken te doen, onderschrijft hij. Maar hij vraagt zich af, of dit zal kunnen worden gehaald. Er is sprake van een hoge mate van stapeling. Mevrouw Vergeer (SP) kan zich in grote lijnen in de adviezen vinden, omdat er meer keuzevrijheid komt voor zowel de leerlingen als de Tweede Kamer, vergaderjaar , VIII, nr. 37 2

3 scholen. In hoeverre zijn de scholen gebonden aan een minimumaanbod van profielkeuzevakken? Het kan voorkomen dat op grond van het aanbod voor een school wordt gekozen, maar dat, als het kind eenmaal in de bovenbouw komt, het vak niet meer wordt gegeven. Kan het voorkomen dat een vak alsnog niet wordt gegeven vanwege roostertechnische problemen? Welke garantie heeft de leerling dat hij ook echt de gewenste keuzen kan maken? Zij is warm voorstander van het geïntegreerde bètavak. Vakkundigheid wordt in onze maatschappij ernstig ondergewaardeerd, boekhouders en pr-managers overgewaardeerd. Het is een nieuwe kans voor het bètaonderwijs, zelfs al is het voorlopig geen volwaardig vak met een centraal schriftelijk eindexamen. Hoe wil de minister de kwaliteit van het schoolexamen bewaken? Wat zijn de afspraken met het hoger onderwijs? Kan een leerling de weg naar een vervolgstudie blokkeren, als hij kiest voor dit vak en daarvoor een afzonderlijk bètavak laat schieten? Wat zijn volgens de minister de randvoorwaarden voor de kwaliteit van het vak? Zij acht een goede bijscholing van docenten essentieel. De modules moeten niet door verschillende docenten worden gegeven. Dat kan onder andere met meer taakuren worden bevorderd. Natuurkunde wordt een keuzevak, maar voor een aantal medische studies is het een belangrijk vak. Zij bepleit dat afspraken worden gemaakt over het informeren van leerlingen over de consequenties van bepaalde keuzen. Verschillen wiskunde A, B, C en D wezenlijk van elkaar? Is er sprake van overlappingen? Kunnen met D meer vervolgstudies worden gevolgd dan met B? Zullen alle scholen elke aansluiting kunnen bieden? Zij acht het een goede ontwikkeling als, zoals de minister verwacht, scholen bij het kunstonderwijs in gelijke mate voor beide modellen zullen kiezen, mits het geen problemen oplevert voor het vervolgonderwijs. Maakt de keuze iets uit? Geschiedenis wordt een verplicht profielvak. Wat is de reactie van de minister opde stelling van de Vereniging van Aardrijkskundeleraren dat actuele maatschappelijke problemen, zoals klimaatverandering en het wereldvoedselvraagstuk, die geografiegerelateerd zijn in de tweede fase thuishoren? Van het vak ANW blijft te weinig over. Zij vraagt een toelichting van de minister opde verwachting dat het dan toch oplangere termijn weer beter kan worden. Zij bepleit dat niet wordt toegestaan dat ophet gymnasium een tweede moderne, vreemde taal wordt vervangen door een klassieke taal, zodat slechts één moderne taal resteert. Hoewel zij toejuicht dat een school vrijheid heeft, heeft zij zorgen over de kwaliteitsbewaking van de schoolexamens. Een tweede aanwezige bij mondelinge examens zou weer verplicht moeten worden gesteld. Wanneer twee correctoren nodig zijn, zou ter bevordering van een objectief oordeel de corrector die niet opde school lesgeeft als eerste moeten nakijken. Hebben de scholen voldoende faciliteiten wanneer het verplicht wordt om het centraal schriftelijk examen per computer af te nemen? Gymnastiek behoort in alle leerjaren ophet rooster te staan. Kan het voorkomen dat scholen volstaan met één uur per week? Zou het examenprogramma al in het vierde leerjaar kunnen worden afgesloten, zodat in de hoogste klas geen gymnastiek meer wordt gegeven? Mevrouw Kraneveldt (LPF) constateert dat veel vakinhoudelijke aspecten na de ingangsdatum van 1 augustus 2007 hun beslag moeten krijgen. Zij bepleit zo veel mogelijk spoed in het proces om een bundeling van maatregelen rond deze datum te bewerkstelligen en de scholen na 2007 met zo min mogelijk ingrijpende wijzigingen te confronteren. Zij kan zich vinden in de meeste voorstellen. Zij is blij met geschiedenis als verplicht vak. Zij is ook blij met het vak wiskunde C, specifiek voor cultuur en maatschappij, opdat men alleen wordt belast met de elementen uit de wiskunde die men voor vervolgopleidingen in de culturele, sociale of gedragswetenschappelijke richtingen nodig heeft. Cultuur en maatschappij moet Tweede Kamer, vergaderjaar , VIII, nr. 37 3

4 duidelijk anders zijn dan economie en maatschappij. Gestart wordt met een nog vrij generiek wiskunde C. Voor de specifieke ontwikkeling van het vak moeten scholen eigen studielasturen aanspreken. Zij vraagt meer duidelijkheid over hoe de minister wiskunde C wil invullen. Wiskunde D moet verbreding en verdieping bieden aan leerlingen in het profiel natuur en techniek die dat wensen. Het vak zal echter ook gebruik maken van onderdelen uit wiskunde A en C en mogelijk uit de mathematische fysica. Zij verzoekt dat de wiskundevakken veel duidelijker worden gedefinieerd. Wiskunde D moet een duidelijke meerwaarde bieden die appelleert aan het talent van de bètaleerling; het mag geen vitaminetotaal zijn van A, B en C door elkaar. Terecht stelt de minister dat vakbenamingen opkernachtige wijze de aard van het vak aangeven en dat onheldere cijfer- of lettertoevoegingen moeten worden vermeden. Hier ligt nog een taak. Zij is groot voorstander van het nieuwe geïntegreerde bètavak en accepteert dat het examenprogramma pas later vorm zal krijgen. Zij is benieuwd naar het tijdpad voor de ontwikkeling van het bètavak en de voorstellen van de stuurgroep. Scholen kunnen ANW verplicht stellen in het vrije deel of de kern van ANW opnemen in het nieuwe bètavak of in een van de afzonderlijke vakken natuurkunde, scheikunde of biologie. Zij vreest dat aldus weinig terecht komt van een herkenbare samenhang tussen de natuurwetenschappen. Voor een vervolgopleiding of het bedrijfsleven blijft het gissen naar de mate van algemeen natuurwetenschappelijke kennis van de leerling. Zij bepleit dat een klein vak ANW verplicht wordt gesteld in de maatschappijprofielen, maar niet in de natuurprofielen en omgekeerd een klein vak CKV in de natuurprofielen, maar niet in de maatschappijprofielen. Zij is verheugd dat de deeltalen het loodje hebben gelegd. Zij kan de minister volgen in haar lijn dat de overheid niet exact moet vastleggen hoe het kunstonderwijs moet worden gegeven. Zij heeft echter geen helder beeld wat iemand met een profiel cultuur en maatschappij en de vakken CKV-1, 2 en 3 concreet heeft gedaan of geleerd. Zij verzoekt meer duidelijkheid hierover. Zij steunt de nieuwe benaming maatschappijwetenschappen voor het grote, verdiepende vak dat in de twee maatschappijprofielen wordt aangeboden, al betreurt zij het dat het geen verplicht vak is in de M-profielen. Bewegingsonderwijs hoort een doorlopende leerlijn te zijn tot en met het laatste leerjaar. Zij steunt het dat inhoudelijk een striktere scheiding wordt gemaakt tussen centraal schriftelijk en schoolexamen. De verhouding in de aangeboden stof voor beide examens is voor haar niet heilig, wel in de weging van het eindcijfer. Het mogelijk scenario dat het centraal examen bij natuurkunde 75% van de stof in plaats van nu 60% gaat omvatten, acht zij onjuist. De 25% van het schoolexamen zou dan immers voor 50% in het cijfer meewegen. Zij wil niet tornen aan het niveau en de kwaliteit van het schriftelijk eindexamen. Zij bepleit dat ook voor andere vakken de balans wordt bewaakt. De voorzitter leest, met goedvinden van de commissie, de tekst van mevrouw Lambrechts, die wegens een sterfgeval in de familie niet aanwezig kan zijn. Mevrouw Lambrechts (D66) meent dat de profielcommissies een belangrijke bijdrage kunnen gaan leveren aan de ontwikkeling van het voortgezet onderwijs. Zij verbaast zich over de euforie over het nieuwe geïntegreerde bètavak «natuur, leven en techniek», alsof het een panacee voor alle bètaleed zou zijn. Er kan inhoudelijk immers nog niets over worden gezegd. Omdat het een keuzevak in het profiel is, kan D66 het voorstel om dit vak een ontwikkelingskans te geven, steunen. De ontwikkelingen moeten nauwgezet worden gevolgd. Als het niet biedt wat ervan wordt verwacht, moet men er snel vanaf kunnen. Biedt het dit wel, dan moet snel een centraal schriftelijk examen worden ingevoerd. Tweede Kamer, vergaderjaar , VIII, nr. 37 4

5 D66 steunt het voorstel om LO-2 te schrappen bij de profielkeuzevakken in het profiel natuur en gezondheid, De profielcommissie kiest echter een halfslachtige oplossing voor het vak natuurkunde ten behoeve van de medische en biomedische opleidingen. Het biedt geen garantie als scholen worden gestimuleerd het vak aan te bieden. Omdat voor veel andere vervolgopleidingen natuurkunde niet is vereist, bepleit zij dat voor een medische of biomedische opleiding het NT- of NG-profiel plus natuurkunde is vereist. Eenzelfde oplossing bepleit zij ten aanzien van wiskunde voor de pabo. Er kan best een profiel op de havo bestaan waarin wiskunde geen verplicht vak is. Onder de beroepen waarbij wiskunde nauwelijks een rol speelt, behoort niet dat van leerkracht in het basisonderwijs. Het niveau van de pabo moet omhoog. Het reken- en taalniveau van afgestudeerden komt soms nauwelijks boven dat van groep8 uit. Zij bepleit dat voor toelating tot de pabo het profiel natuur en maatschappij plus wiskunde A wordt vereist. Wiskunde C lijkt haar qua inhoud en niveau weinig garanties te bieden. D66 acht het buitengewoon belangrijk dat het centraal schriftelijk eindexamen zijn gewicht behoudt; vooral bij de bètavakken. Zij verwacht toelatingsexamens in het hoger onderwijs wanneer gewicht en aanzien van het centraal schriftelijk examen te gering zouden worden. De verhouding in het gewicht tussen het centraal schriftelijk eindexamen en het schoolexamen bij de exacte vakken dient te blijven. Aard en inhoud van het centraal schriftelijk dienen voldoende relevant te blijven. Meer dan voor enig ander vak loopt het aantal wiskunde-uren terug. Het nieuwe bètavak en wiskunde D zijn keuzevakken en kennen uitsluitend een schoolexamen. Zij steunt het voorstel tot reductie van de examenstof tot 60% niet; dit moet minimaal 75%, maar liefst 100% zijn, aangezien de stof niet gemakkelijk te scheiden is. In ieder geval dient het deel dat niet in het centraal examen aan de orde komt niet steeds hetzelfde te zijn, maar jaarlijks te wisselen. Leraren moeten naast vaardigheden ook kennis aanreiken. Leraren behoren voldoende ruimte te krijgen om vernieuwingen van onderaf vorm te geven. Vernieuwingen die door hen niet als verbeteringen worden ervaren, moeten kunnen worden stopgezet. Het verbaast haar dat geen ruimte wordt geboden aan een vernieuwing die zich elders heeft bewezen: het internationaal baccalaureaat. De heer Van der Vlies (SGP) meent dat slechts schijnbaar veel tijd bestaat tot het moment van invoering: er moeten losse einden worden afgehecht en leermiddelen ontwikkeld. Hij is content met de adviezen van de profielcommissies en steunt de minister in het overnemen van de meeste ervan. Het geïntegreerde bètavak moet door samenhang en aandacht voor dwarsverbanden een meerwaarde krijgen ten opzichte van de afzonderlijke deelvakken. Het moet ook een handvat bieden voor nieuwe technologische ontwikkelingen die een beroepdoen ophet nieuwe vakgebied. Hij vraagt aandacht voor de impact van het nieuwe vak voor de lerarenopleidingen. Hij heeft er vrede mee dat LO-2 niet meer als profielkeuzevak in het profiel natuur en gezondheid wordt opgenomen. Maar daarmee is niet het laatste woord gesproken over het bewegingsonderwijs. Zijn fractie acht de situatie ten aanzien van ANW ambivalent. Scholen kunnen ervoor kiezen om dit vak aan te bieden. De kernelementen van het vak moeten naar zijn mening echter hoe dan ook in het curriculum aan de orde komen, zeker in de maatschappijprofielen. Hij acht dit een pijnpunt in de voorstellen. Hoe is het toekomstperspectief van het vak? De voorstellen ten aanzien van wiskunde zijn creatief, maar complex. Hij is benieuwd naar de invulling, maar is bereid deze opzet een kans te geven. Hij vraagt aandacht voor de organiseerbaarheid op kleinere scholen. Hoe groter de populatie van een school, hoe breder het aanbod aan keuzevakken kan zijn. Het bieden van een keuzevak waarvan weinig gebruik wordt gemaakt, kan opeen kleine Tweede Kamer, vergaderjaar , VIII, nr. 37 5

6 school te duur worden. Als een school om goede redenen moet afzien van een keuzevak, maar dit voor een leerling negatieve implicaties heeft, bestaat een morele plicht om in de omgeving een oplossing te vinden. Er bestaan samenwerkingsvormen tussen scholen binnen hetzelfde bestuurlijk cluster om tot een zo breed mogelijk aanbod te komen. Eerder heeft hij bepleit geschiedenis verplicht te maken. Hij acht de bezwaren van de aardrijkskundesector begrijpelijk. Alles afwegende, volgt zijn fractie met pijn in het hart het voorstel van de minister. Hij steunt de lijn van de minister ten aanzien van kunstvakken. Scholen moeten de ruimte krijgen om eigen keuzen te maken en maatwerk te leveren, binnen de context van de vereisten. Alles overwegende, heeft hij met instemming kennisgenomen van het voorstel van de minister om de examenstof voor de exacte vakken te spreiden over het schoolexamen en het centraal schriftelijk, zoals al gebeurt bij de overige vakken. Hij verwacht dat het geen reductie van de kwaliteit zal opleveren. Als de scholen die niet bewaken, prijzen zij zichzelf immers uit de markt bij vervolgtrajecten. De heer Slob (ChristenUnie) complimenteert de profielcommissies met het gemeenschappelijk advies dat zij hebben uitgebracht. Hij is niet met alle onderdelen tevreden, maar realiseert zich dat de ruimte tot verandering beperkt is. Hij meent dat invoering van het geïntegreerde bètavak op de voorgestelde wijze mogelijk is, mits de kwaliteit door de stuurgroepen klankbordgroepwordt geborgd. De Kamer zal de ontwikkelingen van het vak moeten bewaken. Hij acht het een goede zaak dat natuurkunde geen verplicht vak wordt in het profiel natuur en gezondheid, omdat daarmee vluchtgedrag naar het profiel cultuur en maatschappij wordt voorkomen. Hij brengt in herinnering dat de minister in februari 2004 nog heeft opgemerkt dat LO-2 bij verschillende vervolgopleidingen een relevant profielvak is. Welk voortschrijdend inzicht heeft haar genoopt dit los te laten? Hij blijft er een ongemakkelijk gevoel bij houden dat het vak ANW, dat ook opde havo met zoveel moeite is opgebouwd, waarschijnlijk zal verdwijnen. Het advies inzake wiskunde is verrassend. Hij wil de nieuwe opzet een kans geven, maar is benieuwd naar het draagvlak in het veld. De organiseerbaarheid opkleine scholen acht hij lastig. Eerder heeft hij het profiel cultuur en maatschappij «vlees noch vis» genoemd en gepleit voor een steviger kunstvak. Hij kan zich vinden in de weg die de minister hiermee wil gaan, inclusief de ruimte voor scholen om eigen keuzen te maken. Een centraal examen zal het kunstvak extra gewicht geven. Hij is niet gelukkig met het combinatiecijfer en verwacht dat het geen positieve uitwerking zal hebben voor de vakken die er onder zullen vallen. De studielasturen blijven buiten beeld. Daarover zal later nog moeten worden gesproken. Hij heeft enige aarzeling bij geschiedenis als een verplicht profielvak bij economie en maatschappij. Is overwogen een keuze tussen geschiedenis en aardrijkskunde te bieden als derde verplichte vlak? De sociaalgeografische component in aardrijkskunde acht hij zeer waardevol. Ten aanzien van lichamelijke opvoeding heeft hij nog geen standpunt bepaald. Hij steunt, in het licht van zijn eerdere pleidooien voor meer ruimte voor schoolexamens, de lijn die de minister voorstaat met betrekking tot de verhouding tussen het centraal examen en schoolexamen. Hij juicht toe dat het mogelijk wordt delen van het schoolexamen al in het voorlaatste jaar te laten plaatsvinden. Het moet echter worden getoetst of de scholen het kunnen waarmaken. De heer Jungbluth (GroenLinks) is van mening dat vanuit het vraagstuk van segregatie gevaren aan teveel nadruk opschoolonderzoeken kleven. Scholen zouden zich in hun examens immers teveel kunnen gaan oriënteren op hun typische publiek. Het staat voor zijn fractie vast dat de vraagstukken die bij aardrijkskunde aan de orde komen ten aanzien van het Tweede Kamer, vergaderjaar , VIII, nr. 37 6

7 milieu en de bevolking zeker zo relevant zijn, als de zaken die bij geschiedenis aan de orde komen. Hij bepleit geen primaat voor aardrijkskunde. Als profielen de bedoeling hebben interesse te wekken voor vervolgstudies die eropkunnen volgen, acht hij het relevant dat voldoende leerlingen aardrijkskunde in hun profiel kiezen. De havo is ooit voortgekomen uit de mms, die werd opengesteld voor jongens. Mevrouw Van Someren-Downer heeft destijds de zeer principiële vraag gesteld, in hoeverre met de vakkenpakketten de basis voor sekseongelijke schoolloopbanen werd gelegd. Sinds de invoering van de profielen in havo/vwo is de sekseongelijkheid groter geworden dan ooit. Het profiel cultuur en maatschappij wordt op de havo door de helft van alle meisjes gekozen, tegenover slechts 10% van de jongens. Van alle dertien leerlingen die het profiel natuur en techniek kiezen, is er welgeteld één een meisje. Er is sprake van een intellectuele hiërarchie tussen de profielen. Als dat impliceert dat de leerlingen op de havo een intellectuele hiërarchie naar sekse aantreffen, zijn wij ver teruggeworpen in de tijd. Op het vwo is het niet anders. De verhouding tussen jongens en meisjes in het profiel cultuur en maatschappij is één op vijf; bij natuur en techniek zijn er zeven jongens opéén meisje. Onderzoekers signaleren een correlatie met herkomst. Er zijn kennelijk grote schoolverschillen: de ene school slaagt erin sommige profielen aanzienlijk populairder te maken dan andere. De politiek moet niet ingrijpen, maar stimuleren dat de processen vanuit de professionaliteit van het veld zelf worden bijgestuurd. De overheid mag van het onderwijs verlangen dat voor leerlingen het best mogelijke wordt gerealiseerd en mag niet accepteren dat men op de ene school meer kans heeft een bepaald profiel te kiezen, of er meer toe wordt uitgedaagd. Evenmin mogen de sekseverschillen worden aanvaard. Hij bepleit dat, complementair aan de voorstellen van de minister, een beleid wordt ontwikkeld dat bewerkstelligt dat de verschillen tussen scholen en seksen zo gering mogelijk zijn. Behalve dat wordt gekozen opbasis van mogelijk toekomstige beroepen, spelen ook aspecten van de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen mee, zoals zelfbeeld en faalangst. De heer Balemans (VVD) deelt zowel de tevredenheid, als de zorg over de richting die de minister wil opgaan. Hij is verheugd over het voorstel ten aanzien van geschiedenis. De plus van het gymnasium is gelegen in de klassieke talen. De minister stelt voor dat een moderne taal wordt ingeruild voor een klassieke taal. Dat zou inhouden dat het niet klassieke deel van de gymnasiumopleiding een min krijgt ten opzichte van het atheneum. De minister voert het argument van studiedruk aan. In het bijzonder zelfstandige gymnasia voeren echter aan dat dit niet speelt. Leerlingen kiezen vaak een of twee vakken extra. Ten aanzien van de kwaliteit van de examens en de relatie tussen schoolexamen en centraal examen kan hij zich, in het kader van autonomie en deregulering, voorstellen dat de invloed van de schoolexamens groter wordt. De inspectie heeft de zorg geuit over de kwaliteit van het voortgezet onderwijs. Die moet gewaarborgd blijven. De tweede fase is niet bedoeld om leerlingen keuzevrijheid te bieden, maar om het vooronderwijs beter te laten aansluiten ophet vervolgonderwijs. Hoe reageren de vervolgopleidingen op de voorgestelde ontwikkelingen? Het antwoord van de minister De minister erkent dat, als knopen moeten worden doorgehakt, niet iedereen gelukkig zal zijn met alle keuzen. Omdat examenprogramma s moeten worden opgesteld, scholen zich moeten kunnen voorbereiden en lesmaterialen moeten worden gemaakt, moet opkorte termijn duidelijkheid worden geboden over de veranderingen per 1 augustus Zij verklaart geen nota s van wijziging te zullen indienen ophet wetsvoorstel Tweede Kamer, vergaderjaar , VIII, nr. 37 7

8 voor de tweede fase. De Kamer is aan zet en moet het initiatief voor eventueel gewenste wijzigingen via een amendement nemen. Gym moet. Het is en blijft een verplicht examenvak. In principe moet op school elke week worden gesport. Het exacte aantal uren wordt niet voorgeschreven, omdat het ongewenst is voor één vak een urenbescherming te geven. Zij zegt toe de formulering voor het gymnastiekonderwijs in de bovenbouw te zullen herbezien. Indien de Kamer bij de behandeling van het wetsvoorstel wel een urengarantie voor lichamelijke opvoeding zou vastleggen, verwacht zij dat daarbij ook wordt aangegeven welk vak daarvoor de rekening betaalt. Een urengarantie zou ook een werkgarantie voor één groepdocenten inhouden. De andere docenten zouden zich terecht ongelijk behandeld voelen. Theoretisch is alles mogelijk. Als de gelegenheid wordt geboden te flexibiliseren met de examens, is het denkbaar dat enig vak voor het laatste leerjaar wordt afgesloten, mits de aansluiting op het vervolgonderwijs goed is geregeld. Zij verwacht niet dat het in de praktijk zal voorkomen dat er in het laatste jaar geen gymnastiek meer op het rooster staat. Zij meent dat niet alles kan worden dichtgetimmerd en wenst niet topdown te bepalen hoe elk rooster eruit moet zien. Tot nu toe komt bij de bètavakken alle stof aan de orde in het schoolexamen en daarna in het centraal examen, terwijl bij bijna alle overige vakken de stof is verdeeld. Om echte vernieuwing te bewerkstellingen, moet de reeks adviezen om de stof van het centraal examen te beperken, worden gevolgd. Het voorstel luidt dat 60% in het centraal examen aan de orde komt. Mevrouw Lambrechts wil naar 75%, anderen voelen meer voor De verhouding in weging blijft intact. De minister wil het aan de deskundigen uit het veld overlaten welk deel buiten het centraal examen blijft. Jaarlijks wisselen zou tot onzekerheden leiden. De ervaringen in vakken waar dit gebeurt, zijn niet goed. De minister acht het logisch dat de eigen docent de eerste corrector is, zoals eerder is afgesproken. Deze begrijpt formuleringen van de eigen leerling immers beter. De inspectie ziet altijd toe op de kwaliteit van de examens. Er wordt een kwaliteitsinstrument voor de schoolexamens ontwikkeld. Ten aanzien van het nieuwe bètavak wordt aan de stuurgroep opdracht gegeven de inhoud van het schoolexamen vast te stellen. In de meeste gevallen regelen de scholen dat bij mondelinge examens een tweede leraar aanwezig is. Zij ziet geen reden om dit dwingend opte leggen. Naar aanleiding van het betoog van de heer Jungbluth memoreert de minister dat twee bètaprofielen worden aangeboden om te bewerkstelligen dat meer meisjes een bètaprofiel kiezen. Zij kiezen minder voor natuur en techniek, maar wel veel voor het profiel natuur en gezondheid. De doorstroommogelijkheden daarvan zijn niet beperkt tot medische opleidingen. Bijna alle technische hbo-opleidingen kunnen met dit profiel worden gevolgd, evenals een aantal technische universitaire opleidingen. Keuzen worden gemaakt opbasis van eerdere ervaringen en kennis die men denkt te hebben van beroepen die achter het profiel kunnen zitten. Zij blijft ernaar streven dat meisjes met meer dingen in contact komen dan zaken die worden geacht des meisjes te zijn. De verbreding techniek opde basisschool wordt doorgezet om ervoor te zorgen dat iedereen er al op jonge leeftijd mee in contact komt. Ook moet meer en vroegtijdig informatie worden gegeven over de beroepen die mogelijk zijn op basis van de verschillende profielen. Dit kan niet in één jaar voor elkaar zijn. Het behoort inderdaad een punt van voortdurende zorg te zijn. Cultuurgedrevenen zullen een heel andere opvatting over de hiërarchie in profielen hebben. Het nieuwe bètavak waarvan de profielcommissie de ontwikkeling voorstelt, wordt een profielkeuzevak in beide bètaprofielen. Het vak wordt al doende, met landelijke steun, door de stuurgroepen het bètaplatform ontwikkeld. Pas later wordt besloten over mogelijke verplichtstelling. Vanzelfsprekend zal aandacht worden geschonken aan de professionaliteit Tweede Kamer, vergaderjaar , VIII, nr. 37 8

9 van de docenten. Scholen dienen hiervoor hun nascholingsbudgetten te benutten. Hoewel eerstegraads leraren de voorkeur verdienen, sluit zij niet uit dat in de aanloopfase wat meer ruimte moet worden geboden. Zij beaamt de opmerkingen van de heer Van der Vlies over de noodzaak van samenhang en de ruimte voor nieuwe technologische ontwikkelingen. Voor wat betreft het tijdpad meldt zij dat binnenkort een eerste conferentie plaatsvindt waarop ideeën kunnen worden ontwikkeld. Voor het nieuwe schooljaar moet duidelijkheid bestaan, zodat minimaal een jaar voorbereiding mogelijk is. Zij zegt toe de Kamer opde hoogte te zullen houden van de ontwikkelingen. Voor de begrotingsbehandeling zal de stand van zaken aan de Kamer worden gemeld. Het hoger onderwijs is bij de ontwikkelingen betrokken, met het oog opde doorstroomgaranties. De profielcommissie bevestigt de aarzeling van de Kamer ten aanzien van LO-2 als profielkeuzevak in natuur en gezondheid. Dat betekent niet dat het vak voor een deel van de doorstroming in de sector niet relevant is. De suggestie van mevrouw Lambrechts om natuurkunde verplicht te stellen in het profiel natuur en gezondheid voor de doorstroming naar medische opleidingen is op dit moment niet aan de orde. De doorstroming wordt geregeld opbasis van een ministeriële regeling, waarvoor het hbo en de universiteiten een voorstel doen. Zij onderschrijft de noodzaak van goede voorlichting door een extra publicitaire inzet zodra de besluitvorming is afgerond. Zij voelt niets voor de door mevrouw Kraneveldt voorgestelde uitruil ten aanzien van ANW opde havo; niet in de laatste plaats omdat het de introductie van twee nieuwe, kleine vakken zou impliceren waarop niemand zit te wachten. ANW zal niet meer algemeen verplicht zijn voor alle leerlingen op de havo. De kern van het vak wordt wel opgenomen in alle bètaprofielen. Scholen kunnen zelf opteren voor een verplichting door het vak op te nemen in het vrije deel. De consequentie daarvan is dat er voor de leerlingen minder te kiezen overblijft. Indien ANW algemeen verplicht zou blijven, heeft dit enorme consequenties voor de samenstelling van de profielen. Een keuze is nodig; en-en is niet mogelijk. De expertise in het vak verdwijnt niet, maar blijft in ieder geval binnen het vwo bestaan. Er is dus wel degelijk een ankerpunt van waaruit terugkeer van het vak op de havo mogelijk is. De voorstellen ten aanzien van wiskunde komen tegemoet aan de wensen van de Kamer: voldoende wiskunde ophet niveau waar het nodig is, maar niet teveel waar het onnodig is en zou kunnen leiden tot het afhaken van leerlingen. Een en ander moet nog verder worden uitgewerkt, voordat invoering in 2007 kan plaatsvinden. De verschillen tussen A, B, C en D behoren helder te worden gemaakt. Er is sprake van enige vertraging bij de formulering van de examenprogramma s wiskunde. Indien het niet lukt er snel uit te komen, zal vooralsnog met bestaande programma s die passen in het nieuwe aantal uren moeten worden gewerkt. Voor de langere termijn zal ook opdit terrein een vernieuwingscommissie worden ingesteld. Verschillende leden hebben gevraagd of alle scholen alle wiskundetypen wel kunnen aanbieden. Het aantal soorten wiskunde blijft gelijk aan de huidige situatie waarin elk profiel een andere, verplichte wiskunde heeft. Scholen hoeven wiskunde D, een profielkeuzevak, niet aan te bieden. De overlapkan later pas worden beoordeeld, maar de boodschapuit de Kamer dat ervoor moet worden gezorgd dat geen overlapplaatsvindt, acht zij duidelijk. Voor de leerling zal er geen overlapzijn, opschoolniveau wel. Wiskunde D kan alleen worden gevolgd als vervolg opwiskunde B. Het vak moet een kans krijgen. Zij is er geen voorstander van dat scholen wordt verplicht een minimumpakket aan te bieden, laat staan dat scholen zouden moeten worden gedwongen om alle profielkeuzevakken aan te bieden. Wel moeten zij duidelijke voorlichting geven. Kernvakken zijn vanzelfsprekend wel verplicht. Als vakken niet kunnen worden aangeboden, is daarover eerlijk- Tweede Kamer, vergaderjaar , VIII, nr. 37 9

10 heid tegenover de leerlingen geboden. Het komt voor dat een vak halverwege de rit niet meer kan worden gegeven wegens onvoldoende belangstelling. In dat geval moet een regeling worden getroffen met een school in de omgeving. Scholen zullen zich opeen aantal verschillende punten kunnen gaan profileren. De minister gelooft niet in het verplicht stellen van wiskunde voor alle havo-leerlingen. Hoewel het opdit moment is verplicht, wordt opde pabo een tekort aan elementaire rekenvaardigheden geconstateerd. Wiskunde en rekenen zijn twee verschillende zaken. Het probleem zit niet in wiskunde. Indien in de onlangs afgesproken diagnostische toets bij toelating voor de pabo tekorten aan het licht komen, moeten deze in één jaar worden weggewerkt. Als dat niet lukt, wordt een bindend studieadvies gegeven. Al kun je nog zo goed met kinderen omgaan; als leerkracht in het basisonderwijs moet je ook over vakkennis en didactiek beschikken. Met de pabo s zijn via de hbo-raad afspraken gemaakt. De volgende stap is aandacht in het voortgezet onderwijs voor het rekenen van leerlingen die de keuze voor de pabo willen maken. Beheersing van de Nederlandse taal en rekenen zijn de kernvaardigheden van een docent in het basisonderwijs. In het profiel cultuur en maatschappij bestaan twee verplichte vakken en twee profielkeuzevakken, waarvan het kunstvak er een kan zijn. In de motie-hamer wordt gevraagd te onderzoeken of het kunstvak zich op termijn kan ontwikkelen tot een derde verplicht vak in dit profiel. Dat zal niet het geval zijn bij de inwerkingtreding van het wetsvoorstel in De profielcommissie zal nog adviseren over de wenselijkheid en mogelijkheid oplangere termijn. Argumenten tegen verplichtstelling zijn dat het voor veel vervolgopleidingen niet relevant is en het demotiverend kan zijn voor leerlingen die niet over creatieve vaardigheden beschikken. Bij het verplicht stellen van geschiedenis in een tweetal profielen blijft er voldoende ruimte over voor andere vakken. Aardrijkskunde kan als profielkeuzevak worden gekozen in de profielen cultuur en maatschappij, economie en maatschappij en natuur en gezondheid. Daarnaast kan het altijd in het vrije deel worden gekozen. Er blijft naar haar mening een goede positie voor het vak aardrijkskunde. Er is een afweging gemaakt waarbij het advies van de Raad van State is gevolgd. Indien de Kamer dit anders zou willen, bijvoorbeeld door een keuze tussen aardrijkskunde en geschiedenis, wacht zij een amendement daartoe af. Mevrouw Vergeer heeft extra middelen gevraagd om leraren meer taakuren te kunnen geven, maar dat moet opschoolniveau gebeuren. De schoolbudgetten zijn daarvoor verhoogd. Zij is niet voornemens voor te schrijven hoe een school de verdeling tussen lesgebonden uren en andere taken moet maken. De vervanging van een tweede moderne taal door een klassieke taal opde gymnasia zal bij de wetsbehandeling aan de orde kunnen komen. Gymnasia kennen ook bètaprofielen. Twee moderne talen plus een klassieke taal laten geen verdere keuzeruimte. Binnen twee weken zal de Kamer de resultaten van de evaluatie van de huidige profielen ontvangen, zodat deze kan meespelen bij de wetsbehandeling. In het huidige voorstel staat geen evaluatiebepaling, omdat die zou kunnen suggereren dat het opkorte termijn weer opde schop gaat. Daaropzit het onderwijsveld niet te wachten. Je moet echter wel leren van ontwikkelingen. Het moet mogelijk zijn om ook zonder evaluatie inzicht te krijgen in de effecten van de nieuwe profielen. Zij verwacht dat ook hieropbij de wetsbehandeling zal worden teruggekomen. Het combinatiecijfer komt zelfs bij de behandeling van het wetsvoorstel nog niet aan de orde, maar pas bij de uitwerking van het examenbesluit. De zorgen van de heer Slob zullen daarbij worden meegewogen. Tweede Kamer, vergaderjaar , VIII, nr

11 Nadere gedachtewisseling Mevrouw Hamer (PvdA) constateert dat minister en Kamer het erover eens zijn dat er gedurende alle onderwijsjaren voldoende gymles moet worden gegeven, maar dat het een probleem is om dat te formuleren. Zij vertrouwt eropdat bij de behandeling van het wetsvoorstel een oplossing optafel zal liggen. Zij is blij met de toezegging van de minister over de ondersteuning bij de ontwikkeling van het bètavak. Zij onderschrijft dat het rekenprobleem op de pabo s niet in generieke zin moet worden opgelost, maar alleen voor degenen die deze opleiding willen gaan volgen. Zij juicht toe dat de minister de profielcommissie ten aanzien van de kunstvakken de creativiteit gunt die men nodig heeft. Los van de vraag of iets moet worden verplicht, is het een goede zaak om na te denken over de integratie van vakken. Het voorstel van de heer Slob om een keuze te bieden tussen geschiedenis en aardrijkskunde spreekt haar aan. Zij behoudt de mening van haar fractie opdit onderdeel voor. De heer Mosterd (CDA) kan zich de teleurstelling van de aardrijkskundesector voorstellen, maar steunt voorshands het voorstel van de minister. Hij zal de suggestie van de heer Slob in overweging nemen. Hij is blij dat de minister de ruimte biedt voor de ontwikkeling van het nieuwe bètavak. Het is essentieel dat de vernieuwingscommissies ook naar de ontwikkelingen in de afzonderlijke vakken kijken. Hij nodigt de minister uit haar brief over LO iets verder uit te werken met betrekking tot de bovenbouw, zonder alles per uur vast te leggen. Mevrouw Vergeer (SP) meent dat de minister ten onrechte stelt dat het handhaven van het huidige aantal uren voor gymnastiek ten koste van andere vakken zou gaan. Zij kondigt een amendement aan om vast te houden aan minimaal twee uur per week in alle jaren. Ter verbetering van de objectiviteit van het schoolexamen handhaaft zij haar mening dat de eigen docent niet als eerste dienst te corrigeren. Zij kondigt hierover een amendement aan. Zij zal tevens een amendement indienen over het verplichtstellen van een bijzitter bij mondelinge examens. Zij is teleurgesteld over de nascholingsmogelijkheden voor mensen die het nieuwe bètavak gaan geven. De minister zegt dat dit uit de bestaande schoolbudgetten moet komen. Mevrouw Vergeer acht het billijk het aantal uren opte hogen voor een onderwijsvernieuwing zoals deze. Ten aanzien van de verschillen die tussen scholen gaan ontstaan ten gevolge van het al dan niet aanbieden van keuzevakken acht zij het noodzakelijk dat scholen al voor de brugklas aan leerlingen en ouders duidelijk maken voor welke vervolgstudies zij niet opleiden. Zij steunt de suggestie dat een regeling wordt getroffen met scholen in de omgeving, maar meent dat dit opmeer dan een vrijblijvende aanbeveling zou moeten worden gestoeld. Zij wacht het amendement van de heer Slob over de keuze tussen aardrijkskunde en geschiedenis af en sluit zich aan bij de mening van de heer Balemans over de talenkeuze ophet gymnasium. Mevrouw Kraneveldt (LPF) begrijpt de zorgen van mevrouw Vergeer over de gang van zaken wanneer twee correctoren nodig zijn. Zij heeft geluiden vernomen dat de tweede het er soms een beetje bij laat zitten en snel is geneigd de eigen docent te volgen. De heer Van der Vlies (SGP) benadrukt dat het langetermijnperspectief voor ANW moet blijven bestaan. De knowhow blijft in de vwo-component behouden, al is er een verschil met het vakgebied ophavo-niveau. Tweede Kamer, vergaderjaar , VIII, nr

12 De minister heeft duidelijk gemaakt dat in drie van de vier profielen aardrijkskunde in beeld blijft. In het vierde profiel zit in ieder geval het nieuwe bètavak, waarvoor de eerstegraads aardrijkskundedocenten bevoegd zijn. Hij ziet dus enige compensatiepunten. Zijn overtuiging dat het historisch besef in dit land moet worden opgekrikt, brengt hem bij de gedane keus voor geschiedenis als verplicht vak. De heer Slob (ChristenUnie) constateert dat de minister in dit pre-debat voor de wetsbehandeling geen inhoudelijke argumenten heeft gegeven voor de keuze van geschiedenis als verplicht vak. Hij overweegt om een amendement in te dienen om de keuze te bieden tussen geschiedenis en aardrijkskunde. De argumentatie om geschiedenis toe te voegen was dat in het oude profiel sprake was van veel economie en weinig maatschappij. Datzelfde geldt echter voor aardrijkskunde. Ten aanzien van LO zal hij nog een afweging maken. Omdraaien van de volgorde van corrigeren zal het tegengestelde effect hebben dan mevrouw Vergeer beoogt. De discussie over studielasturen wordt naar zijn mening te veel vooruitgeschoven. Hij houdt moeite met het combinatiecijfer. De heer Jungbluth (GroenLinks) meent dat de vrijheid van scholen zich te profileren, tegen de achtergrond van de profielkeuzen en sociale achtergrondkenmerken van leerlingen, ook negatieve tendensen kan krijgen, wanneer scholen in dichtbevolkte gebieden zich zouden kunnen gaan permitteren alleen bepaalde bevolkingsgroepen te bedienen, waardoor statusverschillen en sociale ongelijkheid ontstaan. De doelstellingen van het onderwijsachterstandenbeleid beperken zich niet tot het primair onderwijs en evenmin tot etnische of sociaal-milieu-ongelijkheid. Sekseongelijkheid wordt nadrukkelijk ook genoemd. Hij nodigt de minister uit opeen later moment terug te komen opde samenhang tussen profielkeuze en sociale ongelijkheid. De heer Balemans (VVD) beaamt dat het discussiepunt ten aanzien van het gymnasium bij de behandeling van het wetsvoorstel ongetwijfeld zal terugkomen, evenals het bewegings- en geschiedenisonderwijs. De minister kan mevrouw Vergeer niet tegemoet komen in haar wens om een urengarantie van gymnastiek te krijgen. Degenen die plannen koesteren om ten aanzien van geschiedenis nog iets te veranderen, beveelt zij aan de argumenten van de Raad van State mee te wegen. Ook de compensatiepunten voor aardrijkskunde zouden moeten worden meegewogen, inclusief de bevoegdheid van aardrijkskundedocenten voor het nieuwe bètavak. Het langetermijnperspectief voor ANW blijft. Hoewel het vak op havo en vwo niet gelijk is, verdwijnt de expertise niet. Als er klachten zijn over de werkzaamheden van de twee correctoren, is de inspectie daarvoor de bevoegde instantie om een onderzoek in te stellen. Zij ontkent niet dat er enkele klachten zijn. Dat vormt echter onvoldoende basis om voorschriften te gaan stellen voor zaken die in 99% van de gevallen goed lopen. Dat is geen deregulering. De scholen die meedoen aan de ontwikkeling van het nieuwe bètavak krijgen daarvoor via het Platform bèta en techniek extra middelen. De afgelopen jaren zijn de schoolbudgetten steeds verhoogd en er komt opnieuw een impuls. Scholen zijn vrij in de besteding daarvan. De minister wil daar niet in treden. De schoolbudgetten bieden voldoende ruimte voor nascholing. Ook nu zijn er verschillen tussen scholen. Als bepaalde vakken onvoldoende worden gekozen, mag niet van een school worden verwacht dat zij deze toch aanbieden. Mevrouw Vergeer vraagt de samenwerking met scholen in de regio minder vrijblijvend te laten zijn. De minister meent dat indien Tweede Kamer, vergaderjaar , VIII, nr

13 zij dit zou onderschrijven, de volgende vraag van mevrouw Vergeer zal zijn om het in de wet vast te leggen, hetgeen zij niet nodig acht. Het hoort bij goed beleid van een school dat de vooruitzichten die bij aanmelding worden geboden, kunnen worden waargemaakt en dat, indien dat door omstandigheden alsnog niet mogelijk is opde school zelf, een andere oplossing wordt gevonden. Van scholen mag worden verwacht dat zij van tevoren aangeven wat kan. Maar het blijft altijd mogelijk dat daarin in vier jaar tijd veranderingen optreden. Aan het begin van de schoolloopbaan kan slechts een antwoord worden gegeven opbasis van de dan bekende gegevens. Niet alles kan van tevoren worden geregeld. Combinatiecijfer en studielasturen zijn onderwerpen van lagere regelgeving waaroplater zal worden teruggekomen. Zij is er niet van overtuigd dat de onderwijsachterstanden een relatie hebben met de profielkeuze bij het voortgezet onderwijs. Toezeggingen De voorzitter memoreert dat de minister de volgende drie toezeggingen heeft gedaan: 1. de Kamer wordt gerapporteerd over de inhoud van lichamelijke opvoeding in de bovenbouw; 2. de Kamer krijgt voor de begrotingsbehandeling informatie omtrent de stand van zaken met betrekking tot de ontwikkeling van het nieuwe bètavak; 3. voor de wetsbehandeling zal de Kamer de evaluatie van de huidige profielen ontvangen. De voorzitter van de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Aptroot Adjunct-griffier van de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Boeve Tweede Kamer, vergaderjaar , VIII, nr