De glazen koeltoren van Heerlerheide Oude & Nieuwe Energie

Transcriptie

1 Gen Coel De glazen koeltoren van Heerlerheide Oude & Nieuwe Energie

2

3 5keer9 presenteert vele interessante thema`s zoals architectuur, kunst & cultuur Gen Coel een spraakmakend gebouw als ode aan het mijnverleden Een verfraaiing voor het centrum van Heerlerheide

4

5 Gen Coel Oude & Nieuwe Energie De glazen koeltoren van Heerlerheide Inleiding Door de mijnsluiting (1965) kreeg de welvarende Zuid- Limburgse mijnstreek een gevoelige klap die noopte tot veranderingen waarin onder anderen een proces van zwart naar groen in gang werd gezet. Drs. Joop van Uyl kondigt in de Stadsschouwburg van Heerlen de mijnsluiting aan Ondanks dat de vele mijnterreinen in parkachtige woongebieden veranderden bleef het verval van de centrumgebieden. Zo ook voor het tussen drie mijnzetels ingeklemde Heerlens stadsdeel Heerlerheide. Eind jaren tachtig kwamen vanuit verschillende kanten (ondernemers, woningbouw-coöperaties en de gemeente) stemmen op om het tij te keren Het centrum van Heerlerheide moest een ingrijpende verandering ondergaan

6 Het Cultuurcluster Onder de projectnaam Cultuurcluster Heerlerheide werd in opdracht van gemeente Heerlen en Weller woningcoöperatie aan architectenbureau Wauben (Geleen) de ontwerpopdracht verstrekt. Voormalige koeltoren staatsmijn Emma In het Cultuurcluster is met spraakmakende vormgeving een transparante toren, die overeenkomt met de zogenaamde Van Iterson koeltoren zoals deze op de Heerlense mijnterreinen voorkwam, gerealiseerd De toren, die het hart werd van de integrale gebiedsontwikkeling van Heerlerheide, bevestigd door zijn vormgeving de link met het mijnverleden en werd in de volksmond al gauw omgedoopt tot `Gen Coel`, dialect voor `de mijn`. In het gehele project zijn cultuur- maatschappelijke functies, wonen, ondergronds parkeren en tevens een verbetering van de infrastructuur gerealiseerd. Specifiek in Gen Coel is een Grand-café, een stadsdeelwinkel, een informatiecentrum, een Orangerie met leeszaal en bibliotheek en het nieuwe gemeenschapshuis oftewel Corneliushuis bijeengebracht. Zittend in dit Grand Café (begane grond) is men in een hoek van 180 visueel betrokken bij het actieve centrumgebeuren.

7 Gen Coel Een indrukwekkende trappartij, die bij bestijging steeds meer van de twee karakteristieke torens van de Corneliuskerk onthult, brengt ons boven op het Wannerplein van waaruit in alle vriendelijkheid, verwent door een zomers zonnetje, parasols en terrasjesmensen door de toren worden weerspiegeld. Een indrukwekkende trappartij Dit spiegeleffect werkt als een samenbindende factor waardoor het plein en zijn omgeving wordt `gevoeld` en zodoende medewerking geeft aan het nieuwe bruisende hart van Heerlerheide. Architect Wauben bedacht een methode om de zogenaamde parabolische hyperboloïde met enkel rechte elementen te construeren en zo op eigentijdse wijze een element uit de donkere mijnperiode te transformeren naar een sprankelend icoon voor het nieuwe centrum van Heerlerheide. Parabolische hyperboloïde geconstrueerd met rechte elementen

8 De Constructie In een lichte constructie, waarin een duidelijke plaats voor staal en beton, schiep de architect een ruimte waarin licht en lucht de functionaliteit in het gebouw ondersteunen. De gewapende beton constructie, een lange koker of achterwand en een viertal over alle verdiepingen doorlopende zuilen, geeft de toren een zelfdragende structuur waaraan de hyperboloïde vorm van de toren is `opgehangen` Zie afbeelding Oude & Nieuwe energie De vijf lagen tellende toren (drie lagen boven en twee lagen onder het pleinniveau) met zijn open plattegrond (vide), grote ramen en verbondenheid tussen binnen en buiten draagt, in zijn relatie tot het industriële verleden, vele kenmerken van het nieuwe bouwen. Via losse (prefab) elementen is de hyperboloïde vorm, dubbel gekromde glasgevel, ter plekke opgebouwd. Dubbel gekromd omdat er sprake is van horizontale en verticale kromming. Tegen een ruitvormig netwerk van ronde stalen buizen, die bevestigd zijn aan ronde gebogen buizen die meelopen met de ronde vloeren van de toren, zijn, met behulp van ronde Klemplaten, de in rubberen beglazingsprofielen gelegde driehoekige glazen ramen (neutraal glas met een zonwerende kwaliteit) bevestigt.

9 Duurzame energie Dankzij gebruikmaking van nieuwe en oude energie is er sprake van een volledige duurzame wijze van verwarming en koeling. Een aan de voorgevel met de zon meedraaiend zonnescherm waarvan de lamellen bestaan uit zonnepanelen (nieuwe energie), beschermt het transparante gebouw in de zomer tegen warmte en levert, door de zonnepanelen, energie op. Oude & Nieuwe energie De onder water gelopen mijngangen staan garant voor de oude energie. Het door de geothermische energie van de aarde opgewarmde water wordt via geboorde putten en onderwaterpompen in een circulatieproces met de gebouwen gebracht. Het opgepompte water, vanaf verschillende dieptes verschillende temperaturen, is ideaal om gebouwen te verwarmen en af te koelen. Tevens wordt het water als drinkwater gebruikt en is de energiebesparing en een CO2 reducerende invloed een belangrijk bijkomend aspect. Een en ander wordt geregeld door een in Gen Coel ingerichte energiecentrale

10 Samengevat Gen Coel, gezien haar rondingen en gladde huid met transparant klimaatkleed een functionele Dikke Dame die, staande naast haar buurman de kerk, de nagedachtenis van haar echtgenoot, een vakman uit het industriële verleden benadrukt. Met in haar persoonlijkheid kenmerken van het nieuwe bouwen is een zeker modernisme haar niet te ontzien. `s Avonds smukt zij zich in meerdere kleuren van verlichting en heeft zij voor iedere feestje de juiste jurk. Petje, maar eigenlijk helm af voor deze gebouwde dame. Gen Coel, klaar voor het avondbal Petje af