ipad 1. Als je in dit projectboekje een QR code ontdekt kan je deze inscannen met QR scan app (application = toepassing)

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ipad 1. Als je in dit projectboekje een QR code ontdekt kan je deze inscannen met QR scan app (application = toepassing)"

Transcriptie

1 Nico Goddé

2 Inhoud Inhoud..2 ipad.3 1. Probleemstelling.4 2. Energie.5 3. Energiebronnen Energie voor onze bloem Technische realisatie Serie- en parallelschakeling De stroomkring van onze boot De bloem De elektronische paneeltjes Beroepen Oefeningen met de paneeltjes Kruiswoordraadsel Poortenpuzzel Reflectie Moeilijke woorden 44 2

3 ipad Dit projectje is ipad vriendelijk, wat wil dit nu zeggen? 1. Als je in dit projectboekje een QR code ontdekt kan je deze inscannen met QR scan app (application = toepassing) Probeer maar eens Nu verschijnen er op je tablet filmpjes of extra info 2. Staat er bij een opdracht een icoontje van een app, dan zal deze op de ipad geïnstalleerd zijn en kan je deze ook eens uittesten, leuk en leerrijk hoor 3

4 1. Probleemstelling Bloemen hebben zonlicht nodig om te bloeien, sommigen gaan zelfs dicht als het donker wordt. Kunnen we zelf een bloem maken die reageert op het licht? We moeten ze ook steeds kunnen verzetten zodat ze kan geplaatst worden in de tuin, op de vensterbank, op het terras van een appartement,... Opdracht Kleur bij onderstaande voorwerpen het bolletje groen als ze reageren of werken op zonlicht. 4

5 2. Energie Om onze bloem te laten draaien hebben we natuurlijk een energiebron nodig die deze van energie voorziet. Zoek op: Wat is energie? Schrijf bij de volgende foto s welke energiebron er nodig is. Kies uit : benzine zon wind water elektriciteit (220v) batterij (3.6v)

6 3. Energiebronnen Al de energie die we gebruiken moet ergens vandaan komen, we proberen dit eens te achterhalen Petroleum: Dit is een fossiele brandstof. Zoek op: Fossiel:. Miljoenen jaren geleden afgestorven planten, dieren en microorganismen zijn onder de bodem terechtgekomen en hebben steenkool (land) en aardolie (zee) gevormd. Uit deze aardolie kan men door distillatie petroleum bekomen. Aardolie oppompen Aardolie tot petroleum raffineren Het nadeel van fossiele brandstoffen is dat ze miljoenen jaren geleden ontstaan zijn. In die tijd was er geen industrie, alleen groen voor de Dinosaurus. Koolstofdioxide werd opgenomen door planten en omgezet in plantaardig weefsel. In de loop van miljoenen jaren werd dit plantaardig materiaal omgezet in koolwaterstof verbindingen zoals turf, bruinkool, steenkool, olie en aardgas. 6

7 Deze eeuw kenmerkt zich door al deze energiebronnen in een relatief korte tijd te verbruiken. Door het gebruik van deze energie komen er grote hoeveelheden CO2 vrij. Op zich is daar niets mis mee, want CO2 zal uiteindelijk vanzelf wel weer eens worden omgezet in nieuwe steenkool, olie en gas. Jammer genoeg duurt dit proces een paar miljoen jaren. Het probleem is dat wij niet zolang kunnen wachten. Het omzetten van CO2 in fossiele brandstoffen gaat te langzaam ten opzichte van het energieverbruik. Of anders, wij mensen gaan te snel. Als het zo doorgaat verbruiken wij in enkele jaren die energie waar moeder aarde miljoenen jaren voor nodig heeft gehad om deze op te bouwen. Hierdoor wordt in een relatief kort tijdsbestek een onevenredige hoeveelheid CO2 in de atmosfeer gebracht met als gevolg: een overschot aan CO2, opwarmen van de aarde, het broeikaseffect. Zoek op: Wat is het broeikaseffect? Tip: Zoek op het internet en voeg je documentatie bij op een apart A4 blad

8 IMPACT OP ONZE MAATSCHAPPIJ!!!! Het verbranden van de olie als eindproduct is schadelijk voor de aarde, maar zelfs het ontginnen ervan heeft grote invloed op ons leven. Het boren naar olie houdt grote gevaren in. Wat was Deepwater Horizon? Wat gebeurde er met Deepwater Horizon op 20 april 2010? Deepwater Horizon: april 2010:... Het antwoord op bovenstaande vragen hebben grote gevolgen voor het milieu, bespreek dit eens in groep. Zoek met je groep naar een oplossing voor de ontsnapte olie bij zo n milieuramp en stel dit eens voor aan de ganse klas. Wat is de impact op het milieu bij deze ramp? Wat is de impact voor de plaatselijke vissers en het toerisme, Kleef op een A4 blad vier afbeeldingen die de gruwelijke gevolgen van het ongeluk weergeven. 8

9 2. Elektriciteit Deze energie wordt opgewekt in elektriciteitscentrales. a. klassieke centrale Om elektriciteit op te wekken worden kolen, aardgas en aardolie verbrand. Door verbranding komt er via een grote schoorsteen CO2 in de lucht, de warmte wordt gebruikt om water te verhitten tot stoom. Deze stoom wordt door buizen geleid en met grote kracht tegen de bladen van een turbine geblazen. De turbine gaat daardoor draaien en zet een grote magneet in werking, de magneet zit in een grote spoel met koperdraad. Doordat de magneet ronddraait, wordt er in de koperdraad een elektrische stroom opgewekt. De spoel met magneet wordt de generator (meer specifiek een alternator) genoemd. Deze magneet in combinatie met de turbine kun je vergelijken met een fietsdynamo. Turbine Generator 9

10 Het warme water wordt afgekoeld in koeltorens om terug kunnen te gebruiken. Deze koeltorens produceren enkel maar onschadelijke waterdamp. De elektriciteit komt via hoogspanningskabels in onze huizen terecht. EXTRA : hieronder zie je nog eens een vereenvoudigde tekening om het principe van een centrale te verduidelijken. b. kerncentrale Het principe van een kerncentrale is hetzelfde als een klassieke centrale, alleen worden er geen fossiele brandstoffen verbrand. Bij een kerncentrale wordt stoom gemaakt met kernenergie. 10

11 Wat is nu kernenergie? Het woord zegt het zelf: Dit is energie die vrijkomt bij het splitsen van atoomkernen. Hiervoor gebruikt men uranium atomen uit uraniumerts. Zoek op Uranium: Bij dit proces komt er ook veel warmte vrij en heeft men geen CO2 vorming. Een emmer uranium = een heel voetbalveld steenkool In principe is dit dus milieuvriendelijk, MAAR!!! Na afloop blijft er zeer gevaarlijk en door de natuur niet verwerkbaar kernafval achter. Zoek op Wat is er zo gevaarlijk aan kernafval:..... Als je een foto van een kerncentrale bekijkt merk je op dat er geen schoorstenen aanwezig zijn maar wel een betonnen bunker. Kerncentrale Klassieke centrale 11

12 In deze betonnen bunker plaats men de kernreactor. 1. reactor 2. stoomgenerator 3. container in staal 4. wand in beton Zelfs al zit de reactor in een betonnen bunker, toch kan het nog fout gaan. Zoek op (voeg documentatie bij op een apart A4 blad) Fukushima:. c. transport van de elektriciteit Om de elektriciteit van de centrale zonder teveel verliezen tot bij ons thuis te transporteren past men de spanning op verschillende delen van het (hoogspannings)net voortdurend aan. Opdracht: Hieronder zie je een schema van het elektriciteitstransport, zoek de verschillen in spanning eens op. 1 : volt. 2 :. volt 3 :. volt 4 :. volt 5 :. volt 6 :. Volt 12

13 De spanning van elektriciteit drukken we uit in volt (v), vanwaar komt deze eenheid? In 1796 vond Allesandro Volta de eerste batterij uit. Die bestond uit zinken en koperen schijfjes met daartussen in zout water gedrenkte kartonnen schijfjes. 24 zinken en koperen schijfjes leverde 24 volt, deze batterij noemt men de zuil van Volta. De eenheid van elektrische spanning is naar hem genoemd: volt (v) Volta ( ) Wat verstaan we onder stroom (ampère) en weerstand (Ohm) André-marie Ampère was een Franse geleerde die aantoonde dat er een verband bestaat tussen de grootte van stroomsterkte en magnetisme. De eenheid van stroomsterkte ampère (A) is naar hem genoemd. Ampère ( ) Ohm ( ) De Duitse wetenschapper Georg Ohm ontdekte dat een lage of dunne stroomdraad meer weerstand biedt dan een korte of dikke draad. De eenheid van weerstand Ohm (Ω) draagt zijn naam. 13

14 Om de begrippen spanning, stroomsterkte en weerstand te verduidelijken gaan we elektriciteit eens vergelijken met water dat door een waterkraan komt Spanning Op de waterleiding staat druk. Als de kraan dicht is heb je toch een bepaalde druk, deze blijft gelijk. De kraan is nu gesloten. Er is geen verbruik, dus geen stroming. Op het stopcontact staat een spanning van 230 volt. Er is geen verbruik, dus is er geen stroom. Stroom De waterdruk blijft gelijk. De kraan biedt veel weerstand want ze staat maar een beetje open en houdt veel water tegen. Er stroomt weinig water uit, er is een kleine stroomsterkte, dus weinig verbruik. De spanning op het stopcontact blijft 230 volt. Het dunne draadje in de lamp biedt veel weerstand en laat weinig stroom door, er is een kleine stroomsterkte, dus weinig verbruik. Weerstand De waterdruk blijft gelijk. De kraan staat volledig open en biedt geen weerstand en houdt geen water tegen. Er stroomt veel water uit, er is een grote stroomsterkte, dus veel verbruik. De spanning op het stopcontact blijft 230 volt. De dikke draad in de gloeispiraal biedt weinig weerstand en laat daarom veel stroom door. Er is een grote stroomsterkte, dus veel verbruik. 14

15 3. Groene energie Elektriciteit kan ook milieuvriendelijker opgewekt worden. a.windmolens Vroeger gebruikten onze voorouders de windmolen om graan te malen of water te pompen, wij gebruiken de kracht van de wind om elektriciteit te maken. Hier laat men de generator draaien door middel van wind. Opdracht Bij windenergie hebben we niet te maken met uitstoot van CO2 of afval. Toch zijn er enkele nadelen, probeer er eens een paar te vinden

16 b. Waterkracht Vroeger gebruikten onze voorouders de watermolen om graan de malen, wij gebruiken de kracht van het water om elektriciteit te maken. Hier laat men de generator draaien door middel van water. Er zijn een aantal manieren om de kracht van het water te gebruiken. 1. Stuwdam We dammen een rivier af en gebruiken dan de kracht van het water in het stuwmeer. 16

17 2. Snelstromende rivier We plaatsen een waterrad op de rivier en laten zo de generator draaien. 3. Waterpompcentrale We maken gebruik van een hoog en een lager gelegen meer. Overdag laten we het water van het hoge meer naar het lage meer stromen via een turbine en een generator = productie van elektriciteit. s Nachts pompen we het water terug van het lager gelegen meer naar het hoog gelegen meer = verbruik van elektriciteit. Zoek op - Hebben we zo een pompcentrale in België? - Indien ja, waar dan wel?.. - Waarom pompen we het water s nachts naar boven en niet overdag? 17

18 Opdracht Ook aan waterkracht zijn er enkele nadelen. Probeer er een paar te vinden Er zijn nog andere milieuvriendelijke manieren om elektriciteit te maken. Opdracht Zoek er eens een paar op

19 4. Energie voor onze bloem De zon De zon is onze grootste energiebron. - de zon laat bomen en planten groeien = ze zorgt voor ons voedsel (chemische energie) - de zon zorgt voor onze seizoenen en weersomstandigheden ( licht, wind en water) - de zon zorgt voor warmte = een aangenaam leefklimaat - de zon is zelfs de oorsprong van onze fossiele brandstoffen = ze liet miljoenen jaren geleden de planten, dieren en organismen leven die de basis vormen van steenkool, aardolie, aardgas, Hoe gebruiken we de zon? 1. Warmte We kunnen de zonnewarmte gebruiken, dit doen we dan met een zonneboiler. Met de warmte van de zon warmen we dan water op dat we thuis kunnen gebruiken. (dit is niet van toepassing op onze tuinlamp, meer uitleg in het projectje zonnebarbecue of zonneoven ) 19

20 2. Licht We kunnen ook het zonlicht gebruiken. Een zonnecel is een apparaat dat is ontworpen om elektrische energie uit zonlicht te halen. Zonnecellen worden gebruikt in plaats van batterijen in instrumenten zoals satellieten en calculators. Deze apparaten kunnen zonnecellen gebruiken omdat ze of altijd in het zonlicht zijn, zoals satellieten, of slechts een kleine hoeveelheid energie nodig hebben, zoals calculators. Een zonnecel is gebouwd op een halfgeleider. Een halfgeleider is een materiaal waarin de elektrische stroom beheerst kan worden. Silicium wordt gebruikt als de halfgeleider in de zonnecel. Elke cel heeft twee lagen silicium op elkaar. De atomen in de lagen silicium zijn gerangschikt in een tralie- of ruitvorm. De bovenste laag silicium bevat teveel elektronen. De onderste laag heeft te weinig elektronen. De laag tussen de twee siliciumlagen is waar de elektronen overgebracht worden. 1. licht (fotonen) 4. tussenlaag 2. voorcontact 5. onderste positief geladen laag 3. bovenste negative laag 6. achtercontact Als licht het silicium raakt bevrijdt het een elektron uit de bovenste laag, de laag met teveel elektronen. Het bevrijde elektron wordt in de onderste laag getrokken, de laag met de missende elektronen, om het gat te dichten. In de bovenste laag wordt een nieuw elektron aangetrokken om de ruimte te vullen die overgebleven was van het elektron dat teveel was. Het nieuwe elektron wordt weggeslagen en door het midden bij de onderste laag gevoegd. Dit proces gaat door en uiteindelijk ontstaat een elektrische stroom. 20

21 Toch een nadeel: Zelfs een zonnecel kan defect raken en defecte zonnecellen zijn zeer moeilijk milieuvriendelijk te verwerken. Opdracht Schrijf hier een aantal toepassingen die gebruik maken van zonne-energie

22 5. Technische realisatie Technische tekening De basis van onze bloem is een houten frame. Dit frame zal onze stroomkring met zonnepaneel en motor ondersteunen, bekijk onderstaande technische tekening maar eens goed. Bestudeer het voorbeeld in de klas schrijf de juiste maten bij bovenstaande tekening. 22

23 VA Kleur het VA, BA en ZA in de juiste kleur. Hierboven zie je de samengestelde tekening in perspectief. Welk perspectief is dit? De tekening staat in... perspectief. hout Hiernaast een foto van het etiket op ons houten materiaal, wat betekend vuren?

24 Werkgang Om ons frame te maken moeten we een aantal bewerkingen uitvoeren met een aantal gereedschappen. Opdracht Vervolledig de werkgang, maak hiervoor een keuze uit onderstaande gereedschappen. meetlat - winkelhaak - beits - schuurpapier - hamer - potlood - houtlijm - boor - schroevendraaier - drevel - priem - kwast - vernis - rugzaag Werkgang Bewerkingen A. Aftekenen Lengte latten aftekenen Plaats boorgat aftekenen B. Bewerkingen Latten op lengte zagen Gaatje boren Scherpe randen en hoeken schuren Houten latjes en grondplaat samenvoegen Werkstuk nakijken en opzuiveren C. Afwerking Houten frame beitsen of vernissen Bevestigingsbeugel motor aanbrengen Gereedschappen beits vernis Opgepast: Vergeet na het beitsen of vernissen niet je borstel goed uit te spoelen. 24

25 6. Serie- en parallelschakeling Onze bloem op zonne-energie kunnen we op de vensterbank plaatsen, als er niet genoeg zonlicht is hebben we wel een probleem, welke bron kunnen we dan als noodoplossing gebruiken? Twee AA-batterijen leveren een spanning van 3v maar de netspanning in huis is 230v, hoe lost men dit op? Zoek op Transformator:.. Meerdere bloemen kunnen met de transformator verbonden worden met een serieschakeling of een parallelschakeling. Serieschakeling De motoren worden achter elkaar verbonden, de elektriciteit moet eerst door alle motoren om een stroomkring te vormen met de transformator. Opdracht 1. Maak deze serieschakeling met lampjes op de module. 2. Draai eens een lampje los (of plaats een lampje dat stuk is). 3. Branden de andere lampjes nog?.. 25

26 Parallelschakeling De motoren worden naast elkaar verbonden, de elektriciteit kan door en naast de motoren om een stroomkring te vormen met de transformator Opdracht 1. Maak deze parallelschakeling met lampjes op de module 2. Draai eens een lampje los (of plaats een lampje dat stuk is). 3. Branden de andere lampjes nog? Welke schakeling gebruiken we om een slinger met kerstverlichting op het net (via een transformator natuurlijk) aan te sluiten? Kleur het juiste bolletje. O serieschakeling O parallelschakeling Waarom?.... Opgepast Als we onze stroomkring willen laten werken moeten we deze steeds van voeding voorzien. Alle componenten met een + en aanduiding moeten steeds op de juiste manier met het voedingscomponentje verbonden worden 26

27 7. De stroomkring van onze bloem Hieronder zie je een tekening van de stroomkring die we gebruiken op onze bloem, bekijk deze eens aandachtig en teken het stroomkringschema. Je kan kiezen uit onderstaande symbolen De betekenis is terug te vinden in je symbolentabel. 27

28 8. De bloem Als ons houten frame en de stroomkring klaar is moeten we nog op zoek naar een mooie afbeelding van een bloem en blaadjes. Het gemakkelijkst is natuurlijk via afbeeldingen in google ( Probeer bloemen te vinden met een zo rond mogelijke vorm, deze draaien beter. Knip de bloemen en blaadjes uit en plastificeer ze, zo zijn ze veel steviger. Probeer het middelpunt van je bloem terug te vinden, prik een klein gaatje met je passerpunt en schuif over de as van de motor. Door de lusterklem in je stroomkring kan je er nu ook een voorwaarde aan koppelen, neem eerst het volgende hoofdstuk eens door en dan... proberen maar. 28

29 9. De elektronische paneeltjes Opdracht Hieronder zie je foto s van de onderdelen van de bloem op zonne-energie en onderdelen van onze paneeltjes. Maak met een pijl een verbinding tussen gelijkaardige onderdelen. Bloem Materiaal paneeltjes 29

30 De paneeltjes Op de paneeltjes maken we elektrische stroomkringen. Wat hebben we dus nodig: - stroombron (transformator of batterij 9v) - geleiders - schakelaars - verbruikers - sensoren De componenten met elektrische signalen of stroomstoten. stroom (stroomkring gesloten) = 1 geen stroom (stroomkring open) = Ø a. Elektronische invoercomponenten Drukknop Schakelaar Lichtsluis Lichtsensor Temperatuursensor Geluidsensor 30

31 Om de sensoren in een stroomkring te laten functioneren werken we via een transistor. Transistor b. De uitvoercomponenten Lampje LEDje Motor Zoemer Relais 31

32 Opdracht De invoer- en uitvoercomponenten bestaan uit herkenbare onderdelen, waar kan je deze nog terugvinden? Maak een verbinding met pijlen. 32

33 c. De logische poorten We beschikken nog over minder herkenbare maar daarom niet minder belangrijke componenten, we noemen deze de logische poorten. 1. NIET- poort Deze poort draait alle signalen die hij ontvangt om. Van Ø (geen stroom) maakt de NIET- poort 1 (stroom) Van 1 (stroom) maakt de NIET poort Ø (geen stroom) We noemen deze poort ook wel een INVERTOR Zoek op Inverteren:.. Verbind een invoerelement met de ingang en een uitvoerelement met de uitgang van de NIET- poort. Vul proefondervindelijk de waarheidstabel verder aan. NIET- poort invoerelement ingang uitgang uitvoerelement 33

34 2. EN- poort Deze logische poort laat een uitvoerelement toe te werken als er aan een aantal voorwaarden is voldaan. Op onze module heeft de EN- poort twee ingangen, er moet aan twee voorwaarden tegelijkertijd voldaan worden. Voorbeeld: licht EN warm Je kan de EN- poort ook vergelijken met twee schakelaars die we in serie in een stroomkring plaatsen. Deze moeten ook beide aan staan of het lampje kan niet branden. Verbind twee invoerelementen met de ingangen en een uitvoerelement met de uitgang van de EN- poort. Vul proefondervindelijk de waarheidstabel verder aan. EN- poort invoer 1 invoer 2 ingang 1 ingang 2 uitgang uitvoer 34

35 3. OF- poort Deze logische poort laat een uitvoerelement toe te werken als er aan minstens één voorwaarde voldaan is. Op onze module heeft de OF-poort twee ingangen, er moet aan één (mag natuurlijk ook twee) voorwaarde(n) voldaan zijn. Voorbeeld: licht OF warm Je kan de OF-poort ook vergelijken met twee schakelaars die we parallel in een stroomkring plaatsen. Er moet maar één schakelaar aan staan om het lampje te laten branden. Verbind twee invoerelementen met de ingangen en een uitvoerelement met de uitgang van de OF-poort. Vul proefondervindelijk de waarheidstabel verder aan. OF-poort invoer 1 invoer 2 ingang 1 ingang 2 uitgang uitvoer 35

36 d. Extra componenten We beschikken nog over een paar extra componentjes waar we een aantal leuke dingen kunnen mee realiseren. Dit element geeft op een door onszelf te bepalen tempo elektrische impulsen Pulsgenerator Met dit element kunnen we met een draaiknop de spanning in een stroomkring verhogen of verlagen Potentiometer 36

37 10. Beroepen Er zijn vele interessante beroepen waar men met elektriciteit, hout, energie, te maken krijgt. Schrijf er eens drie op (groepswerk) Opdracht : Kleef hieronder ( of op een A4 blad) drie jobadvertenties die iets met kunststof te maken hebben. Welke richtingen op school (of een andere school) kan je volgen om één van bovenstaande beroepen te kunnen uitoefenen?... 37

38 11. Oefeningen met de paneeltjes Oefening 1 Maak de schakeling waarbij de bloem pas gaat draaien als het ook nog eens warm genoeg is. 15 min 38

39 Oefening 2 Maak de schakeling waarbij de bloem pas gaat draaien als het warm genoeg is en je in de buurt staat te zingen. 15 min 39

40 Oefening 3 Als je vader vergeet de koplampen van de wagen uit te schakelen wanneer hij het portier opent zoemt er een waarschuwingsalarm. Maak dit waarschuwingssysteem eens na op de module. 15 min Wat zou er gebeuren moest dit systeem niet in de wagen aanwezig zijn?.. 40

41 12. Kruiswoordraadsel Horizontaal 1. Toestel om zonnewarmte om te zetten in warm water. 3. Waar in België vinden we een waterpompcentrale? 4. Energiebron voor een kerncentrale. 5. petroleum is een... brandstof. 7. Basismateriaal van ons frame voor de bloem. 8. Uitvinder van de eerste batterij. 9. Onderdeel van een centrale dat de generator doet draaien. 10. Onze grootste energiebron. 12. Andere naam voor NIET-poort. 13. Toestel om netspanning om te zetten naar een lagere spanning. 14. Toestel om zonlicht om te zetten in elektriciteit. Verticaal 2. Opwarming van de aarde. 6. In een centrale koelt men het warme water af in een Plaats in Oekraïne waar een kernramp plaatsvond. 11. Wat komt er vrij bij het verbranden van fossiele brandstof? 41

42 13. Poortenpuzzel Opdracht: Volg de pijlen en geef het laatste signaal. (denk aan de waarheidstabellen) EN OF NIET OF EN Ø Ø EN Ø 1 EN NIET 1 1 OF EN Ø 1 OF NIET OF NIET 1 Ø EN OF 1 1 EN NIET OF NIET NIET Ø 1 EN NIET 42

43 14. Reflectie Hieronder vind je een reflectiefiche, geef jezelf of een ander groepslid een beoordeling. Zeer goed (zg): Ik ken er alles van en kan zo de leerkracht zijn plaats innemen. Goed (g): Ik weet er veel van, mits een beetje oefenen of opzoekingswerk gaat het zeker nog beter. Voldoende (v): Ik weet voldoende om me uit de slag te kunnen trekken, veel oefenen is de boodschap. Onvoldoende (o): Het kan veel beter, ik deed mijn best niet of moet eens met de leerkracht praten over een extra oefening. Reflectiefiche Wat wordt er van mij verwacht Ik kan 3 fossiele brandstoffen opnoemen. 3 = zg 2 = g 1 = v 0 = o Ik kan 3 groene energiebronnen geven. 3 = zg 2 = g 1 = v 0 = o Ik kan 3 voor- en/of nadelen geven van kernenergie. 3 = zg 2 = g 1 = v 0 = o Ik kan de drie onderdelen van het frame op maat zagen tolerantie 3mm. 3 juist = zg 2 = g 1 = v 0 = o Ik kan een eenvoudige stroomkring schetsen en benoemen. (4 grote delen) 4 juist = zg 3 = g 2 = v 1 of 0 = o Ik kan een stroomkring met motor als gebruiker maken. werken + juiste polariteit + juiste kleuren geleiders = zg werken + juiste polariteit maar foute kleuren geleiders = g werken + foute polariteit = v niet werken stroomkring = o Ik kan een aantal beroepen geven (eventueel via jobads) die met dit project te maken hebben. 3 = zg 2 = g 1 = v 0 = o Ik kan het bijhorende kruiswoordraadsel oplossen juiste antwoorden = zg juiste antwoorden = g 8-10 juiste antwoorden = v minder dan 8 juiste antw = o Ik kan een onderzoekje uitvoeren (zie onderzoeksblad) Attitude: stiptheid alle taken op tijd binnen = zg 1 taak te laat = g 2 taken te laat = v meer dan 2 taken te laat = o Attitude: orde en netheid Alle taken en mapje zijn ordelijk = zg 1 taak of map niet ordelijk = g 2 taken niet ordelijk = v 3 of meer taken niet ordelijk = o Attitude: oog hebben voor veiligheid (zie werkplaatsreglement) Ik neem steeds alle veiligheidsregels in acht = zg 1 opmerking ivm veiligheid = g 2 = v 3 of meer = o Mijn evaluatie Evaluatie leerkracht 43

44 15. Moeilijke woorden Moeilijke woorden die je niet begrijpt, schrijf je in de eerste kolom. Daarna zoek je met de ganse groep in een woordenboek of op het internet naar een verklaring, je bevindingen schrijf je in een groene kleur in de verklaringskolom. Woordjes die dan nog niet gevonden zijn leggen we voor aan de ganse klas en verduidelijken we in een zwarte kleur. Moeilijk woord Woordverklaring 44

Flipping the classroom

Flipping the classroom In dit projectje krijg je geen les, maar GEEF je zelf les. De leerkracht zal jullie natuurlijk ondersteunen. Dit zelf les noemen we: Flipping the classroom 2 Hoe gaan we te werk? 1. Je krijgt of kiest

Nadere informatie

Tablet of smartphone

Tablet of smartphone Inhoud Inhoud 2 Tablet of smartphone 3 1. Werkwijze 4 2. Thema s 6 1 Thema: fossiele brandstoffen 6 2 Thema: broeikaseffect en negatieve gevolgen 8 3 Thema: elektriciteit opwekken op de klassieke manier

Nadere informatie

ipad 1. Als je in dit projectboekje een QR code ontdekt kan je deze inscannen met QR scan app (application = toepassing)

ipad 1. Als je in dit projectboekje een QR code ontdekt kan je deze inscannen met QR scan app (application = toepassing) Nico Goddé Inhoud Inhoud 1 ipad 2 1. Probleemstelling 3 2. Technische realisatie 5-10 3. De stroomkring van onze boot 11-12 4. Serie-Parallelschakeling 13-16 5. Voorbeelden van een realisatie in beeld

Nadere informatie

Hoe kunnen we dat probleem oplossen? Door er zelf een te maken! Wij maken in dit project een bloem die reageert op het licht.

Hoe kunnen we dat probleem oplossen? Door er zelf een te maken! Wij maken in dit project een bloem die reageert op het licht. Bloemen hebben zonlicht nodig om te bloeien, sommigen gaan zelfs dicht als het donker wordt. We moeten ze ook steeds kunnen verzetten zodat ze kan geplaatst worden in de tuin, op de vensterbank, op het

Nadere informatie

Inhoud. ipad. Dit projectje is ipad vriendelijk, wat wil dit nu zeggen?

Inhoud. ipad. Dit projectje is ipad vriendelijk, wat wil dit nu zeggen? 1 Inhoud Inhoud 2 ipad 3 1. Probleemstelling 4 2. Zonnedouche 5-6 3. Realisatie zonnedouche 7-9 4. Water warm houden 10-11 5. Zonneboiler 12-16 6. Oefeningen met de paneeltjes 17 7. kruiswoordraadsel 18

Nadere informatie

Energie : elektriciteit : stroomkringen

Energie : elektriciteit : stroomkringen Energie : elektriciteit : stroomkringen De netspanning is uitgevallen! Pas dan merk je wat elektriciteit voor ons betekent. Geen licht, geen computer, geen playstation, het eten op het elektrisch fornuis

Nadere informatie

Alternatieve energiebronnen

Alternatieve energiebronnen Alternatieve energiebronnen energie01 (1 min, 5 sec) energiebronnen01 (2 min, 12 sec) Windenergie Windmolens werden vroeger gebruikt om water te pompen of koren te malen. In het jaar 650 gebruikte de mensen

Nadere informatie

Tablet of smartphone

Tablet of smartphone Inhoud Inhoud...2 ipad...3 1. Probleemstelling 2. Ontwerpen - Ontwerpprobleem...9 - Criteria en normen...10 - Ontwerpoplossingen ifv criteria...11 - Ontwerpoplossingen kiezen en verantwoorden...13 - Ontwerpoplossingen

Nadere informatie

Dit projectje is ipad vriendelijk, wat wil dit nu zeggen?

Dit projectje is ipad vriendelijk, wat wil dit nu zeggen? Dit projectje is ipad vriendelijk, wat wil dit nu zeggen? 1. Als je in dit projectboekje een QR code ontdekt kan je deze inscannen met QR scan app (application = toepassing) Probeer maar eens Nu verschijnen

Nadere informatie

1.1 Hoe branden de lampen?

1.1 Hoe branden de lampen? 1.1 Hoe branden de lampen? In deze eerste opdracht ga je aan de slag met parallel- en serieschakelingen. De auto op de tekening heeft vier lampen met elk twee contactpunten, een accu en een contactsleutel

Nadere informatie

Tablet of smartphone

Tablet of smartphone Inhoud Inhoud...2 ipad...3 1. Probleemstelling - Behoefte...4 - Opdracht...5 2. Ontwerpen - Analyseren...9 - Criteria en normen...10 - Ontwerpoplossingen ifv criteria...11 - Ontwerpoplossingen kiezen en

Nadere informatie

OPDRACHT 1 Vul zelf de juiste fase in.

OPDRACHT 1 Vul zelf de juiste fase in. Het technologisch proces. Om een technisch probleem op te lossen gaan we altijd werken volgens een bepaalde methode. OPDRACHT 1 Vul zelf de juiste fase in. FASE 1:.. We willen zelf een voorwerp maken om

Nadere informatie

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec)

Kernenergie. kernenergie01 (1 min, 22 sec) Kernenergie En dan is er nog de kernenergie! Kernenergie is energie opgewekt door kernreacties, de reacties waarbij atoomkernen zijn betrokken. In een kerncentrale splitst men uraniumkernen in kleinere

Nadere informatie

1. Probleemstelling. 1. Staan jou boeken op je kamer ook zo slordig? Hoe lossen we dat op?

1. Probleemstelling. 1. Staan jou boeken op je kamer ook zo slordig? Hoe lossen we dat op? 1. Probleemstelling 1. Staan jou boeken op je kamer ook zo slordig? Hoe lossen we dat op? 2. We gaan tijdens de lessen TO een boekensteun maken, probeer aan de hand van het model in de klas de verschillende

Nadere informatie

Inhoud Moeilijke woorden

Inhoud Moeilijke woorden Inhoud Inhoud 2 ipad 3 1. Probleemstelling 4 2. Technisch proces 5 3. Behoefte 6 4. Ontwerpen 8 1. Opdrachten analyseren 8 2. Conceptschets of voorontwerp 8 3. Realisatieschets of definitiefontwerp 9 4.

Nadere informatie

Om een technisch probleem op te lossen gaan we altijd werken volgens een bepaalde methode. OPDRACHT 1 Vul zelf de juiste fase in. FASE 1:..

Om een technisch probleem op te lossen gaan we altijd werken volgens een bepaalde methode. OPDRACHT 1 Vul zelf de juiste fase in. FASE 1:.. et technologisch proces. 2,7 B T S 2,9 T S Om een technisch probleem op te lossen gaan we altijd werken volgens een bepaalde methode. OPDRACT 1 Vul zelf de juiste fase in. FASE 1:.. We willen zelf een

Nadere informatie

Tablet of smartphone

Tablet of smartphone Inhoud Inhoud 2 ipad & smartphone 3 1. Probleemstelling 4 1 Behoefte 4 2 Opdracht 5 2. Ontwerpen 9 1 Analyseren 9 2 Criteria & normen 10 3 Ontwerpoplossingen in functie van criteria 11 4 Ontwerpoplossingen

Nadere informatie

E n e r g i e e x p e r i m e n t e n Science

E n e r g i e e x p e r i m e n t e n Science 1 2 3. 9 8 7 E n e r g i e e x p e r i m e n t e n Science N. B. De OPITEC bouwpakketten zijn gericht op het onderwijs. 1 Wat je nodig hebt: Voor de motorhouder: Voor de ventilator: 1 grote houten schijf

Nadere informatie

Theorie: Energieomzettingen (Herhaling klas 2)

Theorie: Energieomzettingen (Herhaling klas 2) les omschrijving 12 Theorie: Halfgeleiders Opgaven: halfgeleiders 13 Theorie: Energiekosten Opgaven: Energiekosten 14 Bespreken opgaven huiswerk Opgaven afmaken Opgaven afmaken 15 Practicumtoets (telt

Nadere informatie

Vrij Technisch Instituut Grote Hulststraat Tielt tel fax

Vrij Technisch Instituut Grote Hulststraat Tielt tel fax De elektrische installatie in een woning heeft heel wat elektrische circuits. Een elektrisch circuit of een elektrische stroomkring is opgebouwd uit een stroombron, een verbruiker, een schakelaar en geleiders.

Nadere informatie

inkijkexemplaar Energie voor de lamp Techniek 1

inkijkexemplaar Energie voor de lamp Techniek 1 Nota s: Energie voor de lamp 1. Probleemstelling 50 2. Transport van elektriciteit in een kring 50 2.1. Wat is een elektrische stroomkring? 50 2.2. Stromen van water - stromen van elektriciteit 51 2.3.

Nadere informatie

1 ENERGIE Inleiding Het omzetten van energie Fossiele brandstoffen Duurzame energiebronnen

1 ENERGIE Inleiding Het omzetten van energie Fossiele brandstoffen Duurzame energiebronnen 1 ENERGIE... 2 1.1. Inleiding... 2 1.2. Het omzetten van energie... 2 1.3. Fossiele brandstoffen... 5 1.4. Duurzame energiebronnen... 7 1.5. Kernenergie... 9 1.6. Energie besparen... 10 1.7. Energieverbruik

Nadere informatie

Lees eerst bij Uitleg leerlingen, proef 1 alles over de onderdelen van de elektrische kringloop. stroomkring 1 stroomkring 2

Lees eerst bij Uitleg leerlingen, proef 1 alles over de onderdelen van de elektrische kringloop. stroomkring 1 stroomkring 2 Lees eerst bij Uitleg leerlingen, proef 1 alles over de onderdelen van de elektrische kringloop. Bekijk de twee stroomkringen op de foto s hieronder. stroomkring 1 stroomkring 2 Noem voor beide stroomkringen

Nadere informatie

www.praktischtechniek.nl

www.praktischtechniek.nl D. Bekijk nu de andere zaklampen. Vul de tabel in. Werken alle zaklampen? Ja / nee Omdat: Welke zaklamp schijnt het langst? Techniekkit: Noord Nederland Domein: Energie omzetting Competentie: Ontwerpen

Nadere informatie

Fossiele brandstoffen? De zon is de bron!

Fossiele brandstoffen? De zon is de bron! Energie 5 en 6 3 Fossiele brandstoffen? De zon is de bron! Filmpjes werkblad Doelen Begrippen Materialen Duur De leerlingen: weten dat fossiele brandstoffen hele oude resten van planten zijn. kunnen een

Nadere informatie

1. Probleemstelling. Hoe kunnen we dit probleem oplossen?

1. Probleemstelling. Hoe kunnen we dit probleem oplossen? 1. Probleemstelling 1. Als we in de zomer buiten in de tuin spelen of een lekkere barbecue organiseren hebben we wel eens last van opdringerige wespen. De wespen worden aangetrokken door zoetigheid zoals

Nadere informatie

Om een technisch probleem op te lossen gaan we altijd werken volgens een bepaalde methode. OPDRACHT 1 Vul zelf de juiste fase in.

Om een technisch probleem op te lossen gaan we altijd werken volgens een bepaalde methode. OPDRACHT 1 Vul zelf de juiste fase in. Het technologisch proces. ET 2,7 B T S ET 2,9 T S Om een technisch probleem op te lossen gaan we altijd werken volgens een bepaalde methode. OPDRACHT 1 Vul zelf de juiste fase in. FASE 1:.. We willen zelf

Nadere informatie

Project. Laurence Deckers

Project. Laurence Deckers Naam: Klas: Project Laurence Deckers Inhoudstafel Inhoudstafel. 2 Tablet of smartphone.. 3 1. Probleemsteling 4 Behoefte 4 2. Onderzoekjes 5 3. Technische systeem ontwerpen.. 6 Criteria 7 Het spriaal..

Nadere informatie

Tablet of smartphone

Tablet of smartphone De koffie drone Inhoud Inhoud...2 ipad...3 1. Probleemstelling...4 2. De drone als technisch systeem analyseren...5 3. Onderzoekjes doen...8 4. Ontwerpen...9 5. Realiseren...15 6. In gebruik nemen...20

Nadere informatie

[Samenvatting Energie]

[Samenvatting Energie] [2014] [Samenvatting Energie] [NATUURKUNDE 3 VWO HOOFDSTUK 4 WESLEY VOS 0 Paragraaf 1 Energie omzetten Energiesoorten Elektrisch energie --> stroom Warmte --> vb. de centrale verwarming Bewegingsenergie

Nadere informatie

Lessuggesties energie Ter voorbereiding van GLOW. Groep 6, 7, 8

Lessuggesties energie Ter voorbereiding van GLOW. Groep 6, 7, 8 Lessuggesties energie Ter voorbereiding van GLOW Groep 6, 7, 8 Eindhoven, 8 september 2011 In het kort In deze lesbrief vind je een aantal uitgewerkte lessen waarvan je er één of meerdere kunt uitvoeren.

Nadere informatie

Om een lampje te laten branden moet je er een elektrische stroom door laten lopen. Dat lukt alleen, als je een gesloten stroomkring maakt.

Om een lampje te laten branden moet je er een elektrische stroom door laten lopen. Dat lukt alleen, als je een gesloten stroomkring maakt. Samenvatting door een scholier 983 woorden 8 april 2011 6,8 988 keer beoordeeld Vak Methode NaSk Nova Natuurkunde H5 par 1 t/m 5 samenvatting Par. 1 Een stroomkring maken Om een lampje te laten branden

Nadere informatie

6,3. Werkstuk door een scholier 1843 woorden 2 december keer beoordeeld. Inleiding

6,3. Werkstuk door een scholier 1843 woorden 2 december keer beoordeeld. Inleiding Werkstuk door een scholier 1843 woorden 2 december 2003 6,3 32 keer beoordeeld Vak ANW Inleiding Energie is iets dat altijd in de buurt is. Bijvoorbeeld een boterham eten, tanken en wassen. Het meeste

Nadere informatie

Techniek? Electrospel. Voorbereidende doe-les groep 8. [Geef tekst op]

Techniek? Electrospel. Voorbereidende doe-les groep 8. [Geef tekst op] Techniek? Electrospel Voorbereidende doe-les groep 8 [Geef tekst op] Inhoud van de Doe-les Elektriciteit In deze doe-les ga je aan de gang met techniek om je heen. We gaan daarbij vooral kijken naar elektriciteit

Nadere informatie

Energie. Jouw werkbladen. In de klas. Ontdek zélf hoe de wereld werkt! Naam: Klas: Energie Onderbouw havo/vwo Leerlingen In de klas versie 04-2014 1

Energie. Jouw werkbladen. In de klas. Ontdek zélf hoe de wereld werkt! Naam: Klas: Energie Onderbouw havo/vwo Leerlingen In de klas versie 04-2014 1 Energie Jouw werkbladen In de klas Naam: Klas: Ontdek zélf hoe de wereld werkt! Energie Onderbouw havo/vwo Leerlingen In de klas versie 04-2014 1 Energie op aarde Energie, fossiele brandstoffen, groene

Nadere informatie

3.4.3 Plaatsing van de meters in een stroomkring

3.4.3 Plaatsing van de meters in een stroomkring 1 De stroom- of ampèremeter De ampèremeter is een meetinstrument om elektrische stroom te meten. De sterkte van een elektrische stroom wordt uitgedrukt in ampère, vandaar de naam ampèremeter. Voorstelling

Nadere informatie

Astronaut van de toekomst

Astronaut van de toekomst Astronaut van de toekomst INHOUD WORKSHOP 1. BOUW DE SAPI-RAKET IN LEGO Aan de hand van een bouwschema bouw je een unieke raket in Lego. 2. LAAT DE LEDJES BRANDEN Door gebruik te maken van zonne-energie

Nadere informatie

INLEIDING. Veel succes

INLEIDING. Veel succes INLEIDING In de eerste hoofdstukken van de cursus meettechnieken verklaren we de oorsprong van elektrische verschijnselen vanuit de bouw van de stof. Zo leer je o.a. wat elektrische stroom en spanning

Nadere informatie

DVD speler. mobiele telefoon. verwarming. Lees de uitleg over meten. en energie meten. Zet een X bij het juiste antwoord.

DVD speler. mobiele telefoon. verwarming. Lees de uitleg over meten. en energie meten. Zet een X bij het juiste antwoord. Lees het verhaal van Sjoerd en maak de opdracht. Zet een X bij de apparaten die energie verbruiken. Dit is de kamer van Sjoerd. Hij heeft veel apparaten. Het zijn er meer dan 10!!. Ze gebruiken allemaal

Nadere informatie

VANTEK Discovery set. N. B. De OPITEC bouwpakketten zijn gericht op het onderwijs. N991240#1

VANTEK Discovery set. N. B. De OPITEC bouwpakketten zijn gericht op het onderwijs. N991240#1 9 9 1. 2 4 0 VANTEK Discovery set N. B. De OPITEC bouwpakketten zijn gericht op het onderwijs. 1 Inhoudsopgave Binair rekenen Pulse en Countermodule blz. 3 Informatieverwerking Input en outputmodules blz.

Nadere informatie

Geleider: (metaal) hierin kunnen elektronen bewegen, omdat de buitenste elektronen maar zwak aangetrokken worden tot de kern (vrije elektronen)

Geleider: (metaal) hierin kunnen elektronen bewegen, omdat de buitenste elektronen maar zwak aangetrokken worden tot de kern (vrije elektronen) Boekverslag door B. 1240 woorden 16 juni 2015 7.6 10 keer beoordeeld Vak Methode Natuurkunde Pulsar Hoofdstuk 3, Elektriciteit 1 1 Lading en stroom Elektrische lading kan positief of negatief zijn. Gelijke

Nadere informatie

Werkstuk elektriciteit Mees Kleefmann Groep 7a Oktober 2010. Elektriciteit

Werkstuk elektriciteit Mees Kleefmann Groep 7a Oktober 2010. Elektriciteit Werkstuk elektriciteit Mees Kleefmann Groep 7a Oktober 2010 Elektriciteit Inhoudsopgave 1 - Wat is elektriciteit? 2 - Statische elektriciteit 3 - Stromende elektriciteit maken met een dynamo 4 - Elektriciteit

Nadere informatie

5,4. Spreekbeurt door een scholier 1606 woorden 21 mei keer beoordeeld. Nederlands. A. Er zijn verschillende soorten en vormen van energie.

5,4. Spreekbeurt door een scholier 1606 woorden 21 mei keer beoordeeld. Nederlands. A. Er zijn verschillende soorten en vormen van energie. Spreekbeurt door een scholier 1606 woorden 21 mei 2003 5,4 169 keer beoordeeld Vak Nederlands A. Er zijn verschillende soorten en vormen van energie. Ik ga deze spreekbeurt houden over energie. Verschillende

Nadere informatie

Tablet of smartphone

Tablet of smartphone Inhoud Inhoud 2 Tablet of smartphone 3 1. Probleemstelling 4 1 Behoefte 4 2 Technisch proces 5 2. Ontwerpen 8 1 Ontwerpprobleem analyseren 8 2 Criteria & normen 9 3 Ontwerpoplossing bedenken 10 4 Geschikte

Nadere informatie

Dit dossier bestaat uit verschillende fiches, waar jullie in de klas mee aan de slag kunnen.

Dit dossier bestaat uit verschillende fiches, waar jullie in de klas mee aan de slag kunnen. INTRODUCTIE Waarom minder energie verbruiken? We hebben elke dag energie nodig om van alles en nog wat te kunnen doen; koken, onszelf warm houden, machines laten werken Die energie maken kan op heel veel

Nadere informatie

Elektriciteit. Hoofdstuk 2

Elektriciteit. Hoofdstuk 2 Elektriciteit Hoofdstuk 2 (het blijft spannend) Om de lamp te laten branden moet er een gesloten stroomkring zijṇ Om de lamp te laten branden moet er een gesloten stroomkring zijṇ Om de lamp te laten branden

Nadere informatie

Energie Rijk. Lesmap Leerlingen

Energie Rijk. Lesmap Leerlingen Energie Rijk Lesmap Leerlingen - augustus 2009 Inhoudstafel Inleiding! 3 Welkom bij Energie Rijk 3 Inhoudelijke Ondersteuning! 4 Informatiefiches 4 Windturbines-windenergie 5 Steenkoolcentrale 6 STEG centrale

Nadere informatie

Alles om je heen is opgebouwd uit atomen. En elk atoom is weer bestaat uit protonen, elektronen en neutronen.

Alles om je heen is opgebouwd uit atomen. En elk atoom is weer bestaat uit protonen, elektronen en neutronen. 2 ELEKTRICITEITSLEER 2.1. Inleiding Je hebt al geleerd dat elektriciteit kan worden opgewekt door allerlei energievormen om te zetten in elektrische energie. Maar hoe kan elektriciteit ontstaan? En waarom

Nadere informatie

Elektriciteit. Inlage

Elektriciteit. Inlage Elektriciteit Inlage Proef 1 Batterijen - Werkblad 1 - Potlood - Verschillende batterijen Bekijk de verschillende batterijen. Maak nu je werkblad. Proef 2 Brandend lampje - 1 Lampje (nr. 14) - Hittedraad

Nadere informatie

Elektrische techniek

Elektrische techniek AOC OOST Almelo Groot Obbink 01-09-2013 . Zowel in huis als bij voertuigen heb je met elektriciteit te maken. Hoe zit een meterkast in elkaar? Hoe werkt een elektrisch ontstekingssysteem van een motor?

Nadere informatie

Blad 1. Voor het simulatiespel: 100 gele kaartjes (de energiepunten) 2 A6 met lampsymbool 1 A6 met batterijsymbool. Tijd Totaal 60 minuten.

Blad 1. Voor het simulatiespel: 100 gele kaartjes (de energiepunten) 2 A6 met lampsymbool 1 A6 met batterijsymbool. Tijd Totaal 60 minuten. Les in het kort De leerlingen onderzoeken op welke manieren je twee of meer lampjes op één batterij kunt aansluiten (parallel of serie) en welk effect dat heeft op de felheid van de lampjes. Ze gaan uitproberen

Nadere informatie

Energie en milieu. Klas : Naam : Datum: OPDRACHT Nr : TE 30. Zoekopdracht milieuproblemen

Energie en milieu. Klas : Naam : Datum: OPDRACHT Nr : TE 30. Zoekopdracht milieuproblemen Klas : Naam : Datum: OPDRACHT Nr : TE 30 Energie en milieu Zoekopdracht milieuproblemen Je gaat uitzoeken hoe energieverbruik milieuvervuiling veroorzaakt. Je noteert in de tabel hoe jullie deze zoekopdracht

Nadere informatie

Project Energie. Week 1ABC: Mens en dier

Project Energie. Week 1ABC: Mens en dier Project Energie. Week 1ABC: Mens en dier Info: Wat is energie? Energie geeft kracht, licht, warmte en beweging. De zon geeft ons licht en warmte. Voedsel is de brandstof van mensen en dieren. Door te eten

Nadere informatie

Werkbladen In de klas. Energie. Naam. onderbouw havo/vwo School. Klas

Werkbladen In de klas. Energie. Naam. onderbouw havo/vwo School. Klas Werkbladen In de klas Energie Naam onderbouw havo/vwo School Klas Energie op aarde Energie, fossiele brandstoffen, groene stroom en duurzaamheid. Je hoort er vast wel eens iets over. Maar wat betekent

Nadere informatie

DAT VERDIENT EEN BLOEMETJE!

DAT VERDIENT EEN BLOEMETJE! 1B DAT VERDIENT EEN BLOEMETJE! - Tuinbouw - "ik hoor en ik vergeet, ik zie en ik onthoud, maar ik doe en ik begrijp" Naam:... Klas:... 1 Probleem Binnen enkele weken is het weer infodag en de directie

Nadere informatie

Mens en techniek. VMBO BASIS en KADER, leerjaar 2. Figuur 1 (Illustratie uit Microsoft Word)

Mens en techniek. VMBO BASIS en KADER, leerjaar 2. Figuur 1 (Illustratie uit Microsoft Word) Mens en techniek VMBO BASIS en KADER, leerjaar 2 Figuur 1 (Illustratie uit Microsoft Word) 1 ENERGIE... 2 1.1. Inleiding... 2 1.2. Het omzetten van energie... 3 1.3. Het omzetten van energie - Opdrachten...

Nadere informatie

Les De productie van elektriciteit

Les De productie van elektriciteit LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Les De productie van elektriciteit Werkblad Doe de stekker in het stopcontact en je hebt licht, geluid, beeld, beweging... Allemaal dankzij elektriciteit. Maar waar komt dat

Nadere informatie

Alternatieve energieopwekking

Alternatieve energieopwekking Alternatieve energieopwekking Energie wordt al tientallen jaren opgewekt met een paar energiebronnen: Kolen Gas Olie Kernenergie De eerste drie vallen onder de fossiele brandstoffen. Fossiele brandstoffen

Nadere informatie

Elektriciteit, wat is dat eigenlijk?

Elektriciteit, wat is dat eigenlijk? Achtergrondinformatie voor de leerkracht Te gebruiken begrippen tijdens de les. Weetje!! Let op de correcte combinatie lampjes en batterijen -- 1,2 V lampjes gebruiken met de AA-batterijen van 1,5 V ---

Nadere informatie

6.0 Elektriciteit 1 www.natuurkundecompact.nl

6.0 Elektriciteit 1 www.natuurkundecompact.nl 6.0 Elektriciteit 1 www.natuurkundecompact.nl 6.1 a Stroomkring b Geleiders en isolatoren 6.2 Chemische spanningsbron 6.3 a Schakelingen b Schakelingen (Crocodile) 6.4 a Stroom meten (Crocodile) b Schakelingen

Nadere informatie

ETC ontdek energie voorbereidende les Leerjaar PO groep 6, 7 en 8. Een les ter voorbereiding op een workshop bij het hightechbedrijf ETC Nederland.

ETC ontdek energie voorbereidende les Leerjaar PO groep 6, 7 en 8. Een les ter voorbereiding op een workshop bij het hightechbedrijf ETC Nederland. TITEL ETC ontdek energie voorbereidende les Leerjaar PO groep 6, 7 en 8. Type les Een les ter voorbereiding op een workshop bij het hightechbedrijf ETC Nederland. Lesduur 45 minuten. Omschrijving van de

Nadere informatie

Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid

Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Leerkrachtinformatie Groep 8 - Les 4 Duurzaamheid Lesduur: 30 minuten (zelfstandig) DOEL De leerlingen weten wat de gevolgen zijn van energie verbruik. De leerlingen weten wat duurzaamheid is. De leerlingen

Nadere informatie

1 TECHNOLOGISCHE OPVOEDING LEERKRACHTENFICHE. Hoofdthema: elektriciteit / energie Onderwerp : Eenvoudige stroomkring maken Doelgroep: 2 e graad

1 TECHNOLOGISCHE OPVOEDING LEERKRACHTENFICHE. Hoofdthema: elektriciteit / energie Onderwerp : Eenvoudige stroomkring maken Doelgroep: 2 e graad 1 TECHNOLOGISCHE OPVOEDING LEERKRACHTENFICHE Hoofdthema: elektriciteit / energie Onderwerp : Eenvoudige stroomkring maken Doelgroep: 2 e graad Timing: 1 á 2 lestijden De les in het kort: De leerlingen

Nadere informatie

INLEIDING Bovendien vervuilen diezelfde energiebronnen onze planeet!

INLEIDING Bovendien vervuilen diezelfde energiebronnen onze planeet! INLEIDING Waarom minder energie verbruiken? We hebben elke dag energie nodig om van alles en nog wat te kunnen doen: koken, verwarmen, machines laten werken Die energie maken kan op heel veel verschillende

Nadere informatie

Jij en energie: zonne-energie

Jij en energie: zonne-energie De oneindige bron: Zonne-energie Passieve zonne-energie Een soort zonne-energie zal je al snel kunnen bedenken en dat is passieve zonne-energie. Passieve zonne-energie is energie waar je niets voor hoeft

Nadere informatie

Basis Elektriciteit 1B Leerkrachtenbundel

Basis Elektriciteit 1B Leerkrachtenbundel Basis Elektriciteit 1B Leerkrachtenbundel Opbouw cursus - De cursus is opgebouwd in verschillende delen. Het eerste deel bestaat uit de werkblaadjes met de theorie met bijhorende onderzoeksopdrachten.

Nadere informatie

Elektriciteit en stroom, wat is het? Proefjes met stroom en electriciteit

Elektriciteit en stroom, wat is het? Proefjes met stroom en electriciteit Energie 5 en 6 2 Elektriciteit en stroom, wat is het? Proefjes met stroom en electriciteit Doelen Begrippen Materialen De leerlingen: begrijpen hoe elektriciteit en stroom ontstaan, als een brandstof wordt

Nadere informatie

6 Elektriciteit. Pulsar 1-2 vwo/havo uitwerkingen 2012 Noordhoff Uitgevers 1. 6.1 Elektriciteit om je heen. 1 Het juiste antwoord is D: 5000 V.

6 Elektriciteit. Pulsar 1-2 vwo/havo uitwerkingen 2012 Noordhoff Uitgevers 1. 6.1 Elektriciteit om je heen. 1 Het juiste antwoord is D: 5000 V. 6 Elektriciteit 6.1 Elektriciteit om je heen 1 Het juiste antwoord is D: 5000 V. 2 Overeenkomst: beide leveren elektrische energie. Verschil: stopcontact levert een hoge (wissel)spanning en een batterij

Nadere informatie

Hier brandt de lamp. Klas:.. Hier brandt de lamp Blz 1 / 13 Cremers François, Boutsen Ingrid, Kenens Hilde

Hier brandt de lamp. Klas:.. Hier brandt de lamp Blz 1 / 13 Cremers François, Boutsen Ingrid, Kenens Hilde Hier brandt de lamp. Naam: Klas:.. Hier brandt de lamp Blz 1 / 13 Opdracht 1. Wat werkt met elektriciteit. 1. Welk toestel heeft elektriciteit nodig om de kunnen werken? Zet een kruisje onder JA of NEEN.

Nadere informatie

Lessen in Elektriciteit

Lessen in Elektriciteit Lessen in Elektriciteit Door: Gaby Sondagh en Isabel Duin Eckartcollege Tegenwoordig kunnen we niet zonder elektriciteit. Het licht in de klas, de computers waar je op werkt en allerlei andere apparaten

Nadere informatie

Wist je, dat jij zelf bestaat uit vele miljoenen atomen en dus evenzo veel miljoenen batterijtjes?

Wist je, dat jij zelf bestaat uit vele miljoenen atomen en dus evenzo veel miljoenen batterijtjes? 1 Wat is elektriciteit? Elektriciteit is de bouwsteen van alles wat bestaat. Het is de energie die overal in de natuur voorkomt, in de vorm van uiterst kleine dingetjes, die atomen worden genoemd. Alles

Nadere informatie

R Verklaar alle antwoorden zo goed mogelijk

R Verklaar alle antwoorden zo goed mogelijk PROEFWERK TECHNOLOGIE VWO MODULE 6 ELECTRICITEIT VRIJDAG 19 maart 2010 R Verklaar alle antwoorden zo goed mogelijk 2P 2P 2P Opgave 1 Tup en Joep willen allebei in bed lezen. Ze hebben allebei een fietslampje.

Nadere informatie

5 Elektriciteit. 5.1 Elektriciteit om je heen

5 Elektriciteit. 5.1 Elektriciteit om je heen 5 Elektriciteit 5.1 Elektriciteit om je heen 2 Overeenkomst: beide leveren elektriciteit. Verschil: stopcontact levert een hoge spanning en een batterij levert een lage spanning 3 spanningsbron volt penlight

Nadere informatie

Begrippen. Broeikasgas Gas in de atmosfeer dat de warmte van de aarde vasthoudt en zo bijdraagt aan het broeikaseffect.

Begrippen. Broeikasgas Gas in de atmosfeer dat de warmte van de aarde vasthoudt en zo bijdraagt aan het broeikaseffect. LESSENSERIE ENERGIETRANSITIE Informatieblad Begrippen Biobrandstof Brandstof die gemaakt wordt van biomassa. Als planten groeien, nemen ze CO 2 uit de lucht op. Bij verbranding van de biobrandstof komt

Nadere informatie

Elektriciteit. Wat is elektriciteit

Elektriciteit. Wat is elektriciteit Elektriciteit Wat is elektriciteit Elektriciteit kun je niet zien, niet ruiken, niet proeven, maar wel voelen. Dit voelen kan echter gevaarlijk zijn dus pas hier voor op. Maar wat is het dan wel? Hiervoor

Nadere informatie

Is het nu geleider of isolator?

Is het nu geleider of isolator? Is het nu geleider of isolator? De leerkracht zal alles uitleggen. Luister goed en vul de onderstaande vragen in. Alles zal verschijnen op een PowerPoint. 1. Duid op de onderstaande foto de geleider en

Nadere informatie

Module 4 Energie. Vraag 3 Een bron van "herwinbare" energie is: A] biomassa B] de zon C] steenkool D] aardolie E] bewegend water

Module 4 Energie. Vraag 3 Een bron van herwinbare energie is: A] biomassa B] de zon C] steenkool D] aardolie E] bewegend water Module 4 Energie Vraag 1 Wat hoort bij het indirect energieverbruik van een apparaat? Kies het BESTE antwoord A] De energie wat het apparaat nuttig verbruikt. B] De energie die het apparaat niet nuttig

Nadere informatie

NASK1 SAMENVATTING ELEKTRICITEIT. Wanneer loopt er stroom? Schakelingen

NASK1 SAMENVATTING ELEKTRICITEIT. Wanneer loopt er stroom? Schakelingen NASK1 SAMENVATTING ELEKTRICITEIT Wanneer loopt er stroom? Elektrische apparaten werken alleen als er een stroom door loopt. Om de stroom te laten lopen is er altijd een spanningsbron nodig. Dat kan een

Nadere informatie

Team 5: Natuur. Onderzoek naar de natuurlijke zonnecel

Team 5: Natuur. Onderzoek naar de natuurlijke zonnecel Zonnepanelen op school Team 5: Natuur Onderzoek naar de natuurlijke zonnecel Jullie gaan onderzoeken of de plant een zonnecel is en wie daar gebruik van maken 1. SAMENWERKEN IN EEN TEAM Jullie gaan samenwerken

Nadere informatie

1. Inleiding. Lesfiche 1. Zoek de stroombron! Op zoek naar de stroombron

1. Inleiding. Lesfiche 1. Zoek de stroombron! Op zoek naar de stroombron Op zoek naar de stroombron Lesfiche Zoek de stroombron!. Inleiding Niets lijkt ons zo evident als elektriciteit die rijkelijk en onophoudelijk uit een stopcontact stroomt. Er zit echter wel een helse krachttoer

Nadere informatie

Naam: Thijs. Groep: 6/7. School: St.Willibrordusschool

Naam: Thijs. Groep: 6/7. School: St.Willibrordusschool Naam: Thijs Groep: 6/7 School: St.Willibrordusschool 1 Voorwoord Voor je ligt het werkstuk van Thijs. Dit werkstuk gaat over zonne-energie. Ik kwam op het idee voor dit onderwerp toen papa en mama ook

Nadere informatie

1. Probleemstelling. Wij maken van drankblikjes uit de PMD-zak nieuwe voorwerpen en dragen zo ook ons steentje bij tot het recyclageproces.

1. Probleemstelling. Wij maken van drankblikjes uit de PMD-zak nieuwe voorwerpen en dragen zo ook ons steentje bij tot het recyclageproces. 1. Probleemstelling We leven in een consumptiemaatschappij en produceren meer dan 450 kg huishoudelijk afval per persoon per jaar. Al ons afval mogen we zo maar niet in de natuur achterlaten, maar wat

Nadere informatie

Elektrische energie. energie01 (1 min, 47 sec)

Elektrische energie. energie01 (1 min, 47 sec) Elektrische energie In huishoudens is elektrische energie de meest gebruikte vorm van energie. In Nederland zijn bijna alle huizen aangesloten op het netwerk van elektriciteitskabels. Achter elk stopcontact

Nadere informatie

Werkstuk Natuurkunde Elektriciteit

Werkstuk Natuurkunde Elektriciteit Werkstuk Natuurkunde Elektriciteit Werkstuk door een scholier 1442 woorden 23 maart 2006 5,8 154 keer beoordeeld Vak Natuurkunde Inleiding Wat gebeurt er als er in Nederland de stroom uit valt? Dat is

Nadere informatie

Stroomkring XL handleiding voor leerkrachten

Stroomkring XL handleiding voor leerkrachten Stroomkring XL Inleiding Dagelijks verbruiken we elektriciteit. Maar toch is elektriciteit een heel abstract begrip. Waar komt elektriciteit vandaan? En wat gebeurt er precies wanneer we thuis de schakelaar

Nadere informatie

Project. Laurence Deckers

Project. Laurence Deckers Naam: Klas: Project Laurence Deckers Inhoudstafel Inhoudstafel. 2 Tablet of smartphone.. 3 1. Probleemsteling 4 Behoefte 4 Een constructie 5 Specifieke vormen 6 Profielen 7 Onderzoekjes. 8 2. Technische

Nadere informatie

Leerlingenbundels Technologische Opvoeding

Leerlingenbundels Technologische Opvoeding Leerlingenbundels Technologische Opvoeding 1 Thema: Energie Naam:... Klas: Datum:... Nr.:. 2 1 Energie experimenten Science 1.1 Inleidende opdracht rond energie Als je zegt: "Ik heb vandaag geen energie.

Nadere informatie

1 ENERGIE Inleiding Het omzetten van energie - Opdrachten Fossiele brandstoffen - Opdrachten

1 ENERGIE Inleiding Het omzetten van energie - Opdrachten Fossiele brandstoffen - Opdrachten 1 ENERGIE... 2 1.1. Inleiding... 2 1.2. Het omzetten van energie - Opdrachten... 2 1.3. Fossiele brandstoffen - Opdrachten... 4 1.4. Duurzame energiebronnen - Opdrachten... 6 1.5. Kernenergie - Opdrachten...

Nadere informatie

Logische schakelingen

Logische schakelingen Logische schakelingen Logische schakelingen Stel: we maken een schakeling met twee schakelaars en één lamp. Dan kunnen we dat op de volgende manieren doen: We maken een serieschakeling van de twee schakelaars:

Nadere informatie

2 Elektriciteit Elektriciteit. 1 A De aal heeft ca 4000 elektrische cellen van 0,15 volt, die in serie geschakeld zijn.

2 Elektriciteit Elektriciteit. 1 A De aal heeft ca 4000 elektrische cellen van 0,15 volt, die in serie geschakeld zijn. 2 Elektriciteit 1 2.1 Elektriciteit 1 A De aal heeft ca 4000 elektrische cellen van 0,15 volt, die in serie geschakeld zijn. 2 mp3-speler dynamo fiets accu lamp op je kamer stopcontact auto batterij 3

Nadere informatie

Blad 1. Het simulatiespel Bijlage - Simulatiespel 100 gele kaartjes = energiepunten. Digibord Afbeelding van technische tekening

Blad 1. Het simulatiespel Bijlage - Simulatiespel 100 gele kaartjes = energiepunten. Digibord Afbeelding van technische tekening Les in het kort De leerlingen onderzoeken op welke manieren je twee of meer lampjes op één batterij kunt aansluiten (parallel of serie) en welk effect dat heeft op de felheid van de lampjes. Ze gaan uitproberen

Nadere informatie

Werkboek elektra klas 2

Werkboek elektra klas 2 Werkboek elektra klas 2 Duur 5 lessen inclusief toets 1 Inhoudsopgave blz. Stekker en lamp aansluiten 3 Stroom en spanning meten 7 Vermogen en Energie P = U x I & E = P x t 14 2 Les stekker en lamp aansluiten

Nadere informatie

toekomstopwielen.be 1.1 Branden en zoemen

toekomstopwielen.be 1.1 Branden en zoemen 1.1 Branden en zoemen We beginnen met een prachtige toepassing van de parallel- of serieschakeling. In het stroomschema dat je hieronder ziet, zitten een autobatterij, enkele lampen, een zoemer en schakelaars.

Nadere informatie

Woord vooraf. Achtergrond. Eindtermen

Woord vooraf. Achtergrond. Eindtermen EEN INITIATIEF VAN Woord vooraf Techniek is een prachtig huis met vele kamers. Als leerkracht technologische opvoeding bent u uitstekend geplaatst om jongeren met een technische knobbel te begeleiden op

Nadere informatie

b. Bereken de vervangingsweerstand RV. c. Bereken de stroomsterkte door de apparaten.

b. Bereken de vervangingsweerstand RV. c. Bereken de stroomsterkte door de apparaten. Oefenopgaven vervangingsweerstand en transformator 1 Twee lampjes L1 en L2 staan in serie: R1 = 5,0 Ω en R2 = 9,0 Ω Bereken de vervangingsweerstand van de twee lampjes. gegeven: R1 = 5,0 Ω, R2 = 9,0 Ω

Nadere informatie

1.3 Informatieverwerking

1.3 Informatieverwerking 1.3 Informatieverwerking Bij de mens invoer verwerking uitvoer Bij de computer invoer verwerking uitvoer St-Willibrord scholengemeenschap 4 2.2 De stroomkring Vooraleer je de batterij of de transformator

Nadere informatie

1 Elektriciteit Oriëntatie 1.1 Elektrische begrippen Elektrische stroomkring

1 Elektriciteit Oriëntatie 1.1 Elektrische begrippen Elektrische stroomkring 1 Elektriciteit Oriëntatie Om met je auto of een tractor te kunnen rijden heb je elektriciteit nodig. Ook voor verlichting en je computer is veel elektriciteit nodig. Ook als je de mobiele telefoon aan

Nadere informatie

Thema: Energie. Naam:... Klas: Datum:... Nr.:.

Thema: Energie. Naam:... Klas: Datum:... Nr.:. Thema: Energie Naam:... Klas: Datum:... Nr.:. 1 De zon aangedreven windgenerator 1.1 Inleidende opdracht rond windenergie Windenergie over de hele wereld? Vul de volgende woorden in de tekst: De kust,

Nadere informatie