SAMENVATTING. het College van Bestuur van A, gevestigd te C, verweerder, hierna te noemen het instellingsbestuur gemachtigde: de heer mr.

Transcriptie

1 SAMENVATTING Interpretatiegeschillen over bevoegdheid Hogeschoolraad t.a.v. vaststelling onderwijskader Bacheloropleidingen en bevoegdheid Academieraad over internationaliseringsplan Academie; HBO De Hogeschoolraad verschilt van mening met het instellingsbestuur over de verplichting om het onderwijskader Bacheloropleidingen en het internationaliseringsplan aan de medezeggenschapsorganen voor te leggen. Gebleken is dat geen geschil meer bestaat over het internationaliseringsplan: de academiedirecteur en de AR hebben overeenstemming bereikt over de inhoud van het internationaliseringsplan. Gelet daarop is het belang bij een uitspraak over het vermeende geschil louter theoretisch. Dit betreft geen rechtens te respecteren belang. In zoverre dient de Hogeschoolraad niet-ontvankelijk verklaard te worden. Voor wat het onderwijskader Bacheloropleidingen betreft geldt dat artikel 7 lid 1 aanhef en sub k MZR bepaalt dat het College van Bestuur instemming behoeft voor door het bestuur voorgenomen besluiten met betrekking tot vaststelling of wijziging van de hogeschoolkaders voor de onderwijs- en examenregelingen, bedoeld in artikel 7.13 WHW, met uitzondering van de onderwerpen genoemd in artikel 7.13 lid 2 onder a tot en met g WHW. Het onderwijskader Bacheloropleidingen is van algemene strekking maar houdt op onderdelen specifieke wijzigingen van de Onderwijs- en examenregelingen van de Bacheloropleidingen in. Op deze specifieke onderdelen komt de Hogeschoolraad op grond van het medezeggenschapsreglement instemmingsrecht toe. Omdat deze onderdelen integrerend deel uitmaken van het onderwijskader Bacheloropleidingen heeft de Hogeschoolraad instemmingsrecht op dit kader. Dit neemt niet weg dat op de uitwerkingen van het onderwijskader in de desbetreffende regelingen, voor zover het medezeggenschapsreglement daartoe aanleiding geeft, ook instemming vereist zal zijn. Het verzoek aangaande het internationaliseringspan is niet-ontvankelijk. Aangaande de vaststelling van het onderwijskader Bacheloropleidingen heeft de Hogeschoolraad instemmingsrecht. in het geding tussen: UITSPRAAK de Hogeschoolraad van A, verzoeker, hierna te noemen de Hogeschoolraad gemachtigde: de heer mr. B en het College van Bestuur van A, gevestigd te C, verweerder, hierna te noemen het instellingsbestuur gemachtigde: de heer mr. D 1. VERLOOP VAN DE PROCEDURE Bij verzoekschrift met bijlagen van 17 juni 2013, ingekomen op 19 juni 2013, heeft de Hogeschoolraad twee interpretatiegeschillen aan de Commissie voorgelegd. Deze interpretatiegeschillen betreffen: Pagina 1 van 7

2 - de vraag of de Hogeschoolraad instemmingsrecht heeft ten aanzien van het (voorgenomen) besluit van het instellingsbestuur om het H/onderwijskader voor de Bacheloropleidingen vast te stellen en - de vraag of de Academieraad Technology, Innovation&Society E (TISD) instemmingsrecht heeft ten aanzien van het (voorgenomen) besluit ter zake van het internationaliseringsplan van de Academie. Verweerder heeft een verweerschrift met bijlagen ingediend van 6 augustus 2013, ingekomen op 7 augustus De mondelinge behandeling van het geschil vond plaats op 13 september De Hogeschoolraad werd vertegenwoordigd door de heer F, de heer G, de heer H, leden, en de heer I, griffier, en bijgestaan door voornoemde gemachtigde. Het instellingsbestuur werd ter zitting vertegenwoordigd door de heer mr. J, voorzitter College van Bestuur, de heer drs. K, secretaris College van Bestuur, en de heer mr. L, adviseur juridische zaken, en bijgestaan door voornoemde gemachtigde. 2. DE FEITEN Op A volgen ruim studenten in vier vestigingen, een bachelor, een master of een post-hboopleiding. Er werken ruim 1800 medewerkers op A, waarvan 65% in een onderwijzende en 35% in een ondersteunende functie. De opleidingen zijn geclusterd in academies onder leiding van directeuren. De hogeschoolorganisatie, het CvB en het management worden ondersteund door diensten en het bestuursbureau, onder leiding van directeuren. Aan de hogeschool is een aantal lectoraten gevestigd. In 2004 heeft het instellingsbestuur een onderwijsvisie gepubliceerd, getiteld M. Het instellingsbestuur heeft in 2012 een vervolg hierop opgesteld, getiteld Het H/onderwijskader voor de Bacheloropleidingen. Het H/onderwijskader biedt volgens het voorwoord een gemeenschappelijk kader, waarbinnen alle opleidingen van de hogeschool hun onderwijs verder kunnen ontwikkelen. In het overleg tussen de Hogeschoolraad (verder: HR) en het instellingsbestuur van 11 juli 2012 heeft het instellingsbestuur toegezegd dat het onderwijskader, dat omstreeks oktober 2012 gereed zou zijn, met de HR zou worden besproken en dat de uitwerking hiervan (de begroting) ook ter instemming zou worden voorgelegd aan de HR. Bij brief van 13 november 2011 (lees: 13 november 2012) heeft het instellingsbestuur de HR medegedeeld dat het in zijn vergadering van 13 november 2012 het H/onderwijskader voor de Bachelor opleidingen heeft vastgesteld. In de hierop volgende overlegvergadering tussen partijen van 28 november 2012 heeft het instellingsbestuur medegedeeld dat de in de vergadering van 11 juli 2012 door hem gedane toezegging berust op een vergissing en dat het onderwijskader niet ter instemming aan de HR zou worden voorgelegd. De HR heeft aan het instellingsbestuur kenbaar gemaakt van mening te zijn dat het onderwijskader wel ter instemming aan hem had moeten worden voorgelegd. Omdat partijen van mening bleven verschillen is het geschil op grond van artikel 33 lid 3 van het Medezeggenschapsreglement Haagse Hogeschool (MZR) bij brief van 11 januari 2013 aan de Raad van Toezicht ter bemiddeling voorgelegd. Het hierop volgende overleg op 19 april 2013 heeft niet tot overeenstemming geleid. De Raad van Toezicht heeft bij brief van 2 mei 2013 partijen bericht dat een minnelijke regeling niet tot de mogelijkheden behoort. Aldus verschillen partijen van mening over de vraag of de HR instemmingsrecht heeft ten aanzien van het (voorgenomen) besluit van het instellingsbestuur om het H/onderwijskader voor de Bachelor opleidingen vast te stellen. Pagina 2 van 7

3 Op 21 juni 2012 is namens de academiedirecteur TISD het internationaliseringsplan van TISD per e- mail aan de Academieraad (verder: AR) ter instemming voorgelegd. In de overlegvergadering van 4 juli 2012 heeft de AR meegedeeld niet in te stemmen met het internationaliseringsplan, hetgeen bij brief van 10 juli 2012 bevestigd is. Per van dezelfde datum heeft de academiedirecteur de AR meegedeeld van mening te zijn dat de AR ten aanzien van het internationaliseringsplan geen instemmingsrecht toekomt. Omdat verder overleg tussen de AR en de academiedirecteur niet tot overeenstemming heeft geleid, heeft de AR het geschil conform artikel 36 lid 1 van het MZR aan het instellingsbestuur voorgelegd. Bij brief van 28 november 2012 heeft het instellingsbestuur aan de AR meegedeeld van oordeel te zijn dat de AR geen instemmingsrecht op het internationaliseringsplan heeft. Hierop heeft de door de AR benaderde HR het geschil op grond van artikel 36 lid 3 van het MZR aan de Raad van Toezicht voorgelegd met het verzoek te onderzoeken of een minnelijke schikking mogelijk zou zijn. Op 19 april 2013 heeft een gesprek plaats gehad tussen de Raad van Toezicht en het instellingsbestuur, de AR, de HR en de directie TISD. Uit het verslag van dit gesprek blijkt dat het internationaliseringsplan inmiddels was verwerkt in het beleidsplan TISD 2013, waarmee de AR intussen heeft ingestemd, zodat inhoudelijk overeenstemming bestaat. AR TISD heeft in zijn reactie op het gespreksverslag van 1 mei 2013 de HR in overweging gegeven het geschil door te zetten en op deze manier duidelijkheid te creëren over dit voor de academie/hogeschool belangrijke punt met betrekking tot het instemmingsrecht. Aldus verschillen partijen van mening over de vraag of de AR instemmingsrecht heeft ten aanzien van de (voorgenomen) beslissing van het instellingsbestuur met betrekking tot het internationaliseringsplan van TISD Op 17 juni 2013 heeft de HR de twee interpretatiegeschillen aan de Commissie voorgelegd. 3. HET STANDPUNT VAN DE HR De HR stelt zich op het standpunt dat het besluit met betrekking tot het onderwijskader valt onder één van de bepalingen zoals bedoeld in artikel 7, lid 1 onder b, g, k, r, y en/of aa van het MZR en in het bijzonder onder b en k. Het instellingsbestuur heeft in eerste instantie de HR toegezegd dat hij instemming zou hebben op het vast te stellen H/onderwijskader voor de Bachelor opleidingen, maar hierop is het instellingsbestuur teruggekomen. De HR stelt zich op het standpunt dat een besluit met betrekking tot het internationaliseringsplan valt onder de werking van (één van) de bepalingen, zoals bedoeld in artikel 7, lid 1 onder a, c, g, h en/of i van het MZR. Het internationaliseringsplan is een ontwikkelingsplan voor de Academie. Op grond van artikel 13 lid 1 onder a van het Medezeggenschapsreglement is voor de vaststelling hiervan instemming nodig van de deelraad. Het internationaliseringsplan kan gezien worden als een naar aard en omvang zwaarwegend onderwijskundig project waarbij sprake is van een academie-brede activiteit. Hiervoor is instemming van de deelraad nodig, op grond van artikel 13 lid 1 onder c van het MZR. Voorts heeft het voorgestelde beleid gevolgen voor alle technische studies en heeft het daarmee betrekking op de studenten. Op grond van artikel 13 lid 1 onder g van het MZR is dan instemming vereist. Bij het plan hoort een begroting. Hiervoor is instemming op grond van artikel 13 lid 2 onder h van het MZR vereist. Als gevolg van het internationaliseringsplan zal samenwerking met het robotics lab van de Technische Universiteit E worden ontwikkeld. Dit trekt buitenlandse techniekstudenten aan en derhalve heeft de Pagina 3 van 7

4 deelraad instemmingsrecht op grond van artikel 13 lid 1 sub i van het MZR. Tot slot voert de HR aan dat de verwijzing door het instellingsbestuur naar artikel lid 1 sub e WHW jo. artikel 7.13 WHW geen beletsel vormt voor het geclaimde instemmingsrecht. 4. HET STANDPUNT VAN HET INSTELLINGSBESTUUR Het instellingsbestuur stelt voorop dat er geen geschil met de HR is. De HR heeft zich weliswaar op het standpunt gesteld dat het besluit tot vaststelling van het onderwijskader instemmingsplichtig is, maar daar is het bij gebleven. Pas in het verzoekschrift aan de Commissie heeft de HR een toelichting op en motivering van zijn standpunt gepresenteerd. Er is voorafgaand aan de nu lopende procedure dus geen gelegenheid voor het instellingsbestuur geweest waarop het heeft kunnen reageren op een motivering van het standpunt van de HR. Bovendien is in de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) noch in het medezeggenschapsreglement aan de HR een bevoegdheid gegeven inzake een onderwijskader. De HR verwijst alleen naar artikel 7 van het MZR. Het ontbreekt hierbij aan een onderbouwing en de met name genoemde onderdelen b en k bieden geen aanknopingspunten voor een instemmingsrecht met betrekking tot het onderwijskader. Daarenboven is van de zijde van het instellingsbestuur gewezen op een zekere gelaagdheid in het beleidsproces. Het instellingsbestuur is in verband hiermee bezig het beleidsproces opnieuw te beschrijven en te definiëren. Het onderwijskader bevat een onderwijsvisie en inhoudelijke uitgangspunten. Daarnaast zijn er ook uitvoeringsgerichte aspecten in de vorm van richtlijnen. Die laatste komen terug in uitwerkingen en de HR en de academieraden hebben daarop dan advies- en instemmingsrechten. Het verlenen van instemmingrecht op de visie van het instellingsbestuur zou betekenen dat de HR op de stoel van het instellingsbestuur gaat zitten. Dit standpunt sluit aan bij het gegeven dat de HR ook geen instemmingsrecht heeft op de in artikel 7.13, lid 2, aanhef en onder a tot en met g WHW genoemde onderwerpen, die eveneens in het onderwijskader aan de orde komen. Er is tussen partijen geen geschil over de inhoud van het internationaliseringsplan. Het internationaliseringsplan is verwerkt in het beleidsplan TISD en de AR heeft daarmee ingestemd. Bovendien zijn er verschillende internationaliseringsplannen. Het is niet duidelijk op welk plan de HR doelt. Daarenboven motiveert de HR niet waarom het internationaliseringsplan instemmingsplichtig is. Er wordt verwezen naar meerdere onderdelen van artikel 13 van het MZR, maar dit kan niet als motivering worden beschouwd. Ook verwijst de HR naar artikel 7 van het medezeggenschapsreglement. Dit moet echter artikel 13 van het MZR zijn. Het gaat om instemmingsrecht van de AR. Er zit, zoals de HR in het verzoekschrift heeft betoogd, inderdaad een ontwikkelaspect aan het internationaliseringsplan, maar dat zit aan elk plan. Dit betekent dan ook niet dat artikel 13 lid 1 onder a van het MZR van toepassing is. Evenmin is sprake van een ontwikkelproject (artikel 13 lid 1 onder g) of van vaststelling of wijziging van het beleid met betrekking tot de aanwending van het toegekende budget van de Academie. De verwijzing naar de artikelen lid 1 onder e juncto 7.13 lid 2 a tot en met g WHW door het CvB diende louter om de grenzen aan de medezeggenschap aan te geven. Voor deze onderwerpen, die de kerntaken van de Hogeschool betreffen, geldt geen instemmingsrecht. Pagina 4 van 7

5 5. OORDEEL VAN DE COMMISSIE De bevoegdheid van de Commissie De geschillen die aan de Commissie zijn voorgelegd, hebben betrekking op de vraag of de Hogeschoolraad instemmingsrecht heeft ten aanzien van het (voorgenomen) besluit van het instellingsbestuur om het H/onderwijskader voor de Bacheloropleidingen vast te stellen en op de vraag of de Academieraad instemmingsrecht heeft ten aanzien van het (voorgenomen) besluit van het instellingsbestuur met betrekking tot het internationaliseringsplan van de Academie voor Technology, Innovation&Society, E (TISD). Het geschil aangaande het onderwijskader richt zich op de vraag of de HR instemming op het H/onderwijskader voor de Bachelor opleidingen heeft op grond van artikel 7, lid 1 onder b, g, k, r, y en/of aa van het MZR, terwijl het geschil aangaande het internationaliseringsplan zich richt op de vraag of de AR instemming heeft op dit plan op grond van artikel 7 (lees: 13), lid 1 onder a, c, g, h en/of i van het MZR. Het betreft derhalve in beide gevallen een geschil over de interpretatie van bepalingen in het MZR zodat de Commissie gelet op artikel juncto 9.40 lid 2 WHW bevoegd is van de geschillen kennis te nemen. De ontvankelijkheid Het instellingsbestuur heeft als meest verstrekkend verweer gevoerd dat de HR niet-ontvankelijk verklaard dient te worden in beide interpretatiegeschillen. De Commissie overweegt hierover het volgende. De HR heeft in zijn verzoekschrift vermeld welk artikel uit het MZR naar zijn oordeel ten aanzien van de vaststelling van het H/onderwijskader voor de Bacheloropleidingen in het geding is, namelijk artikel 7 (lees 13), lid 1 onder b, g, k, r, y en/of aa van het MZR. In tegenstelling tot wat het instellingsbestuur aanvoert, is naar het oordeel van de Commissie hiermee voldoende duidelijk waar het geschil volgens de HR betrekking op heeft. Voorts zijn de volgens artikel 36 lid 3 van het MZR noodzakelijke stappen door partijen gezet alvorens het geschil bij de Commissie aanhangig is gemaakt. Aldus is de HR in het geschil over het onderwijskader ontvankelijk in zijn verzoek. Uit de stukken en het ter zitting verhandelde is de Commissie gebleken dat de AR overeenstemming heeft bereikt met de academiedirecteur over de inhoud van het internationaliseringsplan van TISD. Daargelaten dat de HR verzuimd heeft te concretiseren welk internationaliseringsplan in het geding was en verzuimd heeft een exemplaar van dat plan aan de Commissie over te leggen, dient geconcludeerd te worden dat tussen partijen geen geschil meer bestaat over dit plan. Gelet daarop is het belang bij een uitspraak over het vermeende geschil louter theoretisch. Naar het oordeel van de Commissie betreft dit geen rechtens te respecteren belang. Daarom dient de HR naar het oordeel van de Commissie niet-ontvankelijk verklaard te worden in het geschil over het internationaliseringsplan. Ten overvloede voegt de Commissie hieraan het volgende toe. Vaststaat dat ten aanzien van de vaststelling van het internationaliseringsplan namens de directeur TISD om instemming aan de AR is gevraagd. Vervolgens is deze instemming door de AR geweigerd, waarbij door de directeur geen gebruik gemaakt is van het aanbod van de AR om deze weigering toe te lichten. Pas nadien heeft de directeur de AR meegedeeld dat instemming ten aanzien van de vaststelling van het internationaliseringsplan niet vereist was. Deze werkwijze komt de te betrachten zorgvuldigheid in de omgang met de medezeggenschap niet ten goede. Pagina 5 van 7

6 Het interpretatiegeschil Ten aanzien van het interpretatiegeschil over het onderwijskader heeft de HR aangevoerd dat op grond van artikel 7, lid 1 onder b, g, k, r, y en/of aa van het MZR instemming op de vaststelling van het H/onderwijskader voor de Bachelor opleidingen nodig is. In de stukken en ter zitting heeft de HR alleen een motivering gegeven van zijn stelling voor zover het de toepassing van de onderdelen b en k van artikel 7 lid 1 van het MZR betreft. De Commissie zal de behandeling van het geschil op dit punt dan ook beperken tot deze twee onderdelen en de overige aangevoerde onderdelen, namelijk g, r, y en aa van artikel 7 lid 1 MZR als onvoldoende gemotiveerd passeren. Artikel 7 lid 1, aanhef en sub b MZR bepaalt dat het College van Bestuur instemming behoeft voor door het instellingsbestuur voorgenomen besluiten met betrekking tot: vaststelling of wijziging van het Hogeschoolontwikkelingsplan, het prospectieve deel van het jaarverslag en van het instellingsbeleid ten aanzien van de kennisoverdracht ten behoeve van de maatschappij, daaronder begrepen het post-hbo, cursussen op het terrein van bij-, na- en herscholing op het niveau van het hoger beroepsonderwijs, alsmede het verrichten van het onderzoek op het niveau van hoger beroepsonderwijs. De Commissie overweegt dat het H/onderwijskader voor de Bachelor opleidingen uit zijn aard geen ontwikkelplan voor de hogeschool inhoudt, maar een visie biedt op basis waarvan het onderwijs van alle opleidingen verder ontwikkeld kan (en moet) worden. Het is daarmee geen ontwikkelplan voor de Hogeschool als geheel. Evenmin betreft het het prospectieve deel van het jaarverslag. Ten aanzien van het onderdeel instellingsbeleid ten aanzien van de kennisoverdracht ten behoeve van de maatschappij overweegt de Commissie dat het instellingsbestuur, hierin niet weersproken door de HR, heeft gesteld dat dit ziet op het beleid ten aanzien van niet regulier bekostigde, commerciële activiteiten. Het H/onderwijskader voor de Bachelor opleidingen ziet niet op dergelijke activiteiten, hetgeen ook geldt voor het laatste onderdeel dat het verrichten van onderzoek op het niveau van hoger beroepsonderwijs betreft. Gelet op het voorgaande is de Commissie van oordeel dat het H/onderwijskader voor de Bachelor opleidingen niet valt onder de in artikel 7 lid 1 aanhef en sub b MZR bedoelde onderwerpen, zodat de HR hieraan geen instemmingsrecht op het H/onderwijskader voor de bacheloropleidingen kan ontlenen. Artikel 7 lid 1 aanhef en sub k MZR bepaalt dat het College van Bestuur instemming behoeft voor door het bestuur voorgenomen besluiten met betrekking tot vaststelling of wijziging van de hogeschoolkaders voor de onderwijs- en examenregelingen, bedoeld in artikel 7.13 WHW, met uitzondering van de onderwerpen genoemd in artikel 7.13 lid 2 onder a tot en met g WHW. Ten aanzien hiervan overweegt de Commissie dat het instellingsbestuur ter zitting heeft gesteld dat het onderwijskader in beginsel kaderstellend is voor de academies. Het onderwijskader bevat een verplicht deel dat voor alle academies geldt alsmede een vrij deel dat door de academies zelf ingevuld kan en mag worden. Uit de stukken en het ter zitting behandelde is de Commissie gebleken dat het onderwijskader enerzijds een algemeen karakter heeft waarin de instelling zijn visie op de essentiële kwaliteiten van de Haagse afgestudeerden formuleert en anderzijds een, meer toegespitst, uitvoerend karakter dat verschillende specifieke onderdelen inhoudt met voorschriften voor het curriculum van elke opleiding en richtlijnen voor de decentrale Onderwijs- en examenregelingen. Voorbeelden hiervan zijn de in bijlage 1 van het H/onderwijskader Bachelor opleidingen (welke bijlage integrerend deel uitmaakt van het onderwijskader) opgenomen concrete elementen zoals de eisen die worden gesteld aan het verplichte aantal contacturen en de programmering en omvang van de minors. Op grond hiervan concludeert de Commissie dat het onderwijskader op onderdelen specifieke wijzigingen van de Onderwijs- en examenregelingen van de Bacheloropleidingen inhoudt. Op deze Pagina 6 van 7

7 specifieke onderdelen komt de HR op grond van artikel 7 lid 1 aanhef en onder k MZR instemmingsrecht toe. Omdat deze onderdelen integrerend deel uitmaken van het H/onderwijskader Bacheloropleidingen heeft de HR naar het oordeel van de Commissie instemmingsrecht op dit kader. Daarbij merkt de Commissie op dat dit niet wegneemt dat op de uitwerkingen van het onderwijskader in de desbetreffende regelingen, voor zover het MZR daartoe aanleiding geeft, ook instemming vereist zal zijn. 6. UITSPRAAK Op grond van bovenstaande overwegingen oordeelt de Commissie dat de HR niet-ontvankelijk is in zijn verzoek ter zake van de vraag of hij instemmingsrecht heeft op het internationaliseringsplan TISD, en dat de HR op grond van artikel 7, lid 1 aanhef en sub k MZR instemmingsrecht heeft ten aanzien van het besluit tot vaststelling van het H/onderwijskader voor de Bacheloropleidingen. Aldus gedaan te Utrecht op 22 oktober 2013 door mr. S.F.M. Wortmann, voorzitter, prof. dr. T. van Haaften en mr. drs. D.W. Kroneberg, leden, in aanwezigheid van mr. J.A. Breunesse, secretaris. mr. S.F.M. Wortmann voorzitter mr. J.A. Breunesse secretaris Tegen deze uitspraak staat op grond van artikel 9.46 WHW beroep open bij de Ondernemingskamer van het Gerechtshof te Amsterdam, Postbus 1312, 1000 BH Amsterdam. Het beroep wordt ingediend binnen een maand na de datum van de uitspraak. Op grond van artikel 9.46 lid 4 WHW kan het beroep uitsluitend worden ingesteld op de grond dat de Commissie een onjuiste toepassing heeft gegeven aan de wet. Pagina 7 van 7