Tot slot. Aanbevelingen. Inleiding. Naar een lerende economie Investeren in het verdienvermogen van Nederland synopsis van WRR - rapport 90

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Tot slot. Aanbevelingen. Inleiding. Naar een lerende economie Investeren in het verdienvermogen van Nederland synopsis van WRR - rapport 90"

Transcriptie

1 Hoe ziet dat er on de praktijk uit? (per sector / organisatie / afdeling / functie) Natuurlijke hulpbronnen en mensen zullen schaars zijn en de beschikbaarheid van kapitaal is niet te voorspellen. Met name productiviteitsontwikkeling in de dienstensector, meer in het bijzonder in de collectieve sector (gezondheidszorg en het onderwijs), dient meer aandacht te krijgen. Nieuw innovatiebegrip Een drietal conclusies De uitdaging is om met vormen te komen die passen bij de komende decennia, die gebaseerd zijn op Goed innovatiebeleid is dan ook primair: de sterkte van het innovatie-ecosysteem vergroten. Verdienvermogen Nederland onlosmakelijk verbonden met processen van globalisering En daarnaast door de beschikbaarheid van de benodigde bronnen voor productie Dat heeft consequenties voor het verdienvermogen De nieuwe opgave neer op investeren in productiviteitsgroei: met minder meer doen De arbeidsproductiviteit in Nederland is in internationale vergelijking nog erg hoog Waar liggen dan de meeste kansen? Investeren in de groei van productiviteit van Veranderingen doorvoeren is niet eenvoudig Uitgangspunt aanbevelingen De kernopdracht die voortvloeit uit deze opgaven en uitdagingen is het creëren van een. Naar een Terwijl de samenwerking er niet eenvoudiger op wordt Halve eeuw van stabiele economische groei en welvaart Ruw wakker geschrokken door Levensstandaard in Nederland toch nastrevenswaardig Toch oplettendheid geboden Wat is onze rol in deze snel veranderende wereld? Nieuwe randvoorwaarden aan de mogelijkheden om economisch beleid te voeren Toekomst (economisch gezien) minder rooskleurig In het rapport Naar een wordt uitgebreid geschetst hoe de economische structuur zich over langere tijd heeft ontwikkeld. Daaruit ontstaat meteen een beeld van de economie anno 2013 Hoe kunnen overheden de economie van hun land het beste stimuleren? Nederland is onderdeel van een wereld die steeds sterker verweven raakt Economische groei in het Westen de komende decennia minder vanzelfsprekend Dit vraagt om goed doordacht Overheden hebben een strategie nodig om te kunnen omgaan met de onzekerheden die verbonden zijn met deze groeiende internationale Landen gevoeliger dan ooit voor destabiliserende externe schokken

2 Halve eeuw van stabiele economische groei en welvaart 80 % van de Nederlandse bevolking is opgegroeid in een situatie waarin groei min of meer voor zich sprak De financiële crises Ruw wakker geschrokken door Europese schuldencrisis Meervoudige recessie Stijgende werkloosheid Toekomst (economisch gezien) minder rooskleurig Levensstandaard in Nederland toch nastrevenswaardig Westerse economieën in zwaar weer Westen echter niet langer het centrum van mondiale, economische groei Groep opkomende economieën Met name in Aziatische landen Maar ook zuid-amerikaanse landen Naar een Toch oplettendheid geboden Nederlandse bedrijfsleven kampt met problemen In technologisch en innovatief vermogen nu nog een voorsprong Oude, multinationals houden zich steeds moeilijker staande Jongere, grote bedrijven hebben moeite de buitenlandse markten te betreden Wat is onze rol in deze snel veranderende wereld? De vraag die in ieder geval op tafel ligt : hoe kan Nederland op de langere termijn zijn brood verdienen? De WRR formuleert aanbevelingen voor het versterken van een Nieuwe randvoorwaarden aan de mogelijkheden om economisch beleid te voeren Financiële ruimte voor nieuw beleid beperkt Politieke voorkeuren worden minder stabiel Politieke landschap fragmenteert Twijfels over verdergaande globalisering en europeanisering

3 In het rapport Naar een wordt uitgebreid geschetst hoe de economische structuur zich over langere tijd heeft ontwikkeld. Een sterk gespreid specialisatiepatroon Enerzijds een hoogwaardige dienstensector (ongeveer 75 % van de nederlandse economie) Grotendeels zakelijke dienstverlening Maar ook (semi)publieke dienstverlening Anderzijds de industriële sector (ongeveer 25 % van de Nederlandse economie) Naar een Daaruit ontstaat meteen een beeld van de economie anno 2013 Een betrekkelijk constante sector-structuur Bouw, landbouw en delfstoffenwinning Het toont dat het moeilijk is voor nieuwe sectoren om door te breken in de export En dat bestaande sectoren (met name voedingsmiddelen, industriële producten en hightechsystemen en -materialen) goed zijn in het bewaren van hun positie. Ons totale aandeel in de wereldwijde export is meer dan drie procent De import en export zijn in internationaal vergelijkend opzicht erg groot ten opzichte van het BBP Een sterke internationale oriëntatie Handelspatronen zeggen vooral iets over de sectoren waarin een land goed is in verhouding tot zijn omgeving. Zij zeggen nog weinig over het vermogen van een economie om mee te bewegen en nieuwe producten te ontwikkelen, wat een belangrijk kenmerk is van het verdienvermogen van een land. Een beperkte complexiteit En meer ondernemerschap dan vaak wordt aangenomen De diversiteit en complexiteit van het exportpakket van een land is uitermate belangrijk, omdat het iets zegt over de aanwezige menselijke en organisatorische netwerken die kennis bevatten en die combineren tot producten Uit onderzoek in opdracht van de WRR is verrassend genoeg gebleken dat de economische complexiteit van de export van Nederland minder groot is dan de hoogte van het inkomen per hoofd van de bevolking zou doen vermoeden De Nederlandse economie kent een aantal grote bedrijven met een lange bestaansgeschiedenis, Maar wordt steeds meer gekenmerkt door nieuwe, kleinere ondernemingen en ZZP ers

4 Lineaire voorspellingen worden daarbij vaak gevolgd Daarbij wordt geprobeerd om uit het heden te extrapoleren wat in de toekomst interessante markten, sectoren en/of technologieën zijn, om vervolgens beleid te ontwikkelen dat daar op is afgestemd Dat is, zeker op de iets langere termijn, een riskante strategie De beste voorspelling is immers dat zaken anders zullen lopen dan wij nu denken Er is echter nog een ander spoor: dat van het versterken van het verdienvermogen. Dit is een optelsom van het vermogen om toekomstige kansen te benutten en toekomstige bedreigingen het hoofd te bieden. Naar een Hoe kunnen overheden de economie van hun land het beste stimuleren? Voor de nederlandse economie levert dit 'spoor' op termijn Hoe bepaal je deze kansen (en bedreigingen)? Het gaat er daarbij om infrastructuur, instituties eb menselijk kapitaal toe te rusten dat ze adequaat kunnen inspelen op wisselende omstandigheden De meest robuuste kans op economische groei Het past bij een steeds complexere wereld En het biedt bovendien de beste mogelijkheden voor het voeren van eigenstandig beleid Het sleutelbegrip bij het organiseren van verdienvermogen is responsiviteit Drie opgaven die van belang zijn voor de Nederlandse economie 1) productiviteitsopgave Moet meer met minder gebeuren Context Nederlandse economie 2) Toenemende internationale verwevenheid 3) Inspelen op het snelle en veelvormige karakter van hedendaagse innovatiepro

5 Nederland is onderdeel van een wereld die steeds sterker verweven raakt En in mondiaal perspectief een kleine speler. Dat heeft de nodige consequenties Economische groei in het Westen de komende decennia minder vanzelfsprekend Door de groei en ontwikkeling van opkomende landen En door de organisatie van de productie van goederen en diensten in grensoverschrijdende productieketens Door technologische ontwikkelingen en globalisering worden meer functies automatiseerbaar en / of verplaatsbaar naar andere landen. Naar een Dit vraagt om goed doordacht Nationaal beleid Adequate internationale samenwerking Coördinatie van economisch en sociaal beleid Om te kunnen komen tot duurzame en inclusieve globalisering Verschillende landen zijn de afgelopen jaren aan de gang gegaan om hun Terwijl de samenwerking er niet eenvoudiger op wordt Overheden hebben een strategie nodig om te kunnen omgaan met de onzekerheden die verbonden zijn met deze groeiende internationale Op het gebied van energie en grondstoffen Op het gebied van water en voedsel Beter in kaart te brengen Echt beleid rond onderlinge wordt nog weinig gemaakt De eerste opgave die de toekomst aan ons verdienvermogen stelt: regerend en reagerend omgaan met. Er zijn tal van onoverzichtelijke Landen gevoeliger dan ooit voor destabiliserende externe schokken Het iconische voorbeeld is de recente bankencrisis De aanslagen op 11 september 2001 Etc. Daarnaast versterkt de informatie snelheid directe mondiale reacties en schokken in de economie Bovendien is een substantieel deel van deze schokken niet van tevoren te voor-spellen We groeien in dat opzicht van een wereld van risico s naar een wereld van onzekerheden

6 Verdienvermogen Nederland onlosmakelijk verbonden met processen van globalisering Natuurlijke hulpbronnen en mensen zullen schaars zijn en de beschikbaarheid van kapitaal is niet te voorspellen. Kapitaal Natuurlijke hulpbronnen En mensen En daarnaast door de beschikbaarheid van de benodigde bronnen voor productie Dingen slimmer doen en nieuwe diensten en producten ontwikkelen Dat heeft consequenties voor het verdienvermogen De nieuwe opgave neer op investeren in productiviteitsgroei: met minder meer doen Naar een Maar de groei ervan is gestaag afgenomen in de laatste decennia van de vorige eeuw Ondanks ingezette veranderingen op het gebied van Niet uit te sluiten valt dat deze ontwikkelingen teniet werden gedaan door andere ontwikkelingen in tegengestelde richting. De arbeidsproductiviteit in Nederland is in internationale vergelijking nog erg hoog Waar liggen dan de meeste kansen? Met name productiviteitsontwikkeling in de dienstensector, meer in het bijzonder in de collectieve sector (gezondheidszorg en het onderwijs), dient meer aandacht te krijgen. Mensen Kapitaal En natuurlijke hulpbronnen Investeren in de groei van productiviteit van

7 Een nieuwe gedaante van innovatie heeft een aantal karakteristieken Geen lineair begrip van kennisontwikkeling Nu complexe innovatienetwerken centraal Het circuleren en absorberen van bestaande kennis wordt daarmee steeds belangrijker Kennis kan overal in de productieketen ontstaan Speelt hierbij met name de vraag waar innovatieve ideeën - en de daaruit voortvloeiende kennis - voortkomt centraal? Geschetste overgang van 1) Organisaties, relaties en carrièrepatronen dienen zich zo te ontwikkelen dat de circulatie van kennis maximaal is Nieuw innovatiebegrip Naar een Kennis als grondhouding wordt daarentegen steeds belangrijker Een drietal conclusies 2) Innovatiebeleid dient contextspecifiek te zijn 3) wanneer innovatie steeds vaker een netwerkvorm aanneemt, vergt dat een daartoe geëigende vorm van governance Snelle veranderingen De uitdaging is om met vormen te komen die passen bij de komende decennia, die gebaseerd zijn op Hoe ziet dat er on de praktijk uit? (per sector / organisatie / afdeling / functie) En dat betekent Goed innovatiebeleid is dan ook primair: de sterkte van het innovatie-ecosysteem vergroten.

8 Het managen van Het bevorderen van productiviteit En het centraal stellen van kennisabsorptie Volgens de WRR zijn de belangrijkste opgaven bij de verdere ontwikkeling van het verdienvermogen van Uitgangspunt aanbevelingen En iedereen moet om kunnen gaan met nieuwe ideeën en veranderende omstandigheden. En richt de aandacht op de volgende vragen Welke typen kennis zich kunnen ontwikkelen? Hoe kan die kennis worden uitgewisseld? En hoe kan er in brede zin worden geleerd? Etc. In een kenniseconomie stond de ontwikkeling van nieuwe kennis centraal, de focus vooral lag op een (kleine) groep toptalenten Welke kunnen wij nog bedenken? 'Tacit knowledge' in beeld krijgen Beleidsleren Wat is dat? Binnen organisaties / instituties leren Vaardigheden leren Een is breder georiënteerd Door De kernopdracht die voortvloeit uit deze opgaven en uitdagingen is het creëren van een. Naar een Analytisch leren, technisch leren Van consumenten, toeleveranciers, etc. Het verbeteren van de instituties die kennis genereren en laten circuleren (koptekst) Lerend werken (Koptekst) Responsieve instituties

9 Nederland doet het echter in internationaal vergelijkend perspectief goed als het gaat om het tot stand brengen van structurele transformaties De lange traditie van 'polderen' maakte Nederland uiteindelijk betrekkelijk wendbaar. Nederland doet het echter in internationaal vergelijkend perspectief goed als het gaat om het tot stand brengen van structurele transformaties Veranderingen doorvoeren is niet eenvoudig De opgave die nu voor ons ligt, is ook anders dan in het verleden. Naar een

Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s

Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s In een globaliserende economie moeten regio s en ondernemingen internationaal concurreren. Internationalisatie draagt bij tot de economische

Nadere informatie

Investeren in het verdienvermogen van Nederland. Eindhoven 28 augustus 2014

Investeren in het verdienvermogen van Nederland. Eindhoven 28 augustus 2014 Investeren in het verdienvermogen van Nederland Eindhoven 28 augustus 2014 Hoe groei te benaderen? Lineaire modellen Kansrijke markten, sectoren, technologieën Erg populair Veel landen prioriteren graag

Nadere informatie

Naar een lerende economie

Naar een lerende economie Naar een lerende economie Investeren in het verdienvermogen van Nederland synopsis van wrr-rapport 90 WETENSCHAPPELIJKE RAAD VOOR HET REGERINGSBELEID Naar een lerende economie De Wetenschappelijke Raad

Nadere informatie

The Netherlands of 2040. www.nl2040.nl

The Netherlands of 2040. www.nl2040.nl The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Nieuwe CPB scenario studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid

Nadere informatie

Ontbijtbijeenkomst De Maatschappij. Hartelijk welkom

Ontbijtbijeenkomst De Maatschappij. Hartelijk welkom Ontbijtbijeenkomst De Maatschappij Hartelijk welkom Even voorstellen Rabobank Breda Samen sterker Duurzaam nieuw hoofdkantoor Rabobank Breda 1509142 Duurzaam nieuw hoofdkantoor: film MKB-visie Alexander

Nadere informatie

De groei voorbij. Jaap van Duijn september 2007

De groei voorbij. Jaap van Duijn september 2007 De groei voorbij Jaap van Duijn september 2007 1 Een welvaartsexplosie Na WO II is de welvaart meer gestegen dan in de 300 jaar daarvoor Oorzaken: inhaalslag, technologische verandering en bevolkingsgroei

Nadere informatie

The Netherlands of

The Netherlands of The Netherlands of 2040 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Nieuwe CPB scenario studie Vraag Waarmee verdienen we ons brood in 2040? Aanpak Scenario s, geven inzicht in onzekerheid

Nadere informatie

Visie op duurzaam Veranderen

Visie op duurzaam Veranderen Visie op duurzaam Veranderen Ruysdael Ruysdael is een gerenommeerd bureau dat zich sinds haar oprichting in 1994 heeft gespecialiseerd in het managen van veranderingen. Onze dienstverlening kent talloze

Nadere informatie

Voorspellen of vermogens versterken?

Voorspellen of vermogens versterken? 11 samenvatting Nederland heeft een periode van meer dan een halve eeuw van gestage economische groei achter zich. De huidige generatie heeft twee keer zo veel te besteden als de vorige. Niet alleen historisch

Nadere informatie

"Maatschappelijke positionering van de industrie verbeteren"

Maatschappelijke positionering van de industrie verbeteren "Maatschappelijke positionering van de industrie verbeteren" Evert-Jan Velzing Docent-onderzoeker Hogeschool Utrecht We zien dat er meer positieve aandacht is voor de industrie, maar het belang van de

Nadere informatie

De Rotterdamse haven na 2030

De Rotterdamse haven na 2030 De Rotterdamse haven na 2030 B. Kuipers, zakelijk directeur Erasmus Rotterdam Onderzoek ministerie van V&W: Wat is het belang en de betekenis van de mainports in 2040 voor de Nederlandse economie? Onderzoek

Nadere informatie

Duurzame Ontwikkeling

Duurzame Ontwikkeling Duurzame Ontwikkeling Korte toelichting op het begrip Praktische invulling - in bedrijven - technologie Invulling in het onderwijs J. Venselaar 17 november Duurzame ontwikkeling in het onderwijs 1 Duurzaam..

Nadere informatie

VEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT. Jos Sanders & collega s, TNO

VEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT. Jos Sanders & collega s, TNO VEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT Jos Sanders & collega s, TNO MEGATRENDS & ONTWIKKELINGEN ARBEID 1. Demografie: meer en diverser 2. Economie: grilliger en globaler 3. Sociaal-cultureel:

Nadere informatie

De wereld van overmorgen

De wereld van overmorgen De wereld van overmorgen Nederland en de wereld over 10 jaar Hans Stegeman 27 januari 2016 2 Agenda Niet te voorspellen Vijf megatrends in de wereld Het Nederland van overmorgen: van handelsland naar kennisland?

Nadere informatie

De Toekomst van het Nederlands Verdienmodel

De Toekomst van het Nederlands Verdienmodel De Toekomst van het Nederlands Verdienmodel prof.dr. Hans Strikwerda Met reviews door: prof. dr. Arnoud Boot mr. drs. Atzo Nicolaï drs. Michiel Muller prof. dr. Eric Claassen dr. René Kuijten prof. dr.

Nadere informatie

Hoofdstuk 14 Conjunctuur

Hoofdstuk 14 Conjunctuur Hoofdstuk 14 Conjunctuur Open vragen 14.1 CPB: groei Nederlandse economie valt terug naar 1% in 2005 In 2005 zal de economische groei in Nederland licht terugvallen naar 1% ten opzichte van een groei van

Nadere informatie

Internationale kansen voor het MKB: HBO slaat een brug. Louise van Weerden Enschede, 12 Juni 2013

Internationale kansen voor het MKB: HBO slaat een brug. Louise van Weerden Enschede, 12 Juni 2013 Internationale kansen voor het MKB: HBO slaat een brug Louise van Weerden Enschede, 12 Juni 2013 Achtergrond Communicatiewetenschap, Universiteit Groningen, Concordia University Montreal Onderzoek intercultureel

Nadere informatie

3.2 De omvang van de werkgelegenheid

3.2 De omvang van de werkgelegenheid 3.2 De omvang van de werkgelegenheid Particuliere bedrijven en overheidsbedrijven nemen mensen in dienst. Collectieve sector = Semicollectieve sector = De overheden op landelijk, provinciaal en lokaal

Nadere informatie

De lerende economie aanjagen

De lerende economie aanjagen 1/5 De lerende economie aanjagen Plan voor werkgelegenheid, arbeidsmarkt èn onderwijs Werken betekent deelnemen aan de maatschappij, je steentje bijdragen. En ook op eigen benen staan, je talenten ontwikkelen

Nadere informatie

Samenvatting Economie Toetsweek 2

Samenvatting Economie Toetsweek 2 Samenvatting Economie Toetsweek 2 Samenvatting door E. 1301 woorden 3 december 2016 10 1 keer beoordeeld Vak Economie VERKOOPWAARDE 2000 INKOOPWAARDE: (INTERMEDIAIR VERBRUIK) GRONDSTOFFEN 1100 DIENSTEN

Nadere informatie

Topsectoren. Hoe & Waarom

Topsectoren. Hoe & Waarom Topsectoren Hoe & Waarom 1 Index Waarom de topsectorenaanpak? 3 Wat is het internationale belang? 4 Hoe werken de topsectoren samen? 5 Wat is de rol voor het MKB in de topsectoren? 6 Wat is de rol van

Nadere informatie

Ron Bormans Voorzitter CvB Hogeschool Rotterdam. Bestuur Vereniging Hogescholen Lid Commissie Veerman

Ron Bormans Voorzitter CvB Hogeschool Rotterdam. Bestuur Vereniging Hogescholen Lid Commissie Veerman Ron Bormans Voorzitter CvB Hogeschool Rotterdam Bestuur Vereniging Hogescholen Lid Commissie Veerman Hoger beroepsonderwijs Het ongedelfde goud Twitter: @Ronbormans1 Mail: Ron.Bormans@HR.nl Nederland

Nadere informatie

Suriname: een potentiële outsourcing

Suriname: een potentiële outsourcing Suriname: een potentiële outsourcing en offshoring bestemming Business process outsourcing in de financiële sector 27 October 2009, Banquet Hall Hotel Torarica Drs. J.D. Bousaid, CEO Hakrinbank N.V. Overzicht

Nadere informatie

VEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT. Jos Sanders & collega s, TNO

VEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT. Jos Sanders & collega s, TNO VEILIG EN GEZOND WERKEN IN EEN VERANDERENDE ARBEIDSMARKT Jos Sanders & collega s, TNO MEGATRENDS & ONTWIKKELINGEN 1. Demografie: meer en diverser 2. Economie: grilliger en globaler 3. Sociaal-cultureel:

Nadere informatie

DE INDUSTRIE: MOTOR VAN VERNIEUWING. Drie acties voor een nieuw Kabinet. Manifest 2017

DE INDUSTRIE: MOTOR VAN VERNIEUWING. Drie acties voor een nieuw Kabinet. Manifest 2017 DE INDUSTRIE: Drie acties voor een nieuw Kabinet MOTOR VAN Manifest 2017 VERNIEUWING Nederlandse industriële bedrijven behoren tot de top van de wereld. We zijn wereldmarktleider in chipmachines en medische

Nadere informatie

ONDERZOEKSMEMORANDUM. De sectorale bijdrage aan de Gelderse economie. 1. Huidige productie- intermediair verbruik en BBP

ONDERZOEKSMEMORANDUM. De sectorale bijdrage aan de Gelderse economie. 1. Huidige productie- intermediair verbruik en BBP ONDERZOEKSMEMORANDUM De sectorale bijdrage aan de Gelderse economie 1. Huidige productie- intermediair verbruik en BBP De productie van bedrijven en instellingen is gelijk aan de verkoopwaarde van alle

Nadere informatie

Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid

Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid Brussels Observatorium voor de Werkgelegenheid Juli 2013 De evolutie van de werkende beroepsbevolking te Brussel van demografische invloeden tot structurele veranderingen van de tewerkstelling Het afgelopen

Nadere informatie

Afsluiting TIM 2. Woord van welkom. Doel van de avond. Programma. Afsluiting. presenteren van klankborden over

Afsluiting TIM 2. Woord van welkom. Doel van de avond. Programma. Afsluiting. presenteren van klankborden over Afsluiting TIM 2 Woord van welkom Doel van de avond presenteren van klankborden over Programma Afsluiting TIM 2 Eindpresentatie Visie op de regio Eindhoven Programma Doelstelling van de eindpresentatie

Nadere informatie

UIT arbeidsdeling

UIT arbeidsdeling Arbeidsdeling Het streven van de mens is om zijn welvaart te laten toenemen. Meer welvaart is te bereiken door een hogere productie. Een hogere productie kun je op verschillende manieren bereiken. Een

Nadere informatie

Van Wederopbouw naar Reconstructie

Van Wederopbouw naar Reconstructie Van Wederopbouw naar Reconstructie Maarten Hajer Volg PBL: @leefomgeving @maartenhajer 1985/7, Nederland Nu Als Ontwerp Vier scenario s Zorgvuldig Dynamisch Kritisch Ontspannen De geschiedenis Wederopbouw,

Nadere informatie

1.4 Factoren die bepalend zijn voor reële convergentie

1.4 Factoren die bepalend zijn voor reële convergentie Productiviteit, concurrentiekracht en economische ontwikkeling Concurrentiekracht wordt vaak beschouwd als een indicatie voor succes of mislukking van economisch beleid. Letterlijk verwijst het begrip

Nadere informatie

De Circulaire Economie en een integrale school aanpak Heleentje Swart. Werkconferentie ChecK MBO 11 december 2018

De Circulaire Economie en een integrale school aanpak Heleentje Swart. Werkconferentie ChecK MBO 11 december 2018 De Circulaire Economie en een integrale school aanpak Heleentje Swart Werkconferentie ChecK MBO 11 december 2018 Introductie Wat is CE? Hoe vaart zetten achter de transitie? Whole School Approach en Het

Nadere informatie

Internationale handel H7 1. Internationale handel. Waarom importeren: 25-2-2013. Waar komt het vandaan?

Internationale handel H7 1. Internationale handel. Waarom importeren: 25-2-2013. Waar komt het vandaan? Internationale handel H7 1 Waar komt het vandaan? Economie voor het vmbo (tot 8,35 m.) Internationale handel Importeren = invoeren (betalen) Exporteren = uitvoeren (verdienen) Waarom importeren: Meer keuze

Nadere informatie

Opleidingsprogramma DoenDenken

Opleidingsprogramma DoenDenken 15-10-2015 Opleidingsprogramma DoenDenken Inleiding Het opleidingsprogramma DoenDenken is gericht op medewerkers die leren en innoveren in hun organisatie belangrijk vinden en zich daar zelf actief voor

Nadere informatie

WERKEN MET FREELANCERS IN JOUW ORGANISATIE?

WERKEN MET FREELANCERS IN JOUW ORGANISATIE? WERKEN MET FREELANCERS IN JOUW ORGANISATIE? Freelancen, interimmen, contracting zijn allemaal verschillende benamingen voor een zeer sterk groeiend verschijnsel in de economie. Steeds meer industrieën

Nadere informatie

Aantekening Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Globalisering

Aantekening Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Globalisering Aantekening Aardrijkskunde Hoofdstuk 1: Global Aantekening door F. 617 woorden 6 maart 2013 5,9 5 keer beoordeeld Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNLand Hoofdstuk 1: Wereldglobal 2,3 Global: Global verandert

Nadere informatie

Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland. Lid stuurgroep Greenports Nederland

Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland. Lid stuurgroep Greenports Nederland Tuinbouw Veenstreek Greenport(s) 2040 Ewald van Vliet Burgemeester gemeente Lansingerland Lid stuurgroep Greenports Nederland Wat is een Greenport cluster van teeltbedrijven, veilingen, handelsbedrijven

Nadere informatie

Amsterdamse haven en innovatie

Amsterdamse haven en innovatie Amsterdamse haven en innovatie 26 september 2011, Hoge School van Amsterdam Haven Amsterdam is een bedrijf van de gemeente Amsterdam Oostelijke handelskade (huidige situatie) Oostelijke handelskade (oude

Nadere informatie

SAMENVATTING. Mondiale opgaven

SAMENVATTING. Mondiale opgaven SAMENVATTING Voedsel is voor Nederlandse consumenten in overvloed beschikbaar en dankzij historisch lage prijzen meer dan ooit betaalbaar. De Nederlandse agrifoodsector omvat bekende internationale bedrijven

Nadere informatie

De toekomst van handelsmissies

De toekomst van handelsmissies De toekomst van handelsmissies 1 Deze rapportage is een uitgave van het lectoraat International Business. Lectoraat International Business School of Business, Media en Recht Windesheim Campus 2-6 Postbus

Nadere informatie

Regionaal-Economische Barometer

Regionaal-Economische Barometer Regionaal-Economische Barometer Verwachtingen voor Assen-Beilen in 2011 Januari 2011 CONCLUSIES Groeiverwachting Nederlandse economie in 2011 1½ procent Overheid en zorg goed voor 40 procent van de werkgelegenheid

Nadere informatie

Het perspectief van de agrarische sector in Nederland

Het perspectief van de agrarische sector in Nederland Het perspectief van de agrarische sector in Nederland Agroconnect-symposium 19 november 2009 Dr.ir. Huib Silvis Hoofdpunten Toekomst agrarische sector Betekenis technologie Strategie LEI Wageningen UR

Nadere informatie

De Staat van Nederland Innovatieland: een gouden ei? Walter Manshanden

De Staat van Nederland Innovatieland: een gouden ei? Walter Manshanden De Staat van Nederland Innovatieland: een gouden ei? Walter Manshanden Van der Zee, F., W. Manshanden, F. Bekkers, T. van der Horst ea (2012). De Staat van Nederland Innovatieland 2012. Amsterdam: AUP

Nadere informatie

de wereld van werk trends en ontwikkelingen Ton Hopmans Managing Director Yacht

de wereld van werk trends en ontwikkelingen Ton Hopmans Managing Director Yacht de wereld van werk trends en ontwikkelingen Ton Hopmans Managing Director Yacht vier grote thema s technologie demografie globalisering duurzaamheid Randstad 2 technologie robotisering zorgt voor hogere

Nadere informatie

Wat is jouw grootste uitdaging als ondernemer?

Wat is jouw grootste uitdaging als ondernemer? Wat is jouw grootste uitdaging als ondernemer? De Week van de Ondernemer doet het gehele jaar onderzoek naar de belangrijkste uitdagingen van ondernemers. We presenteren hierbij de belangrijkste uitkomsten.

Nadere informatie

STRATAEGOS CONSULTING

STRATAEGOS CONSULTING STRATAEGOS CONSULTING EXECUTIE CONSULTING STRATAEGOS.COM WELKOM EXECUTIE CONSULTING WELKOM BIJ STRATAEGOS CONSULTING Strataegos Consulting is een strategie consultancy met speciale focus op strategie executie.

Nadere informatie

ICT als aanjager van de onderwijstransformatie

ICT als aanjager van de onderwijstransformatie ICT als aanjager van de onderwijstransformatie ICT als aanjager van de onderwijstransformatie Technologische innovatie biedt het onderwijs talloze mogelijkheden. Maar als we die mogelijkheden echt willen

Nadere informatie

Management Summary. Woonmilieu en consument. Amersfoort, 30 mei 2013 MANAGEMENT SUMMARY

Management Summary. Woonmilieu en consument. Amersfoort, 30 mei 2013 MANAGEMENT SUMMARY Management Summary Woonmilieu en consument Een onderzoek naar de vraag- en aanbodbalans van consumenten en woonmilieus in Tilburg Amersfoort, 30 mei 2013 Een van de resultaten: Een kaart met de woonwensen

Nadere informatie

Zakendoen met China via Hong Kong

Zakendoen met China via Hong Kong Zakendoen met China via Strategische Overwegingen en Praktijkvoorbeelden Bart Horsten 3 mei 2011 Steenweg op Mol 129 B-2360 Oud-Turnhout Belgium Tel: +32 (0)14 720275 Fax: +32 (0)14 720299 www.horsten.be

Nadere informatie

De toekomst van energie

De toekomst van energie De toekomst van energie Duurzame Energie door Redactie ElectricityMatters 15-08-2017 Dat ons wereldwijde energiesysteem niet duurzaam is, blijkt duidelijk uit onze steeds schaarsere hulpbronnen, de regelmatig

Nadere informatie

Bijeenkomst MKB Infra en Rijkswaterstaat. Guido Hagemann/Arnold Breur 7 juni 2018

Bijeenkomst MKB Infra en Rijkswaterstaat. Guido Hagemann/Arnold Breur 7 juni 2018 Bijeenkomst MKB Infra en Rijkswaterstaat Guido Hagemann/Arnold Breur 7 juni 2018 1 Inhoud De wereld van Rijkswaterstaat De opgave en strategische prioriteiten van Rijkswaterstaat Realisatie via het gedachtegoed

Nadere informatie

Aan de raad AGENDAPUNT 11. Doetinchem, 4 juli 2009 ALDUS BESLOTEN 9 JULI Economische visie en actieplan Dynamisch Duurzaam Doetinchem

Aan de raad AGENDAPUNT 11. Doetinchem, 4 juli 2009 ALDUS BESLOTEN 9 JULI Economische visie en actieplan Dynamisch Duurzaam Doetinchem Aan de raad AGENDAPUNT 11 ALDUS BESLOTEN 9 JULI 2009 Economische visie en actieplan Dynamisch Duurzaam Doetinchem Doetinchem, 4 juli 2009 Voorstel: 1. de foto van de sociaal-economische situatie in Doetinchem

Nadere informatie

Roads to recovery. George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne. Centraal Planbureau 1

Roads to recovery. George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne. Centraal Planbureau 1 Roads to recovery George Gelauff, Debby Lanser, Albert van der Horst, Adam Elbourne 1 De Grote Recessie 2008: Financiële crisis subprime hypotheken crisis 15 september: Lehman Brothers bankroet stilstand

Nadere informatie

Ruimte voor de Economie van morgen

Ruimte voor de Economie van morgen Algemeen Ruimte voor de Economie van morgen Reactie van het Amsterdamse bedrijfsleven Juli 2017 Het is verheugend dat de gemeente een visie heeft ontwikkeld op de ruimtelijk economische toekomst van stad

Nadere informatie

Het Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten

Het Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten Het Energiebeleid van komende jaren dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten Opbouw Ambities en hoofdlijnen Ontwikkelingen in het energieveld Keuzes van het kabinet Ambitie Regeerakkoord: 1. Minder

Nadere informatie

Station Nieuwe Meer Het internationale & inclusieve woon- en werkgebied van Nieuw West

Station Nieuwe Meer Het internationale & inclusieve woon- en werkgebied van Nieuw West Station Nieuwe Meer Het internationale & inclusieve woon- en werkgebied van Nieuw West 2030 Station Nieuwe Meer is niet alleen een nieuwe metrostation verbonden met Schiphol, Hoofddorp, Zuidas en de Amsterdamse

Nadere informatie

INDONESIË. Sociaaleconomische positie en ontwikkelingen

INDONESIË. Sociaaleconomische positie en ontwikkelingen INDONESIË Sociaaleconomische positie en ontwikkelingen Structuur [1/2] De kandidaat kan gebiedskenmerken van een ontwikkelingsland beschrijven en analyseren. Het betreft: a. sociaal-geografische en fysisch-geografische

Nadere informatie

TECHNIEK ALS ECONOMISCHE AANJAGER

TECHNIEK ALS ECONOMISCHE AANJAGER TECHNIEK ALS ECONOMISCHE AANJAGER Wij geloven in techniek en technici, economische vooruitgang en maatschappelijke welvaart. Dat wij een positief beeld van de techniek en de technici hebben, is gezien

Nadere informatie

Conjunctuurenquête voorjaar 2013

Conjunctuurenquête voorjaar 2013 Conjunctuurenquête voorjaar 2013 Vereniging FME-CWM, Zoetermeer, februari 2013 Kasper Buiting, beleidsadviseur Onderzoek en Economie www.fme.nl Vereniging FME-CWM, Zoetermeer, februari 2013 Alle rechten

Nadere informatie

INDUSTRIE EN SAMENLEVING HET VIZIER OP 2025. De bijdrage van de industrie aan de kwaliteit van leven in 2025

INDUSTRIE EN SAMENLEVING HET VIZIER OP 2025. De bijdrage van de industrie aan de kwaliteit van leven in 2025 INDUSTRIE EN SAMENLEVING HET VIZIER OP 2025 De bijdrage van de industrie aan de kwaliteit van leven in 2025 Startnotitie: Naar een Visie voor de Nederlandse industrie 28 maart 2010 Naar de Visie 2025 -

Nadere informatie

Inhoud Tien jaar Economische Barometer Breda Kenniseconomie Visie 2011 Rabobank Stand van zaken Breda Breda & West-Brabant

Inhoud Tien jaar Economische Barometer Breda Kenniseconomie Visie 2011 Rabobank Stand van zaken Breda Breda & West-Brabant Van harte welkom! Programma 19:00 Ontvangst 19:30 Opening door Paul Rüpp 19:35 Presentatie resultaten Willem-Peter Kriek 20:00 Uit de praktijk: Bart van Nuland, Lansto BV 20:15 Uit de praktijk: Jeroen

Nadere informatie

Internet of Everything (IoE) Top 10 inzichten uit de Value at Stake-analyse (Analyse potentiële waarde) van IoE voor de publieke sector door Cisco

Internet of Everything (IoE) Top 10 inzichten uit de Value at Stake-analyse (Analyse potentiële waarde) van IoE voor de publieke sector door Cisco Internet of Everything (IoE) Top 10 inzichten uit de Value at Stake-analyse (Analyse potentiële waarde) van IoE voor de publieke sector door Cisco Joseph Bradley Christopher Reberger Amitabh Dixit Vishal

Nadere informatie

Meting economisch klimaat, november 2013

Meting economisch klimaat, november 2013 Meting economisch klimaat, november 2013 1.1 Beschrijving respondenten Er hebben 956 ondernemers meegedaan aan het onderzoek, een respons van 38. De helft van de respondenten is zzp er (465 ondernemers,

Nadere informatie

Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt; kan dat wel?

Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt; kan dat wel? Aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt; kan dat wel? 1 Waar wil ik het over hebben? Het MBO De arbeidsmarkt Jongeren Waar hebben wij het over als we het hebben over aansluiting? Mijn conclusies 2 Het MBO

Nadere informatie

Een halve eeuw arbeidsmarkt. 14 december 2018 Paul de Beer, Wieteke Conen

Een halve eeuw arbeidsmarkt. 14 december 2018 Paul de Beer, Wieteke Conen Een halve eeuw arbeidsmarkt 14 december 2018 Paul de Beer, Wieteke Conen Een veranderende arbeidsmarkt sluiten instituties nog wel aan? 2 Mogelijke hervorming: basisinkomen Gegarandeerd onvoorwaardelijk

Nadere informatie

Aan de raad AGENDAPUNT 11. Doetinchem, 4 juli 2009. Economische visie en actieplan Dynamisch Duurzaam Doetinchem

Aan de raad AGENDAPUNT 11. Doetinchem, 4 juli 2009. Economische visie en actieplan Dynamisch Duurzaam Doetinchem Aan de raad AGENDAPUNT 11 Economische visie en actieplan Dynamisch Duurzaam Doetinchem Voorstel: 1. de foto van de sociaal-economische situatie in Doetinchem voor kennisgeving aannemen; 2. het beleidskader

Nadere informatie

"De financiële sector is het probleem,

De financiële sector is het probleem, 1 van 5 22-2-2019 07:44 sg.uu.nl "De financiële sector is het probleem, niet de oplossing" 6-8 minuten Investeren in een duurzamere wereld? Als het aan de aandeelhouders ligt, liever niet. Onderzoeker

Nadere informatie

AMBITIES HOLLAND FINTECH

AMBITIES HOLLAND FINTECH AMBITIES HOLLAND FINTECH 1 infrastructuur Holland FinTech streeft naar het creëren van transparantere, toegankelijke (digitale) financiële diensten en financiële van het allerbeste niveau door middel van

Nadere informatie

Cao Metalektro: die deal doen we samen

Cao Metalektro: die deal doen we samen Cao Metalektro: die deal doen we samen De drive om iets slimmer, sneller of beter te doen met de inzet van techniek, heeft de maakindustrie in ons land groot gemaakt. En daar zijn we trots op. Met technologische

Nadere informatie

WAAROM IS FRANKRIJK AANTREKKELIJK VOOR NEDERLANDSE INVESTEERDERS?

WAAROM IS FRANKRIJK AANTREKKELIJK VOOR NEDERLANDSE INVESTEERDERS? WAAROM IS FRANKRIJK AANTREKKELIJK VOOR NEDERLANDSE INVESTEERDERS? Driekwart van de buitenlandse besluitvormers vindt dat Frankrijk een aantrekkelijke bestemming is voor investeringen (74%, toename van

Nadere informatie

Oktober Regionale Recessie Barometer Rotterdam. Economische verwachting tot 2011

Oktober Regionale Recessie Barometer Rotterdam. Economische verwachting tot 2011 Economische verwachting tot 2011 Oktober 2009 CONCLUSIES Zakelijke diensten, zorg en logistiek hebben een belangrijk aandeel in de Rotterdamse werkgelegenheid. Verwachte daling van werkgelegenheid in Rotterdam

Nadere informatie

Roadmap naar een duurzame bio-economie in 2030

Roadmap naar een duurzame bio-economie in 2030 Roadmap naar een duurzame bio-economie in 2030 Vier toekomstige routes met elk een andere inzet van biomassa.. privaat mondiaal regionaal publiek Toelichting De inzet van biomassa in 2030 hangt van veel

Nadere informatie

Huidig economisch klimaat

Huidig economisch klimaat Huidig economisch klimaat 1.1 Beschrijving respondenten Er hebben 956 ondernemers meegedaan aan het onderzoek, een respons van 38. De helft van de respondenten is zzp er (465 ondernemers, 49). Het aandeel

Nadere informatie

OPENINGSTOESPAAK VAN DE MINISTER VAN HANDEL EN INDUSTRIE Z.E. DHR. DRS C. P

OPENINGSTOESPAAK VAN DE MINISTER VAN HANDEL EN INDUSTRIE Z.E. DHR. DRS C. P OPENINGSTOESPAAK VAN DE MINISTER VAN HANDEL EN INDUSTRIE Z.E. DHR. DRS C. P. MARICA BIJ DE OPENING VAN HET CONGRES DUURZAME ONTWIKKELING OP DONDERDAG 29 MEI 2008 Collega ministers, overige hoogwaardigheidsbekleders,

Nadere informatie

Vergelijking tussen sectoren (In (Aandeel procenten) arbeidsplaatsen in procenten)

Vergelijking tussen sectoren (In (Aandeel procenten) arbeidsplaatsen in procenten) Staat van 2014 Sectorstructuur In welke sectoren is sterker vertegenwoordigd dan het s gemiddelde? Zakelijke diensten (16,5%), Informatie en Communicatie (6,5%), Financiële instellingen (4,5%) Vergelijking

Nadere informatie

Nieuwe verbindingen. Inspiratie voor innovatie. Van Kenniscreatie naar Kenniscirculatie. Peter Koudstaal 3 juni 2010

Nieuwe verbindingen. Inspiratie voor innovatie. Van Kenniscreatie naar Kenniscirculatie. Peter Koudstaal 3 juni 2010 Nieuwe verbindingen Inspiratie voor innovatie Van Kenniscreatie naar Kenniscirculatie Peter Koudstaal 3 juni 2010 2 Inhoud 1. Hoe behoeften leiden tot nieuwe verbindingen 2. Aan de slag met nieuwe verbindingen

Nadere informatie

Profit. Europa is een van s werelds meest welvarende regio s. en heeft een van de grootste interne markten. Deze

Profit. Europa is een van s werelds meest welvarende regio s. en heeft een van de grootste interne markten. Deze Profit Europa is een van s werelds meest welvarende regio s en heeft een van de grootste interne markten. Deze positie wordt echter bedreigd door de snelle opkomst van Azië, maar ook door het steeds groter

Nadere informatie

AgriFood Capital Monitor Belangrijkste feiten en cijfers

AgriFood Capital Monitor Belangrijkste feiten en cijfers AgriFood Capital Monitor 2018 Belangrijkste feiten en cijfers Inleiding AgriFood Capital Monitor In dit boekje presenteren wij de feiten en cijfers van de AgriFood Capital Monitor 2018*. De Monitor geeft

Nadere informatie

Cultiveren van responsiviteit :

Cultiveren van responsiviteit : Cultiveren van responsiviteit : Leren en ontwikkelen in complexe omgevingen Donald Ropes Business Research Centre Opzet presentatie Het begint met complexiteit De cruciale rol van Leren en Ontwikkelen

Nadere informatie

[COLUMN] Game Changers in het landschap

[COLUMN] Game Changers in het landschap [COLUMN] Game Changers in het landschap AUTEUR LECTORAAT BRAINPORT DATUM 22 APRIL 2016 REACTIES: REAGEER Fontys is niet alleen een onderwijsinstelling maar ook een organisatie die nadrukkelijk wil bijdragen

Nadere informatie

Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015

Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015 Kadernotitie Platform #Onderwijs 2032 SLO, versie 13 januari 2015 Doel en beoogde opbrengst van de dialoog De opdracht van het platform is te komen tot een integrale, maatschappelijk breed gedragen en

Nadere informatie

Eindexamen economie 1-2 vwo 2006-II

Eindexamen economie 1-2 vwo 2006-II 4 Beoordelingsmodel Opmerking Algemene regel 3.6 is ook van toepassing als gevraagd wordt een gegeven antwoord toe te lichten, te beschrijven en dergelijke. Opgave 1 1 Een voorbeeld van een juiste berekening

Nadere informatie

In de tegenaanval; Investeren in mensen en kennis om sneller uit de crisis te komen

In de tegenaanval; Investeren in mensen en kennis om sneller uit de crisis te komen In de tegenaanval; Investeren in mensen en kennis om sneller uit de crisis te komen Het kabinet bezint zich op een pakket van maatregelen ter stimulering van de Nederlandse economie in de huidige cyclus.

Nadere informatie

Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta)

Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta) Agenda Stad Concernstaf CSADV Stadhuis Grote Kerkplein 15 Postbus 538 8000 AM Zwolle Telefoon (038) 498 2092 www.zwolle.nl Klimaatadaptatie in Zwolle (IJsselvechtdelta) Hoe houden we onze delta leefbaar

Nadere informatie

Economische scenario s West-Friesland

Economische scenario s West-Friesland Economische scenario s West-Friesland 24 april 2014 Opzet presentatie 1. Economische ontwikkeling West-Friesland 2. SWOT economie 3. Trends en ontwikkelingen 4. Prognose economische ontwikkeling 5. Scenario

Nadere informatie

Arbeidsmarkt 2.0 Woensdag 14 december 2016 Regionaal Platform Jos van Bree/ Paul van Leeuwen

Arbeidsmarkt 2.0 Woensdag 14 december 2016 Regionaal Platform Jos van Bree/ Paul van Leeuwen Arbeidsmarkt 2.0 Woensdag 14 december 2016 Regionaal Platform Jos van Bree/ Paul van Leeuwen Werkplaats arbeidsmarkt 2016-2017 Iedereen arbeidsfit op de arbeidsmarkt Harder nodig dan ooit met wind in de

Nadere informatie

Impact Cloud computing

Impact Cloud computing Impact Cloud computing op de Nederlandse zakelijke markt De impact van Cloud Computing op de Nederlandse zakelijke markt De economische omstandigheden zijn uitdagend. Nederland is en bedrijven informatietechnologie

Nadere informatie

Eversheds Faasen. Grensoverschrijdende juridische dienstverlening vanuit een sterke thuismarkt

Eversheds Faasen. Grensoverschrijdende juridische dienstverlening vanuit een sterke thuismarkt Eversheds Faasen Grensoverschrijdende juridische dienstverlening vanuit een sterke thuismarkt Wat verlangt u van Of u nu een sterke partner zoekt op uw eigen thuismarkt of als buitenlandse onderneming

Nadere informatie

AGRO FOOD MONI TOR EDE

AGRO FOOD MONI TOR EDE AGRO FOOD MONI TOR EDE HIGHLIGHTS 2016 Voorwoord Ede ligt in het hart van FoodValley, de internationale topregio voor kennis en innovatie op het gebied van voedselproductie. Food omvat veel schakels in

Nadere informatie

Beste leerling, Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën.

Beste leerling, Om een zo duidelijk mogelijk verslag te maken, hebben we de vragen onderverdeeld in 4 categorieën. Beste leerling, Dit document bevat het examenverslag van het vak economie vwo, eerste tijdvak 2018. In dit examenverslag proberen we een zo goed mogelijk antwoord te geven op de volgende vraag: In hoeverre

Nadere informatie

Welvaart en groei. 1) Leg uit wat welvaart inhoudt. 1) De mate waarin mensen in hun behoefte kunnen voorzien. 2) Waarmee wordt welvaart gemeten?

Welvaart en groei. 1) Leg uit wat welvaart inhoudt. 1) De mate waarin mensen in hun behoefte kunnen voorzien. 2) Waarmee wordt welvaart gemeten? 1) Leg uit wat welvaart inhoudt. 2) Waarmee wordt welvaart gemeten? 3) Wat zijn negatief externe effecten? 4) Waarom is deze maatstaf niet goed genoeg? Licht toe. 1) De mate waarin mensen in hun behoefte

Nadere informatie

UIT de arbeidsmarkt

UIT de arbeidsmarkt Verandering van de werkloosheid. Vraag en aanbod op de arbeidsmarkt zijn onderhevig aan continue veranderingen. Als gevolg daarvan verandert de omvang van de werkloosheid in een land ook continue. Werkloosheid

Nadere informatie

The Netherlands of 2040 en de Olympische Spelen George Gelauff Hogeschool Amsterdam 1 februari 2012

The Netherlands of 2040 en de Olympische Spelen George Gelauff Hogeschool Amsterdam 1 februari 2012 The Netherlands of 2040 en de Olympische Spelen George Gelauff Hogeschool Amsterdam 1 februari 2012 www.nl2040.nl 1 Tijden veranderen 2 Tijden veranderen 3 Scenariostudies Lange termijn vraagstukken Grote

Nadere informatie

Uw eigen denken kan de oorzaak zijn van het probleem

Uw eigen denken kan de oorzaak zijn van het probleem Uw eigen denken kan de oorzaak zijn van het probleem Wat dienstverlenende organisaties kunnen leren van de manier waarop Toyota zijn auto s maakt. Wees bereid anders te denken Wij nodigen u uit om eens

Nadere informatie

hoe wij het best op die uitdagingen kunnen inspelen, wat daarvoor nodig is en hoe wij daar samen aan kunnen werken.

hoe wij het best op die uitdagingen kunnen inspelen, wat daarvoor nodig is en hoe wij daar samen aan kunnen werken. Toespraak van SNN-voorzitter Max van den Berg, bijeenkomst EFMI Business School (Academisch kennisinstituut voor de foodsector), Groningen op 18 november 2010 [Inleiding] Sommige mensen verdienen hun geld

Nadere informatie

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief

Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Verduurzaming van de veehouderij: urgentie vanuit mondiaal perspectief Conferentie Keuzes voor landbouw en veehouderij Huidige mondiale impact van veehouderij Biodiversiteit, aandeel 30% in mondiaal verlies

Nadere informatie

ECONOMISCHE VERKENNINGEN METROPOOLREGIO AMSTERDAM Input voor een nieuwe MRA Agenda. Henri L.F. de Groot, Vrije Universiteit Amsterdam

ECONOMISCHE VERKENNINGEN METROPOOLREGIO AMSTERDAM Input voor een nieuwe MRA Agenda. Henri L.F. de Groot, Vrije Universiteit Amsterdam ECONOMISCHE VERKENNINGEN METROPOOLREGIO AMSTERDAM 2018 Input voor een nieuwe MRA Agenda Henri L.F. de Groot, Vrije Universiteit Amsterdam Achtergrond Streven om EVMRA te benutten als basis voor evidence

Nadere informatie

Innovatieplatform Twente S a m e n w e r k e n a a n i n n o v a t i e

Innovatieplatform Twente S a m e n w e r k e n a a n i n n o v a t i e Innovatieplatform Twente S a m e n w e r k e n a a n i n n o v a t i e Twente is een innovatieve regio die nationaal en internationaal sterk in opkomst is. Daarom is op initiatief van de provincie Overijssel

Nadere informatie

UIT groei en conjunctuur

UIT groei en conjunctuur Economische groei. Economische groei drukken we uit in de procentuele groei van het BBP op jaarbasis. De groei van het BBP heeft twee oorzaken. Het BBP kan groeien omdat de prijzen van producten stijgen

Nadere informatie