Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 en 2

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 en 2"

Geert Janssens
4 jaren geleden
Aantal bezoeken:

Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 en 2 Samenvatting door S. 1670 woorden 11 juli 2017 4 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats 2.

1 Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 1 en 2 Samenvatting door S woorden 11 juli keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Werkplaats 2.1 De aarde als systeem Vier sferen De aarde is te verdelen in 4 verschillenden sferen: De atmosfeer > lucht De hydrosfeer > water De lithosfeer > gesteente De biosfeer > organisme Atmosfeer De lucht om de aarde heen is verdeeld in verschillende lagen. De troposfeer is van essentieel belang voor het leven op aarde. Hierin vinden de belangrijke klimaat processen plaats. De stratosfeer, de laag boven de troposfeer, heeft ook voor het leven op aarde een belangrijke functie. Deze laag bevat ultraviolette straling dat de levensvormen beschermd tegen ultraviolet licht. Hydrosfeer De hydrosfeer is het vloeibare gedeelte van de aardse sferen. Het omvat de oceanen, meren, rivieren en het grondwater en bodemwater. 97% van het water is zout, 2% zit in de ijskappen en slechts 1% is drinkbaar. Biosfeer De biosfeer omvat alle levende organismen op de aarde. Waterkringloop Water komt in 3 vormen voor: vast, vloeibaar en gas. Waterkringloop Verhouding en overgangssituaties van water in de atmosfeer, hydrosfeer, lithosfeer en biosfeer. Pagina 1 van 6

2 2.4 Donau en Colorado Colorado Bij de Rocky Mountains ontstaat de colorado rivier. Enkele kenmerken: Canyons Stroomt door de woestijn In het bergklimaat van de Rocky Mountains voeden een paar kleine gletsjers en smeltende sneeuw de vele beekjes. Al dit water bereik via de Colorado woestijngebieden. Vroeger kwamen er veelvuldige overstromingen voor maar er waren ook tijden dat er een groot watertekort was. Om dit op te lossen hebben ze dammen gebouwd. Er liggen geen grote steden aan de Colorado. Alleen ligt de benedenloop in de buurt van zeer grote bevolkingsconcentraties. Las Vegas, Phoenix, de agglomeratie van Los Angeles en San Diego en de landbouwgebieden in Imperial Valley zijn in grote mate afhankelijk van het water van de colorado. Doordat er zoveel gebruik werd gemaakt van het water liep de benedenloop leeg en is het een verzilt gebied geworden. De rivier is ongeschikt voor commerciële scheepvaart vanwege: De dammen De stroomversnellingen Het missen van een verbinden met de zee Er liggen ook geen belangrijke steden en industriegebieden langs de oevers Toerisme is wel aanwezig Donau De Donau ontstaat in het Zwarte Woud. Enkele kenmerken: De bovenloop voert via het middelgebergte en heuvelland van Zuid-Duitsland en Oostenrijk langs wenen naar Slowakije De middenloop stroomt langs Budapest naar Roemenië. Hier stroomt het door verschillende kloven. Omdat hier veel stroomversnellingen voorkwamen, zijn er twee sluizen gebouwd. De benedenloop wordt gevormd door de brede riviervlakten in het laagland en het achteliggende heuvelgebied van Bulgarije en Roemenië. Pagina 2 van 6

3 Bij de monding in de Zwarte Zee splitst de Donau in 3 takken en is er een enorme delta ontstaan. De Donau is bevaarbaar tot Roemenië. de Donau levert drinkwater voor zo'n 10 miljoen mensen. In de oostbloklanden gebruikt men het water niet omdat het vervuild is. Er zin veel dammen en sluizen gebouwd Er zijn nog veel overstromingen en ecologische problemen Natuurreservaten en nationale parken trekken veel toeristen. Klimaatfactoren Factoren die de temperaturen beïnvloeden: De invalshoek van de zonnestralen op aarde De hoogteligging 0,6 graden per 100 m stijging De ligging aan zee of ver landinwaarts Matigende invloed van de zee De koude of warme zeestromen Factoren die de neerslag beïnvloeden: Luchtdrukgebieden HOGE LUCHTDRUK = ONBEWOLKT LAGE LUCHTDRUK = BEWOLKT Bij wind tussen hoge- en lage luchtdrukgebieden voert aanlandige wind vochtige lucht mee en veroorzaakt regen. Bij aflandige wind blijft het droog. Bij de tropen > lage luchtdruk > stijgende lucht > condenseren > stijgingsregen De ligging aan zee of ver inwaarts De invloed van de vochtige, aanlandige zeewinden is vlak bij zee veel sterker dan landinwaarts. De ligging van gebergten Loefzijde > stuwingsregen lijzijde > geen neerslag Pagina 3 van 6

4 2.3 Verwering en erosie Verwering Verschillende soorten erosie: Fysische verwering / mechanische verwering Vorstverwering: Er zit water in de scheuren van gesteente. Deze bevriest s nachts en zorgt voor druk op de steen. Overdag dooit het ijs. Als dit proces zich herhaalt drinkt het water steeds dieper in het gesteente en zorgt het voor een scheur. Temperatuurverschillen: S avonds is het erg koud en overdag erg warm. Door deze temperatuurverschillen zet het gesteente uit en krimpt. Waardoor er scheuren ontstaan. Kracht van groeiende plantenwortels: Plantenwortels kunnen ook in kleine gesteentescheuren binnendringen, verderuigroeien en het gesteente vergruizen. Chemische verwering Bij chemische verweringen reageren de mineralen uit het gesteente met water en zuurstof. Sommige mineralen lossen op. Karstverschijnselen Karstverschijnselen zijn grotten en grote gaten die in het landschap voorkomen. Deze ontstaan door zuur water in kalksteen. Koolstofdioxide, van zure regen en vooral van platen en bacteriën in vochtige klimaten, komt in het bodemwater terecht en zakt naar het grondwater. de zone met het verzadigde zure water kan de klaksteen overal in het oringde gesteente doen oplossen. Als de waterspiegel daalt worden de grotten zichtbaar voor mensen. Elk gesteente verweert niet even gemakkelijk Niet elk gesteente is even vatbaar voor het proces van verwering. Vier factoren zijn van invloed op dit proces: De aard van het moedergesteente Sommige typen gesteenten zijn zwakker of lossen beter op. Het klimaat Extreme temperatuurverschillen bevorderen fysische verwering. Pagina 4 van 6

5 Warme, vochtige klimaten met veel plantengroei bevorderen juist chemische verwering Aanwezigheid van een dekkende bodemlaag. Kale rotsen > verweren moeilijk omdat de rots meestal droog is en water makkelijk weg stroomt. Een rots met bodemlaag > verweert makkelijk omdat het water beter vast wordt gehouden, zodat de plantengroei de aanwezigheid van bacteriën zal stimuleren. Chemische en fysische verwering verlopen sneller. De tijd Hoe langer een berg is blootgesteld aan verwering, hoe meer hij wordt afgebroken. Erosie en sedimentatie Vier eroderende krachten Gletsjers U-Dal Puin dat wordt meegevoerd door gletsjers: morenewallen middenmorenen Wind Losse deeltjes op het aardoppervlak in een droog gebied worden weggeblazen, dan blijft een bodem achter die bedekt is met los, grover puin. Erosie Als de zanddeeltjes elders worden neergelegd, ontstaan zandduinen. Sedimentatie Wanneer de wind is beladen met zand kan het gesteente losmaken. Hierdoor ontstaan paddestoelrotsen. Erosie en sedimentatie via rivieren Bij dalvormende rivieren wordt een kloof of een diep dal gevormd. V-dal. dit gebeurt wanneer het gebied door endogene krachten langzaam omhoog komt. De rivier snijdt zich door de erosie dan diep in. Meanderende rivier Deltakusten Vlechtende rivier Puinwaaiers Golven van de zee kunnen rotsen en gesteente eroderen. Pagina 5 van 6

6 Het effect van de zwaartekracht Door de zwaartekracht kunnen enorme massa s gesteente of bodems verplaatst worden: Aardverschuiving Bergstorting / gesteentelawine Modderstroom door een vulkaanuitbarsting (lahar) Veel regenval Pagina 6 van 6

Vergelijkbare documenten

5.6. Samenvatting door een scholier 1069 woorden 24 juni keer beoordeeld. Aardrijkskunde. 2.1 De aarde als systeem

5.6. Samenvatting door een scholier 1069 woorden 24 juni keer beoordeeld. Aardrijkskunde. 2.1 De aarde als systeem Samenvatting door een scholier 1069 woorden 24 juni 2016 5.6 2 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde De Geo 2.1 De aarde als systeem 4 sferen: - Atmosfeer: Dampkring, bestaande uit gassen Bestaat